logo

Murakkab tizimlarni modellashtirish

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

4002.0263671875 KB
Murak k ab t izimlarni 
modellasht irish  Reja :
1. Modellasht irish murak k ab t izimlarni o'rganish 
usuli sifat ida. Model t ushunchasi .
2. Model t asnifi .
3. Mat emat ik  modellar v a ularning t urlari .
4. Modellasht irishning asosiy  bosqichlari .
5. Tizimning mat emat ik  modeli y ordamida 
t ashk iliy  v a boshqaruv  qarorlarini qabul qilish .    1.  Modellashtirish tadqiqot usuli sifatida
        murakkab tizimlar. Model tushunchasi
Tizim  tahliliga  asoslangan  murakkab 
tizimlarni  o'rganishning  asosiy  usuli  bu 
modellasht irish  usulidir.
Usulning  mohiyati  shundan  iboratki, 
o'rganilayotgan  tizim  modeli   yaratiladi, 
uning yordamida haqiqiy tizimning ishlash 
jarayoni o'rganiladi.  Ob'ektlarning shamol tunnelidagi harakatini modellashtirish
Vertikal aerodinamik tunnel
Jukovskiy shahida
Aerodinamik tunnel qurilmasi
Rak et a parv ozini 
simul y at siy a qili sh Avtomobil harakatini simulyatsiya qilish  Model   -  bu  o'rganish  uchun  zarur  bo'lgan 
haqiqiy   ob'ek t ning  xususiy at larini  ak s 
et t iradigan,  o'rganilgan  ob'ek t ning  maxsus 
y arat ilgan namunasi y ok i shart li t asv iri.     2. Modellarning t asnifi
Modellar
MODDIY IDEAL
( abstrakt, 
mavhum )
Fizik  model Grafi k
Mant iqiy
Mat emat ik
Analit ik Imit at sion
Deterministik Ehtimolli             Deterministik model 
•
- bu qonuniyatlar, operatsiyalar va 
boshqalarning analitik tasviri bo'lib, 
unda tizimning chiqishida kirish 
qiymatlarining ma'lum to'plami uchun 
yagona natija olinishi mumkin. Ehtimolli  [stochastic, 
probabilistic model]
•
Modellashtirilgan ob'ektga 
ehtimollik o'xshashligi 
munosabatida bo'lgan model. 
Shunga ko'ra, deterministik 
modeldan farqli o'laroq, u tasodifiy 
elementlarni o'z ichiga oladi. 
Shunday qilib, modelning 
kiritilishida ma'lum bir qiymatlar 
to'plamini o'rnatishda, uning 
chiqishida tasodifiy omil ta'siriga 
qarab har xil natijalarga erishish 
mumkin. Moddiy   modellasht irish  t adqiqot ning 
o'rganilay ot gan  ob'ek t ning  asosiy   geomet rik ,  fi zik , 
dinamik   v a  funk sional  xususiy at larini  t ak rorlay digan 
model asosida olib borilishi bilan t av sifl anadi.
.
Moddiy  modellashtirishning  xususiy  holi  bu 
modellashtirilgan ob'ekt va model bir xil fizik xususiyatga 
ega bo'lgan  fi zik  modellasht irishdir .
Ideal  modellar  har  qanday 
simvollisxemalardan (grafik, mantiqiy, matematik 
va boshqalar) foydalanish bilan bog'liq.    Вопрос 3.    Матем ати ческ и е  м одели   и   и х   ви ды
Матем ати ческ ая  м одель  
представляет  собой  специально 
создаваемое  исследователем 
абстрак тное  отображ ени е 
интересующих  его  свой ств  реального 
объек та  с  помощью  логи к о-
м атем ати ческ и х   си м волов  и  
отнош ени й .   3. Mat emat ik  modellar v a ularning 
t urlari
Analit ik   modellar  o'rganilayotgan 
tizim  (ob'ekt)  munosabat lar 
funk siy alari  tomonidan  aniq  yoki 
noaniq  shaklda  ( differensial  yoki 
integral  tenglamalar,  operatorlar ) 
shunday  ta'riflanishi  mumkinki, 
to'g'ridan-to'g'ri  tegishli  matematik 
apparatdan  foydalangan  holda 
tizimning  o'zi  va  uning 
xususiyatlarihaqida  kerakli  xulosalar  
chiqarish mumkin   Imit at sion  modellar  (Simuly at siy a)  modellari  -  bu 
o'rganilay ot gan  t izimning  ishlash  jaray onini 
t av sifl ov chi  algorit mlar  v a  prot seduralar  qay t a  ishlab 
chiqariladigan k ompy ut er dast urlari t o'plami.
Bunday  holda,  tizimning 
o'ziga  xos  xususiyatlariga  ega 
bo'lgan  faoliyati  kompyuterda 
simulyatsiya   qilinadi. 
Matematik  statistika  usullari 
yordamida  qayta  ishlangan 
ko'plab  mashina  tajribalari, 
berilgan  tizimning 
xususiyatlarini  o'rganish  va 
tahlil qilishga imkon beradi.
Imi t at si on  modellar  odat da 
o'rganilayotgan  tizim  uchun 
yetarlicha  sodda  va  ishlash  uchun 
qulay  bo'lgan  analitik  modellarni 
yaratish  imkoniyati  bo'lmagan 
hollarda  qo'llaniladi  (ko'pincha  oddiy 
analitik  va  murakkab  simulyatsiya 
modellarining  kombinatsiyasi 
qo'llaniladi).  Det erm inist ik   modellar  -  jarayonlarning 
boshlang'ich  shartlari  va  qonuniyatlarini  bilib, 
to'liq  prognoz  qilish  mumkin  bo'lgan  muayyan 
jarayonlarni aniq ta'riflaydi.
Tasodifiy  jarayonlarni  tavsiflash  uchun 
eht imolli  (probabilist ik ,  st oxast ik ) 
modellardan  foydalaniladi,  ularning  jarayoni 
tegishli  tasodifiy  o'zgaruvchilarning  ehtimollik 
taqsimot  qonunlari  bilan  tavsiflanadi  va  birma-
bir oldindan aytib bo'lmaydi.   O’rganilay ot gan bog’liqlik ning 
mat emat ik  modeli
y = f (X, U, Z)
y =  φ  (X, U) +  εX   –   ma’lum 
boshqarilmay d
i  gan 
paramet rlar
U   –  
boshqariluvchi 
parametrlar Z  –   noma’lum 
boshqarilmay di gan 
paramet rlar   ( masalan ,  ob-
havo ko’rsatkichlari )y   –   t izim 
faoliy at i 
nat ijasi
( eff ek t i v lik  
k o’rsat k ichi      4. Modellasht irishning asosiy  
bosqichlari
Real  hodisa, jaray on Fak t l ar y ig’i sh, t i zimlash
v a ifodalsh Masalani  
qo’y ish
Mat emat ik  
model Model t ahlili ,
Masalani  y echish met odl ari ni i shlab chiqish Masalani  y echish, 
t ahlil
Model  adek v at ligini  t ek shirishKuzat uv
Tajriba Formall ash
Sxemal ash
Model elementlarini qurish
Natijalarni haqiqiy faktlar bilan 
taqqoslash
Modelni aniqlashtirish         5. Tizimning mat emat ik  modeli y ordamida
t ashk iliy  v a boshqaruv  qarorlarini qabul 
qilishda
Qaror qabul 
qiluv chi shaxs
Yechim eff ek t iv ligi 
k rit eriy asi 
formulirov k asi
Tizim 
model
iYechimning 
alternativ shartlari Yechim 
variantlari 
effektivligini 
baholash
Model 
paramet rla
ri Boshqariluv chi
Boshqari lmay di
ga n Eff ek t iv lik  
bahosini 
hisoblash 
algorit mi1   2  …  n  
1   2  …  n  
Tamom

Murak k ab t izimlarni modellasht irish

Reja : 1. Modellasht irish murak k ab t izimlarni o'rganish usuli sifat ida. Model t ushunchasi . 2. Model t asnifi . 3. Mat emat ik modellar v a ularning t urlari . 4. Modellasht irishning asosiy bosqichlari . 5. Tizimning mat emat ik modeli y ordamida t ashk iliy v a boshqaruv qarorlarini qabul qilish .

1. Modellashtirish tadqiqot usuli sifatida murakkab tizimlar. Model tushunchasi Tizim tahliliga asoslangan murakkab tizimlarni o'rganishning asosiy usuli bu modellasht irish usulidir. Usulning mohiyati shundan iboratki, o'rganilayotgan tizim modeli yaratiladi, uning yordamida haqiqiy tizimning ishlash jarayoni o'rganiladi.

Ob'ektlarning shamol tunnelidagi harakatini modellashtirish Vertikal aerodinamik tunnel Jukovskiy shahida Aerodinamik tunnel qurilmasi Rak et a parv ozini simul y at siy a qili sh Avtomobil harakatini simulyatsiya qilish

Model - bu o'rganish uchun zarur bo'lgan haqiqiy ob'ek t ning xususiy at larini ak s et t iradigan, o'rganilgan ob'ek t ning maxsus y arat ilgan namunasi y ok i shart li t asv iri.