Mustaqillik yillarida Xorazm Ma’mun akademiyasining qayta tiklanishi.

Yuklangan vaqt:

16.11.2024

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1272.1669921875 KB

Ko'chirib olish

Mustaqillik yillarida Xorazm
Ma’mun akademiyasining qayta
tiklanishi.

Reja:
1.Xorazm Ma’mun
akademiyasining vujudga kelishi.
2. Xorazm Ma’mun akademiyasida
faoliyat olib borgan olimlar.
3. Mustaqillik yillarida Ma’mun
akademiyasi.

Xorazim mamun akademiyasiʼ, Maʼmuniylar
akademiyasi — Xorazmda 10-asr oxiri — 11-asr
boshlarida faoliyat koʻrsatgan ilmiy muhit.
Maʼmuniylar davlati (992—1017) tarixi bilan
bevosita bogʻliq. Siyosiy, iqtisodiy, harbiy
qudratga erishgan xorazmshoxlar davlati
mamlakatni birlashtirish, unda tartib oʻrnatish
boʻyicha tadbirlarni boshlab yuborgan. Kun
tartibida davlat ichki va tashki siyosatini olib
borishda mafkuraviy masalalarni hal qilish turgan.

18—20-asr tarixchi olimlari tomonidan ilmiy
muassasa har tomonlama oʻrganilgan va oʻz
faoliyati nuqtai nazaridan bu dargoh oʻz
davrining akademiyasi boʻlganligi
isbotlangan va unga "Maʼmun akademiyasi"
nomi berilgan. Xorazm mamun
akademiyasiga ko’plab olimu fuzalolar
bo’lgan .

Xorazm maʼmun akademiyasida quydagi olimlar o’z
faoliyatlarini olib borganlar : Abu Nasr Mansur ibn Ali ibn
Iroq al Jaʼdiy (10-asr — 1034), Abulxayr ibn Hammor (941
— 1048), Abu Saxl Iso ibn Yahʼyo al Masihiy al Jurjoniy
(970—1011), Abu Rayhon Muhammad ibn Ahmad al
Beruniy, Abu Ali al Husayn ibn Abdulloh ibn Sino, Abu
Ahmad ibn Muhammad ibn Yaʼqub ibn Miskavayh (1030-
yil v.e.), Abu Mansur Abdulmalik ibn Muhammad ibn
Ismoil as Saolibiy al Naysaburiy (961 — 1038), Ahmad ibn
Muhammad asSahriy (1015-yilv.e.), Abu Ali al Hasan ibn
Horis alHububiy alXorazmiy (10—11-asrlar), Abu
Abdulloh Muhammad ibn Homid al Xorazmiy (10—11-
asrlar) va boshqalar.

Xususan Xorazm maʼmun akademiyasining yana bir
zabardast qomusiy olimi Ibn Sino jahon fani taraqqiyotiga
ulkan hissa qoʻshgan. Xususan, uning "Tib qonunlari"
asari butun dunyoga mashhur boʻlgan. Xorazmda Ibn
Sino, asosan, mat. va astronomiya bilan shugʻullangan.
Olimning Aristotel taʼlimoti xususida Beruniy bilan va
oʻzining shogirdi Baxmanyor bilan yozishmalari tarixda
mashhurdir. Bu yozishmalar savoljavob tarzida bulib,
unda Beruniy va Ibn Sino fazo, issiqlikning tarqalishi,
jismlarning issikdan kengayishi, nurning aks etishi va
sinishi kabi masalalarda ilmiy munozara olib borganlar.

Xorazmshoh Maʼmun ibn Maʼmun (Maʼmun II)
saroyidagi olimlar shuhrati oʻz davrida uzok,
ulkalarga tarkalgan. Bu esa Mahmud Gʻaznaviyning
gʻashiga tekkan. U uyushtirgan suiqasd natijasida
1017-yilning bahorida Maʼmun II uldirilgan va usha
yilning iyunida kuyovi uchun qasos olish bahonasi
bilan Mahmud Gʻaznaviy Xorazmga bostirib kirgan.
Katta qirgʻin va talontorojliklar natijasida Xorazm
maʼmun akademiyasi faoliyati tugatilgan va bu
yerdagi olimlarning kupchiligi Gʻaznaga majburan
olib ketilgan.

.
Mutaqillikka
erishganimizdan
keyin
o’zbekistonda
Ko’plab
o’zgarishlar bo’lib
o’tdi, xususan o’sha
davrda Ma’mun
akademiyasiga
xam katta e’tibor
berildi .

Birinchi Prezidentimiz Islom Karimov
Xiva shaxrining 2500-yilligi tantanalarida
insoniyat tarixidagi ilk akademiyalardan
bo’lmish Ma’mun akademiyasi
Xorazm zaminida tashkil topgani bilan
xalqimiz xar qancha faxirlansa arzishini
takidladlab o’tdilar.

.
Birinchi
prizidentimiz Islom
Karimov tomonidan
1997-yil 11-
noyabirdagi
farmoniga muvofiq
Xorazim Ma’mun
akademiyasini qayta
tashkil etish
to’g’risida qonun
qabul qilinadi.

O’zbekiston Respublikasi Prezidentining
“Xorazm Ma’mun akademiyasini qaytadan
tashkil etish to’g’risida”gi farmoni,
O’zbekistonning ilmiy saloxiyatini yuksaltirish,
uning jaxon ilmiy xamjamiyatidagi o’rnini
mustaxkamlash, mintaqalarda fanni
rivojlantirish xamda istedodli va fidoyi
olimlarni qo’llab-quvvatlash, yuqori intelektual
muxit yaratishdagi milliy ananalarni
rivojlantirishda qo’yilgan muxim qadam bo’ldi.

1997-yil noyabir oyida akademiyaning
tarkibida “ arxeologiya, tarix va falsafa”,
“ Til va adabiyot”, “Biologiya
muammolari”, bo’limlari tashkil qilinib,
9ta ilmiy mavzu bo’yicha, 26 ta ilmiy
xodim, shu jumladan, 5 nafar fan
doktorlari va 9 nafar fan nomzodlari
ilmiy tadqiqotlar olib borishdi.

.
2006-yil Yunesko
tashabusi bilan
xorazim
Ma’mun
akademiyasinin
g1000-yilligi
keng
nishonlandi.

Bugungi kunda bu ilm-fan dargoxida 41
nafar ilmiy xodim, jumladan, 7 nafar fan
doktori, 19 nafar fan nomzodi faoliyat
yuritmoqda. Ular xorazm davlatchilik
tarixi, ona yurtimizdan yetishib chiqqan
olimlarning jaxon fani va madaniyati
rivojiga qo’shgan xisasi beqiyosdir.

Bugungi kunda akademiyamiz olimlari
nafaqat respublikamizning fanlar
akademiyasi ilmiy tekshirish institulari
bilan, balki jaxonning yetakchi ilmiy
markazlari va oliy ta’lim muassasalari,
xususan Amerika, germaniya,
Moskvadagi, universitetlar bilan
tadqiqotlar olib borilmoqda.

Xulosa.
Xorazm ma’mun akademiyasi olimlari Yunoniston,
Yaqin va Oʻrta Sharq, ilmfan yutuqlarini ijodiy,
tanqidiy oʻrganib, Xorazm akademiyasinin
yanada yuksak bosqichga koʻtarganlar. O’sha
davrda ijod qilgan olimlar Ularning ilmiy faoliyati,
asarlari tufayli Qadimgi Xorazm baddiy sanʼati,
adabiyoti, astronomiyasi, matematika kabi
yutuklari jahon tamadduni xazinasiga kirgan va
butun insoniyat manfaatlariga xizmat kila
boshlagan.

E’tiboringiz Uchun Raxmat
305-guruh talabasi
Abdulbarov Murodjon.

Mustaqillik yillarida Xorazm Ma’mun akademiyasining qayta tiklanishi.

Reja: 1.Xorazm Ma’mun akademiyasining vujudga kelishi. 2. Xorazm Ma’mun akademiyasida faoliyat olib borgan olimlar. 3. Mustaqillik yillarida Ma’mun akademiyasi.

Xorazim mamun akademiyasiʼ, Maʼmuniylar akademiyasi — Xorazmda 10-asr oxiri — 11-asr boshlarida faoliyat koʻrsatgan ilmiy muhit. Maʼmuniylar davlati (992—1017) tarixi bilan bevosita bogʻliq. Siyosiy, iqtisodiy, harbiy qudratga erishgan xorazmshoxlar davlati mamlakatni birlashtirish, unda tartib oʻrnatish boʻyicha tadbirlarni boshlab yuborgan. Kun tartibida davlat ichki va tashki siyosatini olib borishda mafkuraviy masalalarni hal qilish turgan.

18—20-asr tarixchi olimlari tomonidan ilmiy muassasa har tomonlama oʻrganilgan va oʻz faoliyati nuqtai nazaridan bu dargoh oʻz davrining akademiyasi boʻlganligi isbotlangan va unga "Maʼmun akademiyasi" nomi berilgan. Xorazm mamun akademiyasiga ko’plab olimu fuzalolar bo’lgan .

O'xshashlar

Mustaqillik yillarida Xorazm Ma’mun akademoyasining qayta tiklanishi

Xorazm Ma’mun akademiyasining 1000-yilligi

XORAZM MAMUN AKADEMIYASINING 1000 YILLIGI

XORAZM MA’MUN AKADEMIYASIDA TABIIY VA IJTIMOIY FANLARNING RIVOJI