logo

O'rta asrlarda Angliya-Irlandiya munosabatlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1828.1474609375 KB
Mavzu: O'rta asrlarda Angliya-Irlandiya 
munosabatlari.           •
XI ASR OXIRIDA. G'ARBIY EVROPADA PAPALIKNING TA'SIRI 
SEZILARLI DARAJADA OSHDI.	
 IRLANDIYA CHERKOVI UNING 
"POKLANISH VA BIRLIK" BELGISI OSTIDA OLIB BORILGAN 
TEOKRATIK SIYOSATINING OB'EKTLARIDAN BIRIGA AYLANDI.	
 1152 
YILDA KELLSDAGI SINOD (U IRLANDIYAGA YUBORILGAN PAPA 
LEGATI TOMONIDAN O'TKAZILGAN) PAPANING IRLANDIYA 
CHERKOVIDAN USTUNLIGINI TAN OLDI, RUHONIYLAR VA 
KANIZAKLAR O'RTASIDAGI NIKOHNI (NIKOHDAN TASHQARI 
YASHASH) QORALADI VA BARCHA CHERKOV UNDIRISHLARI 
UCHUN USHRNI MAJBURIY DEB E'LON QILDI. , KATOLIK 
RUHONIYLARINING DUNYOVIY HOKIMIYATLARDAN TALAB VA 
YURISDIKTSIYADAN MUSTAQILLIGINI TASDIQLADI VA TO'RTTA 
ARXIYEPISKOPNI - ARMAGH, DUBLIN, KESHEL VA TUAMNI 
YARATDI VA ARMAGH ARXIYEPISKOPIGA KATTALIKNI 
QOLDIRDI.	
 BIROQ, SHUNGA QARAMAY, QUYI RUHONIYLAR ESKI 
CHERKOV BUYRUQLARIGA RIOYA QILISHDI.
•
KELLS SINODIDAN UCH YIL O'TGACH, INGLIZ QIROLI GENRIX II 
PLANTAGENETNING ELCHISI RIMGA IRLANDIYANI BOSIB OLISHGA 
RUXSAT BERISH VA IRLANDIYA CHERKOVINING RIM TAXTIGA 
BO'YSUNISHINI YAKUNLASH ILTIMOSI BILAN KELDI.              •
RIM PAPASI ADRIAN IV (ASLIDA INGLIZ) 
NAFAQAT IRLANDIYAGA BOSTIRIB 
KIRISHGA RUXSAT BERDI, BALKI UNGA 
“YAXSHILAR JANGI SHON-SHARAFI 
UCHUN FOYDALI BO'LISHI MUMKIN 
BO'LGAN HAMMA NARSANI QILISH 
UCHUN” USHBU MAMLAKATNING LORD 
(YA'NI XO'JAYINI) UNVONINI HAM BERDI. 
BU MAMLAKATNING XALQI SIZNI GYU 
SIFATIDA QABUL QILDI VA SIZNI O'Z 
XO'JAYINI SIFATIDA HURMAT 
QILDI. PAPANING BUNDAY MUKOFOTGA 
QONUNIY HUQUQI BO'LMASA HAM, 
IRLANDIYANI BOSIB OLISH MAQSADIDA 
INGLIZ QIROLI BILAN ITTIFOQ TUZILDI.              •
AMMO GENRIXNING ASL NIYATLARI IRLANDIYADA PAPA 
HOKIMIYATINI TIKLASHDAN KO'RA ANCHA KENGROQ EDI. U 
BUTUN BRITANIYA OROLLARINI, JUMLADAN, UELS, 
SHOTLANDIYA VA IRLANDIYANI O'ZIGA BO'YSUNDIRMOQCHI 
BO'LDI.	
 IRLANDIYANING ZABT ETILISHI QIROLNING 
MULKINI KENGAYTIRISH VA DAROMADINI 
KO'PAYTIRISHDAN TASHQARI, UNING FIKRICHA, BARON VA 
RITSARLARNI QIROL HOKIMIYATINING 
MUSTAHKAMLANISHIGA QARSHI KURASHDAN CHALG'ITISH 
EDI, GENRIX O'Z ANGL. FRANTSUZ QIROLLIGI.	
 U 
BOSHCHILIGIDAGI FEODALLAR SINFINING ULKAN 
IERARXIYASIDA KO'PLAB TAJOVUZKOR INGLIZ-NORMAN 
BARONLARI VA RITSARLARI - OCHKO'Z AVANTYURISTLAR 
BOR EDI, ULAR UCHUN BOSHQA MAMLAKATLARDAGI ICHKI 
NIZOLAR YOKI BOSQINCHILIK KAMPANIYALARIDA 
QATNASHISH JUDA JOZIBALI KORXONA, FOYDALI BIZNES 
BO'LIB TUYULDI.	
 ULAR QO'SHNI UELSDA ALLAQACHON 
URUSH OLIB BORISHGAN VA UNING JANUBI-G'ARBIY QISMINI 
ANGLIYAGA QO'SHIB OLISHGAN.              •
BIROQ, ADRIAN IV DAN BUQANI OLGAN GENRI IRLANDIYANI DARHOL 
ZABT ETA OLMADI. U AKASI BILAN FRANTSUZ MULKI UCHUN 
KURASHDI VA PAPA BUQASI KELAJAKDA AMALGA OSHIRISH UCHUN 
QULAY VAQTNI KUTIB, INGLIZ QIROLLARINING MAKTUBLARI 
OMBORIGA JOYLASHTIRILDI.	
 BUNDAY LAHZA 11 YIL O'TIB, 
IRLANDIYA RAHBARLARINING O'ZARO NIZOLARI NATIJASIDA 
KELDI.	
 RIAG LEINSTER MAC DERMOT RIAGLARDAN BIRI 
O'RURKNING XOTININI O'G'IRLAB KETDI.	
 IRLANDIYADAGI ARDRIAG 
O'G'IRLAGANNI XOTININI ERIGA QAYTARISHGA MAJBUR QILDI, 
AMMO OLSTERDAGI RIAG DERMOTNI QO'LLAB-QUVVATLADI VA 
KATTA FUQAROLIK NIZOLARI BOSHLANDI.
 1166 YILDA DERMOTNING 
RAQIBLARI UNI LEINSTERDAN HAYDAB CHIQARISHGA MUVAFFAQ 
BO'LISHDI.	
 U ANGLIYAGA, BRISTOLGA QOCHIB KETDI, U ERDA QIROL 
GENRIX II DAN YORDAM SO'RASHNI MASLAHAT BERDI, BU AMALGA 
OSHIRILDI.
•
GENRI DERMOTGA QIROLLIK MUHRI TUSHIRILGAN MAXSUS 
NIZOMNI TOPSHIRDI, BU UNGA QIROL VASSALLARI ORASIDAN 
ITTIFOQCHILARNI YOLLASH IMKONINI BERADI.	
 UNDA SHUNDAY 
DEYILGAN EDI: “... BILINGKI, BIZ DERMOT MAK MORROWNI INOYAT 
VA ILTIFOT BILAN HURMAT QILDIK.	
 KIMKI BIZNING YURTIMIZDA 
YASHAB, UNGA SALTANATNI QAYTARIB OLISHDA YORDAM BERISHNI 
ISTASA, BIZNING RAHMATIMIZ VA BUNGA RUXSATIMIZ BORLIGIGA 
ISHONCH HOSIL QILISHI MUMKIN.              •
1169 YIL MAY OYIDA 30 RITSAR, 60 OTLIQ VA 300 DAN ORTIQ 
KAMONCHILARDAN IBORAT BIRINCHI INGLIZ-NORMAN 
OTRYADI KEMALARDA BO G OZDAN O TIB, UEKSFORDDAN ʻ ʻ ʻ
JANUBDAGI IRLANDIYAGA QO NDI.	
 BIR OZ QARSHILIKDAN 	ʻ
SO'NG SHAHAR HIMOYACHILARI TASLIM BO'LISHDI.	
 DERMOT 
ITTIFOQCHILARINI VEKSFORD YAQINIDAGI KATTA GRANTLAR 
BILAN TAQDIRLADI.	
 KEYIN ITTIFOQCHILAR OSSORIYNI 
EGALLAB OLISHDI, U ERDA KO'PLAB IRLANDLAR O'LDIRILGAN 
VA QASOS OLISH UCHUN MAST BO'LGAN DERMOTNING KO'Z 
O'NGIDA O'LDIRILGANLARNING BOSHLARI DEVORI 
YOTQIZILGAN.
•
KEYINGI YILI, IKKINCHI OTRYAD KELGANDAN SO'NG, DUBLIN 
QO'LGA KIRITILDI VA ARD RIAG RODERIK O'KONNOR 
QO'SHINLARI JIDDIY MAG'LUBIYATGA UCHRADI.1000 PIYODA 
ASKARLAR.	
 BARCHA INGLIZ-NORMAN OTRYADLARI VA DERMOT 
ARMIYASINI BIRLASHTIRIB, STRONGBOW SHAHAR 
AHOLISINING QARSHILIGINI SINDIRDI.	
 UOTERFORD ISHDAN 
BO'SHATILDI.	
 SHAHAR SOBORIDA STRONGBOW DERMOTNING 
TO'NG'ICH QIZI MOMO HAVOGA TURMUSHGA CHIQDI.	
 1171 YIL 
MAY OYIDA DERMOT VAFOT ETDI VA STRONGBOW, IRLANDIYA 
ODATIGA ZID RAVISHDA, LEINSTER RIAGE UNVONIGA SAZOVOR 
BO'LDI.                      •
GENRIX II NING IRLANDIYAGA EKSPEDITSIYASI KATTA BOSQINCHILIK 
YURISHI SIFATIDA TAYYORLANAYOTGAN EDI. ANGLIYADAGI 
QIROLLIK EGALARI 20S TO'LASHGA MAJBUR BO'LISHDI.	
 HAR BIR 
RITSARLIK JANGIDAN.	
 OKRUGLARNING SHERIFLARI KO PLAB OZIQ-	ʻ
OVQAT, ASBOB-USKUNALAR, QUROL-YAROG , OT VA YEM-XASHAK 	
ʻ
YIG IB, KEMALAR YOLLAGAN.	
ʻ
•
1171-YIL 17-OKTABRDA GENRIX II ARMIYASI ASOSAN JANUBIY UELSDAN 
YOLLANGAN 500 RITSAR VA 4000 PIYODA VA KAMONCHILARDAN 
IBORAT ARMIYASI UOTERFORDGA TUSHDI.	
 KO'P O'TMAY, U DUBLINGA 
KIRDI VA U ERDA 1171-72 YILLARNING BUTUN QISHINI QOLDIRDI.
•
GENRIX BIRINCHI NAVBATDA IRLANDIYANING KEYINGI ZABT 
ETILISHINI TO'XTATDI VA UNI LORD SIFATIDA "TARTIBGA SOLISHGA" 
HARAKAT QILDI.	
 U STRONGBOUGA ANGLIYA VA UELSDAGI 
EGALIKLARINI QAYTARDI, UNGA LEINSTERDAGI ERLARNI BERDI, 
SHUNINGDEK, ANGLIYA-NORMAN RITSARLARI PEMBROK GRAFIDAN 
EGALLAB OLGAN BARCHA IRLANDIYA ERLARINI TAN OLDI VA 
ULARDAN SODIQLIK QASAMYODINI QABUL QILDI.	
 QIROLNING 
SHOGIRDLARI ORASIDAN SEVIMLILARI HAM MUKOFOTLARGA 
SAZOVOR BO'LISHDI.                      •
SHU BILAN BIRGA, GENRI BARCHA IRLANDIYA RAHBARLARIDAN 
UNING SUDIGA KELISHLARINI VA SODIQLIK QASAMYOD 
QILISHLARINI TALAB QILDI. BU, ASOSAN, SHANNON VA WARS 
DARYOLARINING SHARQIDAGI HUDUDLAR BOSHLIQLARI 
TOMONIDAN AMALGA OSHIRILDI.	
 IRLANDIYANING ARD-
RIAGINING O'ZI BOSHCHILIGIDAGI KONNATNING G'ARBIY 
QISMINING RAHBARLARI VA OLSTER RAHBARLARI GENRIXNING 
HOKIMIYATINI TAN OLISHMADI.	
 BO'YSUNUVCHI BOSHLIQLAR 
DUBLINDA ROJDESTVONI TANTANALI NISHONLASH UCHUN 
MAXSUS QURILGAN (IRLANDIYA ODATIGA KO'RA - YOG'OCHDAN) 
QIROLLIK SAROYIDA YIG'ILISHDI, U ERDA SHOHNING IDISH-
TOVOQLARI VA QUROLLARI NAMOYISH ETILGAN EDI. ULARNING 
YANGI XO'JAYININING BOYLIGI.
 IRLANDIYA RAHBARLARINING 
GENRIXGA BO'YSUNISHI UNING NAZORATI OSTIDAGI 
HUDUDLARDA KLAN TIZIMINING ASOSLARIGA TA'SIR QILMAGAN 
BO'LSA-DA, BU INGLIZ BARONLARIGA IRLANDIYANI YANADA 
ZABT ETISH UCHUN KENG IMKONIYATLAR OCHDI.	
 RAHBARLAR 
ORASIDAGI FITNA VA ODAMLAR USTIDAN O'ZBOSHIMCHALIK 
UCHUN.	
 SHUBHASIZ, GENRIXNING HAM O'Z HISOBI BOR EDI: 
UNING USTUNLIGINI TAN OLGAN RAHBARLAR BARONLARNING 
SEPARATIZMIGA O'ZIGA XOS MUVOZANAT BO'LISHI KERAK EDI.

Mavzu: O'rta asrlarda Angliya-Irlandiya munosabatlari.

• XI ASR OXIRIDA. G'ARBIY EVROPADA PAPALIKNING TA'SIRI SEZILARLI DARAJADA OSHDI. IRLANDIYA CHERKOVI UNING "POKLANISH VA BIRLIK" BELGISI OSTIDA OLIB BORILGAN TEOKRATIK SIYOSATINING OB'EKTLARIDAN BIRIGA AYLANDI. 1152 YILDA KELLSDAGI SINOD (U IRLANDIYAGA YUBORILGAN PAPA LEGATI TOMONIDAN O'TKAZILGAN) PAPANING IRLANDIYA CHERKOVIDAN USTUNLIGINI TAN OLDI, RUHONIYLAR VA KANIZAKLAR O'RTASIDAGI NIKOHNI (NIKOHDAN TASHQARI YASHASH) QORALADI VA BARCHA CHERKOV UNDIRISHLARI UCHUN USHRNI MAJBURIY DEB E'LON QILDI. , KATOLIK RUHONIYLARINING DUNYOVIY HOKIMIYATLARDAN TALAB VA YURISDIKTSIYADAN MUSTAQILLIGINI TASDIQLADI VA TO'RTTA ARXIYEPISKOPNI - ARMAGH, DUBLIN, KESHEL VA TUAMNI YARATDI VA ARMAGH ARXIYEPISKOPIGA KATTALIKNI QOLDIRDI. BIROQ, SHUNGA QARAMAY, QUYI RUHONIYLAR ESKI CHERKOV BUYRUQLARIGA RIOYA QILISHDI. • KELLS SINODIDAN UCH YIL O'TGACH, INGLIZ QIROLI GENRIX II PLANTAGENETNING ELCHISI RIMGA IRLANDIYANI BOSIB OLISHGA RUXSAT BERISH VA IRLANDIYA CHERKOVINING RIM TAXTIGA BO'YSUNISHINI YAKUNLASH ILTIMOSI BILAN KELDI.

• RIM PAPASI ADRIAN IV (ASLIDA INGLIZ) NAFAQAT IRLANDIYAGA BOSTIRIB KIRISHGA RUXSAT BERDI, BALKI UNGA “YAXSHILAR JANGI SHON-SHARAFI UCHUN FOYDALI BO'LISHI MUMKIN BO'LGAN HAMMA NARSANI QILISH UCHUN” USHBU MAMLAKATNING LORD (YA'NI XO'JAYINI) UNVONINI HAM BERDI. BU MAMLAKATNING XALQI SIZNI GYU SIFATIDA QABUL QILDI VA SIZNI O'Z XO'JAYINI SIFATIDA HURMAT QILDI. PAPANING BUNDAY MUKOFOTGA QONUNIY HUQUQI BO'LMASA HAM, IRLANDIYANI BOSIB OLISH MAQSADIDA INGLIZ QIROLI BILAN ITTIFOQ TUZILDI.