logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Prokuratura organlari

Prokuratura organlari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

6930.99609375 KB
Ko'chirib olish
Prokuratura organlari Prokuratura (lotincha: procurare — „gʻamxoʻrlik qilish“) — ayrim mamlakatlarda jinoiy ishlarni qoʻzgʻatish, ayblovni yoqlash, sud protsessida davlat manfaatlarini himoya qilish vakolatlari yuklatilgan maxsus davlat organi (organlar tizimi). Dastlab 13 —14-asrlarda Fransiyada yuzaga kelgan. Bir qancha mamlakatlarda Prokuraturaga barcha fuqarolar, tashkilotlar va mansabdor shaxslarning qonunlarni aniq va bir xilda bajarishi ustidan nazorat qilish vazifasi ham kiradi. Muayyan mamlakatlarda Prokuratura sudning tarkibiy qismi hisoblanadi, boshqalarida esa tashkiliy jihatdan undan ajratilgan. Bosh prokuror Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan saylanadi. Boshqa viloyat, tuman va shahar prokurorlari Bosh prokuror tomonidan saylanadi. Oʻzbekiston Respublikasida ham Prokuratura hokimiyati faol ishtirok etadi. Bundan tashqari prokurorlar sudlarda ham ishtirok etadi. O’zbekiston Respublikasi hududiga prokuratura tariqasidagi davlat organining kirib kelish tarixiga nazar tashlasak, XIX asrning ikkinchi yarmiga kelib, Rossiya tomonidan Buxoro amirligi, Xiva va Qo‘qon xonligidan iborat O’rta Osiyo bosib olingunga qadar, bu yerda prokuratura deb nomlangan maxsus idora bo’lmagan. «Har bir inson qalbida nafs balosidan, shayton vasvasasidan yiroq bo’lish, imon va insof, vijdon va adolatparvarlik tuyg‘ularini uyg'otish zarur. Agar odamlar ongida shu insoniy tuyg‘ular qaror topmas ekan, ana shunday oliyjanob fazilatlar jamiyatimizda hukmron bo‘lmas ekan, davlat tomonidan o ‘tkaziladigan har qanday chora-tadbirlar ham, sud prokuratura idoralarining faoliyati ham kutilgan samarani bermaydi». O‘rta Osiyoda, prokuratura deb nomlangan idora va prokuror deb ataluvchi mansab yoki lavozim bo‘Imagan bo’lsa-da, shariat qonunlarining bajarilishini nazorat qilib turuvchi maxsus lavozim va ushbu vazifani amalga oshiruvchi shaxslar bo‘lgan. Tarixdan ma’lumki, xalqning ma’naviyati, m adaniyati, turm ush darajasi oshib borgani sari inson huquqlarini himoyalashni kafolatlashga bo‘lgan e ’tibor ham yuksalib boradi. O‘zbekiston Respublikasi mustaqillikka erishgan dastlabki kunlardanoq prokuratura organlari faoliyatini takomillashtirish bilan bir qatorda prokuratura organlari xodimlari malakasini oshirish masalasiga alohida e’tibor qaratildi. O‘tgan yillar davomida respublikamizda amalga oshirilgan islohotlar ushbu markaz faoliyatini takomillashtirishni taqozo etdi va O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2007 yilning 7 noyabridagi PQ-727-son qaroriga ko‘ra, ushbu markaz negizida O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasining Oliy o‘quv kurslari tashkil etildi. Mamlakatda amalga oshirilayotgan o‘zgarishlar, ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning yangi ustuvor yo‘nalishlari hamda qonun ustuvorligini ta’minlash va qonuniylikni mustahkamlash vazifalari prokuratura organlari kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishni tashkil etish tizimini yanada takomillashtirish zaruriyatini davrning o‘zi taqozo etdi. 2017-2021 yillarda O‘zbekiston Respublikasini rivojlantirishning beshta ustuvor yo‘nalishi bo‘yicha Harakatlar strategiyasida belgilangan vazifalarga muvofiq, shuningdek, prokuratura organlari kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirishning zamonaviy tizimini yaratish maqsadida, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan “Prokuratura organlari kadrlarini tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini tubdan takomillashtirish chora tadbirlari to‘g‘risida”gi 2018 yil 8 maydagi PF–5438-son Farmoni qabul qilindi. Farmonga asosan, O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasining Oliy o‘quv kurslari O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi Akademiyasi etib qayta tashkil etildi. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2022 yil 28 noyabrdagi “Jinoyatlarni tergov qilish sohasida malakali kadrlarni tayyorlashning sifat jihatidan yangi tizimini joriy etish to‘g‘risida”gi PF–257-sonli Farmoniga asosan Bosh prokuratura Akademiyasi negizida O‘zbekiston Respublikasi Huquqni muhofaza qilish akademiyasi tashkil etildi. O‘zbekiston Respublikasi prokuraturasiga O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori boshchilik qiladi. U O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadigan va ozod etiladigan, keyin O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Senati tasdig‘idan o‘tadigan birinchi o‘rinbosariga, o‘rinbosarlarga ega. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori o‘z o‘rinbosarlari o‘rtasida vazifalarni taqsimlaydi. O‘zbekiston Respublikasi prokuraturasida Bosh prokuror (rais), uning birinchi o‘rinbosari, o‘rinbosarlari, Qoraqalpog‘iston Respublikasi prokurori, O‘zbekiston Respublikasining harbiy prokurori, prokuratura idoralarining boshqa rahbar xodimlaridan iborat tarkibda hay’at tuziladi. Hay’atning shaxsiy tarkibini O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti tasdiqlaydi. Respublika prokuraturasida bosh boshqarmalar, boshqarmalar va bo‘limlar tuzilib, ularda katta prokurorlar va prokurorlar bo‘ladi. Bosh prokuror katta yordamchilar, maxsus topshiriq bo‘yicha yordamchilar va yordamchilarga ega bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokurori Bosh boshqarmalar, boshqarmalar va bo‘limlar boshliqlarini, boshliq o‘rinbosarlarini, Bosh prokurorning katta yordamchilarini, maxsus topshiriq bo‘yicha yordamchilari va yordamchilarini, boshqarmalar va bo‘limlarning kata prokurorlari hamda prokurorlarini, O‘zbekiston Respublikasi prokuraturasining alohida muhim ishlar bo‘yicha tergovchilari va katta tergovchilarini lavozimga tayinlaydi va lavozimdan ozod etadi. E’tiboringiz uchun rahmat!

Prokuratura organlari

Prokuratura (lotincha: procurare — „gʻamxoʻrlik qilish“) — ayrim mamlakatlarda jinoiy ishlarni qoʻzgʻatish, ayblovni yoqlash, sud protsessida davlat manfaatlarini himoya qilish vakolatlari yuklatilgan maxsus davlat organi (organlar tizimi). Dastlab 13 —14-asrlarda Fransiyada yuzaga kelgan. Bir qancha mamlakatlarda Prokuraturaga barcha fuqarolar, tashkilotlar va mansabdor shaxslarning qonunlarni aniq va bir xilda bajarishi ustidan nazorat qilish vazifasi ham kiradi.

Muayyan mamlakatlarda Prokuratura sudning tarkibiy qismi hisoblanadi, boshqalarida esa tashkiliy jihatdan undan ajratilgan. Bosh prokuror Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti tomonidan saylanadi. Boshqa viloyat, tuman va shahar prokurorlari Bosh prokuror tomonidan saylanadi. Oʻzbekiston Respublikasida ham Prokuratura hokimiyati faol ishtirok etadi. Bundan tashqari prokurorlar sudlarda ham ishtirok etadi.

O’zbekiston Respublikasi hududiga prokuratura tariqasidagi davlat organining kirib kelish tarixiga nazar tashlasak, XIX asrning ikkinchi yarmiga kelib, Rossiya tomonidan Buxoro amirligi, Xiva va Qo‘qon xonligidan iborat O’rta Osiyo bosib olingunga qadar, bu yerda prokuratura deb nomlangan maxsus idora bo’lmagan.

«Har bir inson qalbida nafs balosidan, shayton vasvasasidan yiroq bo’lish, imon va insof, vijdon va adolatparvarlik tuyg‘ularini uyg'otish zarur. Agar odamlar ongida shu insoniy tuyg‘ular qaror topmas ekan, ana shunday oliyjanob fazilatlar jamiyatimizda hukmron bo‘lmas ekan, davlat tomonidan o ‘tkaziladigan har qanday chora-tadbirlar ham, sud prokuratura idoralarining faoliyati ham kutilgan samarani bermaydi».

O'xshashlar

Prokuratura organlari 2
Harbiy prokuratura
Qadimgi Rimda xalqaro aloqalar koʻrinishlari va diplomatik organlari
Qadimgi rimda xalqaro aloqalar ko'rinishlari va diplomatik organlari
Davlat organlari faoliyatida qonuniylikni ta’minlashda yuridik xizmatning roli