Mavzu:qadimgi yunonistonda adabiyot, san’at va din

Adabiyot Qadimgi yunon adabiyoti quyidagi davrlarga bo‘linadi: 1. Krit-Mikena yoki Egey madaniyati(miloddan oldingi 2 ming yillikdan miloddan oldingi XII asrgacha). 2. Homer davri adabiyoti(m.o. IX-VIII asrlar). 3. Yunon adabiyotining arxaik davri(m.o. V asr boshlarigacha). 4. Antik davr – m.o. V-IV asrlar. Ellin polislarining gullab-yas- hnash davri. 5. Ellinizm davri(ellin jamiyati adabiyoti) – m.o. VI-I asrlar. 6. Rim imperiyasi davridagi yunon adabiyoti – m.o. I asr oxiri- dan. Qadimgi Sharq va Yangi davr Ovrupa adabiyotini bir-biri bilan bog‘lab turuvchi antik davr, yunon adabiyoti o‘z ahamiyati jihatidan jahon adabiyotining bir bo‘lagi hisoblanadi.

Krit miken davri adabiyoti Miloddan oldingi I I mingy illik da Yunonist on hududi va Egey de ngizidagi orollarda ik k i y irik mark azlar nomi bilan K rit -Mik e na de b at algan, qadimgi madaniy at pay do bo‘lgan. Qadimgi y unon- larning t asav vuri bo‘y icha “muqaddas” Olimp t og‘iga mak on qur- gan ma’bud va ma’budalar haqidagi mifl ar ham ay nan shu davrda y arat ilgan. K rit -Mik e na adabiy ot ining birinchi davri x alq og‘zak i ijodining uzoq asrlarini qamrab olgan bo‘lib, m.o. I X asrda y ak un- lanadi. Ushbu davr ijodi namunalari bizgacha y e t ib k e lmagan v a u haqidagi ba’zi ma’lumot larni k ey ingi davr adabiy ot idan, Qadimgi Misr v a xe t t hujjat laridan (K ichik Osiy oga hujum qilgan qabilalarn- Home rning e poslarida ular y unonlarning “axey ” va “danay ” qabilalari de b at aladi) t opish mumk in.

Homer davri adabiyoti Arxaik davrda bir necha asrlar davomida shakllangan va m.o.VI asrda yozib olingan Homerning “Iliada” va “Odisseya” dostonlari to‘laligacha yetib kelgan yagona namunalar hisoblanadi. 10 yil davom etgan Troya urushi va undan keyingi o‘n yillik voqealari aks etgan bu dostonlar epik qo‘shiqlar va rivoyatlar asosida maydonga kelgan.

Ezop masalchilikning otasi Ezop (Akadroz)(tax. mil.av. VI asr) Masalchilikning otasi deb hisoblangan yarim afsonaviy Ezop – miloddan oldingi VI asrda yashagan. Rivoyatlarga qaraganda, aslida u frigiyalik qul bo‘lib, keyinchalik ozod qilingan. Lidiya shohi Krez saroyida xizmatda bo‘lgan, Delfada yerli xalq bilan bo‘lgan janjalda qoyadan uloqtirib o‘ldirilgan. Antik davrda ma’lum bo‘lgan deyarli barcha masallarning syujeti Ezopniki deb hisoblangan. Ular miloddan avvalgi V-IV asrlardan boshlab to‘planib, yozib olingan va “Ezop masallari” kitobiga kiritilgan. Milodiy X-Xvasrlardagi qo‘lyozmalarda 300 dan ortiq shunday masal saqlanib qolgan.