logo

Qattiq jismlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1434.19921875 KB
Q attiq jismlar 
Qattiq jismlarning ichki molekular tuzilishi .  Uning xossalari.

Ayrim moddalarning kristall tuzilishini kuzaish .

Amorf jismlar  .

Amorf jismlarni namoyush qilish .

Kristall jismlar .

Amorf jismlarning kristallardan farqi .

Monokristallar va polikristallar .

Turli xil kristall panjaralar namoyishi .

Tarixiy ma’lumot .

Kristalni o’sishi. Mundarija Qattiq jism
Amorf 
jism Kristall jism Krisall-barqaror, 
tartibli , qattiq 
holatdagi zarralardan 
tashkil topgan . 
Kristallar  bir-biridan 
takrorlanishi bilan 
farq qiladi.Qattiq jismlarning ichki molekular tuzilishi .  
Uning xossalari      Kristallarning asosiy 
xossalari :  tashqi 
ta’sir bo’lmaganda 
shaklini va hajmini 
saqlaydi, barqaror 
holatda bo’ladi, aniq 
erish temperaturasi 
mavjud va anizatrop 
(yo’nalish bo’yicha 
fizik xossalari farq 
qiladi). A yrim moddalarning kristall 
tuzilishini kuzatish
tuz kvars
slyuda olmos     Isitilganda avval 
yumshaydigan, 
keyin oquvchan 
bo’lib qoladigan 
jismlar amorf 
jismlar deyiladi . 
Bunday 
moddalarning erish 
temperaturasini 
aniq ko’rsatib 
bo’lmaydi A morf jism Amorf jismlar xossalarining namoyishi
1.  Amorf jismlar aniq erish temperaturasiga ega emas
2.  Amorf jismlar izotrop bo’ladi
parafin
plastilinparafin shisha Amorf  jismlar xossalarining namoyishi
3.  Qisqa vaqtdagi ta’sirlarga qarshilik xossasi namoyon bo’ladi .
  Masalan :  rezina                                              havo sharlari Qattiq  jismlar namoyishi
Deformatsiya- tashqi ta’sirlar natijasida jism 
shakli va hajmining o’zgarishi:     
       elastik                                               plastik Amorf  jismlar xossalarining namoyishi
4.  Davomli tashqi ta’sir natijasida   amorf jismlar oquvchan 
bo’lib qoladi . 
Masalan :  shamdagi parafin      Kristall jism deb, 
yumshamaydigan, 
qattiq holatdan 
birdaniga suyuq 
holatga o’tadigan 
jismlarga aytiladi. Bu 
jismlar eritilayotganda 
suyuqligini qattiq 
holatdagisidan doimo 
ajratib olish mumkin. 
Ular qa’tiy tartibdagi 
kristall panjaradan 
tuzilgan.Kristall jismlar   Amorf  jismlarning kristall panjarasida qatiy tartib yo’q .  Faqat 
bir-biriga yaqin atomlar birmuncha tartibli joylashgan.  
Kristallar uchun xarakterli bo’lgan bir yo’nalish bo’yicha qatiy 
takrorlanuvchi xossalar amorf jismlarda mavjud emas .
    Amorf jismlar atomlarining joylashishi suyuqliklardagi kabi 
o’zini tutadi .       Ayni bir modda kristall va amorf holatda bo’lishi 
mumkin. Masalan kvars   SiO2  kristall holatda ham amorf 
holatda ham (kremnezem) bo’ladi  Amorf jismlarni kristallardan 
farqi Kristall jism
Monokristallar Polikristallar Metallar kristall tuzilishga 
ega .  Odatda metallar 
ko’plab kichik 
kristalchalardan tuzilgan 
bo’ladi. Ko’plab mayda 
kristallardan tuzilgan 
jism polikristall deyiladi.
Alohida kristallardan 
tuzilgan jism 
monokristall deyiladi .Monokristallar  va 
polikristallar Monokristallar Polikristallar Kristall panjaralarning har xil turlari 
namoyishi
E’tibor bering, tuz 
zarralari orasidagi 
masofa bir yo’nalishda bir 
xiltuzgrafit olmos Tarixiy ma'lumot Tarixiy ma'lumot
  1867  yil rus muhandisi 
A.V.Gadolin kristallar 32 
ko’rinishdagi 
simmetriya holatida 
bo’lishini isbotladi   Ta rixiy ma'lumot
  Rus kristallografi 
Y.S. Fedorov kristall 
tuzilishi 230 tura 
bo’lishini isbotladi ( mis kuporasi)Kristallning 
o'sishi  Diq q a tin giz 
u chu n  
r a hm a t

Q attiq jismlar

 Qattiq jismlarning ichki molekular tuzilishi . Uning xossalari.  Ayrim moddalarning kristall tuzilishini kuzaish .  Amorf jismlar .  Amorf jismlarni namoyush qilish .  Kristall jismlar .  Amorf jismlarning kristallardan farqi .  Monokristallar va polikristallar .  Turli xil kristall panjaralar namoyishi .  Tarixiy ma’lumot .  Kristalni o’sishi. Mundarija

Qattiq jism Amorf jism Kristall jism

Krisall-barqaror, tartibli , qattiq holatdagi zarralardan tashkil topgan . Kristallar bir-biridan takrorlanishi bilan farq qiladi.Qattiq jismlarning ichki molekular tuzilishi . Uning xossalari

Kristallarning asosiy xossalari : tashqi ta’sir bo’lmaganda shaklini va hajmini saqlaydi, barqaror holatda bo’ladi, aniq erish temperaturasi mavjud va anizatrop (yo’nalish bo’yicha fizik xossalari farq qiladi).