logo

QIZIL KITOB VA UNING AHAMYATI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

5396.5625 KB
MAVZU;QIZIL KITOB VA UNING 
AHAMYATI RE J A
•
QIZIL KITOB VA UNING O’RNI
•
O’ZBEKISTON QO’RIQXONALARINING QISQACHA TARIXI
•
O’ZBEKISTON ‘QIZIL KITOB’ NING ZARURLIGI    SURX ON  DAV LAT QO’RIQX ON ASIDA N OYOB HAY VONLA R  QIZIL YOKI TOG’ BO’RI QIZI L KITOBGA KIRITILGAN  O’SIMLIK VA 
HAY VON  TURLARI 4 TURGA BO’LIN ADI
Qizil kitob Yuqolib 
borayotgan tur
Kamyob turlarQisqarib 
borayotgan 
turlar Yuqolan yoki 
yuqolishg arafasida 
turgan tur  QIZIL KITOBGA KIRGAN  Y URG’A TUVALOG’I MAN UOA  •
Yer yuzida hayvon zotlari va o’simlik turlarining yo’qolib ketishining  ik k i  sababi  bor 
bo’lib,  birinchi  sababi  ― bu tabiiy sharoitning o’zgarishi natijasida bo’lsa (tabiiy sabab),  ikkinchi 
sababi  esa ― (antropogen) inson harakatlari natijasidir.
•
Tirik tabiatdagi o’simlik va hayvon turlari sonining qisqarishi muammosi. Yer yuzidagi hayotni 
ta’minlashda o;simliklar dunyosi, ayniqsa, o’rmonlarning ahamiyati beqiyosdir. Hozirgi vaqtda yer 
yuzi quruqligining 25 % ni o’rmonlar tashkil etadi. Ular shimoliy yarim sharda va tropik 
mintaqalarda tarqalgan. Biroq hozirgi kunda o’rmonlarning holatini yaxshi deb bo’lmaydi. Chunki, 
har yili 3 mlrd m 3
 hajmda o’rmonlar qirqilmoqda. F АО  ma’lumotlariga ko’ra bu ko’rsatkich yaqin 
yillar ichida  1,5 martaga ortishi mumkin.
•
Insoniyatni, ayniqsa, tropik va subtropik o’rmonlar muammosi tashvishga solmoqda. U yerlarda 
yiliga dunyo miqyosidagi qirqilishi kerak bo’lgan o’rmonlarning yarmidan ko’pi kesib 
tashlanmoqda.  160 mln gektar tropik o’rmonlar vayron bo’lgan, atigi yiliga 11 mln gektar maydon 
tiklanmoqda. Floraning kamayib ketishi “Qizil Kitob” yaratilishiga sabab bo’ldi •
Yer yuzida yildan - yil tabiat burchaklariga inson qo’li yetmagan yerlar kamayib bormoqda, ya'ni tabiatdagi 
cho’l, tog’ va o’rmonlarning asl qiyofasini ko’rishga imkoniyat qolmayapti. Tabiatning asl muhitini va unda 
yashayotgan barcha jonzotlarni saqlab qolish uchun davlat tomonidan Qo’riqxonalar tashkil qilingan.
•
Qo’riqxona nima? Qo’riqxona ― bu ak v at oriy a  yoki  t errit oriy a, xo’jalik dan but unlay  ajrat iigan y er 
may doni bo’lib hisoblanadi. Qo’riqxonalar - t abiat ning ilmiy  laborat oriy alari bo’lib, u erda t abiat  
riv ojlanish qonuniy at larining  murakkab  t ek shirishlari v a k uzat ishlari o’t k aziladi.
•
Qo’riqxonalarda ayrim hayvon zotlari va o’simlik turlari o’rganiladi, hamda bu yerda insonning har qanday 
ta'siri umuman ta'qiqlanadi.
•
O'zbekistonda  birinchi Qo’riqxona - 1929  yilda Turkistonning g’arb qismida tashkil qilingan. Hozirgi kunda 
uning yer maydoni  26840  gektar. U hozirda  Zomin  nomini olgan. Archazorlar, noyob o’simliklar va u yerda 
yashovchi hayvonlar: tog’ echkisi, tog’ qo’yi, oq tirnoqli ayiq, qushlar, suvdagi baliqlar muhofaza qilinadi.
•
Ik k inchi  Qo’riqxona   -    1947    yilda  Toshkent   oblastining Ohangaron va Parkent tumanlari atrofida tashkil 
qilingan bo’lib, maydoni  451,6 k m 2
 va hozirda  Chot qol     nomi bilan ataladi. O’simlik dunyosida 1100 dan 
ortiq daraxt va butalar turi bor. Qoyalarda 2 tur archa o’sadi, daryolar bo’ylari qarag’ayzorlar bilan 
qoplangan, qo’riqxona hayvonlarga boy. Bu yerda Sibir tog’ echkisi, to’g’iz, Turkiston silovsini, oq tirnoqli ayiq, 
tulki, Menzbir sug’uri, jayra, relikt yumronqoziq, irbis va turli qushlar qo’riqlanadi. Ugom-Chotqol tabiiy milliy 
bog’ 1990-yilda tashkil etilgan, maydoni 5760 km 2 ZARAFSHON QO’RIQX ONASIDAGI BUX ORO X ONGULI   HISOR DAVLAT QO’RIQX ON ASI OQ BOSH QUMAY KIY IK CHUL BO’KTARGISI(STEPN OY  LUN )   QOR QOPLON I  ETIBORI N GIZ UCHUN  RAHMAT
Tayyorladi. 102-guruh talabasi
Qarshiyeva.Munavvar

MAVZU;QIZIL KITOB VA UNING AHAMYATI

RE J A • QIZIL KITOB VA UNING O’RNI • O’ZBEKISTON QO’RIQXONALARINING QISQACHA TARIXI • O’ZBEKISTON ‘QIZIL KITOB’ NING ZARURLIGI