Samarqandagi Teatrlar

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

588.4140625 KB

Ko'chirib olish

Mavzu: Samarqandagi
Teatrlar
Reja:
1) Samarqand viloyatidagi Rus teatri
2) Samarqand bolalar teatri
3) Kattaqo‘rg‘on teatri

1. Samarqand viloyatidagi rus teatri
. Sa marqand viloyat rus drama teatri Ozbekistondagi dastlabki rus
teatrlaridan biri bolib, Buxoro, Qashqadaryo, Samarqand viloyatlariga xizmat
qilishga moljallangan. 1917 yilda A.Yurenev Limontov rahbarligidagi "Samarqand
rus teatr studiyasi" xalq teatriga aylantirilgan. Davlat teatri sifatida oz faoliyatini
1918 yilda "Momaqaldiroq" (A. Ostrovskiy) spektakli bilan boshlagan edi.
Mustaqillik yillarida teatr oz an’analarini davom ettirib milliy va jahon
dramaturgiyasining sara namunalarini sahnalashtirdi. Teatrga yangidan yangi
ijodiy kuchlar qoshildi, iqtidorli ijodkorlar V. Basalaev, V. Shleykin, M. Xachaturov,
S. Kaprielov, S. Genkin, A. Tarasovlar bosh rejessyorlik qildilar. "Parijlik kelin",
"Diaogen" (V. Konstantinov), "Nasriddinning besh xotini" (I. Sodiqov), "Bir stakan
suv" (A. Skrib), "Noraso" (D. Fonvizin), "Aybsiz aybdorlar" (A. Ostrovskiy), "Mariya
Styuart" (F. Shiller), "Medeya" (Evripid), "Ostona" (A. Dudarev), "Temir xotin" (SH.
Boshbekov), "Yolgonchining xotini" (J. Ennekyon), "Sevgi ketchupi" (M.
Zadornov), "Koshkin uyi" (S. Marshak), "Yovvoyining sevgisi" (A. Kassone) kabi
spektakllar songgi yillar mahsulidir. Bugungi kunda viloyat rus drama teatrida
jami 73 nafar xodimlar faoliyat yuritib kelmoqda.

Shundan, 5 nafari boshqaruv, 36 nafari ijodiy xodimlar, 32 nafari texnik
xodimlarni tashkil etadi. Ijodiy xodimlarning 10 nafari oliy, 24 nafari orta
maxsus, 2 nafari orta malumotlidir. S. Barasheva, A. Tarasov, S.
Shamsutdinov, S. Ivargizov, R. Xayirov va boshqalar teatrning etakchi
aktyorlari hisoblanadilar. Bosh rejjisyor V. Brodyanskiy, 2006 yilda el-yurt
oldidagi mehnati va samarali ijodiy faoliyati ragbatlantirilib, unga Ozbekiston
Respublikasida xizmat korsatgan madaniyat hodimi unvoni berildi.
Teatr mamlakatimizda millatlararo totuvlik masalasida qilinayotgan ezgu
ishlarning yorqin timsolidir. Hukumatimiz respublikada mavjud rus drama
teatrlariga boshqa teatrlar qatori birday etibor bermoqda, faoliyati uchun
zarur bolgan sharoit bilan taminlab kelmoqda. Rus drama teatri
viloyatimizdagi rus, arman, polyak, nemis, boshqird milliy madaniyat
markazlari bilan hamkorlikda ishlab kelmoqda. Buning natijasida, kopmillatli
bolgan millatparvar yurtimizdagi ozga millat vakillari oz milliy madaniyatga
bolgan ehtiyojlari teatr sanati orqali qondirilmoqda.

2 . Samarqand bolalar teatri
Samarqand viloyatida ham teatr sanati keng rivojlandi, teatrlar faoliyati moddiy-texnik baza bilan taminlandi. Samarqand viloyatida bugungi
kunda 4 ta davlat teatri, 8 ta badiiy havaskorlik Xalq teatrlari va 1 ta hususiy El Merosi tarixiy liboslar teatri faoliyat yuritmoqda. Samarqand
viloyat musiqali drama teatri Ozbekistondagi tarixiy teatrlardan biri. Mazkur teatr faoliyati 1914 yil 15 yanvarda Mahmudxoja Behbudiyning
"Padarkush" spektakli bilan ochilgan (spektaklni Behbudiy va A.Badriy rahbarligidagi truppa sahnalashtirgan). 1918 yil maʼrifatparvarlar to‘dasi
ko‘p tilli Samarqand xalq teatrining o‘zbek truppasiga, 1920 yilda "musulmon agittruppasi"ga aylanadi. 1930 yilda O‘zbekistonning
Samarqanddagi poytaxt teatri maqomida ishlayotgan O‘zbek davlat drama truppasi yangi poytaxt Toshkentga kochirilishi munosabati bilan
"Musulmon agittruppasi" va "Kok koylak" havaskor teatr todasi asosida Samarqand viloyat ozbek davlat musiqali drama teatri tashkil topgan
edi. Samarqand viloyat qogirchoq teatri bolalar teatri. 1978 yil 1 sentyabrda Gayratiyning «Ali kichkina» spektakli bilan ochilgan. Teatr
jamoasi teatr va rassomlik sanati institutini tugatgan 18 nafar yoshlardan tashkil topdi. Teatr ozbek va rus guruhidan iborat. YOsh teatr
jamoasining yuksalishi, repertuarini shakllanishi, aktyor va rejissyorlarni togri yonaltirishda V. S. Iogelson, Z. L. Alibekovalarning xizmati katta.
«Timsoh gena», «Ajoyib ertak», «Pahlavonlar qaerga ketishdi», «Alijon sehrgar» kabi spektakllarni ozbek va rus tillarida V. Iogelson
sahnalashtirdi. Opa-singil Zloyanovalar, O. Abdullaev, S. Rizazada, N. Volokitina, R. Nizomboev, M. Mirzaahmedov, M. Muhiddinova kabi
aktyorlar spektakllar muvaffaqiyatini taminladilar. «Samar va Qand» ( M. Xalil), «Obi hayot» (M. Ashurova), «Baxilning bogi kokarmas» (J.
Maxmudov), «Ormondagi voqea», «Kachal Botir hangomasi», «Fleytachi Santa», «Yaxshi va yomon», «Uchar gilam», «Sehr saltanati»
(A.Boboaliev), «Morozko», «Dyumovochka» (V. Diyorova), «Makkor tulkicha», «Biz Vinni Pux bolib oynaymiz» (A. Mil), «Hoji tam-tam
hangomasi» (B. Muhammadiev) kabi spektakllar teatrda songgi yillar qoyilgan eng yaxshi asarlardir
Mustaqillik yillarida "Sarhovuzning boylarida", "Gunohsiz gunohkorlar", "Imom Buxoriy", "Qitmir", "Samarqandnoma", "Behbudiy",
"Spitamen", "Oqibatli qoshnilar" kabi yirik dramalar bilan birga "Nodirabegim", "Alpomish", "CHimildiq", "Ravshan va Zulxumor", "Farhod va
SHirin" musiqali dramalari, "Samarqand afsonasi", "Ipak yoli", "Xonim va bezori" baletlari, bolalar uchun "Kichkintoy va Karlson", "Gozal
Vasilisa", "Uch chochqacha", "Aqlli quyoncha", "Sehrli sandiq", "CHandining sarguzashtlari" musiqali ertaklar davr ruhi asosida sahnalashtirildi.
Teatr tomonidan 2017 yilda 4 ta (Samarqand sayqali, Imon, Mexridaryo va Kochki) spektakllar sahnalashtirilib, tomoshabinlarga havola etildi.
2017 yil mobaynida teatrda tomoshabinlar qatnovi rejasi 100 ming bolib, amalda 104 ming 100 nafar (104%)ni tashkil etgan. Umumiy
daromadlar rejasi 105 mln. bolib, bajarilishi 205 mln. 314 ming som (196%)ni tashkil etdi. Tomoshabinlarga jami 292 ta spektakllar (210 tasi
teatrda va 82 tasi joylarda) namoyish etildi. Teatr ijodkorlari tomonidan 2017 yil davomida Xorazm viloyati va Toshkent shahriga gastrol
safarlari tashkil etilib, joylarda spektakllar namoyish etilib kelindi.

Hazrat Alisher Navoiy tavallud kuniga bagishlab Ozbekiston xalq shoiri Iqbol Mirzoning
Samarqand sayqali asari asosida Alisher Navoiyning Samarqanddagi hayoti va faoliyati
togrisida hikoya qiluvchi spektakl premerasi otkazildi.
2017-yilning 14 fevral kunida Toshkentdagi Istiqlol sanat saroyida Etirof-
2016 mukofoti sovrindorlarini taqdirlash taqdimot marosimida Samarqand viloyati
musiqali drama teatrining Mirzo Ulugbek tarixiy dramasi Yilning eng yaxshi spektakli
nominatsiyasi boyicha goliblikni qolga kiritdi va diplom bilan taqdirlandi.Mazkur
drama premerasi Samarqandda 2016-yilda bolib otgan edi, unda bosh rol - Mirzo
Ulugbek obrazini Ozbekistonda xizmat korsatgan artist, milliy kino va teatrimizning eng
yirik namoyondalardan biri erkin Komilov ijro etgan edi.
Ozbekiston Respublikasi Madaniyat vazirligining komagi va davlat buyurtmasi
asosida atoqli dramaturg Izzat Sultonning Imon asari sahnalashtirildi. Spektaklni
Ozbekiston va Qoraqolpogiston xalq artisti, ustoz sanatkor YOdgor Sadiev
sahnalashtirdi va bosh rol - Yoldosh Komilov obrazini ham ijro etdi. Spektakl premerasi
2017 yil 7 mart kuni bolib otdi.
Ozbek Milliy Akademik teatri sahnasida namoyish etilgan mazkur spektakllar
Toshkentlik teatr muhlislari tomonidan olqishlar orqali kutib olindi. Ayniqsa Turkiyalik
dramaturg Tunjer Jujanogli asari asosida Valixon Umarov tomonidan sahnalashtirilgan
Kochki spektakli namoyishi va mazkur spektaklda asar muallifining ozi tashrif
buyurganligi Samarqand viloyat musiqali drama teatrining ijodkorlari va Toshkentliklar
katta ahamiyatga ega boldi.

Teatr repertuaridan munosib orin olgan Samarqand sayqali (I.Mirzo), Razolat qurbonlari
(N.Xoshimov), Zaharli tomchilar (T.Malik), Mirzo Ulugbek (M.SHayxzoda), Ogoh boling
odamlar (U.Azim), Kochki (T.Jujanogli) kabi spektakllar viloyat, Madaniyat va marifat
kanallarida namoyish etildi.
Bugungi kunda viloyat musiqali drama teatrida jami 172 nafar hodimlar faoliyat yuritib
kelmoqda. SHundan, 8 nafari boshqaruv, 78 nafari ijodiy xodimlar, 86 nafari texnik
xodimlarni tashkil etadi. Ijodiy xodimlarning 47 nafari oliy, 31 nafari orta maxsus,
malumotlilarni tashkil etadi. Teatrda R. Joraqulova, B. Rahimov, A. Qurbonov, T. Ochiltoshev,
T. Pardaev, Z. Turgunboeva, S. Saidova, B. Islomov, D. Raximova, M. Hakimova, SH.
Sanaqulov, J.YOrqulov va boshqa teatrning yetakchi aktyorlari hisoblanadilar.Teatr jamoasida
davlat mukofotlariga sazovor bolganlar kopchilikni tashkil qiladi: saxnalashtiruvchi rejissyor
Safoev Davron Iskandarovich Ozbekistonda xizmat kursatgan sanat arbobi(1975 yil),
Jurakulova Rano Muxammadjonovna (1978 yil, ijro etgan rollari uchun) Ozbekistonda xizmat
kursatgan artist, Pardaev Tuyma Pardaevich, Ozbekistonda xizmat kursatgan artist(1989 yil,
ijro etgan rollari uchun), Turgunboeva Zuxro Turgunboevna Ozbekiston Respublikasida
xizmat korsatgan artist(1999 yilda ijro etgan rollari uchun), Raximov Baxtiyor Meliboevich
Ozbekiston Respublikasida xizmat korsatgan artist(2000 yilda), Raximov Baxrullo Mardievich
Ozbekiston Respublikasida xizmat korsatgan artist unvonlariga sazovor boldilar (2003 yil),
Sultonov Iskandar "Mehnat shuxrati" ordeni (2011 yil), Djuraev SHavkat "Mehnat shuxrati"
ordeni (2013 yil), Isxakov Eduard "Mehnat shuxrati" ordeni (2013 yil) bilan taqdirlanadilar.

3. Kattaqo‘rg‘on teatri
Kattaqorgon drama teatri ham ozining tarixiy orniga tarixiga ega teatrlardan biri hisoblanadi. Shaharda
xalq teatri musulmon truppasining rasmiy jihatdan ochilishi 1921 yilning 15-yanvarida Qonli
kun(Momin Muhammadjonov asari)asarini nomoyish etgan kunga togri keladi.Bu asar 1916 yilda
Toshkentda mardikor olishga qarshi qozgolon kotargan xalq kurashini aks ettirgan. 1976 yilda teatrga
Abdulhamid Majidiy nomi berildi.
Mustaqillik yillarda teatr ijodkorlari davrga hamnafas, milliy ruh bilan yogrilgan buyuk allomalarimiz
hayotini yorituvchi tarixiy asarlar,chet el mumtoz asarlariga murojaat etdilar. Bir kam dunyo
(I.Hasanov), Hayqiriq, Tadbirkor Olmaxon (Yorqin), Figon (SH.Siddiqiy), Zamon ogloni (T.Akbarxojaev),
Shum bola (G.Gulom) Mediya (Evripid), Saodat yoli (Muhammad Ali Ergash), Qoshnilar
(M.Toshpolatov), Toy orniga tomosha (T.Akbarxojaev) kabilar songgi yillarda sahnalashtirilgan eng
yaxshi spektakllardir.
Turli yillarda teatrning rivojlanishida rejissyorlardan A.Joraev, Z.Roziev, R.Orifjonov, I.Nurmonov,
N.Shomurodov, rassomlardan M.Esipov, G.Kalantarov, M.Sobirov, artistlardan Sh.Meliyeva, Sh.Aminov,
N.Otaev, Sh.Musayevalarning xizmatlari katta. Ozbekistonda xizmat korsatgan artistlar G.Mamedova,
I.Xonimqulov, .A.Abdurazzoqov, artistlardan A.Qarshiboev, D.Egamova, G.Jabborova va boshqalar
teatrning etakchi aktiyorlaridir. Teatrda faoliyat korsatayotgan sanatkorlarning kopchiligi davlat
mukofoti bilan taqdirlanishgan. Ular jumlasiga Ozbekistonda xizmat korsatgan artistlar Mamedova
Gulbaxor Musaevna(1987 yil), Qodirov Davron (2012 yil), turli yillarda Nuriddin Otaev, Sh. Musaev,
M.Yolchieva, N.Xojieva, A.Abdurazzoqov, I.Xanimqulov va boshqalar.

Sanat dargohining bosh musavviri Noila Qoraeva 100 dan ortiq spektakllarga nafis bezak va
qurilmalar ishlagan. Uning ijod korgazmalari Samarqand, Toshkent shaharlarida namoyish
etilgan. Noila Qoraevaning beqiyos xizmatlari qadrlanib 2005-yilda Ozbekistonda xizmat
korsatgan Madaniyat xodimi faxriy unvoni bilan taqdirlangan. Noila Qoraevaning shogirdi,
sahna rassomi Zokirjon Qobilov mohir moyqalam ustasi sifatida keng jamoatchilikning
hurmatini qozonib, sadoqat bilan mehnat qilib kelmoqda.
Hozirgi kunda Kattaqorgon shahar drama teatrida jami 77 ta shtat birligida 66 nafar
xodimlar faoliyat yuritib kelmoqda. SHundan, 5 nafari boshqaruv, 33 nafari ijodiy xodimlar,
28 nafari texnik xodimlarni tashkil etadi.Ijodiy xodimlarning 13 nafari oliy, 16 nafari orta
maxsus,4 nafari orta malumotlilarni tashkil etadi. Umrzoq Tillaev, Dilorom egamova,
Gulnora Rizaeva, Anvar Qarshiboev, Nizom Qodirov, Qunduz Osarova, Habibullo
Abdulloevlar teatrning etakchi aktyorlari hisoblanadi. Teatr bosh rejissyori Ozbekistonda
xizmat korsatgan artist Gulbahor Mamedova, teatrning hozirgi direktori Otabek
Mardonovlar jamoaning faolligini oshirib kelmoqdalar. Teatr turli yillarda Navroz, Sarhisob
37+1, Debyut festivallarida qatnashgan, Qozoqiston, Tojikiston, Tatariston ijodiy safarlarda
bolgan.

Mavzu: Samarqandagi Teatrlar Reja: 1) Samarqand viloyatidagi Rus teatri 2) Samarqand bolalar teatri 3) Kattaqo‘rg‘on teatri

1. Samarqand viloyatidagi rus teatri . Sa marqand viloyat rus drama teatri Ozbekistondagi dastlabki rus teatrlaridan biri bolib, Buxoro, Qashqadaryo, Samarqand viloyatlariga xizmat qilishga moljallangan. 1917 yilda A.Yurenev Limontov rahbarligidagi "Samarqand rus teatr studiyasi" xalq teatriga aylantirilgan. Davlat teatri sifatida oz faoliyatini 1918 yilda "Momaqaldiroq" (A. Ostrovskiy) spektakli bilan boshlagan edi. Mustaqillik yillarida teatr oz an’analarini davom ettirib milliy va jahon dramaturgiyasining sara namunalarini sahnalashtirdi. Teatrga yangidan yangi ijodiy kuchlar qoshildi, iqtidorli ijodkorlar V. Basalaev, V. Shleykin, M. Xachaturov, S. Kaprielov, S. Genkin, A. Tarasovlar bosh rejessyorlik qildilar. "Parijlik kelin", "Diaogen" (V. Konstantinov), "Nasriddinning besh xotini" (I. Sodiqov), "Bir stakan suv" (A. Skrib), "Noraso" (D. Fonvizin), "Aybsiz aybdorlar" (A. Ostrovskiy), "Mariya Styuart" (F. Shiller), "Medeya" (Evripid), "Ostona" (A. Dudarev), "Temir xotin" (SH. Boshbekov), "Yolgonchining xotini" (J. Ennekyon), "Sevgi ketchupi" (M. Zadornov), "Koshkin uyi" (S. Marshak), "Yovvoyining sevgisi" (A. Kassone) kabi spektakllar songgi yillar mahsulidir. Bugungi kunda viloyat rus drama teatrida jami 73 nafar xodimlar faoliyat yuritib kelmoqda.

Shundan, 5 nafari boshqaruv, 36 nafari ijodiy xodimlar, 32 nafari texnik xodimlarni tashkil etadi. Ijodiy xodimlarning 10 nafari oliy, 24 nafari orta maxsus, 2 nafari orta malumotlidir. S. Barasheva, A. Tarasov, S. Shamsutdinov, S. Ivargizov, R. Xayirov va boshqalar teatrning etakchi aktyorlari hisoblanadilar. Bosh rejjisyor V. Brodyanskiy, 2006 yilda el-yurt oldidagi mehnati va samarali ijodiy faoliyati ragbatlantirilib, unga Ozbekiston Respublikasida xizmat korsatgan madaniyat hodimi unvoni berildi. Teatr mamlakatimizda millatlararo totuvlik masalasida qilinayotgan ezgu ishlarning yorqin timsolidir. Hukumatimiz respublikada mavjud rus drama teatrlariga boshqa teatrlar qatori birday etibor bermoqda, faoliyati uchun zarur bolgan sharoit bilan taminlab kelmoqda. Rus drama teatri viloyatimizdagi rus, arman, polyak, nemis, boshqird milliy madaniyat markazlari bilan hamkorlikda ishlab kelmoqda. Buning natijasida, kopmillatli bolgan millatparvar yurtimizdagi ozga millat vakillari oz milliy madaniyatga bolgan ehtiyojlari teatr sanati orqali qondirilmoqda.

O'xshashlar

Ulug`bekning Samarqandagi ilmiy maktabi

XVI-XVII asr boshlarida Angliya

Qadimgi Rim madaniyati

SHAROF BOSHBEKOV

ANDIJON VILOYATI