logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. SHAXS XUSUSIYATLARINI SHAKLLANTIRISH OMILLARI

SHAXS XUSUSIYATLARINI SHAKLLANTIRISH OMILLARI

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

276.142578125 KB
Ko'chirib olish
SHAXS XUSUSIYATLARINI SHAKLLANTIRISH OMILLARI Reja  Irsiy omil  Psixofiziologik omil  Shaxsng bilim darajasi MEROS * organizmlarning mulk i * saqlash v a uzat ishni t a'minlash morfo-funk sional xususiy at lar av lodlar; * dast urlash xususiy at lari ularning indiv idual riv ojlanishi muay y an ek ologik sharoit larda. O'ZGARLAR * organizmlarning mulk i *ont ogenezda y angilarini olish morfo-funk sional xususiy at lar v a indiv idual xususiy at lar riv ojlanish, * ot a-onadan farq qiladi. TURLAR IRSIY PATOLOGIYALA R KASALLIKLAR GENETIK BILAN MOYLILIK YU (KO'P FAktorli)KASALLIKLAR GENETIK Mos kelmasligi ONA VA Homila ASLIDA XROMOSOMAL GENOMIKGEN KASALLIKLAR XROMOSOMAL KASALLIKLAR GENETIK SOMATIK KASALLIKLAR GEN KASA LLIKLA R TURLA RI MEROS TURIGA BO'LIB (1) RESESSI V, BOG'LAN GAN X X ROMOSOMA SI AUTOSOME DOMI N ANT DOMI NAN T, BOG'LA NGAN X X ROMOSOMASI *POLIDAKTILYA *MARFAN SINDROMI *GIPERCHOLESTEROL- EMIA OILASI * neyrofibromatoz *M-GEMOGLOBINOZ *HUNTINGTON CHOREA * Yo'g'on ichak polipozi *GALAKTOZEMİYA * Fenilketonuriya * S - gemoglobinoz *ALBINIZM * GLİKGENOZ *Kistik fibroz *ADRENOGENITAL SINDROM * GIPERLIPOROTEINEMIA * RIKIT, CHAROSLI D *ROTO-YUZ-BARMOQ SINDROMI * FRONTONASAL DISPLAZIYA * KATARAKT *GEMOFİLİYA A, B * KALITONIZM *GIPOGAMO- GLOBULINEMIA *Mushaklar DISCHENNA DISTROFIYA MISOLLARAUTOSOME- RESESSI V  Psixolingvistika - nutqning  hosil  bo ` lishi,  shuningdek,  nutqni  idrok  etish  va  shakllantirish  jarayonlarini   ularning  til  tizimi  bilan  o ` zaro  bog`lanishi  holatida  o`rganuvchi  fan;  psixologiya  va  lingvistikannng   sintezidan  paydo  bo`lgan.  Psixolingvistika  inson  nutqiy  faoliyati  modelini  va  psixofiziologik  nutqiy   shakllanishini  ishlab  chiqib,  ularni  psixologik  eksperimentlar  yo`li  bilan  tekshiradi.  Tadqiqot  manba y i   bo`yicha  tilshunoslikka  yaqin  bo`lgan  psixolingvistika  o`z  tekshirish  usullari  bo`yicha  psixologiyaga  yaqin   turadi.  Unda  o`zaro  bog`lanishli  eksperiment,  "semantik  differensial"  kabi  va  boshqa  eksperimental  usullar   qo`llanadi.   Psixolingvistika   bir   qator   amaliy   masalalar   [ona   tili,   ayniqsa,   xorijiy   tilni   o`rgatish;   maktabgacha  yoshdagi  bolalarning  nutqiy  tarbiyasi  va  logopediya  masalalari;  miyadagi  nut q iy  markazlar   kasalliklari  klinikasi;  nutqiy  tasir  ko`rsatish  muammolari  (xususan  ommaviy  axborot  vositalari  faoliyatida   va  targ`ibot  ishlarida);  sud  psixologiyasi  va  kriminalistika  (mas,  kishilarni  ularning  nutq  xususiyatiga  qarab   tanib  olish,  aniqlash);  mashina  tarjimasi  hamda  nutqiy  axborotni  EHMga  kiritish  muammolari  va  boshqa]ni   nazariy  jihatdan  tushuntirish  zarurati  tufayli  o`tgan  a sr ning  60-yillarida  paydo  bo`lgan.  "Psixolingvistika"   termini   o`tgan   a s rning   60-yillari   o`rtalarida   amerikalik   olimlar   tomonidan   amaliyotga   kiritilgan.   0`zbekistonda  ushbu  sohada  bir   q ancha  ishlar  bajarilgan  bo`lsada,  haqiqiy  ma ’ nodagi  psixolingvistik   tadqiqotlar  endigina  boshlanmoqda. P ixolingvistika a soschisi nemis tilshunos o limG.S h teyntal (1823-1899) hisoblanadi. Uning eng muhim asarla ri sifatida «Tillarni t asnif etish va ularning taraqqiyot qonuniyatlarining maqsadi» deb nomlangan bo‘lib, 1850 yilda yozilgan. Undan keyin 1851 - yilda yozgan «Tillarning kelib chiqishi», 1855 - yilda yozilgan «Grammatika, logika va psixologiya», 1860 - yilda yozgan«Muhim tipdagi tillarning tuzilishi xarakteristikasi»asarlarini sanab o‘tish lozim. S h uni alohida ta’kidlamoq joizki, lingvistik biologizmning o‘ziga xos xususiyatlari S h leyxer ta’limotida o‘z ifodasini topgan bo‘lsa, logikgrammatizm Bekker ta’limotida jonlantirildi. S h teytal esa o‘z ijodiy o‘qishlarida bu jaryoning xatti-harakati va xalq psixologiyasi taraqqiyotiga tayanib o‘rganadi.ʻ S h teyn talilmiy qarashlariga Potebnya va Paul, Boduende Kurtene ham Sossyur, Sepira va S h erbalar e’tibor qaratadi. Biroq psixolingvistika bir xalq misolida rivoj topgan emas.Potebnya va Paul qarashlarida psixologik asosi gapning semantik qurilishi, garmmatik kategoriyalari, tilning leksik ma’nolari uchun xizmat qiladi. Psixologik tushunchalar til aloqasining shaxs va xalqqa bog‘liqligini, shuningdek, tilning tarixiy-madaniy faktor ekanligini ifoda etadi. Boduende Kurteneva F.Sossyur n utqiy ijodiy yondashuvning ij timoiy xarakter kasb etishini alohida ta’kidlashadi. Bu konsepsiya turli xil individual-leksik birliklarning paydo bo‘lish omillarini, ijtimoiy-grammatik assotsiatsiyasining esa uzviy aloqadorligini anglatadi. Psixologik maktab XIX asrning birinch i yarmi va XX asr boshlarida vujudga kelgan bo‘lib, til va nutq muammosiga doir tilning funksional (vazifaviy) belgilarini, shuningdek, til qurilishini va nutqiy-ijodiy yondashuvni o‘rgangan edi. V azifaviy-struktur yo‘nalish psixolingvistika, ya’ni lingvistik psixologiya uchun muhimdir. A.Marti o‘z ishlarida, jumladan, 1908 - yilda yozgan«Umumiy grammatika va falsafiy tilni tekshirishning isbotlanganligi», A.Gardineraning 1932 - yilda yozgan«Til va nutqning nazariyasi», K.Byuleraning 1934 - yilda yozgan «Til nazariyasi»asarida aynan vazifaviy-struktur yo‘nalish masalasida ilmiy izlanishlar olib borishgan. Ta’kidlash joizki, psixologik idealar lingvistik yo‘nalishlar uchun muhim bo‘lib, psixologizm va nutqiy faoliyatni tushunishni i drok etishda simvolik alomat kasb etadi. Buni logik-ma’noviy tahlilda lingvistik yo‘l bilan amalga oshiriladi. Bilish faoliyatiga umumiy tavsif :,  Bilish   muammosi   qadim   zamonlardan   beri   kishilik   dunyosini   qiziqtirib   keladi,   ammo   u   bugungi   kunda   fan   va   texnikaning   ri~   vojlanishi   tufayli   yanada   dolzarb   masalaga   aylanib   qoldi.   Shu   boisdan,   bilish   nazariyasi   falsafa,   tarix,   filologiya,  kibernetika,  pedagogika,  psixologiya  kabi  fanlarning   tadqiqot   predmetiga   aylanib,   ularning   har   qaysisi   o'zining   mohiyatidan  kelib  chiqib,  uning  u  yoki  bu  jabhalarini  o'rganadi. Boshqa   fanlardan   farqli   o'laroq,   psixologiya   fani   insonning   onto-genezida   bilishning   vujudga   kelishi,   uning   o'ziga   xos   psixologik   mexanizmlari,   unda   ehtiyoj,   motiv,   emotsiya   va   irodaning   o'rni,   tanishish   zarurat   hisoblangan   obyektning   notanishligi,   ko'rinishi   hamda   materiallar   mazmunining  ahamiyatini  tekshiradi. Bizningcha, obyektiv  dunyo  to'g'risidagi  ma'lumotlar,   fan   asos-lari   bo'yicha   axborotlar,   ijtimoiy   va   individual   tajribalar,   shaxslararo   munosabat   va   muomala   o'rnatish,   muayyan  faoliyatni  tashkil  qilish  va  uni  boshqarish  o'zini  o'zi   anglashga  taalluqli  tarkibiy  qismlar  bilan  qurollanishga,  ijod   va  yangilik  yaratishga  qaratilgan  murakkab,  iyerarxik  hamda   integral  xususiyatli,  faqat  insoniyatgagina  xos  bo'l-gan,  aqliy   va   jismoniy   negizga   quriluvchi   intilish   va   faollikning   majmuasi   bilish deb  ataladi. Bilishning   psixologik   bosqichlari,   darajalari,   ko'lami,   kengligi,   chuqurligi,   to'liqligi,   aniqligi,   yaqqolligi,   ifodalanish  shakllari  va  vositalari,  barqarorligi,  mustaqilligi   va   uning   ijtimoiy   psixologik   mexanizmlari   to'g'risida   ma'lumotlar  sharhlanadi. Bizni qurshab turgan obyektiv borliqni bilish xususiyatiga oid jahon psixologiyasi fanida ko'plab ilmiy nazariyalar, mustaqil kon-sepsiyalar, o'xshash qarashlar, puxta pozitsiyalar, xilma-xil yonda shishlar mavjud, ammo shunga qaramasdan, bu asnoda bilishning filogenetik qonuniyatlari, taraqqiyot bosqichlari, ularning bunyodkor mexanizmlari, muayyan o'ziga xoslik, ulardagi barqarorlikni ta'min-lovchi shart-sharoitlar, harakatlantiruvchi kuchlar, obyektiv va subyektiv omillarning ta'sirchanlik imkoniyati rang-barangligi tufayli onitogenetik davrning xususiyatlari to'g'risida mulohaza yuritishning o'zi yetarlidir. ETIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

SHAXS XUSUSIYATLARINI SHAKLLANTIRISH OMILLARI

Reja  Irsiy omil  Psixofiziologik omil  Shaxsng bilim darajasi

MEROS * organizmlarning mulk i * saqlash v a uzat ishni t a'minlash morfo-funk sional xususiy at lar av lodlar; * dast urlash xususiy at lari ularning indiv idual riv ojlanishi muay y an ek ologik sharoit larda.

O'ZGARLAR * organizmlarning mulk i *ont ogenezda y angilarini olish morfo-funk sional xususiy at lar v a indiv idual xususiy at lar riv ojlanish, * ot a-onadan farq qiladi.

TURLAR IRSIY PATOLOGIYALA R KASALLIKLAR GENETIK BILAN MOYLILIK YU (KO'P FAktorli)KASALLIKLAR GENETIK Mos kelmasligi ONA VA Homila ASLIDA XROMOSOMAL GENOMIKGEN KASALLIKLAR XROMOSOMAL KASALLIKLAR GENETIK SOMATIK KASALLIKLAR

O'xshashlar

Shaxs Strukturasi
Shaxs barkamolligi
SHAXS STRUKTURASI
Shaxs 1
Muhit omillari va ularning tasnifi