Sonlarni ko`paytirish
![MAVZU: SONLARNI
KO`PAYTIRISH](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_1.png)
![O’ZINGIZNI SINAB KO’RING:
1.YIG’INDINI TOPING: (-51+40)+(-78+47)
A)42; B)-42; D)-11; E)-31.
2.YIG’INDINI TOPING: (200+(-206))+(46+(-51))
A)-9; B)-11; D)-20; E)20.
3.AMALLARNI BAJARING: (-13+11)-(-4+7)
A)-5; B)-2; D)-3; E)3.
4.AMALLARNI BAJARING: -108-(-41-53)
A)-47; B)-35; D)-14; E)14.
5.AMALLARNI BAJARING: -8,9-(7,8-10,8)
A)-8,6; B)-11,9; D)-5,9; E)11,9.
Mavzu: Sonlarni ko’paytirish](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_2.png)
![Ko’pay t irishdagi ishoralar
qoidasi
Ko’paytuvchilar Ko’paytma
+ + +
- - +
+ - -
- + -](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_3.png)
![1-QOIDA. BIR XIL ISHORALI IKKITA SONNI
KO’PAYTIRISH UCHUN ULARNING MODULLARI
KO’PAYTIRILADI VA KO’PAYTMA OLDIGA <<+>>
ISHORASI QO’YILADI.
MASALAN, 2,7 .
1,3 =3,51;
(-8) .
(-6)= |-8| .
|-6|=8 .
6=48](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_4.png)
![MASALAN: 12 .
(-3)=- |12| .
|-3|=-12 .
3=-36
-15 .
2 ,5=-|-15| .
|2,5|=-15 .
2 ,5=-37,5
2- QOIDA . HAR XIL ISHORALI IKKITA SONNI
KO’PAYTIRISH UCHUN ULARNING MODULLARI
KO’PAYTIRILADI VA KO’PAYTMA OLDIGA <<->> ISHORASI
QO’YILADI.](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_5.png)
![
Quyidagi tasdiqlar o’rinli:
1.Agar ko’paytuvchilardan biri 0 ga teng bo’lsa, u holda
ko’paytma 0 ga teng bo’ladi:
n .
0 = 0 ; 0 .
n = 0.
Masalan, (+5) .
0=0 ; 0 .
(+5)=0 ; (-3) .
0=0 ; 0 .
(-3)=0 .
2.Agar ko’paytuvchilardan biri (-1) ga teng bo’lsa, u
holda ko’paytma ikkinchi ko’paytuvchining qarama-
qarshisiga teng bo’ladi.
Demak, sonni (-1) ga ko’paytirish uning ishorasini
o’zgartiradi, xolos:
n .
(-1)=- n; (-1) .
n=-n.
Masalan, (-1) .
8=-8 ; (-6) .
(-1)=6 .](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_6.png)
![! Agar manfiy ishorali
ko’paytuvchilar soni juft (toq)
bo’lsa, u holda ko’paytmaning
ishorasi musbat (manfiy) bo’ladi.](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_7.png)
![Har qanday sonning 1-
darajasi shu sonning
o’ziga teng:
n ning birinchi darajasi
n ning o’ziga teng. Masalan :
1 ning 1-darajasi 1 ga;
2 ning 1-darajasi 2 ga;
3 ning 1-darajasi 3 ga;
teng bo’ladi.](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_8.png)
![K 15 -4 -5 -4 18 27 -15
19 -13 -1 1
n 8 -3
8 12
-6 -3 -12 -8 7 -1 -1
k .
n 120 12Jadvalni to’ldiring:](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_9.png)
![Misollar ishlash uchun namunalar:
-5 .
5-(-30)=-25+30=5
45-(-12) .
3=45+36=81
85+(-7) .
5=85-35=50
100 .
(-5)-(-20) .
15=-500+300=-200](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_10.png)
![1) BIR XIL ISHORALI SONLAR KO’PAYTMASI
QANDAY TOPILADI.
2) HAR XIL ISHORALI SONLAR KO’PAYTMASI
QANDAY TOPILADI.
3)BIR NECHA SONLAR KO’PAYTMASINING
ISHORASI QANDAY ANIQLANADI. Mustahkamlash](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_11.png)
![900-MASHQ
KO’PAYTMANI TOPING:
1) -8 .
11 .
(-25) ; 2) 15 .
12 .
(-6) ;
3) -3 .
(-12) .
7 ; 4) -48 .
11 .
4 ;
5) -57 .
(-3) .
(-2) ; 6) -11 .
(-12) .
(-5) .](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_12.png)
![K -8 10 3 1 -7 10 -5 12 -9 25
m 3 -2 5 -10
2 5 -4 11 -5 -10
n 5 4 -1 -8 -3 -2 -8 -4 -10 -8
K .
m .
n -120 900. Jadvalni to’ldiring:](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_13.png)
![Uyga vazifa:
902-jadvalni to’ldiring;
911va 912 misollarni yeching.](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_14.png)
![E’TIBORINGIZ UCHUN
RAHMAT !](/data/documents/d41fbd51-77e4-4f49-8f96-9d73b3f6eb6a/page_15.png)
MAVZU: SONLARNI KO`PAYTIRISH
O’ZINGIZNI SINAB KO’RING: 1.YIG’INDINI TOPING: (-51+40)+(-78+47) A)42; B)-42; D)-11; E)-31. 2.YIG’INDINI TOPING: (200+(-206))+(46+(-51)) A)-9; B)-11; D)-20; E)20. 3.AMALLARNI BAJARING: (-13+11)-(-4+7) A)-5; B)-2; D)-3; E)3. 4.AMALLARNI BAJARING: -108-(-41-53) A)-47; B)-35; D)-14; E)14. 5.AMALLARNI BAJARING: -8,9-(7,8-10,8) A)-8,6; B)-11,9; D)-5,9; E)11,9. Mavzu: Sonlarni ko’paytirish
Ko’pay t irishdagi ishoralar qoidasi Ko’paytuvchilar Ko’paytma + + + - - + + - - - + -
1-QOIDA. BIR XIL ISHORALI IKKITA SONNI KO’PAYTIRISH UCHUN ULARNING MODULLARI KO’PAYTIRILADI VA KO’PAYTMA OLDIGA <<+>> ISHORASI QO’YILADI. MASALAN, 2,7 . 1,3 =3,51; (-8) . (-6)= |-8| . |-6|=8 . 6=48
MASALAN: 12 . (-3)=- |12| . |-3|=-12 . 3=-36 -15 . 2 ,5=-|-15| . |2,5|=-15 . 2 ,5=-37,5 2- QOIDA . HAR XIL ISHORALI IKKITA SONNI KO’PAYTIRISH UCHUN ULARNING MODULLARI KO’PAYTIRILADI VA KO’PAYTMA OLDIGA <<->> ISHORASI QO’YILADI.