logo
  1. Bosh sahifa
  2. Slaydlar
  3. Umumiy
  4. Tadqiqotda nazariy muammolar, ularni hal qilish yo’llari

Tadqiqotda nazariy muammolar, ularni hal qilish yo’llari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

1742 KB
Ko'chirib olish
Mavzu: Tadqiqotda nazariy muammolar, ularni hal qilish yo’llari Reja: 1. Ilmiy tadqiqotda muammo 2. Muammoli vaziyat va dalillarning o’rni 3.Muammoni to’g’ri qo’yilishi Muammo-bu yechimini talab qiladigan nazariy va amaliy masaladir, ya’ni tekshirilishi lozim bo’lgan masala. Demak, bu muammo shunday narsaki, uni biz bilmaymiz, bu ilm-fan rivoji va jamiyat talabi bilan paydo bo’lgan. Ilmiy bilish muammoni hal qilish bilan bog’liqdir. Muammolarning bo’lmasligi tadqiqotlarning to’xtab qolishi va fanning bir joyda qotib qolishiga olib kelgan bo’lar edi. Muommo eski bilimlar bilan empirik va nazariy tadqiqotlar asosida topilgan yangi bilimlar orasida ziddiyat paydo bo’lganda vujudga keladi, ya’ni u muommoli vaziyatning natijasidir. Muammoni qo’yishing uch etapini farq qilish mumkin. 1. Muammoni izlash. Ko’pincha ilmiy va texnikaviy muammolar yuzada yotadi, ularni izlash kerak emas. Paydo bo’ladigan qarama-qarshiliklarni bartaraf qilish yo’llarini aniqlash va ularni yechishning yangi vositalarini topish uchun ularga sotsial buyurtmalar keladi. Masalan: Havoni ifloslantirmaydigan energetik qurilma yaratish muammosi. O’ta aniq va ko’rinarli bo’lmagan muammolar ham mavjud. 2. Yuqorida eslatilg Muammoni qo’yish. anidek muammoni to’g’ri qo’yish, ya’ni maqsadni aniq ifodalash, tadqiqot chegarasini aniqlash va shu bilan tadqiqot obyektini belgilash oddiygina ish emas har bir kishi uchun individualdir. Muammoni yoyish. Muammoning yechimini ko’pincha uning yoyilishi bilan mos keladi. Ya ’ni qo’shimcha savollarning paydo bo’lisi va ifodalanishi bilan. Har qanday ilmiy bilish muammodan boshlaaadi . Inson bilimining rivojlanish jarayonini ayrim muammolarni qo’yishdan ularni yechishga o’tish, so’ngra yangi muammolarni qo’yish sifatida tavsiflash mumkin. Muammoni to’g’ri qo’yish uni muvaffaqiyatli yechishning muhim shartidir. To’g’ri qo’yilmagan muammo yoki soxta muammo haqiqy muammolarni yechishdan chalg’itadi. Muammoni qo’yishda, avvalo, ayrim holatni masala sifatida anglab yetish, qolaversa, muammoning mavzunini aniq tushunish, ma’lum va noma’lum narsalarni ajratgan holda uni ta’riflash lozim. “ Empirik” so’zi yunoncha so’zdan olingan bo’lib “tajriba” degan ma’noni bildiradi. Empirik bilim – bu shaxsning dunyo bilan o’zaro aloqalarida ilmiy bilimlarga murojaat qilmasdan to’plagan barcha bilimlari. Buning uchun siz o’zingizning idokingizga murojaat qilishingiz kerak. Ko’rish, hid,ta’m, teginish va eshitish. Sizning shaxsiy tajribangizdan siz yangi bilimlarni yaratishga kirishasiz. Empirik muammo avvalo ma’lumotlarni izlashni nazarda tutadi. Empirik muammolarga quyidagi metodlar yordamida javob topish mumkin: Kuzatish O’lchash Eksperiment Bundan tashqari yechimni topish uchun Asboblar yasash Reaktivlar tayyorlash Muammolar ilgari olingan ko’p sonli ma’lumotlar bilan bog’liq bo’lib ularni tartibga solish va talqin qilish, oqibatlarini keltirib chiqarish va gipotezalarni shakllantirish, mantiqiy izchillik talablariga muvofiq qarama – qarshiliklarni bartaraf etishni nazarda tutadi. Metodologik muammolar asosan tadqiqotni rejalashtirish bilan bog’liq ularni yechish, kuzatish va eksperimentlar o’tkazish tartibi aniqlanadi, mo’ljallanadi. Muommoni to’g’ri qo’yilgan deb hisoblanaishi uchun: O’rganilayotgan muommoning taribiga kirirtish mumkin bo’lgan muayyan ilmiy bilim mavjud bo’lishi Muommo shaklan to’g’ri tuzilgan bo’lishi Muammo o’rinli bo’lishi, ya’ni uning asoslari soxta bo’lmasligi Muammo muayyan darajada chegaralangan bo’lishi Maqbul yechim belgilari hamda yechimning maqbulligini tekshirish haqidagi shartlar qabul qilinishi lozim.Ye chimning mavjudlik sharti va uning yagonaligi ko’rsatilgan bo’lishi Barcha ilmiy muammolar ham o’z yechimini topavermaydi: ayrim muammolar ular qo’yilganidan keyin uzoq vaqt mobaynida yechilmay qolaveradi. Masalan: Frem teoremasi bir necha yuz yillar mobaynida yechilmay kelgan. Ayrim muammo o’z yechimini topmaydi. Masalan: kubning ikkilanmasi haqidagi masalalar ILMIY MUAMMO Ilmiy muammo boshqa muammolardan quyidagi belgilari bilan ajralib turadi: - U OLIMNI HAQIQIY BILIM OLISHGQA YO’NALTIRADI -YANGI BILIM OLISHGA QARAB MO’LJAL OLADI. OLIM ONGLI RAV ISHDA YANGILIK SARI INTILADI. Teran samarali yechimini topadigan muammolarni yaratishning umumiy metodi mavjud emas. Shunga qaramay, fan tarixi ko’pgina hollarda teran ilmiy va samarali muammolar quyidagi to’rt mo’ljalni ro’yobga chiqarish vaqtida yuzaga kelganligidan dalolat beradi 1. Ilgari qo’yilgan muammolar taklif qilinayotgan yechimlarga, hatto bu yechimlar bir qarashda shak-shubhasiz bo’lib ko’rinsa ham, mantiqiy yondashish lozim: har qanday holatda ham ayrim kamchiliklarni topish yoki topilgan yechimni umumlashtirish 2. Ma’lum muammolarni yangi sohalarga ko’chirish yoki unga yana bir ko’rsatkich kiritish yo’li bilan ularni umumlashtirishga harakat qilish lozim. 3.Yangi holatlarga nisbatan ma’lum yechimlarni tatbiq etish ularning yaroqli yoki yaroqsizligini baholash lozim. Agar muammoning yechimini o’z kuchini saqlab qolsa, buning natijasida nafaqat yechimlar , balki muammolar ham umumlashtiriladi agar yechim yaroqsiz bo’lsa muammolarning yangi majmui yuzaga kelishi mumkin. . FOYDALINILGAN ADABIYOTLAR 1. I.Nosirov, T.Almatayev, Ilmiy ijodiy izlanish asoslari fanidan. AndMI, 2017-yil 2. Davronov Z, Primov M “Ilmiy tadqiqot metodologiyasi” fanidan o’quv – uslubiy majmua. – Toshkent: Moliya instituti. – 2014-yil 3. www.ziyo.com E’tiboringiz uchun rahmat!

Mavzu: Tadqiqotda nazariy muammolar, ularni hal qilish yo’llari

Reja: 1. Ilmiy tadqiqotda muammo 2. Muammoli vaziyat va dalillarning o’rni 3.Muammoni to’g’ri qo’yilishi

Muammo-bu yechimini talab qiladigan nazariy va amaliy masaladir, ya’ni tekshirilishi lozim bo’lgan masala. Demak, bu muammo shunday narsaki, uni biz bilmaymiz, bu ilm-fan rivoji va jamiyat talabi bilan paydo bo’lgan.

Ilmiy bilish muammoni hal qilish bilan bog’liqdir. Muammolarning bo’lmasligi tadqiqotlarning to’xtab qolishi va fanning bir joyda qotib qolishiga olib kelgan bo’lar edi.

O'xshashlar

Global demografik muammolar va ularni hal etish yõllari
Global demografik muammolar va ularni hal etish yo'llari.
MASALALARNI KOMPYUTERDA HAL QILISH BOSQICHLARI
Ilmiy tadqiqotda modellashtirish
Nizolarni hal qilishning muqobil usullari tushunchasi va turlari. Mediatsiyaning nazariy asoslari