logo

TAFAKKUR turlari va masala tiplari

Yuklangan vaqt:

10.08.2023

Ko'chirishlar soni:

0

Hajmi:

112.265625 KB
  TAFAKKUR turlari va 
masala tiplari.
                                REJA:
  1. Tafakkur psixologiyasi 
predmeti
2. Tafakkur operatsiyasi
  3. Tafakkur shakllari
  4. Tafakkur   sifatlari
  5. Tafakkur turlari TAFAKKUR PSIXOLOGIYASI 
PREDMETI
PSIXOLO
GIYA
LOGIKA
MANTIQFALSAFAKIBERNI
TEKA
TAFAKK
UR           P.I.IVANOV
TAFAKKUR insonning shunday aqliy 
faoliyatidirki, bu faoliyat voqelikni 
eng aniq, to’liq, chuqur va 
umumlashtirib aks ettirishga, 
insonning tag’in ham oqilona amaliy 
faoliyat bilan shug’ullanishga imkon 
beradi.  Tafakkur voqelikning 
umumlashgan, holda va so’z 
hamda o’tmish tajriba 
vositalariga aks ettirilishiM	.	V	.	G	a	m	e	
z	o Tafakkur 
psixologiyasi 
pretmeti 
yuzasidan 
mulohaza 
yuritib,  tafakkurni 
turli yo’nalishlarga 
ajratadi, fikr 
yuritish faoliyati 
ekanligini tan oladi, 
lekin uni pretmetli-
amaliy faoliyat deb 
nomlaydi TAFAKKUR- bu 
orientirlash-
tadbiqot faoliyati, 
orientirovka 
jarayonidir, ya’ni 
orientirovka 
jarayoni, 
orentirovka 
faoliyati.A	.	N	.	L	e	o	n	
t	e	v	
P	.	Y	A	.	G	a	l	
p	e	r	in TAFAKKUR  
OPERATSIYASI
Analizvasintez Taqqoslashsiste	m	a	la	
sh	tirish	
k	la	ssifik	a	t	
la	sh	tirish	
k	o	n	k	r	e	t	l	
a	s	h	t	ir	is	h	
U	M	U	M	IY	L	A	
SH	T	IR	ISH	
a	b	stra	k	si	
y	a         •
Ahundaybirtafakkuroperatsi
yasidirki,
•
Uningyordamibilanbiznarsav
ahodisalarnifikranyokiamali
yvaxususiyatlarinitahlilqila
mizanali
z
•
Shundaybirtafakkuroperatsiyasidir
ki, 
biznarsavahodisalarninganalizgabo
’lingan,ajratilganayrimqismlarini,
•
Bo’laklarinisintezyordamibilanfikr
anyokiamaliyravishdabirlashtirib,b
utunholigakeltiramiz.sintezAnaliz va sintez o’zaro bevosita mustahkam  bog’langan 
yagona jarayonning 2 tomonidir     Taqqoslash- shunday bir 
tafakkur operatsiyasidirki, 
bu operatsiya vositasi bilan 
obektiv dunyodagi narsa va 
hodisalarning bir-biriga 
o’xshashligi va bir-biridan 
farqi aniqlnadi. Abstraksiya jarayonida 
obektdan ajratib olingan 
belgining o’zi 
tafakkurning mustaqil 
obekti bo’lib qoladi. 
Abstraksiya operatsiyasi 
analiz natijasida vujudga 
keladi.taqqoslash abstraksi
ya UMUMLASHTIRISH
MAZMUNIGA  
KO’RA
ELEMENTAR
EMPIRIK
TUSHUNCHALI
NAZARIY FIKIRNING YO’NALISHIGA  KO’RA
XUSUSIYDAN UMUMIYGA
UMUMIYDAN XUSUSIYGA
YAKKADAN UMUMIYGA VA UNDAN 
XUSUSIYGA
UMUMIYDAN XUSUSIYGA VA O’SHA 
UMUMIYDAN YANADA UMUMIYGA
KAMROQ UMUMIYDAN YANADA 
UMUMIYGA Umumiymavhu
mbelgivahususi
yatlarniyakkay
olg’izobektlarg
atatbiqqilishbil
anifodalanadig
anfikryuritisho
peratsiyasiinso
nningbarchafa
oliyatlaridaakti
vishtiroketadiKONKR
ETLASH
TIRISH
Insonningbili
shfaoliyatida
muhimrolo’y
novchifikryu
ritishoperats
iyalaridanbir
iklassifi
katsiy
alash     Fikr obektiv hisoblangan narsa va 
hodisalarni zamon, makon, va mantiqiy 
jihatdan ma’lum tartibda 
joylashtirishdan iborat fikr yuritish 
operatsiyasi bilimlarni o’zlashtirishda, 
ko’nikma va malakalarni tartibga 
solishda muhim rol o’ynaydi.sistemalshtirish * TAFAKKUR SHAKLLARI
Psixologiyada nutq fikr yuritish 
faoliyatining vositasi deb 
yuritiladi. Odatda nutq tafakkur 
jarayonida hukumlar, hulosa 
chiqarish va tushunchalar 
tafakkurning spetsifik shakllari 
deb ataladi. TAFAKKUR  SHAKLLARI
xukm tushuncha Xulosa 
chiqarish
Juz’iy, 
tahminiy, 
shartli, 
tasdiqlovchi Yakka, konkret, 
umumiy, 
abstrakt, xususiy, 
to’planma Induktiv, 
deduktiv, 
analogik * TAFAKKUR  SIFATLARI
TAFAKKUR boshqa bilish 
jarayonlari kabi o’zining 
individual xususiyatlariga ega 
bo’lib, fikr yuritish faoliyatining 
shakllari, vositalari va 
operatsiyalarining 
munosabatlari kishilarda 
turlicha namoyon bo’lishida o’z 
ifodasini topadi. mazmundorlik
epchillik samaradorlik Fikrningkengligimustaqillik
tezligichuqurligi * TAFAKKUR TURLARI
Formulasig
a ko’ra Topshiriq 
harakterig
a ko’ra Fikr 
yoyiqligiga 
ko’ra Fikrning 
originallik 
darajasiga ko’ra
Ko’rgazma
li-xarakatli 
ko’rgazmal
i-obrazli Amaliy 
nazariy 
ixtiyorsiz 
ixtiyoriy Konkret 
abstrakt 
realistik 
autistik 
intuntiv 
diskursiv 
diealiktik Reproduktiv 
produktiv 
ijodiy vizual 
fazoviy Ko’rgazmali-
harakatli tafakkur
Bola to’g’lishidan tortib, to uning 
bog’cha yoshigacha davrni amaliy 
faoliyatda ko’rgazmali-harakatli 
tafakkur o’sishining asosiy pallasi 
deb ataladi. Ko’rgazmali-
obrazli tafakkur
Inson tomonidan bevosita idrok 
qilinayotgan predmetlar esa, balki 
faqat tasavvur qilinayotgan narsa 
va hodisalar haqida fikrlashdan 
iborat tafakkur turi ko’rgazmali-
obrazli tafakkur deb ataladi. Intuitiv va 
analitik tafakkur
Tafakkur aktivligiga qarab 
ixtiyorsiz va ixtiyoriy tafakkur 
turlariga ajrtiladi. Intuitsiya deb, 
mantiqiy tafakkur yordamida ko’p 
vaqtlar davomida hal qilinmagan 
aqliy vazifalarning to’satdan, 
kutilmaganda hal qilinib qolishi 
jarayoni ataladi.   Ijodiy tafakkur
Ijodiy tafakkur murakkab bilish 
faoliyatidan biri bo’lib , tadrijiy 
ravishda, izchil o’zaro bog’langan 
jarayonlardan tashkil topadi: 
dastavval savollar tug’iladi, vazifa 
aniqlanadi, masalani yechish yoki 
savollarga javob qidirish jarayoni 
vujudga keladi.

TAFAKKUR turlari va masala tiplari. REJA: 1. Tafakkur psixologiyasi predmeti 2. Tafakkur operatsiyasi 3. Tafakkur shakllari 4. Tafakkur sifatlari 5. Tafakkur turlari

TAFAKKUR PSIXOLOGIYASI PREDMETI PSIXOLO GIYA LOGIKA MANTIQFALSAFAKIBERNI TEKA TAFAKK UR

P.I.IVANOV TAFAKKUR insonning shunday aqliy faoliyatidirki, bu faoliyat voqelikni eng aniq, to’liq, chuqur va umumlashtirib aks ettirishga, insonning tag’in ham oqilona amaliy faoliyat bilan shug’ullanishga imkon beradi.

Tafakkur voqelikning umumlashgan, holda va so’z hamda o’tmish tajriba vositalariga aks ettirilishiM . V . G a m e z o

Tafakkur psixologiyasi pretmeti yuzasidan mulohaza yuritib, tafakkurni turli yo’nalishlarga ajratadi, fikr yuritish faoliyati ekanligini tan oladi, lekin uni pretmetli- amaliy faoliyat deb nomlaydi TAFAKKUR- bu orientirlash- tadbiqot faoliyati, orientirovka jarayonidir, ya’ni orientirovka jarayoni, orentirovka faoliyati.A . N . L e o n t e v P . Y A . G a l p e r in