Xorazm Sug’d sivilizatsiyasi
Mavzu : Xorazm Sug’d sivilizatsiyasi.
Reja. 1.Xorazm sivilizatsiyasi. 2. Sug’d sivilizatsiyasi. 3. Foydalanilgan Adabiyotlar ro'yxati
1.Dunyo sivilizatsiyasining muhim markazlaridan bo'lgan va o'zbek davlatchiligining dastlabki tamal toshlari qo'yilgan qadimgi Xorazm tarixi juda katta va murakkab ilmiy muammo sifatida ko'plab olimlarning e'tiborini jalb qilib kelgan. Bu narsani biz uzoq o'tmish sadosi sifatida iz qoldirgan “Katta Xorazm” davlati tarixini o'rganish misolida ko'rishimiz mumkin.Amudaryo va Orololdi hududida yashayotgan xorazmliklar tarixi uzoq o’tmishga — IV ming yillikdan boshlangan va yangi tosh davr deb nomlangan neolitga borib taqaladi. Voha tarixining bilimdoni akademik S.P.Tolstovning ma’lumotlariga qaraganda qadimgi ajdodlarimiz Kaltaminor, Tozabog’yop, Suvyorgan, Amirobod kabi ulkan madaniyatlarni yaratganlar va uzoq o’tmishdan yodgorlik sifatida qoldirganlar. Bu noyob madaniy meros va uni o’rganishga juda ko’plab olimlar o’z hissasini qo’shganlar.
Mazkur davlat birlashmasi haqidagi dastlabki ma’lumotlar grek va fors yozma manbalarida uchraydi. Mil. old. VII–VI asrlarda Quyi Amudaryo, Zarafshon va Tajan daryosi havzalarida yashayotgan qabilalar “xorasmiylar” nomli xalq atrofiga birlashishgan va konfederatsiya (uyushma) shaklidagi dastlabki davlatlardan birini tashkil etishgan. Harbiy demokratiya printsiplariga asoslangan bu davlat aholisi uzoq yillar davomida Assiriya, Midiya va Eron ahmoniylari hurujlariga qarshi kurasha olgan.Katta Xorazm” konfederatsiyasida yetakchi bo’lgan “xorazmiylar” haqidagi ma’lumotlar Kichik Osiyolik tarixchi Gekatey Miletskiyning “Er tasviri” asarida uchraydi. Bu xalq Eron davlati hududidagi parfiylardan sharqdagi yerlarda yashagan va ularning “Xorasmiya” nomli shahri bo’lgan ekan.