C++ da shablonlar

Загружено в:

12.08.2023

Скачано:

0

Размер:

87.09375 KB

Скачать

C++ da shablonlar mavzusida tayyorlagan
Reja:
1. Kirish
2. Umumiy shablonlar haqida .
3. Sinf shablon strukturasi ( misollar ).
4. Ko’p parametrli sinf shablonlari ( misollar ).
5. Xulosa

Kirish
Shablon - bu C++ dasturlash xususiyati bo'lib, u umumiy turlar bilan
funksiya va sinf operatsiyalarini amalga oshirishga imkon beradi, bu har bir tur
uchun butun kod bloklarini qayta yozmasdan turli xil ma'lumotlar turlari bilan
ishlash imkonini beradi.
Shablonlar C++ tilidagi qimmatli yordamchi dastur hisoblanadi, ayniqsa
operatorning haddan tashqari yuklanishi va bir nechta merosxo'rlik bilan
foydalanilganda. Shablonlar turli xil ma'lumotlar turlarini bitta kod to'plamiga
kodlash bilan bog'liq harakatlarni kamaytiradi va disk raskadrovka harakatlarini
kamaytiradi

Umumiy shablonlar haqida :
Shablon C++ tilida oddiy, ammo juda kuchli vositadir. Oddiy g'oya ma'lumotlar
turini parametr sifatida o'tkazishdir, shunda biz turli xil ma'lumotlar turlari uchun
bir xil kodni yozishimiz shart emas. Misol uchun, dasturiy ta'minot kompaniyasi
har xil ma'lumotlar turlari uchun sort() ni talab qilishi mumkin. Bir nechta kodlarni
yozish va saqlash o'rniga biz bitta sort() yozishimiz va ma'lumotlar turini parametr
sifatida o'tkazishimiz mumkin.
C++ shablonlarni qo'llab-quvvatlash uchun ikkita yangi kalit so'zni qo'shadi:
"shablon" va "typename". Ikkinchi kalit so'z har doim "sinf" kalit so'zi bilan
almashtirilishi mumkin.
Shablonlar qanday ishlaydi?
Shablonlar kompilyator vaqtida kengaytiriladi. Bu makrolarga o'xshaydi. Farqi
shundaki, kompilyator shablonni kengaytirishdan oldin turini tekshiradi. G'oya
oddiy, manba kodi faqat funksiya/sinfni o'z ichiga oladi, lekin tuzilgan kod bir xil
funktsiya/sinfning bir nechta nusxasini o'z ichiga olishi mumkin.
Shablonlar C++ tilining kuchli xususiyatlari bo'lib, umumiy dasturlarni yozish
imkonini beradi. Shablonlarni amalga oshirishning ikki yo'li mavjud:
1)Funktsiya shablonlar.
2)Sinf shablonlar.
Funktsiya shablonlariga o'xshab, biz turli xil ma'lumotlar turlari bilan ishlash
uchun bitta sinf yaratish uchun sinf shablonlaridan foydalanishimiz mumkin. Sinf

shablonlari foydali bo'ladi, chunki ular bizning kodimizni qisqartirishi va
boshqarilishi mumkin.
Sinf shabloni strukturasi:
Sinf shabloni template kalit so'zidan boshlanadi, undan keyin <> ichidagi shablon
parametr(lar)idan keyin ma’lum bir nomli sinf yaratiladi.
template <class X>
class SnifNom {
private:
T var;
//Kodning qolgan qismlari
public:
X funktsiyaNom(X arg);
//Kodning qolgan qismlari
};
Bu yerda X, shablon argumentidir.
Sinf tanasi ichida a'zo o'zgaruvchisi(var) var va a'zo funktsiyasi funktsiyaNom()
ikkalasi ham T turiga kiradi.
Sinf shabloni ob'ektini yaratish
Biz sinf shablonini e'lon qilganimizdan va aniqlaganimizdan so'ng, biz uning
ob'ektlarini boshqa sinflar yoki funktsiyalarda (masalan, main() funksiyasi)
quyidagi sintaksis bilan yaratishimiz mumkin

SinfNom <malumot turi> classObject;
misol uchun
SinfNom <int> classObject;
SinfNom <float> classObject;
SinfNom <string> classObject;
1-misol: C++ da sinf shabloni
//Sinf shablonlaridan foydalanishni ko'rsatish uchun C++ dasturi
#include <iostream>
using namespace std;
// Sinf shabloni
template <class M>
class Number
{
private:
// M turidagi num o'zgaruvchisi
M num;
public:

Number(M n){ // konstruktor
num = n;
}
M getNum() {
return num;
}
};
int main()
{
// int turi bilan obyekt yaratildi
Number<int> numberInt(6);
// double turi bilan obyekt yaratildi
Number<double> numberDouble(10.5);
cout << "int turidagi son = " << numberInt.getNum() << endl;
cout << "double turidagi son = " << numberDouble.getNum() <<
endl;
return 0;
}
Dastur natijasi:

2-misol: Sinf shablonlaridan foydalangan holda oddiy kalkulyator.
Ushbu dastur ikkita o'zgaruvchining soni 1 va 2 ni qo'shish, ayirish, ko'paytirish va
bo'lish uchun sinf shablonidan foydalanadi. O'zgaruvchilar har qanday turdagi
bo'lishi mumkin, ammo biz bu misolda faqat int va float turlaridan
foydalanganmiz.
#include <iostream>
using namespace std;
template <class T>
class Calculator {
private:
T num1, num2;
public:
Calculator(T n1, T n2) {
num1 = n1;
num2 = n2;

}
void displayResult() {
cout << "Sonlar : " << num1 << " va " << num2 << "." << endl;
cout << num1 << " + " << num2 << " = " << add() << endl;
cout << num1 << " - " << num2 << " = " << subtract() << endl;
cout << num1 << " * " << num2 << " = " << multiply() << endl;
cout << num1 << " / " << num2 << " = " << divide() << endl;
}
T add(){
return num1 + num2;
}
T subtract(){
return num1 - num2;
}
T multiply(){
return num1 * num2;
}
T divide(){
return num1 / num2;

}
};
int main() {
Calculator<int> intCalc(3, 4);
Calculator<float> floatCalc(2.5, 3);
cout << "int tipidagi natijalar:" << endl;
intCalc.displayResult();
cout << endl
<< "float tipidagi natijalar:" << endl;
floatCalc.displayResult();
return 0;
}
Dastur natijasi:

Yuqoridagi dasturda biz Kalkulyator sinf shablonini e'lon qildik.
Sinf T tipidagi ikkita xususiy a'zoni o'z ichiga oladi: num1 & num2 va a'zolarni
ishga tushirish uchun konstruktor.
Shuningdek, bizda add(), subtract(), multiply() va divide() funksiyalari ham bor,
ular qaytaruvchi T turiga ega. Shuningdek, bizda boshqa funksiyalar natijalarini
chop etuvchi displeyResult() void funksiyasi ham bor.
main() da biz Kalkulyatorning ikkita ob'ektini yaratdik: biri int ma'lumotlar turi
uchun, ikkinchisi esa float ma'lumotlar turi uchun.
Calculator<int> intCalc(3, 4);
Calculator<float> floatCalc(2.5, 3);
Bu kompilyatorni kompilyatsiya paytida tegishli ma'lumotlar turlari uchun ikkita
sinf ta'rifini yaratishni taklif qiladi.
Ko'p parametrli C++ sinfi shablonlari
C++ da biz bir nechta shablon parametrlaridan foydalanishimiz va hatto ushbu
parametrlar uchun standart argumentlardan foydalanishimiz mumkin. Masalan:
template <class T, class U, class V = int>
class ClassName {
private:
T member1;
U member2;

V member3;
// kodning qandaydir qismi
public:
// kodnign qandaydir qismi
};
3-misol: C++ da ko’p parametrli shablonlar
#include <iostream>
#include <string>
using namespace std;
// Ko'p paramaetrli sinf shablonlaridan foydalanildi
// V = string kod sinfiga e'tibor bering. Bu shuni anglatadiki, V standart
turi string bo'lgan standart parametrdir.
template <class T, class U, class V = string>
class ClassTemplate {
private:
T var1;
U var2;
V var3;
public:
ClassTemplate(T v1, U v2, V v3){ // constructor

$var1 = v1; var2 = v2; var3 = v3; } void printVar() { cout << "var1 = " << var1 << endl; cout << "var2 = " << var2 << endl; cout << "var3 = " << var3 << endl; } }; int main() { // int, double va char tipidagi obyektlar yaratildi ClassTemplate<int, double> obj1(10, 7.7, "Muhriddin"); cout << "obj1 qiymatlari: " << endl; obj1.printVar(); // int, double va char tipidagi obyektlar yaratildi ClassTemplate<double, string, bool> obj2(9.12, "Temurbek", false); cout << "\nobj2 qiymatlari: " << endl; obj2.printVar(); return 0; }$

Ushbu dasturda biz ClassTemplate nomli uchta parametrli sinf shablonini yaratdik,
ulardan biri standart parametrdir.
Quyida C++ da shablonlardan foydalangan holda Bubble Sort dasturini
amalga oshirish dasturi keltirilgan:
//C++ da shablon funksiyasidan foydalangan holda Bubble Sort ni yozish
#include <iostream>
using namespace std;
// Bubble Sortni amalga oshirish uchun shablon funksiyasi
// Biz buni qo'llab-quvvatlaydigan har qanday ma'lumot turi uchun
ishlatishimiz mumkin
// bu uchun almashtirish va taqqoslash operatori ishlaydi
template <class T> void bubbleSort(T a[], int n)
{
for (int i = 0; i < n - 1; i++)
for (int j = n - 1; i < j; j--)

if (a[j] < a[j - 1])
swap(a[j], a[j - 1]);
}
// kodni yuritish
int main()
{
int a[5] = { 10, 50, 30, 40, 20 };
int n = sizeof(a) / sizeof(a[0]);
// shablon funksiyasini chaqiradi
bubbleSort<int>(a, n);
cout << " Saralangan massiv: ";
for (int i = 0; i < n; i++)
cout << a[i] << ", ";
cout << endl;
return 0;
}

Funktsiyani haddan tashqari yuklash va shablonlar o'rtasidagi far q nima?
Funktsiyani haddan tashqari yuklash ham, shablon ham OOP ning polimorfizm
xususiyatlariga misoldir. Funktsiyani haddan tashqari yuklash bir nechta
funktsiyalar juda o'xshash (bir xil bo'lmagan) operatsiyalarni bajarganda ishlatiladi,
shablonlar bir nechta funktsiyalar bir xil operatsiyalarni bajarganda ishlatiladi.
Shablon sinfida/funktsiyasida statik a'zo bo'lsa nima bo'ladi?
Shablonning har bir nusxasi o'zining statik o'zgaruvchisini o'z ichiga oladi.
Shablon ixtisosligi nima?
Shablon ixtisoslashuvi bizga ma'lum bir ma'lumot turi uchun turli xil kodlarga ega
bo'lish imkonini beradi.
Shablonlarga turi bo'lmagan parametrlarni o'tkaza olamizmi?

Biz turi bo'lmagan argumentlarni shablonlarga o'tkazishimiz mumkin. Turi
bo'lmagan parametrlar asosan shablonning ma'lum bir namunasi uchun maksimal
yoki min qiymatlarni yoki boshqa har qanday doimiy qiymatni belgilash uchun
ishlatiladi. Turi bo'lmagan parametrlarga e'tibor berish kerak bo'lgan muhim narsa
shundaki, ular const bo'lishi kerak. Kompilyator kompilyatsiya vaqtida turi
bo'lmagan parametrlarning qiymatini bilishi kerak. Chunki kompilyator
kompilyatsiya vaqtida belgilangan turi bo'lmagan qiymat uchun funktsiyalar/sinflar
yaratishi kerak

Xulosa
Xulosa shundan iboratki ushbu mustaqil ishda C++ da shablonlar mavzusi yoritib
berildi. Agar reja bo’yicha xulosa qiladigan bo’lsak, tabiyki rejaning birinchi qismi
kirish qismidan iborat. Rejaning ikkinch qismida esa Umumiy C++ dagi shablonlar
haqida qisqacha ma’lumot berib o’tildi. Bundan kiyin esa sinf shabloni haqida
ma’lumotlar berildi va uning strukturasi ko’rsatildi. Bu jarayon davomida sinf
shablonlariga misol qilib ikkita dastur kodi yozildi va natija olindi. Kiyin reja
bo’yicha uchinchi qism ya’ni Ko’p parametrli sinf shablonlari haqida ma’lumot va
misollari bilan berildi va ushbu mustaqil ish davomida Bubble Sort dasturi kodi
shablonlardan foydalanilgan holda yozildi va ish oxirida funktsiyani haddan
tashqari yuklash va shablonlar o'rtasidagi farq, shablon ixtisosligi, shablonlarga
turi bo'lmagan parametrlarni o'tkazish haqida ma’lumot berib o’tildi.

Foydalanilgan adabiyotlar va saytlar:
https://www.w3schools.com/
https://www.geeksforgeeks.org/templates-cpp/
https://stackoverflow.com/
https://www.freepik.com/psd/programming-language

C++ da shablonlar mavzusida tayyorlagan Reja: 1. Kirish 2. Umumiy shablonlar haqida . 3. Sinf shablon strukturasi ( misollar ). 4. Ko’p parametrli sinf shablonlari ( misollar ). 5. Xulosa

Kirish Shablon - bu C++ dasturlash xususiyati bo'lib, u umumiy turlar bilan funksiya va sinf operatsiyalarini amalga oshirishga imkon beradi, bu har bir tur uchun butun kod bloklarini qayta yozmasdan turli xil ma'lumotlar turlari bilan ishlash imkonini beradi. Shablonlar C++ tilidagi qimmatli yordamchi dastur hisoblanadi, ayniqsa operatorning haddan tashqari yuklanishi va bir nechta merosxo'rlik bilan foydalanilganda. Shablonlar turli xil ma'lumotlar turlarini bitta kod to'plamiga kodlash bilan bog'liq harakatlarni kamaytiradi va disk raskadrovka harakatlarini kamaytiradi

Umumiy shablonlar haqida : Shablon C++ tilida oddiy, ammo juda kuchli vositadir. Oddiy g'oya ma'lumotlar turini parametr sifatida o'tkazishdir, shunda biz turli xil ma'lumotlar turlari uchun bir xil kodni yozishimiz shart emas. Misol uchun, dasturiy ta'minot kompaniyasi har xil ma'lumotlar turlari uchun sort() ni talab qilishi mumkin. Bir nechta kodlarni yozish va saqlash o'rniga biz bitta sort() yozishimiz va ma'lumotlar turini parametr sifatida o'tkazishimiz mumkin. C++ shablonlarni qo'llab-quvvatlash uchun ikkita yangi kalit so'zni qo'shadi: "shablon" va "typename". Ikkinchi kalit so'z har doim "sinf" kalit so'zi bilan almashtirilishi mumkin. Shablonlar qanday ishlaydi? Shablonlar kompilyator vaqtida kengaytiriladi. Bu makrolarga o'xshaydi. Farqi shundaki, kompilyator shablonni kengaytirishdan oldin turini tekshiradi. G'oya oddiy, manba kodi faqat funksiya/sinfni o'z ichiga oladi, lekin tuzilgan kod bir xil funktsiya/sinfning bir nechta nusxasini o'z ichiga olishi mumkin. Shablonlar C++ tilining kuchli xususiyatlari bo'lib, umumiy dasturlarni yozish imkonini beradi. Shablonlarni amalga oshirishning ikki yo'li mavjud: 1)Funktsiya shablonlar. 2)Sinf shablonlar. Funktsiya shablonlariga o'xshab, biz turli xil ma'lumotlar turlari bilan ishlash uchun bitta sinf yaratish uchun sinf shablonlaridan foydalanishimiz mumkin. Sinf

shablonlari foydali bo'ladi, chunki ular bizning kodimizni qisqartirishi va boshqarilishi mumkin. Sinf shabloni strukturasi: Sinf shabloni template kalit so'zidan boshlanadi, undan keyin <> ichidagi shablon parametr(lar)idan keyin ma’lum bir nomli sinf yaratiladi. template <class X> class SnifNom { private: T var; //Kodning qolgan qismlari public: X funktsiyaNom(X arg); //Kodning qolgan qismlari }; Bu yerda X, shablon argumentidir. Sinf tanasi ichida a'zo o'zgaruvchisi(var) var va a'zo funktsiyasi funktsiyaNom() ikkalasi ham T turiga kiradi. Sinf shabloni ob'ektini yaratish Biz sinf shablonini e'lon qilganimizdan va aniqlaganimizdan so'ng, biz uning ob'ektlarini boshqa sinflar yoki funktsiyalarda (masalan, main() funksiyasi) quyidagi sintaksis bilan yaratishimiz mumkin

SinfNom <malumot turi> classObject; misol uchun SinfNom <int> classObject; SinfNom <float> classObject; SinfNom <string> classObject; 1-misol: C++ da sinf shabloni //Sinf shablonlaridan foydalanishni ko'rsatish uchun C++ dasturi #include <iostream> using namespace std; // Sinf shabloni template <class M> class Number { private: // M turidagi num o'zgaruvchisi M num; public:

C++ da shablonlar

12.08.2023

0

87.09375 KB

Похожие