logo

Axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari. Hujjatlarni qaytaishlash zamonaviy texnologiyalari. Matn muharrilkarida axborotlarni qayta ishlash.

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1594.04296875 KB
Axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari .  Hujjatlarni qaytaishlash
zamonaviy texnologiyalari. Matn muharrilkarida axborotlarni
qayta ishlash.
Reja:
1. Axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari
2. Matn muharrilkarida axborotlarni qayta ishlash.
  1.1. Axborotlarni axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari. 
O‘tgan asrning 60-yillarida axborot texnologiyalari sohasida ilk qa -
damlar   tashlanganida   bu   insoniyat   taraqqiyotiga   qanday   ta’sir   etishi
mumkinligini   hech   kim   tasavvur   ham   etmagan di.   Axborot,   axborot-
kommunikatsiya   texnologiyalari   (AKT)   yoki   mediatexnologiya lar
bugungi   kunda   hayotimizning   har   bir   sohasidan   mustahkam   o‘rin
egallamoqda.
Kun   sayin   turmush   tarzimizda,   uyda,   ish   faoliyatimizda   AKTdan
samaraliroq   foydalanmoqdamiz.   Ota-onalar   allaqachon lar   farzandlariga
axborot   texnologiyalari   vositalaridan   foydalanishga   ruxsat   berib
qo‘yganlar.   Bola   hayotining   dastlabki   kunlaridanoq   mazkur   vositalar
orqali   AKT   bilan   tanishib,   undan   foydalanishga   odat lanmoqda,   sababi
bolani   ovuntiruvchi   turli   moslamalar,   uning   o‘yinchoqlarida   ham
zamonaviy   AKTning   roli   mavjud.   Bola   ul g‘aygani   sari   esa   AKTning
ta’siri   oshirilib,   keng   foydalaniladigan   o‘yinli   ko‘ngilochar
qurilmalardan foydalanmoqda. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari
bolalar ongi ga kuchli ta’sir etuvchi ijtimoiy munosabatlar o‘rniga virtual
olam imkoniyatlarini taqdim etib, mazkur ekranli texnikaga qaram bo‘lib
borayotgan   bolalarning   rivo jiga   haqiqiy   xavf   tug‘dirmoqda.   Keyingi
yillarda   hatto   maktabgacha   tarbiya   yoshidagi   bolalar   uchun   mo‘ljallab
ishlab   chiqarilgan   va   bozorga   olib   chiqilayotgan   elektron   qurilmalar,
jumladan:   video kassetalar   va   DVD-disklar,   turli   qiziqarli   o‘yinchoqlar
turi   va   soni   ham   ortib   bormoqda.   Hozircha   ota-onalarning   o‘zlari   ham
qiziqib   sotib   olayotgan   bo‘lsalarda,   biroq   ular ning   bolalar   ongiga
qanchalik   darajada   ta’sir   ko‘rsatishi   mumkinligini   bilmaydilar,   sababi mazkur   muammoga   bag‘ishlangan   keng   miqyosli   ilmiy-tadqiqotlar
deyarli mavjud emas.
Bugungi kunda AKT  haqida so‘z  borganda, ko‘pincha  kompyuter
va   kompyuterlashgan   qurilmalarni   tasavvur   etadilar,   as lida,   uning
tarkibiga   ko‘plab   elementlar:   video,   DVD,   kompyuter,   planshet,   mobil
telefonlari,   o‘yinli   pristavkalar   va   eng   bi rinchi   navbatda,   zamonaviy
televizor   ki radi.   Ota-onalar   kompyuterni   televizorga   nisbatan   eng
avvalo   —   ta’lim   vositasi   deb   biladilar.   Shu   sababli   ham   bola   biror
yutuq qa   erishishi   uchun   qiziqtiruvchi,   rag‘bat lantiruvchi   vosita   sifatida
mazkur   qurilmalarni   sovg‘a   qilishni   va’da   qiladilar.   Ta’limda
kompyuterning   roli   haqida   gap   ketganda,   uni   eng   avvalo,   bolalarning
intellektual   rivojiga   ta’sir   etuvchi   omil   deb   sanaydilar.   Biroq   chet   ellik
ayrim   pedagog-olimlar   va   tibbiyot   mutaxassislarining   olib   borgan
tadqiqotlariga   ko‘ra   maktabgacha   va   boshlang‘ich   sinf   yoshidagi
bolalarga ushbu elektron axborot vositalari o‘zining salbiy ta’sirini ham
ko‘rsatishi,   bu   yosh da   bolalar   tarbiyasiga,   ayniqsa,   e’tiborli   bo‘lish
zarurligini   ta’kidlamoqdalar.   Axir   kichik   yoshdagi   bolalar   bugungi
kunda   atrofdagi   voqelikka   bo‘lgani   kabi   AKT   va   Internet   taqdim
etayotgan   imkoniyatlarga   ham   juda   e’tiborli   bo‘lib,   tez   ilg‘ab
olmoqdalar.
Bugungi   kunda   bolalar   rivojiga   kom pyuter   texnologiyalari
ta’sirining   ko‘zga   tashlanib   turgan   ayrim   jihatlarini   ko‘rib   chiqaylik.
Oilalarda   mediatexnologiyalardan   qanchalik   ko‘p   foydalanilib   borilishi
bilan   bolalarga   bilim   beruvchi,   savodxonlikni   o‘rgatishga   yordam
beruvchi   dasturlar   soni   ham   ko‘payib   bormoqda.   Bundan   tashqari,
Internet   tarmog‘iga   ulangan   televideniye   va   kompyuter   qurilmalari bolalar uchun atrof-muhitni va hayotiy vaziyatlar bilan ta nishib borishda
katta   imkoniyatlarni   taq dim   etmoqda.   Haqiqatdan   ham   zamonaviy
ta’limiy   muhit   ko‘z   oldimizda   kompyuter   texnologiyalarisiz   shakllana
olmaydi.   Bolalar   bilimi   va   dunyoqarashini   kengaytirisda   Internetga
ulangan   qurilmalar   taqdim   etadigan   turli   ta’limiy   resurslar   muhim
ahamiyatga   molik.   Kompyuter   o‘yinlarining   mazmunida   fan   bo‘yicha
ta’limiy   materiallarning   berilishi   o‘qishida   muammosi   bo‘lgan   bolalar
uchun   juda   foydali   omil   bo‘ladi.   Kompyuterni   maktabgacha   tarbiya
muassasalari   va   umumiy   ta’lim   maktablari   ta’lim   tizimiga   joriy
etayotgan   tarbiyachi   hamda   o‘qituvchilar   kompyuterni   samarali
zamonaviy   ta’limiy   texnik   vosita   deb   hisob laydilar,   uning   yordamida
bolalar   rivojiga   ijobiy   ta’sir   ko‘rsatuvchi   ta’lim   va   tarbiya   jarayonini
qiziqarli tarzda rang-barang mazmun bilan boyitish mumkin.
Ma’lumki,   kompyuter   qurilmasining   o‘ziyoq   bolani   o‘ziga
qiziqtirib   jalb   etadi,   bolani   tezroq   bilishga   undaydi.   Kompyuterdan
foydalanib,   o‘tilgan   har   bir   dars   o‘quv chilarda   emotsional
ko‘tarinkilikka, muvaffaqiyatga erishishga, topshiriqlarni bajarish uchun
intilishga   majbur   etadi.   Biroq   bola   bilan   ta’limiy   maqsadlarda
kompyuterdan   foydalanishda   ko‘plab   omillarni   hisobga   olish   zarur
ekanligini unutmaslik lozim ligi ta’kidlanmoqda.
Boshlang’ich   sinf   bolalarida   vizual   -   majoziy   fikrlash   ustunlik
qiladi.   Ushbu   yoshdagi   bolalarning   faoliyatini   tashkil   qilishda   asosiy
printsip   -   bu   ko'rish   printsipi.   Turli   xil   tasviriy   materiallardan
foydalanish,   statik   va   dinamik   bo'lib,   DOE   o'qituvchilariga   to'g'ridan-
to'g'ri   o'quv   mashg'ulotlari   va   bolalar   bilan   birgalikdagi   tadbirlar
davomida   o'z   maqsadlariga   tezda   erishishga   imkon   beradi.   Internet resurslaridan   foydalanish   o'quv   jarayonini   axborotga   boy,   qiziqarli   va
qulay qilish imkonini beradi.
AKT bo'yicha mashg'ulotlar turlari:
1.   Multimedia   yordamida   dars.     Ushbu   darsda   elektron   doska
sifatida   faqat   bitta   kompyuter   ishlatiladi.   Tayyorgarlik   bosqichida
elektron   va   axborot   manbalari   tahlil   qilinadi,   dars   uchun   zarur
materiallar   tanlanadi.   Ba'zan   dars   mavzusini   tushuntirish   uchun   kerakli
materiallarni tanlash juda qiyin, shuning uchun PowerPoint dasturi yoki
boshqa multimedia dasturlari yordamida taqdimot materiallari yaratiladi.
              Bunday   mashg'ulotlarni   o'tkazish   uchun   bitta   shaxsiy   kompyuter
(noutbuk),   multimediya   proektori,   karnay,   ekran   kerak.         Multimediya
prezentatsiyalaridan   foydalanish   darsni   hissiy   jihatdan   rang-barang,
qiziqarli   qilish   imkonini   beradi,   ular   ajoyib   vizual   qo'llanma   va
namoyish   materiallari   bo'lib,   bu   darsning   samarali   bo'lishiga   hissa
qo'shadi.
          Multimedia   taqdimotlari   yordamida   bolalar   vizual   gimnastika
to'plamlarini,   ko'rish   charchoqini   yo'qotish   uchun   mashqlarni
o'rganadilar.
          Multimediya   prezentatsiyalari   o'quv   va   rivojlanish   materiallarini
algoritmik  tartibda  to'liq struktura  ma'lumotlari  bilan  to'ldirilgan  yorqin
namunali   tasvirlar   tizimi   sifatida   taqdim   etish   imkoniyatini   beradi.
Bunday holda, idrok qilishning  turli  xil kanallari  jalb qilinadi,  bu sizga
ma'lumotni   nafaqat   faktik,   balki   bolalar   xotirasida   assotsiativ   shaklda
joylashtirishga imkon beradi.    Rivojlantiruvchi va ta'limiy ma'lumotlarni
taqdim   etishning   maqsadi   bolalarda   aqliy   tasvirlar   tizimini
shakllantirishdir.   Multimedia   taqdimoti   shaklida   materiallarni   taqdim etish o'qish vaqtini qisqartiradi, bolalarning sog'liqni saqlash resurslarini
bo'shatadi.
           Sinfda multimediya prezentatsiyalaridan foydalanish diqqat, xotira,
fikrlash   faoliyati,   o'quv   mazmuni   va   pedagogik   o'zaro   munosabatlarni
insoniylashtirish,   o'quv   jarayonini   qayta   qurish   va   yaxlitlik   nuqtai
nazaridan   rivojlanishning   psixologik   jihatdan   to'g'ri   rejimlari   asosida
o'quv   jarayonini   tashkil   etishga   imkon   beradi.   Har   qanday   zamonaviy
taqdimotning   asosi   yorqin   tasvirlar   yordamida   vizual   idrok   etish   va
ma'lumotlarni   yodlash   jarayonini   engillashtirishdir.   Taqdimotni   darsda
qo'llash shakli va joyi ushbu darsning mazmuniga va o'qituvchi qo'ygan
maqsadga bog'liq.
            Bolalarni   o'qitish   jarayonida   kompyuter   slaydlaridan   foydalanish
quyidagi afzalliklarga ega.
    -   materialni   polisensorli   idrok   qilishni   amalga   oshirish;
    -   Multimediya   proektori   va   proektsion   ekranidan   foydalanib   turli   xil
ob'ektlarni   bir   nechta   ko'rinishda   namoyish   etish   qobiliyati;
    -   audio,   video   va   animatsion   effektlarni   bitta   prezentatsiyaga
birlashtirish bolalarga o'quv adabiyotidan olingan ma'lumotlar miqdorini
qoplashga   yordam   beradi;
    -   buzilmagan   sensor   tizimini   idrok   qilish   uchun   qulayroq   bo'lgan
narsalarni   namoyish   qilish   qobiliyati;
    -   Vizual   funktsiyalarni   faollashtirish,   bolaning   ko'z   potentsiali;
    -   Kompyuter   taqdimoti   slaydlari   -   filmlar   maktabgacha   yoshdagi
bolalar uchun darsliklar uchun tarqatma sifatida katta hajmdagi printerda
chop   etish   shaklida   ma'lumotni   namoyish   qilish   uchun   qulay
foydalaniladi.     Multimediya  prezentatsiyalaridan  foydalanish  darslarni  hissiy  jihatdan
rang-barang,   jozibali   qilish,   bolada   katta   qiziqish   uyg'otish,   ajoyib
ko'rgazmali   qo'llanma   va   namoyish   materiali   bo'lib,   bu   darsning
samarali bo'lishiga hissa qo'shadi. Masalan, matematikada, musiqada va
atrofdagi   dunyo   bilan   tanishishda   darslarda   prezentatsiyalardan
foydalanish   bolalarning   ob'ektlarni   belgilari   va   xususiyatlarini,   vizual
idrok qilish, tekshirish usullari va predmet dunyosida sifatli, miqdoriy va
fazoviy-vaqtincha   belgilarini   o'rganish,   tekshirish   va   vizual   ravishda
yoritishda faollikni ta'minlaydi. xususiyatlari va ko'rish qobiliyati, vizual
xotira rivojlanadi.
2.   Kompyuter   yordamida   dars.     Ko'pincha   bunday   darslar   o'yin
darslari   yordamida  olib   boriladi.       Ushbu  darsda  bir  nechta  kompyuter-
lardan foydalaniladi,  ular  uchun bir vaqtning o'zida bir nechta talabalar
ishlaydi.   Elektron   darslikdan   foydalanish   (va   bolalar   uchun   o'yin   o'quv
o'yinlari   elektron   darslik)   dasturlashtirilgan   o'qitish   usuli   bo'lib,   uning
asoschisi   Skinner   hisoblanadi.   Elektron   darslik   bilan   ishlashda   bola
materialni   mustaqil   ravishda   o'rganadi,   kerakli   vazifalarni   bajaradi   va
keyin   ushbu   mavzu   bo'yicha   vakolatli   testdan   o'tadi.   Kompyuter
imkoniyatlari   ko'rib   chiqish   uchun   taqdim   etilgan   material   hajmini
oshirishga   imkon   beradi.   Yorqin   nurli   ekran   diqqatni   jalb   qiladi,
bolalarning   audio   idrokini   vizual   holatga   o'tkazishga   imkon   beradi,
jonlantirilgan belgilar qiziqish uyg'otadi, natijada keskinlik engillashadi.
Ammo   bugungi   kunda,   afsuski,   ushbu   yoshdagi   bolalar   uchun
mo'ljallangan juda yaxshi kompyuter dasturlari mavjud emas.
    Mutaxassislar   bolalar   uchun   ta'lim   dasturlari   bajarishi   kerak
bo'lgan bir qator talablarni aniqlaydilar:    - tadqiqot xarakteri
   - bolani mustaqil o'rganish uchun qulaylik,
   - keng ko'nikma va g'oyalarni rivojlantirish;
   - yuqori texnik daraja,
   - yoshga mosligi
   - ko'ngil ochish.
Boshlang’ich sinf bolalari uchun o'quv dasturlarining turlari:
   1. Xotirani, tasavvurni, fikrlashni rivojlantirish uchun o'yinlar.
   2. Xorijiy tillarning "Talking" lug'atlari yaxshi animatsiya bilan.
   3. ART studiyalari, rasmlar kutubxonalariga ega eng oddiy grafik 
muharrirlari.
   4. Sayohat o'yinlari, "rpg".
   5. O'qish, matematikani o'qitish uchun eng oddiy dasturlar.
            Bunday dasturlardan foydalanish nafaqat bilimlarni boyitishga, 
kompyuterdan bolaning o'z tajribasidan tashqarida bo'lgan ob'ektlar va 
hodisalar bilan to'liq tanishish uchun foydalanishga imkon beradi, balki 
bolaning ijodini ham oshiradi; monitor ekranidagi belgilar bilan ishlash 
qobiliyati vizual-majoziylikdan mavhum fikrlashga o'tishni optimallash-
tirishga yordam beradi; ijodiy va rejissyorlik o'yinlaridan foydalanish 
o'quv faoliyatini shakllantirishda qo'shimcha turtki yaratadi; kompyuter 
bilan individual ishlash bolani o'zi hal qiladigan vaziyatlar sonini 
ko'paytiradi.
   Ushbu turdagi darslarni tashkil qilishda SANPiN standartlariga, 
litsenziyalangan dasturlarga mos keladigan statsionar yoki mobil 
kompyuter sinfiga ega bo'lish kerak.              Bugungi kunda ko'plab bolalar bog'chalari kompyuter sinflari 
bilan jihozlangan. Ammo hanuzgacha yo'q:
   - Maktabgacha ta'lim muassasalarining o'quv jarayonida AKTdan 
foydalanish usullari;
   - Kompyuterlarni ishlab chiqish dasturlarini tizimlashtirish;
   - Kompyuter sinflariga birlashtirilgan dasturiy va uslubiy talablar.
             Bugungi kunda bu maxsus o'quv dasturi bilan tartibga solinmagan
yagona faoliyat turi. O'qituvchilar yondashuvni mustaqil o'rganishlari va
o'z faoliyatlarida qo'llashlari kerak.
          AKTdan foydalanish bolalarga informatika va kompyuter texnolo-
giyalarining asoslarini o'qitishni o'z ichiga olmaydi. Bunday darslarni 
tashkil qilishda muhim qoida bu ularni o'tkazish chastotasi. Sinflar 
haftasiga 1-2 marta, bolalarning yoshiga qarab, kompyuter uchun 
to'g'ridan-to'g'ri mashg'ulotlarning 10-15 daqiqasida o'tkazilishi kerak.
3.      Diagnostika darsi.     Bunday darslarni o'tkazish uchun kam-
dan-kam yoki ba'zi bir umumta'lim dasturlari uchun umuman mavjud 
bo'lmagan maxsus dasturlar talab qilinadi. Ammo bunday kompyuter 
dasturlarini ishlab chiqish vaqt masalasidir. Ilova dasturidan foydalanib, 
siz test topshiriqlarini ishlab chiqishingiz va ularni diagnostika uchun 
ishlatishingiz mumkin. An'anaviy diagnostika darslarini o'tkazish jara-
yonida o'qituvchi har bir bola uchun muayyan ko'rsatkichlar bo'yicha 
muammolarni hal qilish darajasini belgilashi kerak. Maxsus kompyuter 
dasturlaridan foydalanish nafaqat o'qituvchining ishini osonlashtiradi va 
vaqt sarfini kamaytiradi (bir vaqtning o'zida bir nechta kompyuterlardan 
foydalaning), balki ularni dinamikada hisobga olgan holda diagnostika 
natijalarini tejashga imkon beradi.                     Shunday   qilib,   an'anaviy   texnik   o'quv   qo'llanmalaridan   farqli
o'laroq,   axborot-kommunikatsiya   texnologiyalari   nafaqat   ko'p   sonli
tayyor,   qat'iy   tanlangan,   mos   ravishda   tashkil   etilgan   bilimlarga   ega
bolani   to'ydiribgina   qolmay,   balki   intellektual,   ijodiy   qobiliyatlarni
rivojlantiradi   va   erta   bolalikda   juda   muhim   bo'lgan   narsa   mustaqil
ravishda egallash qobiliyatidir. yangi bilimlar.   
      O'quv   va   darsdan   tashqari   mashg'ulotlarda   kompyuterlardan
foydalanish,   bola   nuqtai   nazaridan   juda   tabiiy   ko'rinadi   va   ijodiy
qobiliyatlarni   rivojlantirish   va   muvaffaqiyatli   hissiy   muhitni   yaratish
uchun motivatsiyani oshirish va individual ravishda o'rganishni samarali
usullaridan   biridir.   Maktabgacha   pedagogika   sohasidagi   zamonaviy
izlanishlar K.N. Motorina, S.P. Pervina, M.A. Sovuq, S.A. Shapkina va
boshqalar   3-6   yoshli   bolalar   tomonidan   kompyuterni   o'rganish
imkoniyati   mavjudligini   ta'kidlaydilar.   Ma'lumki,   bu   davr   vizual-
majoziylikdan mavhum-mantiqiy fikrlashga o'tishni tayyorlaydigan, bola
tafakkurining   jadal   rivojlanish   vaqti   bilan   bir   vaqtga   to'g'ri   keladi.
    Axborot   texnologiyalarini   joriy   etish   foydalari   an'anaviy   o'quv
qo'llanmalaridan oldin:
    1.   AKT   elektron   o'quv   vositalaridan   foydalanishni   kengaytirish
imkoniyatini   yaratadi,   chunki   ular   tezroq   ma'lumot   uzatadilar;
    2.   Harakat,   tovush,   animatsiya   uzoq   vaqt   davomida   bolalarning
e'tiborini   tortadi   va   o'rganilayotgan   materialga   qiziqishini   oshirishga
yordam   beradi.   Darsning   yuqori   dinamikasi   materialni   samarali
o'zlashtirishga, bolalarning xotirasini, xayolotini, ijodini rivojlantirishga
yordam beradi; 3.   Maktabgacha   yoshdagi   bolalarning   vizual-majoziy   tafakkurini
inobatga   olgan   holda,   materialni   idrok   etish   va   yaxshiroq   yodlashga
hissa qo'shadigan ko'rinishni  ta'minlaydi.  Bunday holda, xotiraning  uch
turi mavjud: vizual, eshitish, vosita;
    4.   Slayd-shoular   va   videokliplar   sizning   atrofingizdagi   dunyoni
ko'rish   qiyin   bo'lgan   daqiqalarni   ko'rsatishga   imkon   beradi:   masalan,
gulning   o'sishi,   sayyoralarning   Quyosh   atrofida   aylanishi,   to'lqinlar
harakati, bu erda yomg'ir yog'moqda;
    5.   Kundalik   hayotda   ko'rish   va   ko'rish   qiyin   bo'lgan   hayotiy
vaziyatlarni   taqlid   qilish   ham   mumkin   (masalan,   tabiat   tovushlarining
takrorlanishi; transport ishi va boshqalar);
    6.   Axborot   texnologiyalaridan   foydalanish   bolalarni   tadqiqot
faoliyatini,   shu   jumladan   Internetda   yolg'iz   o'zi   yoki   ota-onalar   bilan
birgalikda qidirishga undaydi;
    7.   AKT   nogiron   bolalar   bilan   ishlash   uchun   qo'shimcha
imkoniyatdir .
3.2.   MS   Word   matn   muharrilkarida   axborotlarni   qayta
ishlash.
 
        Kompyuterdan  foydalanuvchi  ish  jarayonida  biror  xujjatni  tez
va  yuqori  sifatida  kirill  yoki  lotin  alifbosida  tayorlash  hamda  chop
qilish  zaruratiga  ko'pincha  duch  keladi.   Bunday  vaziyatda  u
Microsoft  firmasi  tomonidan  yaratilgan  WORD  dasturida  ishlashni
bilishi  lozim. MS  WORD - bu  matnli  xujjatlarni  tuzish, ko'zdan  kechirish, taxrir  
qilish  va  chop  etish  uchun  xizmat  qiluvchi  xamda  Microsoft  Office
dasturlari  guruxiga  kiruvchi  zamonaviy  matn  muxarriridir.
MS  WORD - matnli  va  grafikli  malumotlar  ustida  yuzdan  ortiq  
operatsiyalarni  bajaruvchi  xamda  matnli  protsessorlar  sinfiga  
kiruvchi  eng  takomillashgan  amaliy  dasturlardan  biri  hisoblanadi.
MS  WORD - yordamida  ixtiyoriy  ko'rinishdagi  xujjatni  juda  tez  va  
yuqori  sifatda  tayorlash  mumkin.  Dasturning  yana  bir  qulaylik  
tomoni  shundan  iboratki, unda  bir  nechta  xujjatlar  bilan, ya'ni  ularni
qo'shish, biridan  ikkinchisiga  kerakli  joyni  olib  ko'chirish, matn  
oldiga  tasvir  tushirish, jadval  tashkil  qilish, turli  shriftlar  bilan  
ishlash,  xarflarni  istalgan  shaklda  yetarlicha  katta  formatda  chop  
etish  mumkin.  Lekin  MS  WORD - ayrim  "kamchiliklar"  dan  ham  
holi  emas.  Masalan:  matematik  ifodalar  va  kimyoviy  formulalarni  
kiritishda  katta  qiyinchiliklar  mavjud.  Bundan  tashqari, juda  
murakkab  strukturali  poligrafik  (atlaslar,  albomlar  va  jurnal  
muqovalari)  materiallarini  tayorlashda  noqulaylik  yuzaga  keladi.
Shunday  qilib, WORD  matn  muxarriri  ko'magida  rus  va  
ingliz  tilida  xar  xil  xujjatlar, xat, xisobot, maqola, tijorat  xabarlari  
kabi  bir  turkum  matnli  ma'lumotlarni  zudlikda  tayorlash  va  chop  
qilish  mumkin.  Bu  matn  muxarriri  yordamida  o'zbek  shriftida  va  
lotin  alifbosi  asosida, o'zbek  tilida  xar  xil  ma'lumotlarni  osonlik  
bilan  tayorlash mumkin.
Word  matn  muxarriri  imkoniyatlari.
-Matnni  kiritish, taxrir  qilish  va  ko'zdan  kechirish;
-Qator  oraliqlari  abzatsini  o'rnatish; -Avtomatik  tarzda  matnni  saxifalarga  bo'lish;
-Matn  qismni  ajratish  va  uni  kerakli  joyga  nusxalash;
-Xujjat  mundarijasini  tuzish;
-Matematik, kimyoviy  formulalarni  yozish;
-Xar xil  shriftlarda - oddiy, og'ma, tagiga  chizib  yozish;
-Bir  vaqtda  bir  nechta  oynada  xujjat  tayorlash;
-Matnda  xar  xil  shakl, grafik  va  rasmlardan  foydalanish;
-Turli  ma'lumotli  jadvallar  tuzish;
-Avtofiguralar  chizish, titul  varaqalarini  jihozlash  va  shu  kabi  yana  
bir  turkum  ishlarni  bajarishi  mumkin.
Microsoft Word   (qisqacha   MS Word ,   WinWord   yoki   Word ) – 
matnli ma’lumotlarni yaratish, ko rish va tahrir qilish uchun mo ljallan-ʻ ʻ
gan matn muharriridir yoki matn protsessori.  Microsoft korporatsiyasi 
tomonidan Microsoft Office paketi tarkibida chiqariladi. Ilk versiyasi 
Richard Brodi tomonidan 1983-yil IBM PC uchun yozilgan. Keyinroq 
Apple Macintosh (1984), SCO UNIX va Microsoft Windows (1989) 
uchun ishlab chiqilgan. Amaldagi versiyasi Windows va MacOS uchun 
mo ljallangan Microsoft Office Word 2016 hisoblanadi.	
ʻ
Microsoft   Word   dasturini   ishga   tushirish   uchun   "Ishga   tushirish"
tugmasini   bosing,   so'ng   "Barcha   dasturlar",   "Microsoft   Office",
"Microsoft   Word".   Yangi   hujjatning   bo'sh   sahifasi   ochiladi.   Paket
versiyasiga   qarab,   interfeysda   farq   bo'ladi,   ammo   biz   ko'rib   chiqadigan
asosiy   fikrlar   hamma   joyda   bo'ladi.   Men   Microsoft   Office   10-ning
misoli haqida gaplashaman.
Yuqoridagi qismida ko'plab elementlarga ega tabli menyu mavjud.
Ularni oddiygina tasvirlab berish ko'p ish qilmaydi. Shuning uchun, biz ularni   teramiz   va   jarayon   davomida   tanishamiz.   Masalan,   biz   bayonot
yozmoqchimiz.   Ba'zi   fikrlar   sun'iy   bo'ladi,   ammo   bu   faqat   paketning
imkoniyatlarini ko'rsatish uchun.
Birinchidan,   shriftni   tanlang.   Biz   kursorni   menyu   lentasidagi
ikonkaga   siljitsak   va   uni   ushlab   tursak,   ikonkaning   maqsadi   haqida
ko'rsatma paydo bo'ladi. 1-rasm, 1-rasmdagi freym tanlangan maydonni
ko'rsatadi.   Qayerda   2   raqami,   uchburchakni   bosing,   shrift   tanlash
menyusi ochiladi.  3 raqami - shrift - "Times New Roman".
Shrift hajmini tanlang. 2-rasm, 1-rasmda ko'rsatilgan shrift o'lchamlari 
tanlangan maydon ko'rsatilgan. Shuningdek, 2 raqami qaerda, 
uchburchakni bosing, shrift o'lchamlari menyusi ochiladi. 3 raqami - 14 
o'lchami. 3-rasmdagi   ramka   matnni   hizalamak   maydonini   belgilaydi.   Unda   4   ta
variant mavjud.
1. Matnni chapga tekislang;
2. Markazni tekislash;
3. Matnni o'ng tomonga tekislang;
4. Kengligi bo'yicha tekislang.
3 nuqtani bosing - "Matnni o'ng tomonga tekislang."
Biz yozishni boshlaymiz. "Ofis boshlig'i" yozgandan so'ng, "Enter" 
tugmachasini bosing. Kursor keyingi qatorga o'tadi, yozishni davom 
ettiring. "Kimga" va "Kimdan" yozganimizdan so'ng, "Enter" ni bosing 
va matnni hizalanish sohasida 2 belgini - "Markazga tekislash" ustiga 
bosing. Biz "Bayonot" ni kiritamiz - yana "Enter", hizalama sohasida - 
4-band. "Kengligi bo'yicha tekislang" - "Kirish".
Biz paragraf yozishni boshlaymiz, kirish uchun "Tab" tugmachasini 
bosing. Biz matnni yozishni boshlaymiz. Biz paragrafda Enter 
tugmachasini bosmaymiz, siz terayotganingizda, u kenglikda teng  taqsimlanadi, chap va o'ngga hizalanadi va so'zlar orasida qo'shimcha 
bo'shliqlar qo'shiladi.
Keyingi xatboshiga yoki jadval qo'shish uchun bizning misolimiz singari
"Enter" ni bosing.
4-rasmga jadvalni kiritish uchun - "Qo'shish" yorlig'ini bosing, "Jadval" 
bandini tanlang, pastki qismdagi o'qni bosing, jadval shablonini oching. 
Sichqonchadan foydalanib, chap chap burchakdan o'ngga o'ting, shu 
bilan ustunlar sonini tanlaymiz, pastga tushiramiz, qatorlar sonini 
tanlang, bizning holatlarimizda 4. Bizda jadval mavjud. Tanlangan 
qatorlar soni juda muhim emas, agar biz etarli bo'lmasa, jadvalni 
to'ldirish jarayonida biz osongina qo'shishimiz mumkin. Jadvalning 
pastki o'ng tomonida turib, Tab tugmachasini bosing va biz yangi qator 
qo'shamiz. Jadvalni   yaratishda   barcha   ustunlar   bir   xil   kenglikka   ega.   Ustunning
kengligini   o'zgartirish   uchun   kursorni   5-rasmdagi   ajratuvchi   chiziqqa
o'tkazing, u o'ng va chapga o'qlar bilan ikkita chiziq shaklida bo'lganda,
sichqonchaning chap tugmachasini bosing va chiziqni to'g'ri yo'nalishda
siljiting, kerakli joyga olib keling va tugmani bo'shating.
Matnni   ustunlar   bo'yicha   hizalamak   uchun   ularni   tanlang   -   6-rasmdagi
sichqonchaning chap tugmasi bilan jadval jadvalining ustunining 1 va 3- bo'limidagi   "Uy"   yorlig'ida,   o'rtada,   chapda   2-chi.   Jadvalni   to'ldiring.
To'ldirgandan so'ng, jadvaldan chiqish uchun stol ostidagi sichqonchani
chap tugmasini bosing va yozishni davom eting.
Bizning ariza tayyor. Xatolar uchun imlo tekshiring.  Yorliqni bosing "Ko'rib chiqish", "Imlo". Agar xato bo'lsa, xato tasvirlangan oyna 9-
rasm ochiladi,
tuzatish   varianti   taklif   etiladi.   Oynaning   o'ng   tomonida   "O'zgartirish",
"O'tkazib   yuborish",   "Barchasini   o'tkazib   yuborish",   "Keyingi"
tugmachalarini   tanlashingiz   mumkin.   Tekshirish   oxirida   "Imlo
tekshiruvi tugallandi" oynasi paydo bo'ladi. Agar   biz   terilgan   hujjatni   chop   etishimiz   kerak   bo'lsa   (bizda   printer
mavjudligi   tushuniladi   va   u   ulangan   va   sozlangan),   Fayl,   Chop   etish
yorlig'ini bosing. 11-rasmda,  3-rasmda  sahifa   qanday ko'rinishi  ko'rsatilgan.  Agar  biz bir
nechta varaqlarni to'plagan bo'lsak, 4-raqam qaysi varaqni ko'rsatadi, biz
qaraymiz   va   o'qlar   bilan   siz   boshqa   varaqlarni   ko'rishingiz   mumkin.   5
raqami   bilan   bosib   chiqarish   uchun   nusxalarni   tanlang.   Hujjatni
printerga yuborish uchun printer bilan tugmachani bosing, 6-raqam.
Tanlangan hujjatni faylga saqlash uchun 12-rasm 1-rasmdagi yuqori 
chap burchagidagi disketani bosing. Aytgancha, 2-sonli buyruqda 
klavishlar birikmasini bosish orqali ko'rish mumkin.   +, fayllarni saqlash 
oynasi ham ochiladi, 13-rasm. 1 raqami bo'lgan ramka fayl saqlanadigan joyni ko'rsatadi. 2-freymdagi
strelka   sizga   boshqa   jildni   tanlashda   yordam   beradi.   3-oynada   tizim
tomonidan   taklif   qilingan   fayl   nomi.   Biz   uni   o'zimizga   qulay   deb
nomlash   orqali   o'zgartirishimiz   mumkin,   shundan   so'ng   4   -   "Saqlash"
tugmachasini bosamiz. Microsoft Word dasturini yoping.
Agar biz biror narsa qo'shishni unutgan bo'lsak, Word dasturini yana 
ishga tushiring, hujjatimizni qancha vaqt qidirmasligimizdan qat'i nazar, "Fayl" yorlig'ini
bosing, "So'ngi" ni tanlang, "So'nggi hujjatlar" ro'yxatida biz kerakli 
narsani topamiz, ustiga bosing va ochiladi.
Tabriknomalar kartasi .
Biznes-hujjatni yaratishda biz Microsoft Word-ning yuzlab 
imkoniyatlaridan juda oz qismini ishlatdik.Keling, Word dasturida 
tabriknomani yaratishga harakat qilaylik.  Microsoft Word-ni oching. 15-
rasmni tanlang
shrift “Times New Roman” - (1), shrift o'lchami - 28 (2), qalin (3), 
kursiv (4), matn rangi (5) - yonidagi strelkani bosing - qizilni tanlang 
(6), hizalang - “ markazi »(7). Biz "Tabriklaymiz" deb yozamiz, "Enter" 
ni bosing.
"Qo'shish" yorlig'ini bosing (1) 16-rasm, "Rasm"   (2)   bandini   tanlang   va   ustiga   bosing.   Standart   fayllarni   tanlash
oynasi   ochiladi,   unda   biz   chiroyli   rasmni   oldindan   saqlagan   papkani
topamiz   (3).   Tanlash   uchun   ustiga   bosing   va   "Paste"   (4)   tugmasini
bosing. Natijada 17-rasmda keltirilgan. Bosish   +(rasm oxirida bo'lishi uchun) ni bosing va bosing   . Biz 
"Tug'ilgan kuningiz" deb yozamiz,   . Keyingi matn tilaklari. Agar 
so'zning shriftini yoki rangini o'zgartirish kerak bo'lsa, ushbu so'zni 
tanlang (qanday tanlash kerak) va biz xohlagan shriftni yoki o'lchamni 
yoki rangni o'zgartiring. Chop eting va saqlang, biz allaqachon qanday 
bilamiz.Natijada, bizda shunchaki pochta kartasi bor
Tabriknoma
Va'da qilganimdek, sizga qanday qilib Microsoft Office, WPS Office-
ning bepul analogini yuklab olish va o'rnatish haqida aytib beraman. Biz 
ushbu havolani kuzatamiz. Biz WPS Office veb-saytiga kiramiz 18-
rasm. Yuklab olishning ikkita varianti mavjud - $ 29.99 uchun to'langan va 
"Bepul yuklab olish" bepul, ushbu tugmani bosing va o'rnatish faylini 
yuklab oling. Yuklab olingandan so'ng, "Yuklashlar" papkasiga o'ting va
biz yuklab olgan faylni ishga tushiring.  O'rnatish oynasi 19-rasmni 
ochadi. "O'rnatish" tugmasini bosing. Paket o'rnatilmoqda, 20-rasm.
O'rnatish oxirida Microsoft Word-ning WPS Writer analogi boshlanadi. 
21-rasm. keyin «Parametrlar (D)» (2). Ochilgan oynada 23-rasm «Umumiy va tejash» bandini tanlang (1), «Yangi hujjat» aylanasini (2) 
va «OK» (3) ni bosing.Quyidagi oyna 24-rasm bizga uchta variantni taklif qiladi: "Yangi bo'sh hujjat" (1), "boshqa 
shablonda yaratish" (2), "ochish" (3). 25-rasmdagi birinchi elementni 
bosing - WPS Writer matn muharriri oynasi ochiladi.
Ko'rib turganimizdek, interfeys Microsoft Word interfeysiga juda 
o'xshash. Word-da biz ishlagan barcha menyu va yorliqlar bu erda. 
Word-ga bepul alternativadan foydalanishimiz mumkin.
Endi bizning ish stolimizda uchta yangi piktogramma mavjud (26-rasm).
Microsoft   Word-ning   WPS   Writer   analogi,   Microsoft   Power-Pointning
WPS   Presentation   analogi,   Microsoft   Excel-ning   WPS   Spreadsheets
analogi. Dasturlar bepul bo'lgani sababli, ishga tushirilgandan so'ng 27-
rasmning pulli versiyasi uchun reklama oynasi ochiladi. Qizil rang bilan belgilangan "5 soniyadan so'ng reklamani o'tkazib 
yuborishingiz mumkin" degan yozuv "5 soniyada e'lonni o'tkazib 
yuborishingiz mumkin" deb tarjima qilinadi va sekundomer ishlamoqda.
Sekundomer o'tganidan keyin, 28-rasm, "O'tkazib yuborish" yozuvi 
qoladi (1) - "O'tkazib yuborish" - ustiga bosing, reklama o'chadi, biz 
ishlay olamiz. Ko'p narsa yozishga majbur bo'lgan ko'plab foydalanuvchilar Microsoft
Word   2010   (Microsoft   Word   2010)   dan   qanday   foydalanishni
bilishmaydi   va   bunga   ham   ahamiyat   berishmaydi.   Ayni   paytda,   bu
bunday   ishni   bajarish   uchun   eng   ajoyib   dastur.   Unda   nima   yaxshi?   Bu
birinchi   navbatda   imlo   tekshiruvi.   Ammo   bu   hammasi   emas.   Ushbu
dastur   deyarli   tinish   belgilarining   noto'g'ri   joylashtirilganligini
ko'rishingiz mumkin bo'lgan yagona dasturdir. Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati
1. Aripov M. Informatika asoslari. O’quv qo’llanma. –Toshkent: 2002.
2. M.Aripov. Internet va elektron pochta asoslari. T., Universitet, 2000
3. Ayupov   R.X.   Xususiy   komputerda   ishlash.   MS   Word   matn   muharriri.   –T.:
TMI, 2002, 124 bet. 
4. Ayupov   R.X.,   Ilxomova   E.   Komputer   tarmoqlari   va   Internet   tizimi.–T.:   TMI,
2002.
5. Microsoft Assess 2002. Russkaya versiya. Shag za shagom. Prakticheskoe 
posobie. [Per. s angl.  L.V. Sazonova]. – M.: EKOM, 2002. – 352 s.
6. Microsoft Windows XP:  Shag   za   shagom .  Russkaya versiya: [Prakt. posob.]. – 
M.: EKOM, 2002. – 352 s.: il., pril.
7. Microsoft Word. Versiya 2002. Shag za shagom: [Per. s angl. L.V. Sazonova]. 
– M.:EKOM, 2002. – 336 s.: il.
8. Bondarenko S., Bondarenko M.  Word 2003. – SPb.: Piter, 2005. – 380.  (4) s.: 
il. –(Populyarnыy samouchitel).
9. Bott, Ed.  Windows XP. B ы stro i effektivno: per s angl. – SPb.: Piter, 2005. –
320 s.
10. Ye vseev, Georgiy Aleksandrovich.  Noveyshiy samouchitel rabot ы  na 
kompyutere: Effektivn ы y kurs / G. Yevseev, V. Muraxovskiy, S. Simonovich; 
Pod red.  S.
11. Nasreddinova Sh. Excel 7.0 da jadval hisoblagichlar. – T.: TMI, 2002.
12. Sagman Stiv. MS Power Point 7.0. dlya Windows.- Sankt-Peterburg, 
Izdatelstvo «Piter», 1997

Axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari . Hujjatlarni qaytaishlash zamonaviy texnologiyalari. Matn muharrilkarida axborotlarni qayta ishlash. Reja: 1. Axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari 2. Matn muharrilkarida axborotlarni qayta ishlash.

1.1. Axborotlarni axborotlarni qayta ishlash texnologiyalari. O‘tgan asrning 60-yillarida axborot texnologiyalari sohasida ilk qa - damlar tashlanganida bu insoniyat taraqqiyotiga qanday ta’sir etishi mumkinligini hech kim tasavvur ham etmagan di. Axborot, axborot- kommunikatsiya texnologiyalari (AKT) yoki mediatexnologiya lar bugungi kunda hayotimizning har bir sohasidan mustahkam o‘rin egallamoqda. Kun sayin turmush tarzimizda, uyda, ish faoliyatimizda AKTdan samaraliroq foydalanmoqdamiz. Ota-onalar allaqachon lar farzandlariga axborot texnologiyalari vositalaridan foydalanishga ruxsat berib qo‘yganlar. Bola hayotining dastlabki kunlaridanoq mazkur vositalar orqali AKT bilan tanishib, undan foydalanishga odat lanmoqda, sababi bolani ovuntiruvchi turli moslamalar, uning o‘yinchoqlarida ham zamonaviy AKTning roli mavjud. Bola ul g‘aygani sari esa AKTning ta’siri oshirilib, keng foydalaniladigan o‘yinli ko‘ngilochar qurilmalardan foydalanmoqda. Axborot-kommunikatsiya texnologiyalari bolalar ongi ga kuchli ta’sir etuvchi ijtimoiy munosabatlar o‘rniga virtual olam imkoniyatlarini taqdim etib, mazkur ekranli texnikaga qaram bo‘lib borayotgan bolalarning rivo jiga haqiqiy xavf tug‘dirmoqda. Keyingi yillarda hatto maktabgacha tarbiya yoshidagi bolalar uchun mo‘ljallab ishlab chiqarilgan va bozorga olib chiqilayotgan elektron qurilmalar, jumladan: video kassetalar va DVD-disklar, turli qiziqarli o‘yinchoqlar turi va soni ham ortib bormoqda. Hozircha ota-onalarning o‘zlari ham qiziqib sotib olayotgan bo‘lsalarda, biroq ular ning bolalar ongiga qanchalik darajada ta’sir ko‘rsatishi mumkinligini bilmaydilar, sababi

mazkur muammoga bag‘ishlangan keng miqyosli ilmiy-tadqiqotlar deyarli mavjud emas. Bugungi kunda AKT haqida so‘z borganda, ko‘pincha kompyuter va kompyuterlashgan qurilmalarni tasavvur etadilar, as lida, uning tarkibiga ko‘plab elementlar: video, DVD, kompyuter, planshet, mobil telefonlari, o‘yinli pristavkalar va eng bi rinchi navbatda, zamonaviy televizor ki radi. Ota-onalar kompyuterni televizorga nisbatan eng avvalo — ta’lim vositasi deb biladilar. Shu sababli ham bola biror yutuq qa erishishi uchun qiziqtiruvchi, rag‘bat lantiruvchi vosita sifatida mazkur qurilmalarni sovg‘a qilishni va’da qiladilar. Ta’limda kompyuterning roli haqida gap ketganda, uni eng avvalo, bolalarning intellektual rivojiga ta’sir etuvchi omil deb sanaydilar. Biroq chet ellik ayrim pedagog-olimlar va tibbiyot mutaxassislarining olib borgan tadqiqotlariga ko‘ra maktabgacha va boshlang‘ich sinf yoshidagi bolalarga ushbu elektron axborot vositalari o‘zining salbiy ta’sirini ham ko‘rsatishi, bu yosh da bolalar tarbiyasiga, ayniqsa, e’tiborli bo‘lish zarurligini ta’kidlamoqdalar. Axir kichik yoshdagi bolalar bugungi kunda atrofdagi voqelikka bo‘lgani kabi AKT va Internet taqdim etayotgan imkoniyatlarga ham juda e’tiborli bo‘lib, tez ilg‘ab olmoqdalar. Bugungi kunda bolalar rivojiga kom pyuter texnologiyalari ta’sirining ko‘zga tashlanib turgan ayrim jihatlarini ko‘rib chiqaylik. Oilalarda mediatexnologiyalardan qanchalik ko‘p foydalanilib borilishi bilan bolalarga bilim beruvchi, savodxonlikni o‘rgatishga yordam beruvchi dasturlar soni ham ko‘payib bormoqda. Bundan tashqari, Internet tarmog‘iga ulangan televideniye va kompyuter qurilmalari

bolalar uchun atrof-muhitni va hayotiy vaziyatlar bilan ta nishib borishda katta imkoniyatlarni taq dim etmoqda. Haqiqatdan ham zamonaviy ta’limiy muhit ko‘z oldimizda kompyuter texnologiyalarisiz shakllana olmaydi. Bolalar bilimi va dunyoqarashini kengaytirisda Internetga ulangan qurilmalar taqdim etadigan turli ta’limiy resurslar muhim ahamiyatga molik. Kompyuter o‘yinlarining mazmunida fan bo‘yicha ta’limiy materiallarning berilishi o‘qishida muammosi bo‘lgan bolalar uchun juda foydali omil bo‘ladi. Kompyuterni maktabgacha tarbiya muassasalari va umumiy ta’lim maktablari ta’lim tizimiga joriy etayotgan tarbiyachi hamda o‘qituvchilar kompyuterni samarali zamonaviy ta’limiy texnik vosita deb hisob laydilar, uning yordamida bolalar rivojiga ijobiy ta’sir ko‘rsatuvchi ta’lim va tarbiya jarayonini qiziqarli tarzda rang-barang mazmun bilan boyitish mumkin. Ma’lumki, kompyuter qurilmasining o‘ziyoq bolani o‘ziga qiziqtirib jalb etadi, bolani tezroq bilishga undaydi. Kompyuterdan foydalanib, o‘tilgan har bir dars o‘quv chilarda emotsional ko‘tarinkilikka, muvaffaqiyatga erishishga, topshiriqlarni bajarish uchun intilishga majbur etadi. Biroq bola bilan ta’limiy maqsadlarda kompyuterdan foydalanishda ko‘plab omillarni hisobga olish zarur ekanligini unutmaslik lozim ligi ta’kidlanmoqda. Boshlang’ich sinf bolalarida vizual - majoziy fikrlash ustunlik qiladi. Ushbu yoshdagi bolalarning faoliyatini tashkil qilishda asosiy printsip - bu ko'rish printsipi. Turli xil tasviriy materiallardan foydalanish, statik va dinamik bo'lib, DOE o'qituvchilariga to'g'ridan- to'g'ri o'quv mashg'ulotlari va bolalar bilan birgalikdagi tadbirlar davomida o'z maqsadlariga tezda erishishga imkon beradi. Internet

resurslaridan foydalanish o'quv jarayonini axborotga boy, qiziqarli va qulay qilish imkonini beradi. AKT bo'yicha mashg'ulotlar turlari: 1. Multimedia yordamida dars. Ushbu darsda elektron doska sifatida faqat bitta kompyuter ishlatiladi. Tayyorgarlik bosqichida elektron va axborot manbalari tahlil qilinadi, dars uchun zarur materiallar tanlanadi. Ba'zan dars mavzusini tushuntirish uchun kerakli materiallarni tanlash juda qiyin, shuning uchun PowerPoint dasturi yoki boshqa multimedia dasturlari yordamida taqdimot materiallari yaratiladi. Bunday mashg'ulotlarni o'tkazish uchun bitta shaxsiy kompyuter (noutbuk), multimediya proektori, karnay, ekran kerak. Multimediya prezentatsiyalaridan foydalanish darsni hissiy jihatdan rang-barang, qiziqarli qilish imkonini beradi, ular ajoyib vizual qo'llanma va namoyish materiallari bo'lib, bu darsning samarali bo'lishiga hissa qo'shadi. Multimedia taqdimotlari yordamida bolalar vizual gimnastika to'plamlarini, ko'rish charchoqini yo'qotish uchun mashqlarni o'rganadilar. Multimediya prezentatsiyalari o'quv va rivojlanish materiallarini algoritmik tartibda to'liq struktura ma'lumotlari bilan to'ldirilgan yorqin namunali tasvirlar tizimi sifatida taqdim etish imkoniyatini beradi. Bunday holda, idrok qilishning turli xil kanallari jalb qilinadi, bu sizga ma'lumotni nafaqat faktik, balki bolalar xotirasida assotsiativ shaklda joylashtirishga imkon beradi. Rivojlantiruvchi va ta'limiy ma'lumotlarni taqdim etishning maqsadi bolalarda aqliy tasvirlar tizimini shakllantirishdir. Multimedia taqdimoti shaklida materiallarni taqdim