logo

Django frameworkida ma’lumotlar bazasi hamda ilova strukturasi bilan ishlash,

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

109.6162109375 KB
Django frameworkida ma’lumotlar bazasi hamda ilova strukturasi bilan
ishlash,  
Reja:
1. Freymlar  h aqida umumiy ma’lumot.
2.  Frame tegi va uning parametrlari. 1. Freymlar haqida umumiy ma’lumot
Bizga   ma’lumki   bir   vaqtning   o’zida   brauzer   oynasiga   ikkita   HTML
hujjatni   yuklay   olmaymiz.   Agar   biz   ishlatayotgan   Web   sahifalarimizning
barchasida   bir   xil   menyu   bandlari   mavjud   bo’lsa   har   safar   Web   sahifani
yuklaganimizda  bir  xil  ma’lumotni  qayta-qayta  yuklashga  to’g’ri  keladi.  Bu
ma’lumotlar  uncha katta bo’lmasligi  mumkin,  lekin uni  yuklash  ma’lum  bir
sekundlarni   oladi.   Shuning   uchun   Web   sahifalarning   o’zgarmaydigan
elmentlarini   h ar   safar   yuklamasdan   o’zgarishsiz   qoldirish   kerak.   Bu
muammolarni   yechish   imkoniyatlari   bor.   Biz   bitta   oynani   bir   nechta   to’g’ri
to’rtburchaklarga   bo’lib   ularning   h ar   biriga   bitta   HTML   hujjat   yuklashimiz
mumkin. Bu to’g’ri to’rtburchak so h alarni biz freymlar deb ataymiz. HTML
da   freymlarning   ikki   xil   ko’rinishi   mavjud   bo’lib   bular   oddiy   va   suriluvchi
freymlardir.   Freymli   strukturaga   ega   bo’lgan   hujjatlar   <frameset>     va
</frameset>   teglari   yordamida   yaratiladi.   Bu   ikki   teg   orasida   h osil
qilinayotgan   alohida   freymlarga   oid   ma’lumotlar   e’lon   qilinadi.   Alohida
freymlar   <frame>   va   </frame>   teglar   yordamida   yaratiladi.   Agar   sizning
brauzeringiz   freymlarni   tushunmasa   u   h olda   ekranda   <noframes>   va
</noframes>  teglari orasida yozilgan ma’lumot tasvirlanadi.
<frameset>   tegining  asosiy  vazifasi  brauzer  oynasini  bir  nechta  bo’laklarga
bo’lish.   Buning   uchun   asosan   vertikal   va   gorizantal   bo’yicha   freymlar
o’lchami va soninii ko’rsatib turuvchi  rows  va  cols   parametrlari ishlatiladi. 
cols   parametri   brauzer   oynasida   gorizantal   bo’yicha   freymlar   soni   va
o’lchamini   ko’rsatadi.   Parametr   qiymati   sifatida   vergullar   bilan   ajratilgan
freymlar   o’lchamlari   ro’yxati   keltiriladi.   o’lchamlar   odatdagidek   sonlarda
yoki prosentlarda beriladi.  Jimlik bo’yicha 100% qiymat ishlatiladi.
 rows   parametri   brauzer   oynasida   vertikal   bo’yicha   freymlar   soni   va
o’lchamini  ko’rsatadi.   Parametrga   q iyma t   berish   cols   parametri  bilan   bir   xil
bo’ladi. Misol : 9_1
<html>
<head><title>Freymlar</title></head>
<frameset cols=”150,*”>
<frame src=”9_1_1.htm”>
<frame src=”9_1_2.htm”>
<noframes><p>afsuski   sizning   brauzeringiz   freymlarni   tushinmaydi.
Brauzerning   yangi   versiyalaridan   foydalaning </p>
</noframes>
</frameset> 
</html> 
Di qq at   bilan   HTML   kodni   va   uning   ekranda   chiqargan   natijasini   ta h lil
qilish   natijasidan   ko’rinadiki,   bu   yerda     <body>   va   </body>   teglari
ishlatilmagan.  Bu teglar orasida  ekranda   h osil   q ilnishi kerak  bo’lgan  barcha
asosiy   ma’lumotlar   yoziladi,     <frameset>     tegi   bo’lsa   brauzerga   oynani
freymlarga   ajratish   h aqida   ma’lumot   beradi.   Yuqoridagi   misolda   biz     clos
parametrini ikkita qiymati bilan ishlatdik. Bu qiymatda birinchi freym uchun 150 piksel joy ikkinchi freym uchun esa qolgan joyning hammasi ishlatilishi
ko’rsatilgan.   Misolda   ko’rganimizdek     <frame>   teglari   h ar   bir   freymni
alohida   e’lon   qiladi   va   ularning   xossalarini   ko’rsatadi.   Misolimizda   biz
qiymat   sifatida   html   hujjatning   manzilini   qabul   kiluvchi     src   paramerini
ishlatdik.   Bundan   tashqari   biz   <noframes>   va   </noframes>   teglarini   ham
ishlatdik.   Bu   teglar   orasida   yozilgan   ma’lumot   brauzer   tomonidan   freym
texnologiyasi   tushunilmagan   h olatda   ekranda   paydo   bo’ladi.   Berilgan
o’lchamda   bo’lingan   freymlar   chegarasini   foydalanuchi   tomonidan
o’zgartirish   imkoniyati   mavjud.   Buning   uchun   splitter   deb   nomlanuvchi
chegara   chizig’idan   sichqoncha   ko’rsatkichi   bilan   ushlab   surish   kifoya.
Asosiy   brauzer   oynasini   bitta   ustunda   joylashgan   ikkita   freym   va   qolgan
joyni egallovchi uchinchi freym ko’rinishida bo’lishimiz uchun kuydagi html
kodni yozishimiz kerak. 
Misol 9_2
<html>
<head><title>uchta freym</title></head>
<frameset cols=”20%,*”>
<frameset rows=”*,*”>
<frame src=”9_1_1.htm”>
<frame src=”9_1_2.htm”>
</frameset>
<frame src=”9_1_3.htm”>
</frameset>
</html> 2. Frame tegi va uning parametrlari.
<frame>   tegi   alohida   freymlar   xossalarini   o’rnatish   uchun   ishlatiladi.   Endi
biz  < frame >  tegida ishlatiladigan parametrlar bilan tanishib chiqamiz.
name   parametri   freymning   nomini   ko’rsatishda   ishlatiladi,   buni   id
parametri   bilan   almashtirmaslik   kerak.   p ame   parametri   yordamida   berilgan
nom   o’zak   freymdan   tashqarida   joylashgan   boshqa   bir   hujjatni   yuklaganda
teglarda gipermurojaat sifatida ishlatiladi.

src   parametri   freymda   tasvirlanishi   kerak   bo’lgan   HTML   hujjatning
URL ini berishda ishlatiladi.

frameborder   parametri   freym   chegara   h oshiyalarining   bo’lish   yoki
bo’lmasligini ko’rsatadi. Parametr qiymati 0 yoki 1 sonlari bo’lishi mumkin.
Jimlik   bo’yicha   parametr   1   qiymat   qabul   qiladi   va   freym   chegara   h oshiyasi
ko’rinuvchi bo’ladi.  Agar qiymat 0 freym chegarasi  h oshiyasi ko’rinmaydi.

marginwidth   parametri   freymning   gorizontal   bo’yicha   o’lchamini
piksellarda beradi.

marginheight   parametri   freymning   vertikal   bo’yicha   o’lchamini
piksellarda beradi. noresize   parametri   freym   o’lchamlarining   o’zgarmasligini   ta’minlaydi.
Agar   biz   bu   parametrni   q o’ llasak   foydalanuvchi   tomonidan   freym
chegaralarini o’zgartirish imkoni bo’lmaydi.  Bu parametrda qiymat yo’q.

scrolling   parametri   foydalanuvchiga   freymdagi   o’tkazish   y o’ lakchasi
(lineyka   prokrutki)ni   boshqarish   imkonini   beradi.   Qiymat   sifatida   quyidagi
auto,   yes,   no   kalit   so’zlaridan   bittasini   qabul   qiladi.   Jimlik   bo’yicha   auto
qiymati   qabul   qilingan   bo’ladi,   bu   esa   freymdagi   ma’lumotlar   tasvirlanish
so h asiga joylashmagan vaqtda utkazish yulakchasi paydo bo’lishini bildiradi.
yes   qiymati   esa   freymdagi   ma’lumot   tasvirlanish   so h asiga   sig’ishi   yoki
sig’masligidan   q at ’ iy   nazar   o’tkazish   yo’lakchasi   doimo   chi q ib   turishini
bildiradi.   no   qiymati   esa   freymda   o’tkazish   y o’ lakchasining   chiqishini
umuman taqiqlaydi. 
Biz   yuqoridagi   misollarimizda   freymlar   brauzer   oynasini   alohida
b o’ laklarga   to’liq   bo’lganini   ko’rdik.   Lekin   freymlarning   shunday   turi   ham
mavjudki,   ularni   HTML   hujjatga   xuddi   grafik   tasvir   joylashtirganday
joylashtirish   mumkin.   Bunday   turdagi   freymlarni   HTML   hujjatga   joylash
uchun   <iframte>   tegi   ishlatiladi.   Grafik   obyekt   joylashtirish   tegidan   farqli
ravishda bu teg o’zining yopiluvchi  </iframe>  tegiga ega.
Misol 9_3:
<html>
<head><title>Freymlar</title>
</head>
<body>
<p>Matn va <iframe src=”9_3.htm”></iframe>freym</p>
</body>
</html>  Asosiy adabiyotlar
1. Matrosov S . Ch . i dr . HTML 4.0 v podlinnike. BHV-SPb, 2000. 672 s.
2. Uilton P. JAVASCRIPT. Osnovы. Simvol-plyus. 2002. 1056 s.
3. Kingli-Xyu  E., Kingli-Xyu  K. JAVASCRIPT  1.5:  Uchebnыy kurs.  Piter.
1-ye  izdaniye. 2002.
4. Tomson L., Velling L. Razrabotka Web-prilojeniy na PHP i MySQL. - K.:
"DiaSoft", 2001. - 672 s.
Qo’ shimcha adabiyotlar
1. Speynauer S., Kuersia V. Spravochnik Web-mastera. - K: "BHV", 1997. -
368 s.
2. Brandenbau.   JAVASCRIPT.   Sbornik   reseptov   dlya   professionalov.   SPb.
2001.
3. Ratshiller   T.,   Gerken   T.   PHP4:   razrabotka   Web-prilojeniy.   Piter,   2001.   -
384 s.
4. Yarger   R.,   Riz   Dj.,   King   T.   MySQL   i   mSQL.   Bazы   dannыx   dlya
nebolshix predpriyatiy i Interneta. - SPb: Simvol-Plyus, 2000 - 560 s.
5. Xilayer   S.,   Mizik   D.   Programmirovaniye   Active   Server   Pages.   -   M:
"Russkaya redaksiya", 1999. - 296 s.
6. Xolzner S. Perl: spesialnыy spravochnik. - SPb: "Piter". 2000. - 496 s.
7. Shvars R., Kristiansen T. Izuchayem Perl. - K: "BHV", 2000. - 320 s.

Django frameworkida ma’lumotlar bazasi hamda ilova strukturasi bilan ishlash, Reja: 1. Freymlar h aqida umumiy ma’lumot. 2. Frame tegi va uning parametrlari.

1. Freymlar haqida umumiy ma’lumot Bizga ma’lumki bir vaqtning o’zida brauzer oynasiga ikkita HTML hujjatni yuklay olmaymiz. Agar biz ishlatayotgan Web sahifalarimizning barchasida bir xil menyu bandlari mavjud bo’lsa har safar Web sahifani yuklaganimizda bir xil ma’lumotni qayta-qayta yuklashga to’g’ri keladi. Bu ma’lumotlar uncha katta bo’lmasligi mumkin, lekin uni yuklash ma’lum bir sekundlarni oladi. Shuning uchun Web sahifalarning o’zgarmaydigan elmentlarini h ar safar yuklamasdan o’zgarishsiz qoldirish kerak. Bu muammolarni yechish imkoniyatlari bor. Biz bitta oynani bir nechta to’g’ri to’rtburchaklarga bo’lib ularning h ar biriga bitta HTML hujjat yuklashimiz mumkin. Bu to’g’ri to’rtburchak so h alarni biz freymlar deb ataymiz. HTML da freymlarning ikki xil ko’rinishi mavjud bo’lib bular oddiy va suriluvchi freymlardir. Freymli strukturaga ega bo’lgan hujjatlar <frameset> va </frameset> teglari yordamida yaratiladi. Bu ikki teg orasida h osil qilinayotgan alohida freymlarga oid ma’lumotlar e’lon qilinadi. Alohida freymlar <frame> va </frame> teglar yordamida yaratiladi. Agar sizning brauzeringiz freymlarni tushunmasa u h olda ekranda <noframes> va </noframes> teglari orasida yozilgan ma’lumot tasvirlanadi. <frameset> tegining asosiy vazifasi brauzer oynasini bir nechta bo’laklarga bo’lish. Buning uchun asosan vertikal va gorizantal bo’yicha freymlar o’lchami va soninii ko’rsatib turuvchi rows va cols parametrlari ishlatiladi.  cols parametri brauzer oynasida gorizantal bo’yicha freymlar soni va o’lchamini ko’rsatadi. Parametr qiymati sifatida vergullar bilan ajratilgan freymlar o’lchamlari ro’yxati keltiriladi. o’lchamlar odatdagidek sonlarda yoki prosentlarda beriladi. Jimlik bo’yicha 100% qiymat ishlatiladi.  rows parametri brauzer oynasida vertikal bo’yicha freymlar soni va o’lchamini ko’rsatadi. Parametrga q iyma t berish cols parametri bilan bir xil bo’ladi.

Misol : 9_1 <html> <head><title>Freymlar</title></head> <frameset cols=”150,*”> <frame src=”9_1_1.htm”> <frame src=”9_1_2.htm”> <noframes><p>afsuski sizning brauzeringiz freymlarni tushinmaydi. Brauzerning yangi versiyalaridan foydalaning </p> </noframes> </frameset> </html> Di qq at bilan HTML kodni va uning ekranda chiqargan natijasini ta h lil qilish natijasidan ko’rinadiki, bu yerda <body> va </body> teglari ishlatilmagan. Bu teglar orasida ekranda h osil q ilnishi kerak bo’lgan barcha asosiy ma’lumotlar yoziladi, <frameset> tegi bo’lsa brauzerga oynani freymlarga ajratish h aqida ma’lumot beradi. Yuqoridagi misolda biz clos parametrini ikkita qiymati bilan ishlatdik. Bu qiymatda birinchi freym uchun

150 piksel joy ikkinchi freym uchun esa qolgan joyning hammasi ishlatilishi ko’rsatilgan. Misolda ko’rganimizdek <frame> teglari h ar bir freymni alohida e’lon qiladi va ularning xossalarini ko’rsatadi. Misolimizda biz qiymat sifatida html hujjatning manzilini qabul kiluvchi src paramerini ishlatdik. Bundan tashqari biz <noframes> va </noframes> teglarini ham ishlatdik. Bu teglar orasida yozilgan ma’lumot brauzer tomonidan freym texnologiyasi tushunilmagan h olatda ekranda paydo bo’ladi. Berilgan o’lchamda bo’lingan freymlar chegarasini foydalanuchi tomonidan o’zgartirish imkoniyati mavjud. Buning uchun splitter deb nomlanuvchi chegara chizig’idan sichqoncha ko’rsatkichi bilan ushlab surish kifoya. Asosiy brauzer oynasini bitta ustunda joylashgan ikkita freym va qolgan joyni egallovchi uchinchi freym ko’rinishida bo’lishimiz uchun kuydagi html kodni yozishimiz kerak. Misol 9_2 <html> <head><title>uchta freym</title></head> <frameset cols=”20%,*”> <frameset rows=”*,*”> <frame src=”9_1_1.htm”> <frame src=”9_1_2.htm”> </frameset> <frame src=”9_1_3.htm”> </frameset> </html>

2. Frame tegi va uning parametrlari. <frame> tegi alohida freymlar xossalarini o’rnatish uchun ishlatiladi. Endi biz < frame > tegida ishlatiladigan parametrlar bilan tanishib chiqamiz. name parametri freymning nomini ko’rsatishda ishlatiladi, buni id parametri bilan almashtirmaslik kerak. p ame parametri yordamida berilgan nom o’zak freymdan tashqarida joylashgan boshqa bir hujjatni yuklaganda teglarda gipermurojaat sifatida ishlatiladi.  src parametri freymda tasvirlanishi kerak bo’lgan HTML hujjatning URL ini berishda ishlatiladi.  frameborder parametri freym chegara h oshiyalarining bo’lish yoki bo’lmasligini ko’rsatadi. Parametr qiymati 0 yoki 1 sonlari bo’lishi mumkin. Jimlik bo’yicha parametr 1 qiymat qabul qiladi va freym chegara h oshiyasi ko’rinuvchi bo’ladi. Agar qiymat 0 freym chegarasi h oshiyasi ko’rinmaydi.  marginwidth parametri freymning gorizontal bo’yicha o’lchamini piksellarda beradi.  marginheight parametri freymning vertikal bo’yicha o’lchamini piksellarda beradi.