MAVZU: KOMMERSIYA BO’LIMI AIO’ni YARATISH REJA: 1 Masalaning qo’yilishi 2 AIO‘ turlari 3 AIO‘ni ishlab chiqish metodologik tamoyillari vamaqsadi. 4 AIO‘ni ishlab chiqishdagi tamoyillar.

MAVZU: KOMMERSIYA BO’LIMI AIO’ni YARATISH Kommersiya (lot. commercium — savdo) — savdo va savdo-vositachilik faoliyati, tovar va xizmatlarni sotish yoki sotilishiga ko maqlashishda ishtirok etish. K. ʻ faoliyatining asosiy yo nalishi — tovar va xizmatlarni ʻ ishlab chiqaruvchilardan iste molchilargacha yetkazib ʼ berish—muomala soxasi hisoblanadi. Mehnat taqsimoti natijasida K. faoliyati alohida iqtisodiy yo nalish ʻ sifatida shakllangan. K. ixtisoslashgan keng soha bo lib, ʻ bugungi kunda uning asosiy yo nalishlariga savdo- ʻ vositachilik va reklama faoliyati kiradi. Savdo- vositachilik faoliyati universal va ixtisoslashgan, ulgurji va chakana savdo turlaridan iborat. Reklama faoliyati ham K.ning ajralmas bir bo lagi bo lib, tovarlar ʻ ʻ xizmatlar savdosini rag batlashtirishga yo naltirilgan ʻ ʻ faoliyat sohasini tashqil etadi Hozirgi vatanimizda har xil AIO‘larni ishlab chiqish va tadbiq etishda juda ko‘p tajribaga ega bo‘lindi. Biroq ularni

sinflarga ajratuvchi umumiy qabul qilingan qoidalar ishlab chiqilmagan. Shunday bo‘lishga qaramasdan, AIO‘larning asosiy belgilariga qarabbo‘linishlarini ko‘rib chiqamiz. Buning uchun ixtiyoriy boshqarish tizimining o‘zaro aloqasini, ya’ni uning ish faoliyatini xarakterini makon va zamonga bog‘lab tekshiramiz. Boshqarish ob’yektlari tuplamidan tashkiliy ob’yektlar qismini (quyi pog‘onani) tanlash tashkil etilgan AIO‘larni sinflarga ajratish imkoniyatini beradi. Bu esa biz o‘rganadigan predmetning mazmunini tashkil etadi. Tashkiliy ob’yektlarni boshqarishni klassifikasiyalash tegishlicha tashkil qilingan AIO‘larni klassifikasiyalashni keltirib chikaradi.

AIO‘ni ishlab chiqishdan maqsad mavjud resurslardan foydalanishning yaxshilanishi hisobiga ishlab chiqarish xujalik faoliyatinig samarasini oshirishdir. AIO‘ni ko‘rishdan maqsad an’anaviy boshqarish usullari va vositalarining chegaralangan imkoniyatlarida kuchga kirmay kolgan rezervlarni safarbar qilishdan iboratdir. AIO‘ni tatbik qilish natijasida korxona ishlab chiqarish-xujalik faoliyat samarasining ko‘tarilishiga reja - iqtisodiy masalarni yechish sifatini oshirish, shu asosida ishlab chiqarish resuruslaridan foydalanishni yaxshilash xamda boshqarish xodimlari faoliyatida rasionalizatorlik yuzaga kelishi hisobga erishiladi. Reja-iqtisodiy masalalarni yechish sifatini oshirish quyidagi faktorlarga bog‘liq: 1) korxona ishlab chiqarish-xujalik planlarini optimallashtirish yoki rasionallashtirish, 2) moddiy resurslar zapaslari darajalarini optimallashtirish, 3) berilganlarini qayta ishlash jarayonlarini tezlashtirish. AIO‘ni yaratish tamoyillar Bu tamoyillar ilmiy boshqarish imkoniyatlari talablari bilan, bundan tashkari muayyan boshqarish ob’yektlarining xususiyatlari va hozirgi zamon texnika vositalarini qo‘llash bilan bog‘liqdir. AIO‘ni ishlab chiqishdagi asosiy tamoyillar quyidagi gruppalarga ajratiladi: 1) iqtisodiy-matematik xarakterdagi;