logo

Murakkab tibli fayllarni tasvirlash va qayta ishlash

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

19.8759765625 KB
Murakkab tibli fayllarni tasvirlash va
qayta ishlash.
Reja:
1)  KIRISH:
2)  C++ tilining sintaksisi :
3)  Kalit so’zlar va nomlar :
4)  Sinf tarkibi:
5)  Xuloa:
6) KIRISH
XX asrning 80 - yillaridan oldin ishlab chiqilgan kompyuterlar 
uchun
katta dasturiy sistemalarni ishlab chiqish juda ham mushkul 
vazifa edi. Buning
eng katta sababi shu davrga xos bo’lgan kompyuterlarning 
imoniyatlarinin  chegaralanganidadir. Dasturiy komplekslarni 
ishlab chiqishda asosiy
cheklanishlar kompyuter tezkor xotirasining sig’imi, 
ma’lumotlarni ikkilamchi
xotira qurilmalaridan (magnit lentalar, barabanlar va x.k.) 
o’qish tezligi,
prostessorning ishlash tezligi (ularning takt chastotalari bir 
necha yuz
mikrosekund bo’lgan) bilan bog’liq. Bu davrdagi kompyuterlar
xalq
ho’jaligining hisob-kitob bilan bog’liq bo’lgan masalalarini 
yechish uchun
mo’ljallangan edi. Kompyuterlarda boshqa xarakterdagi 
masalalarning
yechishning iloji yo’q edi. Dasturchilar uchun shu 
kompyuterlarda
yechilayotgan masala uchun berilgan ma’lumotlarni hisobga 
olgan holda masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish birinchi 
o’rindagi vazifa hisoblangan.
 Bu borada N. Virtning mashhur ma’lumotlar+algoritm=dastur
formulasini yodga olish yetarli. 
80-yillardan keyin ishlab chiqilgan kompyuterlarning 
imkoniyatlari kengayib, ishlab chiqarish narxi keskin 
pasaygani tufayli ulardan foydalanish samarasi ortib bordi. 
Natijada, dastlab matn va grafiklar uchun muharrirlari ishlab 
chiqildi, keyinchalik multimedia qurilmasi yordamida tovushli 
ma’lumotlarni qayta ishlash imkoniyatlari ham paydo bo’ldi. 
Kompyuter tasviriy imkoniyatlarining kengayishi 
foydalanuvchilar uchun qulay bo’lgan grafik muloqot 
interfeysini yaratilishiga sabab bo’ldi.
 Natijada yuqori murakkablikdagi katta amaliy dasturlarni 
yaratish foydali hamda zarur bo’lib qoldi. 
Dasturiy vositalarni ishlab chiqish uchun qurol sifatida yuqori 
bosqichli algoritmik tillardan foydalanildi.
 Bu dasturiy vositalar dasturchi va dasturchilar guruhi 
imkoniyatlarini kengaytirib, dasturiy mahsulotlarning 
murakkablik darajasining ortishiga ham sabab bo’ldi . C++ tilining sintaksisi. Ma’lumotlar tiplari:
Visual Studio.NET sistemasida dasturni kompilyatsiya qilish va
bajarishning bir necha usuli bor. Ko’p hollarda dasturchilar 
dasturni alohida
kompilyatsiya qilib bir nechta klavishalar kombinatsiyalari 
orqali ishlatishga
o’rganishgan.
<Ctrl>+<Shift>+<B> tugmalarini bosish orqali yoki menyuning 
Build-
>Build Solution qismini tanlash orqali dasturni kompilyatsiya 
qilish mumkin.
Alternativ variant sifatida instrumentlar panelidagi Build 
tugmasini bosish ham
mumkin.
Dasturni kompilyatsiya qilmasdan ishlatish uchun <Ctrl>+<F5>
tugmasini yoki menyuning Debug->Start Without Debugging 
qismini tanlash
yoki panel instrumentlar qismidagi mos tugmani bosish lozim.
 .  Kommandalar satrida csc /debug hello.cs buyrug’ini bajarish 
lozim Ushbu buyrug’ bajarilgach, natijaviy .exe kengaytmali 
fayl hosil bo’ladi. Agar kompilyatsiya jarayonida xatolik 
yuzaga kelsa, ma’lumot chiqariladi. /debug parametri 
bajariluvchi faylga maxsus simvollarni joylashtiradi. Natijada 
exe faylni qayta ishlovchi dasturda taxlil qilinayotganda  stekni kuzatib borishlari mumkin. 3. Dasturni ishlatish 
natijasida, ekranga Hello yozuvi chiqariladi. C# dasturlash 
tilida Consol rejimda dastur tuzish uchun yangi loyiha 
yaratamiz (File/New Project/Visual C#/ Console Application). 
Ushbu loyihamiz- ning nomini masalan “1-misol” deb 
nomlaymiz. Bizga C# kodini yozish uchun yangi oyna ochiladi. 
Consol rejimida ishlash uchun .NET da Console sinfi ishlatiladi. 
Bu sinfning afzalligi 2 ta qismdan iborat bo’lib: uning barcha 
metodlari o’zgarmas, sanoqli bo’lib, uni ishlatish uchun 
nusxalash shart emas. U kiritish, chiqarish va xatoliklarni 
chiqarishni o’z ichiga oladi. Odatda kiritish, chiqarish standart 
Consol-da amalga oshiriladi (agar u bo’lmasa, masalan oynali 
masalalarda chiqarish amalga oshirilmaydi), lekin kiritish va 
chiqarish oqimlarini o’zgartirish mumkin. Consol bilan 
ishlashda asosan 4 metod ishlatiladi: Read, ReadLine, Write, 
WriteLine, birinchi ikkitasi kiritish, qolgani chiqarish metodlari
hisoblanadi. Read metodi. Read metodi kiritish qurilmalaridan
belgini qabul qiladi. U int tipida kiritilgan belgi kodini 
qaytaradi va hech narsa kiritilmagan bo’lsa, -1 ni qaytaradi.
Kalit so’zlar va nomlar. Quyidagi ro’yxatda C# 
tilining kalit so’zlari va nomlari berilgan bo’lib, dastur 
tuzilishi paytida ularni boshqa maqsadda ishlatish 
(masalan o’zgaruvchi nomini inisializatsiya qilishda) 
mumkin emas.  1.1.1-jadval. Kalit so’zlar va 
nomlar. Abstract Do in protected true As 
double int public try Base else interface 
readonly typeof Bool enum internal ref uint 
Break event is return ulong Byte explicit lock 
sbyte unchecked Case extern long sealed  unsafe Catch false namespace short ushort 
Char finally new sizeof using Checked fixed null
stackalloc virtual Class float object static void 
Const for operator string volatile Continue 
foreach out struct while Decimal goto override 
switch Default if params this Delegate implicit 
private throw
Sinf tarkibi .
 Common Type System da aniqlangan tiplar 
sinflarda qo’llab quvvatlanadi va quyidagi 
ko’rinishda bo’ladi : Maydon. Bu o’zgaruvchi 
o’zida bir necha qiymatni saqlaydi. Obyektga 
yo’naltirilgan dasturlash tillarida bu 
o’zgaruvchilar obyekt ma’lumotlari deb ham 
yuritiladi. Maydonga bir necha modifikator 
qo’llash mumkin (uni qanday ishlatishingizdan 
qat’iy nazar). Bu modifikatorlarga readonly, 
static va const lar kiradi.

  Metod(usul). 
Bu real (amaldagi) kod bo’lib, u obyekt 
ma’lumotlariga (maydonga ham) ta’sir 
ko’rsatadi. Hozir biz bu metod tushunchasi 
bilan obyekt ma’lumotlarini aniqlashga  harakat qilamiz. Xususiyat. Ba’zida 
xususiyatlarni aqlli maydon deb 
atashadi(smart fields). Chunki, xususiyatlar 
aslida metod, lekin ular sinf foydalanuvchilari 
uchun maydon bo’lib ko’rinadi. O’zgarmaslar. 
Bu shunday o’zgaruvchi maydonki, uning 
qiymatini hech qachon o’zgartirib bo’lmaydi. 
Indeksatorlar. Agar xususiyatlar aqlli 
maydonlar hisoblansa, unda indeksatorlar 
aqlli massivlardir. Chunki ular obyektlarni get 
va set metodaksessorlari bilan indeksatsiya 
qilishda qo’llaniladi. 42 Xodisalar. Xodisalar – 
Microsoft Windowsning ajralmas qismi bo’lib, 
sichqoncha qimirlashi, oynalar yopilishi, 
ochilishi va hokazolarda qo’llaniladi. Main 
metodi. C# da tuzilgan har qanday dasturning 
hech bo’lmaganda birta sinfida Main metodi 
bo’lshi shart va unga public yoki static 
modifikatorlari qo’yilgan bo’lishi kerak. 
Komplyator uchun Main metodining qaysi 
sinfda yozilganligi ahamiyatsiz, bu metod 
yozilgan sinf komplyatsiya tartibiga hech 
qanday ta’sir ko’rsatmaydi. C# tili shunday 
aqlliki, o’zi avtomatik tarzda Main metodini 
izlab topadi va u dastur natijasining ekranga  chiqishini ta’minlaydi(dastur bajarilishini 
ham). Shunday qilib siz Main metodini istalgan
sinfga joylashtirishingiz mumkin, lekin buning 
uchun alohida sinf yaratish tavsiya etiladi. Xulosa:
Fayl tipidagi o’zgaruvchi fayl o’zgaruvchisi 
deyiladi, u faylning mantiqiy nomini belgilaydi 
va u mantiqiy fayl bilan tashqi(fizik) fayl 
o’rtasida «vositachi» vazifasini o’taydi. 
Yuqoridagi barcha turdagi fayllar ustida, 
umuman olganda quyidagi amallarni bajarish 
mumkin va bu amallar uchun quyidagi maxsus 
metodlar ishlatiladi.

Murakkab tibli fayllarni tasvirlash va qayta ishlash. Reja: 1) KIRISH: 2) C++ tilining sintaksisi : 3) Kalit so’zlar va nomlar : 4) Sinf tarkibi: 5) Xuloa: 6)

KIRISH XX asrning 80 - yillaridan oldin ishlab chiqilgan kompyuterlar uchun katta dasturiy sistemalarni ishlab chiqish juda ham mushkul vazifa edi. Buning eng katta sababi shu davrga xos bo’lgan kompyuterlarning imoniyatlarinin chegaralanganidadir. Dasturiy komplekslarni ishlab chiqishda asosiy cheklanishlar kompyuter tezkor xotirasining sig’imi, ma’lumotlarni ikkilamchi xotira qurilmalaridan (magnit lentalar, barabanlar va x.k.) o’qish tezligi, prostessorning ishlash tezligi (ularning takt chastotalari bir necha yuz mikrosekund bo’lgan) bilan bog’liq. Bu davrdagi kompyuterlar xalq ho’jaligining hisob-kitob bilan bog’liq bo’lgan masalalarini yechish uchun mo’ljallangan edi. Kompyuterlarda boshqa xarakterdagi masalalarning yechishning iloji yo’q edi. Dasturchilar uchun shu kompyuterlarda yechilayotgan masala uchun berilgan ma’lumotlarni hisobga olgan holda

masalaning yechish algoritmini ishlab chiqish birinchi o’rindagi vazifa hisoblangan. Bu borada N. Virtning mashhur ma’lumotlar+algoritm=dastur formulasini yodga olish yetarli. 80-yillardan keyin ishlab chiqilgan kompyuterlarning imkoniyatlari kengayib, ishlab chiqarish narxi keskin pasaygani tufayli ulardan foydalanish samarasi ortib bordi. Natijada, dastlab matn va grafiklar uchun muharrirlari ishlab chiqildi, keyinchalik multimedia qurilmasi yordamida tovushli ma’lumotlarni qayta ishlash imkoniyatlari ham paydo bo’ldi. Kompyuter tasviriy imkoniyatlarining kengayishi foydalanuvchilar uchun qulay bo’lgan grafik muloqot interfeysini yaratilishiga sabab bo’ldi. Natijada yuqori murakkablikdagi katta amaliy dasturlarni yaratish foydali hamda zarur bo’lib qoldi. Dasturiy vositalarni ishlab chiqish uchun qurol sifatida yuqori bosqichli algoritmik tillardan foydalanildi. Bu dasturiy vositalar dasturchi va dasturchilar guruhi imkoniyatlarini kengaytirib, dasturiy mahsulotlarning murakkablik darajasining ortishiga ham sabab bo’ldi .

C++ tilining sintaksisi. Ma’lumotlar tiplari: Visual Studio.NET sistemasida dasturni kompilyatsiya qilish va bajarishning bir necha usuli bor. Ko’p hollarda dasturchilar dasturni alohida kompilyatsiya qilib bir nechta klavishalar kombinatsiyalari orqali ishlatishga o’rganishgan. <Ctrl>+<Shift>+<B> tugmalarini bosish orqali yoki menyuning Build- >Build Solution qismini tanlash orqali dasturni kompilyatsiya qilish mumkin. Alternativ variant sifatida instrumentlar panelidagi Build tugmasini bosish ham mumkin. Dasturni kompilyatsiya qilmasdan ishlatish uchun <Ctrl>+<F5> tugmasini yoki menyuning Debug->Start Without Debugging qismini tanlash yoki panel instrumentlar qismidagi mos tugmani bosish lozim. . Kommandalar satrida csc /debug hello.cs buyrug’ini bajarish lozim Ushbu buyrug’ bajarilgach, natijaviy .exe kengaytmali fayl hosil bo’ladi. Agar kompilyatsiya jarayonida xatolik yuzaga kelsa, ma’lumot chiqariladi. /debug parametri bajariluvchi faylga maxsus simvollarni joylashtiradi. Natijada exe faylni qayta ishlovchi dasturda taxlil qilinayotganda

stekni kuzatib borishlari mumkin. 3. Dasturni ishlatish natijasida, ekranga Hello yozuvi chiqariladi. C# dasturlash tilida Consol rejimda dastur tuzish uchun yangi loyiha yaratamiz (File/New Project/Visual C#/ Console Application). Ushbu loyihamiz- ning nomini masalan “1-misol” deb nomlaymiz. Bizga C# kodini yozish uchun yangi oyna ochiladi. Consol rejimida ishlash uchun .NET da Console sinfi ishlatiladi. Bu sinfning afzalligi 2 ta qismdan iborat bo’lib: uning barcha metodlari o’zgarmas, sanoqli bo’lib, uni ishlatish uchun nusxalash shart emas. U kiritish, chiqarish va xatoliklarni chiqarishni o’z ichiga oladi. Odatda kiritish, chiqarish standart Consol-da amalga oshiriladi (agar u bo’lmasa, masalan oynali masalalarda chiqarish amalga oshirilmaydi), lekin kiritish va chiqarish oqimlarini o’zgartirish mumkin. Consol bilan ishlashda asosan 4 metod ishlatiladi: Read, ReadLine, Write, WriteLine, birinchi ikkitasi kiritish, qolgani chiqarish metodlari hisoblanadi. Read metodi. Read metodi kiritish qurilmalaridan belgini qabul qiladi. U int tipida kiritilgan belgi kodini qaytaradi va hech narsa kiritilmagan bo’lsa, -1 ni qaytaradi. Kalit so’zlar va nomlar. Quyidagi ro’yxatda C# tilining kalit so’zlari va nomlari berilgan bo’lib, dastur tuzilishi paytida ularni boshqa maqsadda ishlatish (masalan o’zgaruvchi nomini inisializatsiya qilishda) mumkin emas. 1.1.1-jadval. Kalit so’zlar va nomlar. Abstract Do in protected true As double int public try Base else interface readonly typeof Bool enum internal ref uint Break event is return ulong Byte explicit lock sbyte unchecked Case extern long sealed