Mavzu: Telifon dokoni predmet sohasi uchun ma’lumotlar bazasini loyihalash. Reja 1. Tanlangan predmet sohani tahlil qilish . 2. Konseptual (infologik) loyihalash. 3. Datalogik loyihalash. 4. Fizik loyihalash. 5. Ma’lumotlar bazasini ilovasini loyihalash va ishlab chiqish . 6. Ma’lumotlar bazasini ishini boshqarish. Xulosa

Ma'lumotlar bazasini loyihalash bosqichlari Ma'lumotlar bazasini loyihalash axborotlarni abstraktsiyalashning bir darajasidan boshqasiga o'tish, ya'ni predmet soha axborot strukturasining tabiiy til (yozma) tavsifidan muayyan model terminlarida formallashtirilgan tavsifiga ketma-ket o'tish hisoblanadi. Ma'lumotlar bazasini loyihalash jarayonining quyidagi bosqichlarini ajratish mumkin: 1) predmet sohani tizimli tahlil qilish; 2) infologik loyihalash; 3) ma'lumotlar bazasi boshqarish tizimini (MBBT) tanlash; 4) mantiqiy loyihalash; 5) fizik loyihalash. Har bir bosqichlarni batafsil ko'rib chiqamiz. 1. Predmet sohani tizimli tahlil qilish Bu bosqichda quyidagilar amalga oshirilishi lozim: – ma’lumotlar bazasi va avtomatlashtirilgan tizimni ishlab chiqishning dolzarbligini asoslash; – predmet soha va asosiy cheklovlarni batafsil tavsiflash; - ushbu predmet soha asosiy obyektlari, ularning xossalari va o‘zaro aloqalarini aniqlash; – tizimdan foydalanuvchilar ko‘lami va ularning axborotga bo‘lgan ehtiyojlarini aniqlash; - tizimning hujjat almashinuvini tadqiq etish; - avtomatlashtirilgan muhitda hal qilinadigan vazifalar ko‘lamini aniqlash va hokazo. Masalan: “Telifon dokoni ” uchun ma’lumotlar bazasini ishlab chiqish talab etilgan bo‘lsin. Tizim tahlil quyidagicha bo'lishi mumkin: Bilamizki Telifon dokonlaridan ko’pchiligimiz foydalanamiz va biz uchun muxum bo’lgan ko’pgina ma’lumotlar kerak bo’ladi.Bu ma’lumatlar telifonlar haqidagi ma’lumotlar uning narxi ,kafolat mudati,qayerdaishlab chiqilganligi,markasi

rusimi kabi ma’umotlar kerak bo’ladi bizga esa ma’lumotlar bazasi yordamga keladi va ishimizni ancha yengilashtiradi. Ushbu tizimning asosiy obyektlarini va ularning xossalarini aniqlaymiz. Telifon turlari Telifon_turlari Ishlab chiqarilgan joy; Telifon_son; Kafolat_mudati Telifon dokoni. kod Telifon_nomi; Telifon_narxi; Ishlab chiqarilgan sana; Telifon_turi; Ishlab chiqarilgan joy. Ishlab chiqarilgan joy; Kompaniya nomi; Tel_raqami; Yetkazib berish vaqti 2) Konseptual (infalogik) loyihalash. • Infologik loyixalashtirish, MB modelida predmet sohasining semantikasini namoyon qilish bilan bog’liq • Infologik tavsif aniq bir MBBT( СУБД )ga bog’liq bo`lmasligi kerak • Infologik (semantik) model predmet sohasining ixchamlshtirilgan formallashgan tavsifini taqdim etadi ER-modeli asosida quyidagi tayanch tushunchalar mavjud:

• Mohiyat • Atributlar • Aloqalar Mohiyat — bu haqiqiy yoki xayoliy ob ' ekt bo ' lib , u haqida ma ' lumot loyihalashtirilgan tizimda saqlanishi kerak • Mohiyat tizim ichida noyob nomga ega • Mohiyat bir xil turdagi ob'ektlarning ma'lum bir sinfiga mos keladi ( berilgan mohiyatning misollari ko'p) • Ob'ektn o'ziga xos atributlari to'plamiga ega - ular ob'ektning xususiyatlarini aniqlaydigan xossalar • Atribut berilgan mohiyat ichida noyob nomga ega bo'lishi kerak • Mohiyat kaliti – bu atributlarning minimal to'plami, uning qiymatlari orqali kerakli mohiyat namunasini topishingiz mumkin Infologik loyixalash: Telifon turlari mohiyati Telifon turlari Kafolat mudati;Telifon_turlari; Tel soni; Ishlab chiqarilgan joy;

Telifon dukoni mohiyati Ishlab chiqarigan joy mohiyati Aloqa darajasi — boshqa mohiyat namunalari bilan aloqa orqali bog'lanishi mumkin bo'lgan mohiyatlar soni Telifon dukoni Telifon_narxi; Ishlab chiqarilgan joy Telifon_turlari;Telifon_nomi Ishlab chiqarigan joy Kompaniya nomiIshlab chiqarigan joy; Tel_raqam Yetkizib berish vaqti