logo

Video konferensiya tizimlari

Загружено в:

08.08.2023

Скачано:

0

Размер:

140.6591796875 KB
Video konferensiya tizimlari.
Reja:
1. Videokonferensiya tarixi .
2. Videokonferensiyalarni   tashkil   etish  
3. Amaliy ishlanmalardan foto lavhalar. Bu   biz ishlayotgan ,	 ishbilarmonlik	 bitimlarini	 tuzadigan	 va	 bir-birimiz
bilan	
 muloqot	 qiladigan	 yolg'iz	 inqilobiy	 texnologiyadir.   Videokonferensiya,
albatta,	
 	bizning	 	hayotimizni	 	yaxshiroq	 	va	 	sayyoramizda	 	yanada
sog'lomlashtirmoqda.	
 U	 erda	 ko'plab	 odamlar	 videokonferentsiya	 nisbatan
yangi	
 kontseptsiya	 deb	 o'ylashadi,	 biroq	 60-yillarda	 bu	 texnologiya	 paydo
bo'lgan.   Video	
 konferentsiya	 qanday	 boshlandi?
Birinchi	
 marta	 1964	 yilda	 Nyu-Yorkda	 bo'lib	 o'tgan	 jahon	 yarmarkasida
ommaga	
 namoyish	 etildi.   Bugungi	 me'yorlarga	 nisbatan	 ancha	 sodda	 edi	 va
ko'pchilik	
 odamlar	 bunday	 ixtiro	 telefonni	 almashtirishi	 mumkin	 degan
tushunchaga	
 juda	 ham	 achinishdi.   Uskunalar	 juda	 qimmat	 bo'lgan,	 tabiiyki,
bu	
 muvaffaqiyatli	 hisoblanmadi.
Odamlar	
 o'sha	 kunlarda	 videokonferensiyaning	 to'liq	 hajmini	 tushunishmadi
va	
 ko'pchilik	 uni	 har	 hafta	 o'z	 televizorlarida	 1966	 yildan	 boshlab	 guvoh
bo'lganlarini	
 juda	 qadrlashdi.	 Ha,	 biz	 "Star	 Trek"	 dan	 gapiryapmiz.   Kema
Kirkning	
 boshqa	 intergalaktik	 kemalarda	 ekipajni	 ko'rishga	 imkon	 bergan
katta	
 video	 ekrani	 videokonferentsiya	 shaklidir.   Bu	 kelajak	 bo'lsa	 ham	 ...
1970-yilda	
 AQSh	 telekommunikatsiya	 kompaniyasi	 AT	 &	 T Picturephone-ni
ishga	
 tushirgan,	 ammo	 oyiga	 160	 dollargacha	 iste'molchilarni	 aldash	 uchun
juda	
 qimmat	 va	 juda	 katta	 edi.   Ericsson	 birinchi	 jonli	 video	 telefon
qo'ng'irog'ini	
 namoyish	 etganida	 o'zgardi;   Korxonalar	 bunday	 qurilma	 uchun
potentsialni	
 ko'rishga	 kirishdilar.
Yaponiyada	
 bu	 safar	 (1976)	 Tokio	 va	 Osaka	 o'rtasida	 muvaffaqiyatli	 video
qo'ng'iroqni	
 o'tkazgan	 va	 1982-yilda	 IBM	 Yaponiyada	 navbatdagi	 qadamni
qo'ydi:	
 AQShning	 hamkasblari	 bilan	 haftalik	 uchrashuvlar	 o'tkazish	 uchun
ichki	
 imkoniyatlaridan	 foydalangan.	 Biroq,	 texnologiya	 hali	 juda	 qimmat	 va 80-yillar boshlangach,	 faqat	 liniyani	 ijaraga	 olish	 uchun	 soatiga	 1000	 dollarni
tashkil	
 etishi	 mumkin	 edi.   1982-yilda	 Kompressor	 laboratoriya	 tizimining
qiymati	
 $ 250,000.   1986-yil   sotib	 oling ,	 biroq	 PictureTel-dan	 raqobat	 tizimi	 $
80,000	
 dan	 sotildi.   Narxlar	 tushib	 ketgan.
Internet	
 protokolining	 90-yillarning	 rivojlanishi	 videokonferensaloqa	 yanada
rivojlanishi,	
 yanada	 samarali	 bo'lishiga	 va	 PC-ga	 asoslangan	 aloqani
ta'minlashga	
 imkon	 beradi.   IBM	 (yana)	 1991	 yilda	 ilk	 bor	 qora	 va	 rangli
kompyuter	
 tizimini	 20,000	 dollardan	 sotgan.	 O'sha	 yili	 DARTnet	 12	 ta
alohida	
 saytga	 ulanganida	 tarix	 yaratilgan.   Bugungi	 kunda	 ushbu	 texnologiya
hali	
 ham	 mavjud.
1992-yilda
 Apple	 Macs-da	 ishlaydigan	 CU-SeeMe	 tizimlari	 ishga	 tushirildi.
O'sha	
 o'n	 yil	 mobaynida	 ham	 xuddi	 shu	 tarmoqdagi	 foydalanuvchilar	 bilan
birga	
 ishlagan.
Videokonferensiya kotegoriyalari
Shaxsiy   tizimlar   – foydalanuvchilarni	
 ish	 joylarini	 tark	 etmasdan	 turib,	 real
vaqt	
 rejmida	 individual	 videosuxbatni	 ta’minlab	 beradi.	 Bularga	 odatda
maxsus	
 dasturiy	 va	 apparat	 vositalarni	 misol	 qilib	 keltirishimiz	 mumkin.
Guruhli   tizimlar   –   guruhli	
 videokonferensiyalarni	 o’tkazish	 	uchun
mo’ljallangan	
 	maxsus	 	tizm	 	hisoblanadi.	 	U	 	har	 	qanday	 	xonani
videokonferensiya	
 xonasiga	 aylantira	 oladi.	 Bu	 tizimga	 misol	 qilib	 Maxsus
jihozlangan	
 (web	 kamera,	 monitorlar	 bn)	 xonalarni	 aytish	 mumkin.	 Bunday
konferensiyalar	
 odatda	 HD	 (High	 Definition)	 rejimida	 bo’ladi.
Mobil   tizimlar   –   Bu	
 kompakt	 shaxshiy	 tizim	 hisoblanadi.	 Bu	 tizim	 uzoq
tuman	
 va	 ekstrimal	 holatlarda	 videokonferensiyani	 ta’minlab	 beradi. Maxsus
tizimlar   –   Bunday	
 videokonferen	 tizimlar	 bevosita	 har	 – xil	 yo’nalishlarda turlich xil	 ko’rinishda	 qo’llanladi.   Misol	 uchun	 meditsinada ,	 iqtisodiyotda	 va
boshqa	
 turli	 xil	 yo’nalishlarda.
Videokonferensiyalarni   tashkil   etish   TrueConf   dasturi   misolida
Videokonferensiya   –	
  ingliz   tilidan   olingan   bo ’ lib   apparat   va   dasturiy
vositalar   yordamida ,
  real   vaqt   rejimida  	2	  ta   va   undan   ortiq   bo ’ lgan
foydalanuvchilarni   masofadan   turib   bir   birlari   bilan   interaktiv
suxbatlashishlari   tushuniladi .	
  Videokonferensiya	 hozirgi	 davrda	 juda
rivojlanib	
 borayotgan	 information	 texnologiyalarning	 turi	 hisoblanadi.   Uning
qulayligi	
 shundaki ,	 turli	 sohalarda	 hamkorlar	 va	 hamkasblar	 bir	 birlari	 bilan
turli	
 seminarlar	 va	 treninglar	 o’tkazishlari	 mumkin,	 masofaviy	 ta’lim	 tizimida
ham	
 bu	 juda	 qo’l	 keladi.	 Videokonferensiya	 ham	 multimedia	 texnologiyasi
asosida	
 ishlaydi.
Multimedia	
 texnologiyasi	 bir	 vaqtning	 o'zida	 ma'lumot	 taqdim	 etishning	 bir
necha	
 usullaridan	 foydalanishga	 imkon	 beradi:	 matn,	 grafika,	 animasiya,
videotasvir   va   ovoz.	
 Multimediali	 texnologiyaning	 eng	 muhim	 xususiyati
interfaolik	
 - axborot	 muhiti	 ishlashida	 foydalanuvchiga	 ta'sir	 o'tkaza	 olishga
qodirligi	
 hisoblanadi.	  Multimedia	 texnologiyalarining	 asosiy	 maqsadi	 -
tovush,	
 video,   animasiya   va   boshqa	 vizual	 effektlar	 bilan	 ta'minlangan
dasturiy	
 maxsulotlarni	 yaratishdan	 iboratdir.	 Bunda	 multimedia	 dasturiy
maxsulotlari	
 o'z	 ichiga	 interfaol	 interfeys	 va	 boshqarish	 mexanizmlarini
qamrab	
 oladi.	 Undan	 tashqari	 multimedia	 texnalogiyasidan	 foydalanuvchi
o'zi	
 dizayn	 bilan	 shug'ullana	 olishiga	 imkon	 beradi,	 shuningdek	 statik
(xarakatsiz)   va   dinamik	
 (xarakatlanuvchi)	 tasvirlarni	 yaratishi	 hamda	 o'z
ijodiy	
 ishining	 natijalarini	 aloqa	 	kanallari	 	orqali	 tashqi	 	muxitga
tarqatishi   mumkin.
Videokonferensiya   Infrastrukturasi Videokonferensiya 	infrastrukturasiga   boshqarish	 	tizimi ,	 	administarator
tizimi,	
 maxsus	 jihozlangan	 xonalar,	 apparat   va   dasturiy	 ta’minotlar	 kiradi.	 Bu
o’rinda	
 aytib	 o’tish	 joizki	 bir	 manitorda	 bir	 necha	 videokonferensiya	 a’zosini
ko’rib	
 turish	 ham	 asosan   administrator	 tomonidan	 amalga   oshiriladi.
Videokonferensiya	
 sinflari.
Kategoriyalar	
 besh	 xil	 sinflarni	 o'z	 ichiga	 oladi.
Dasturiy   ta’minot   shaxsiy	
 komputer	 noutbuk	 va	 mobil	 aloqa	 vositalariga
video	
 oqimini	 real	 vaqt	 rejimida	 tutib	 berish	 uchun	 va	 uni	 uzatish	 uchun
o’rnatiladi.
Bepul	
 dasturiy	 ta’minotlar	 bilan	 birgalikda	 pullik	 dasturiy	 ta’minotlar	 ham
mavjud.	
 Pullik	 dasturiy	 ta’minotlarda	 bepulllarga	 qaraganda	 ancha
qulayliklarga	
 ega	 va	 bir	 qancha	 interaktiv	 hizmatlarini	 ham	 taklif   etadi.
Dasturiy	
 ta’minot	 ham	 huddi	 apparat	 ta’minot	 singari	 alohida	 mijoz	 qismi	 va
server	
 qismiga	 bo’linadi.	 Server	 qismi   ham   huddi	 mijoz	 qismi	 singari
Shaxsiy	
 komputreda	 ishlaydi.	 Server	 qismi	 videolarni	 kodeklarga	 bo’ib
kodlab	
 o’tirmaydi	 u faqat   oqimning	 bosh	 va	 borish	 nuqtalarini	 ta’rtibga	 solidi
va	
 boshqaradi	 qolgan	 ishlarni	 esa	 mijoz	 qismi	 o’zi	 bajaradi.
Standart   sifatli   videokonferensiya   bu	
 	sinf	 	o’zida	 	4	 	ta	 	standart
videorazresheniyani	
 saqlaydi.	 Bular	 SQCIF(128x96),	 QCIF(176x144),
CIF(352x288),	
 4CIF(704x576).	 Ular
mal’umotlar	
 uzatish	 uchun	 64Kbit/s	 dan	 768	 Kbit/s	 gacha	 bo’lgan	 tezlikni
ishlatadi.
SQCIF	
 va	 QCIF	 ruxsat	 etilhan	 kattalik	 standartlari	 faqat	 sekin	 ishlaydigan
tarmoqlar	
 uchun	 mo’jallangan	 edi.	 Hozirgi	 kunda	 esa	 umuman	 ishlatilmaydi.
CIF	
 ruxsat	 etilgan	 kattalik	 esa	 256	 Kbit/s	 tezlikda	 ishlaydi.	 Bu	 sinfdagi	 eng yuqori sifatli	 ruxsat	 etilgan	 kattalik	 384	 Kbit/s	 tezlikda	 ishlaydi.	 Bu
staandartlarning	
 	qay	 	biridan	 	foydalanish	 	kompyuterning	 	texnik
harakteristikasiga	
 	bo’g’liq.
Yuqori   sifatli   videokonferensiya   bu	
 sinf	 videokonferensiya	 bozoriga	 4CIF
dan	
 ham	 yuqori	 REK	 ya’ni   HD   kirib	 kelganidan	 so’ng	 kirib	 keldi.	 HD
ya’ni   H igh   D efinition	
 1280x720	 REK	 ostida	 ishlaydi   va   video	 axborotning
yuqori	
 sifatda	 bo’lishini	 ta’minlab	 beradi.	 Bundan	 ko’rinib	 turibdiki	 video
axborot	
 sifati	 yuqoriligi	 uning	 hajmini   kata
bo’ishiga	
 olib	 keladi	 va	 oddiy	 tarmoq	 tezligida	 uni	 uzatish	 va	 qabul	 qilish	 bir
qancha	
 muammolarni	 keltirib	 chiqaradi.
HD   paydo	
 bo’lganidan	 so’ng	 uzatish	 va	 qabul	 qilish	 tezligi	 512	 Kbit	 bo’lgan
tarmoqlar	
 vidokonferensiyz	 uchun	 ishlatila	 boshlandi.	 Nima	 uchun	 HD	 REK
ga	
 zarurat	 tug’ildi,.	 Hozirgi	 soatiga	 rivojlanayotgan	 davrimizda	 eski
texnologiyar	
 juda	 tez	 eskirmoqda	 va	 talab	 darajasini	 qondira	 olmayabti.	 Shu
sababli	
 ham	 yangi	 REK	 yaratildi.
Telepresense   videokonferensiya	
 o’tkazish	 uchun	 maxsus	 xonada	 bir	 necha
xil	
 kodekdan	 foydalangan	 holda,	 tobora	 maximal	 effektga	 erishgan	 holada
senas	
 o’tkazish.
Vaziyat   va dispecherlik markazlari   Qisqa	
 qilib	 aytganda	 boshqaruv	 xonasi
videokonferensizya	
 qanday	 o’tkazilayotgani	 va	 uni	 texnik	 qo’llab	 quvvatlash
uchun	
 maxsus	 jihozlangan	 xona   Vaziyat va dispecherlik markazlari   Qisqa
qilib	
 aytganda	 boshqaruv	 xonasi	 videokonferensizya	 qanday	 o’tkazilayotgani
va	
 uni	 texnik	 qo’llab	 quvvatlash	 uchun	 maxsus	 jihozlangan	 xona.
Konferensiyada	
 qatnashish	 uchun	 quyidagilar	 zarur: Kompyuterda maxsus	 videokonferensiyani	 ta’minlovchi	 qurilma	 va
programm	
 ta’minot	 o’rnatilgan	 bo’lishi	 shart.
Videokamera•
Audiomikrofon
Internet
Videokopferensiyalar	
 nima	 uchun	 kerak?
100	
 marotaba	 eshitgandan	 ko’ra	 bir	 marta	 ko’rgan	 maoqul	 deyishadi.
Xaqiqatan	
 ayrim	 vaziyatlarda	 suhbatdoshni	 eshitish	 yetarli	 bo’lmaydi.	 Ilmiy
tekshirishlar	
 telefon	 orqali	 muloqot	 qilinganda	 ma’lumotning	 10	 foizigina
qabul	
 qilinishini	 ko’rsatdi.	 Suxbatdoshni	 ko’rganda	 ma’lumotning	 60	 foizi
qabul	
 qilinadi.	 Shuning	 uchun	 insoniyat	 qimmatli	 vaqtining	 aksariyatini
safarlarga	
 sarflaydi.	 Bunda	 vaqtdan	 va	 puldan	 yutkazadi.	 Bu	 muammoni
videokonferensiyalar	
 yengilgina	 xal	 etdi.	 Endilikda	 universitetlar,	 yirik	 - yirik
korxonalar	
 muzoqara	 va	 turli	 anjumanlarni	 videokonferensiyalar	 yordamida
amalga	
 oshirmoqda	 [8].
Videokonferensiya
 quyidagi	 imkoniyatlarga	 ega:
•	
 Bir	 paytning	 o’zida	 dunyoning	 turli	 nuqtalaridagi	 mutaxxassislarni	 virtual
konferensiya	
 xonaga	 yig’ish
 	
Turli	 matnli,	 audio	 va	 videoli	 ma’lumotlarni	 uzatish.
 	
Birgalikda	 ma’lumotlarni	 ko’rish
Boshqalarni	
 ko’rish	 va	 ularning	 fikrini	 eshitish	 va	 umuman	 mu’okamada
aktiv	
 ishtirok	 etishI
•	
 Operativ	 ravishda	 maslaxatlar	 (konsulptasiyalar)	 berish	 yoki	 olish
Demak,	
 videokonferensiya	 birgalikda	 ma’lumotlarni	 interaktiv	 xolda	 (bir
paytning	
 o’zida)	 ko’rish,	 eshitish	 va	 tahlil	 qilish	 imkoniyatini	 beruvchi
internet	
 anjumanidir.	 (3.17rasm) Hozirgi kunda	 bu	 anjuman	 o’qishda	 (masofadan	 o’qitish),	 medisinada
(telemedisina),	
 boshqarishda	 (elektron	 ofislar),	 eqtiyotlash	 tizimlarida	 va
boshqa	
 turli	 soxalarda	 juda	 qo’l	 kelmoqda.	 Faraz	 qilaylik,	 siz	 bir	 muammo
bilan	
 ishlamoqdasiz,	 va	 uni	 boshqa	 mamlakatdagi	 xamkasblar	 bilan
muhokama	
 qilmoqchisiz.	 Bir	 joyga	 yiilish	 uchun	 mabla	 va	 vaqt	 zarur.
Internet	
 yordamida	 bu	 muammoni	 tezgina	 muhokama	 qilib	 xal	 qilish
mumkin.
Konferensiyada	
 quyidagilar	 muhim	 ahamiyatga	 ega:
•	
 Bolanish	 tarmog’i	 sifati	 va	 tezligi	 yuqori	 bo’lishi	 shart	 (64Mb/cek	 da
ishlash	
 	mumkin,	 	lekin	 	128	 	Mb/cek	 	tavsiya	 	etiladi).	 	Odatda
videokonferensiyalarni	
 o’tkazish	 uchun	 64	 Kb/s	 do	 512	 Kb/s	 tezlikli	 ISDN
yoki	
 11.5	 Mb/s	 gacha	 bo’lgan	 IR	 tarmoqlardan	 foydalaniladi.	 Qoniqarli
sifatli	
 tasvirlar	 200	 Kb/s	 tezlikda	 va	 yuqori	 sifatli	 tasvirlar	 300	 Kb/s	 tezlikda
olinadi.
Audio	
 va	 video	 ma’lumotlarni	 ishlash	 tezligi	 muammosi,	 ya’ni
uzatilayotgan	
 ma’lumotlarni	 kodlash	 va	 qayta	 tiklash	 tezligi.	 Agar	 kompyuter
kelayotgan	
 kadrlarni,	 ovozlarni	 qayta	 ishlashga	 ulgurmasa,	 video	 va	 audio
ma’lumotlarda	
 uzilish	 bo’ladi.	 Ya’ni	 ma’lumotlar	 to’la	 aks	 ettirilmaydi.
Bunda	
 videokonferensiya	 mazmuni	 yo’qoladi.
Bu	
 muammoni	 odatda	 maxsus	 kodek	 yordamida	 xal	 etish	 mumkin.	 Kodak
maxsus	
 qurilma	 bo’lib	 u kompyuterga	 o’rnatiladi.	 Kodekning	 vazifasi	 tarmoq
uchun	
 signalni	 siqib	 va	 ochib	 berishdir. Konferensiyalarni 2 nuqta	 (obyekt)	 va	 ko’p	 nuqtalar	 (obyektlar)	 o’rtasida
o’tkazish	
 mumkin.
Maxsus
 videoserverlar	 yordamida	 ko’p	 nuqtali	 videokonferensiyalarni
o’tkazish	
 mumkin.	 Buning	 uchun	 maxsus	 videosereverlardan	 ko’p	 nuqtali
videokonferensiya	
 qurilmasi	 MCU	 (	 Multi	 Conference	 Unit)	 dan
foydalaniladi.	
 Bu	 qurilmalar	 videokonferensiya	 imkoniyatlarini	 oshiradi.
Videoserver	
 3 va	 undan	 ortiq	 nuqtalarni	 bolash	 imkoniyatini	 beradi.	 Masalan,
konferensiyada	
 10	 nuqta	 ishtirok	 etishi	 mumkin.	 Kompyuter	 9 nuqtadan
kelayotgan	
 ma’lumotlarni	 qabul	 qilishi	 va	 ularga	 uzatishi	 zarur	 bo’ladi.
Bunday	
 konferensiyalarni	 o’tkazish	 narxi	 juda	 yuqori	 bo’ladi
2	
 nuqtali	 bolanish	 xam	 2 shaxs	 o’rtasida	 va	 2 sinf	 o’rtasida	 bo’lishi
mumkin.
2	
 nuqtali	 bolanishni	 amalga	 oshirish	 uchun	 quyidagi	 programmalardan
foydalanish	
 mumkin:	 NetMeeting,	 CuSeeRro.

Video konferensiya tizimlari. Reja: 1. Videokonferensiya tarixi . 2. Videokonferensiyalarni tashkil etish 3. Amaliy ishlanmalardan foto lavhalar.

Bu   biz ishlayotgan ,  ishbilarmonlik  bitimlarini  tuzadigan  va  bir-birimiz bilan  muloqot  qiladigan  yolg'iz  inqilobiy  texnologiyadir.   Videokonferensiya, albatta,   bizning   hayotimizni   yaxshiroq   va   sayyoramizda   yanada sog'lomlashtirmoqda.  U  erda  ko'plab  odamlar  videokonferentsiya  nisbatan yangi  kontseptsiya  deb  o'ylashadi,  biroq  60-yillarda  bu  texnologiya  paydo bo'lgan.   Video  konferentsiya  qanday  boshlandi? Birinchi  marta  1964  yilda  Nyu-Yorkda  bo'lib  o'tgan  jahon  yarmarkasida ommaga  namoyish  etildi.   Bugungi  me'yorlarga  nisbatan  ancha  sodda  edi  va ko'pchilik  odamlar  bunday  ixtiro  telefonni  almashtirishi  mumkin  degan tushunchaga  juda  ham  achinishdi.   Uskunalar  juda  qimmat  bo'lgan,  tabiiyki, bu  muvaffaqiyatli  hisoblanmadi. Odamlar  o'sha  kunlarda  videokonferensiyaning  to'liq  hajmini  tushunishmadi va  ko'pchilik  uni  har  hafta  o'z  televizorlarida  1966  yildan  boshlab  guvoh bo'lganlarini  juda  qadrlashdi.  Ha,  biz  "Star  Trek"  dan  gapiryapmiz.   Kema Kirkning  boshqa  intergalaktik  kemalarda  ekipajni  ko'rishga  imkon  bergan katta  video  ekrani  videokonferentsiya  shaklidir.   Bu  kelajak  bo'lsa  ham  ... 1970-yilda  AQSh  telekommunikatsiya  kompaniyasi  AT  &  T Picturephone-ni ishga  tushirgan,  ammo  oyiga  160  dollargacha  iste'molchilarni  aldash  uchun juda  qimmat  va  juda  katta  edi.   Ericsson  birinchi  jonli  video  telefon qo'ng'irog'ini  namoyish  etganida  o'zgardi;   Korxonalar  bunday  qurilma  uchun potentsialni  ko'rishga  kirishdilar. Yaponiyada  bu  safar  (1976)  Tokio  va  Osaka  o'rtasida  muvaffaqiyatli  video qo'ng'iroqni  o'tkazgan  va  1982-yilda  IBM  Yaponiyada  navbatdagi  qadamni qo'ydi:  AQShning  hamkasblari  bilan  haftalik  uchrashuvlar  o'tkazish  uchun ichki  imkoniyatlaridan  foydalangan.  Biroq,  texnologiya  hali  juda  qimmat  va

80-yillar boshlangach,  faqat  liniyani  ijaraga  olish  uchun  soatiga  1000  dollarni tashkil  etishi  mumkin  edi.   1982-yilda  Kompressor  laboratoriya  tizimining qiymati  $ 250,000.   1986-yil   sotib  oling ,  biroq  PictureTel-dan  raqobat  tizimi  $ 80,000  dan  sotildi.   Narxlar  tushib  ketgan. Internet  protokolining  90-yillarning  rivojlanishi  videokonferensaloqa  yanada rivojlanishi,  yanada  samarali  bo'lishiga  va  PC-ga  asoslangan  aloqani ta'minlashga  imkon  beradi.   IBM  (yana)  1991  yilda  ilk  bor  qora  va  rangli kompyuter  tizimini  20,000  dollardan  sotgan.  O'sha  yili  DARTnet  12  ta alohida  saytga  ulanganida  tarix  yaratilgan.   Bugungi  kunda  ushbu  texnologiya hali  ham  mavjud. 1992-yilda  Apple  Macs-da  ishlaydigan  CU-SeeMe  tizimlari  ishga  tushirildi. O'sha  o'n  yil  mobaynida  ham  xuddi  shu  tarmoqdagi  foydalanuvchilar  bilan birga  ishlagan. Videokonferensiya kotegoriyalari Shaxsiy tizimlar – foydalanuvchilarni  ish  joylarini  tark  etmasdan  turib,  real vaqt  rejmida  individual  videosuxbatni  ta’minlab  beradi.  Bularga  odatda maxsus  dasturiy  va  apparat  vositalarni  misol  qilib  keltirishimiz  mumkin. Guruhli tizimlar – guruhli  videokonferensiyalarni  o’tkazish   uchun mo’ljallangan   maxsus   tizm   hisoblanadi.   U   har   qanday   xonani videokonferensiya  xonasiga  aylantira  oladi.  Bu  tizimga  misol  qilib  Maxsus jihozlangan  (web  kamera,  monitorlar  bn)  xonalarni  aytish  mumkin.  Bunday konferensiyalar  odatda  HD  (High  Definition)  rejimida  bo’ladi. Mobil tizimlar – Bu  kompakt  shaxshiy  tizim  hisoblanadi.  Bu  tizim  uzoq tuman  va  ekstrimal  holatlarda  videokonferensiyani  ta’minlab  beradi. Maxsus tizimlar – Bunday  videokonferen  tizimlar  bevosita  har  – xil  yo’nalishlarda

turlich xil  ko’rinishda  qo’llanladi.   Misol  uchun  meditsinada ,  iqtisodiyotda  va boshqa  turli  xil  yo’nalishlarda. Videokonferensiyalarni tashkil etish TrueConf   dasturi misolida Videokonferensiya –   ingliz   tilidan   olingan   bo ’ lib   apparat   va   dasturiy vositalar   yordamida ,   real   vaqt   rejimida   2   ta   va   undan   ortiq   bo ’ lgan foydalanuvchilarni   masofadan   turib   bir   birlari   bilan   interaktiv suxbatlashishlari   tushuniladi .   Videokonferensiya  hozirgi  davrda  juda rivojlanib  borayotgan  information  texnologiyalarning  turi  hisoblanadi.   Uning qulayligi  shundaki ,  turli  sohalarda  hamkorlar  va  hamkasblar  bir  birlari  bilan turli  seminarlar  va  treninglar  o’tkazishlari  mumkin,  masofaviy  ta’lim  tizimida ham  bu  juda  qo’l  keladi.  Videokonferensiya  ham  multimedia  texnologiyasi asosida  ishlaydi. Multimedia  texnologiyasi  bir  vaqtning  o'zida  ma'lumot  taqdim  etishning  bir necha  usullaridan  foydalanishga  imkon  beradi:  matn,  grafika,  animasiya, videotasvir   va   ovoz.  Multimediali  texnologiyaning  eng  muhim  xususiyati interfaolik  - axborot  muhiti  ishlashida  foydalanuvchiga  ta'sir  o'tkaza  olishga qodirligi  hisoblanadi.   Multimedia  texnologiyalarining  asosiy  maqsadi  - tovush,  video,   animasiya   va   boshqa  vizual  effektlar  bilan  ta'minlangan dasturiy  maxsulotlarni  yaratishdan  iboratdir.  Bunda  multimedia  dasturiy maxsulotlari  o'z  ichiga  interfaol  interfeys  va  boshqarish  mexanizmlarini qamrab  oladi.  Undan  tashqari  multimedia  texnalogiyasidan  foydalanuvchi o'zi  dizayn  bilan  shug'ullana  olishiga  imkon  beradi,  shuningdek  statik (xarakatsiz)   va   dinamik  (xarakatlanuvchi)  tasvirlarni  yaratishi  hamda  o'z ijodiy  ishining  natijalarini  aloqa   kanallari   orqali  tashqi   muxitga tarqatishi   mumkin. Videokonferensiya   Infrastrukturasi

Videokonferensiya  infrastrukturasiga   boshqarish   tizimi ,   administarator tizimi,  maxsus  jihozlangan  xonalar,  apparat   va   dasturiy  ta’minotlar  kiradi.  Bu o’rinda  aytib  o’tish  joizki  bir  manitorda  bir  necha  videokonferensiya  a’zosini ko’rib  turish  ham  asosan   administrator  tomonidan  amalga   oshiriladi. Videokonferensiya  sinflari. Kategoriyalar  besh  xil  sinflarni  o'z  ichiga  oladi. Dasturiy ta’minot shaxsiy  komputer  noutbuk  va  mobil  aloqa  vositalariga video  oqimini  real  vaqt  rejimida  tutib  berish  uchun  va  uni  uzatish  uchun o’rnatiladi. Bepul  dasturiy  ta’minotlar  bilan  birgalikda  pullik  dasturiy  ta’minotlar  ham mavjud.  Pullik  dasturiy  ta’minotlarda  bepulllarga  qaraganda  ancha qulayliklarga  ega  va  bir  qancha  interaktiv  hizmatlarini  ham  taklif   etadi. Dasturiy  ta’minot  ham  huddi  apparat  ta’minot  singari  alohida  mijoz  qismi  va server  qismiga  bo’linadi.  Server  qismi   ham   huddi  mijoz  qismi  singari Shaxsiy  komputreda  ishlaydi.  Server  qismi  videolarni  kodeklarga  bo’ib kodlab  o’tirmaydi  u faqat   oqimning  bosh  va  borish  nuqtalarini  ta’rtibga  solidi va  boshqaradi  qolgan  ishlarni  esa  mijoz  qismi  o’zi  bajaradi. Standart sifatli videokonferensiya bu   sinf   o’zida   4   ta   standart videorazresheniyani  saqlaydi.  Bular  SQCIF(128x96),  QCIF(176x144), CIF(352x288),  4CIF(704x576).  Ular mal’umotlar  uzatish  uchun  64Kbit/s  dan  768  Kbit/s  gacha  bo’lgan  tezlikni ishlatadi. SQCIF  va  QCIF  ruxsat  etilhan  kattalik  standartlari  faqat  sekin  ishlaydigan tarmoqlar  uchun  mo’jallangan  edi.  Hozirgi  kunda  esa  umuman  ishlatilmaydi. CIF  ruxsat  etilgan  kattalik  esa  256  Kbit/s  tezlikda  ishlaydi.  Bu  sinfdagi  eng