logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Advakatura va O’zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo’yicha milliy markaz

Advakatura va O’zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo’yicha milliy markaz

Загружено в:

20.11.2024

Скачано:

0

Размер:

3200.896484375 KB
Скачать
Mavzu : Advakatura va O’zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo’yicha milliy markaz Reja: 1 .A dvokatura va inson huquqlari: xalqaro huquq jihati. 2. Inson huquqlari bo‘yicha milliy institutlar tushunchasi va tizimi. 3. Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Inson huquqlari bo‘yicha vakili (Ombudsman). 4. Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha millik markaz. Inson huquqlari 1. Advokatura va inson huquqlari: xalqaro huquq jihati Bugungi kunda advokat faoliyatini xalqaro miqyosda huquqiy va axloqiy tartibga solish bazasini tashkil qiluvchi quyidagi asosiy xalqaro huquqiy hujjatlar mavjud: - 26.06.1945 y.da qabul qilingan BMT Nizomi, u insonlarning jinsi, tili, dinidan qat'i nazar, inson huquqlari hurmat qilinadigan va qonuniylikka rioya etiladigan sharoitlar yaratilishiga bo‘lgan huquqini e'lon qildi; - 10.12.1948 y.da qabul qilingan Insong huquqlari umumjahon deklaratsiyasi, u barchaning qonun oldida tengligi, aybsizlik prezumpsiyasini, ishning sudda xolis va ochiq ko‘rilishi tamoyillarini mustahkamladi va, eng muhimi, himoya kafolatlarini berdi; Parij tamoyillari (1991 y.) yoki Insn huquqlari bo‘yicha milliy institutlar tashkil topishi va samarali faoliyat yuritishi bo‘yicha tamoyillar to‘plami, ular mazkur tadrijiy rivojlanishda muhim qadam bo‘ldi. Ularda inosn huquqlari bo‘yicha milliy komissiyaning standart maoqim va konsultatsiyaviy rolini belgilash yo‘li orqali milliy institut konsepsiyasini aniqlashga urinish amalga oshirildi. Agar bu tendrillar faqat “komissiya” deb belgilangan institutlarga emas, milliy institutlarning umumiy toifasiga nisbatan tatbiq qilinsa, bunday holda milliy institut konstitutsiya yoki qonun bilan inson huquqlari sohasidagi aniq funksiyalarni amalga oshirish uchun ta'sis etilgan organ bo‘lishi lozim. Bu yondashuv ushbu toifadan nafaqat ko‘proq umumiy funksiyalarga ega (masalan, ma'muriy tribunallar) davlat organlarini, balki qonunlarda tilga olinmaydigan barcha boshqa tashkilotlarni ham mustasno qilish uchun qo‘llaniladi.   I NSON HUQUQLA RI MI LLI Y MA RK A ZI , Oʻzbe k ist on Re spublik asi I nson huquqlari boʻy icha milliy mark azi – OʻzR Prezide nt ining f armoni (1996-y il 31 ok t .) bilan t uzilgan mark az. I nson huquk lari va e rk inlik larini muhof aza qilishning t aʼsirli vosit asini barpo e t ish, x alqaro t ashk ilot lar hamda huquqni muhof aza qilish t ashk ilot lari bilan hamk orlik ni k e ngay t irish, dav lat muassasalari xodimlari va barcha aholining inson huquk ut ri boʻy icha madaniy at ini oshirish maqsadida, BMTning inson huquqlari va boshqaruv t izimini de -mok rat iy alashni qoʻllabquvvat lash dast uriga muv ofi q t ashk il e t ilgan. Davlat ga qarashli, t ax lil, maslahat , idoralararo va muvofi k lasht irish organi hisoblanadi. A sosiy vazif alari: inson huquqlari boʻy icha milliy harak at re jasini ishlab chiqish; shu soxaga oid milliy maʼruzalar t ay y orlash; t e gishli oʻquv -uslubiy adabiy ot lar nashr e t ish, t adqiqot lar oʻt k azish. 2. Inson huquqlari bo‘yicha milliy institutlar tushunchasi va tizimi Individga eng yaqin, umumiy va u foydalana oladigani milliy inson huquqlarini himoya qilish vaositalari – ham fuqarolik, ham siyosiy jamiyat institutlari sanaladi. Inson huquqlari va erkinliklari – bu inson hayotining shunday jihatiki, unga nisbatan tahdidning asosiy manbasi davlatning o‘zi bo‘ladi. barcha hokimiyat institutlari va, avvalo, o‘zida siyosiy hokimiyatni ifodalovchi davlatga, o‘z hokimiyatini mutlaqlashtirishga intilish xosdir, bunga faqat unda yashovchi insonlarning huqulari va erkinliklarini cheklash orqaligina erishish mumkin. Insonni himoya qilishdagi eng samarali vositalar esa fuqarolik jamiyati vositalari, mexanizmlari va institutlari sanaladi. Bu – ta'lim institutlari, assotsiatsiyalar, aholi guruhlari va qatlamlari (ayollar, nogironlar, faxriylar, yollanma ishchilar, harbiy xizmatchilar, olimlar, shifokorlar va h.k.)ning birlashmalari va uyushmalari, jamoat komissiyalari va inson huquqlarini himoya qilish markazlaridir. Inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilishning asosiy milliy vositasi davlatning Asosiy qonuni (Konstitutsiyasi)dir, u siyosiy boshqaruv shaklini va fuqarolarning hamda ular ta'sis etgan davlatning huquq va majburiyatlari mutanosibligi aks etadi. U siyosiy jamiyat sub'ektlari va institutlari o‘rtasida hokmimiyat va hokimiyat vakolatlarini taqsimlaydi, ularning shakllanishi taomillarini va ularning o‘zaro aloqasi usullarini belgilaydi, toki ularning birortasi qonun tomonidan belgilangan o‘z vakolatlari doirasidan chiqib ketmasin. Har bir institut faoliyatining maqsadi va siyosiy munosabatlarning murakkab tizimining har bir sub'ektining majburiyatlari aniq belgilanadi. Fuqarolik jamiyati institutlari inson huquqlari buzilishining oldini oladilar, ularga rioya etilishining tegishli kafolatlarini yaratadilar va huquqbuzarlar yo‘lida to‘siqlar yaratadilar. Yollanma ishchilar ijtimoiy va iqtisodiy huquqlarini himoya qilishda kasaba uyushmalari va ularning turli miqyosdagi birlashmalari muhim rol o‘ynaydi. Inson huquqlarini himoya qilish bo‘yicha jamoat komissiyalari, kengashlar va markazlar turli davlat institutlari tomonidan inson huquqlari buzilishining, ularning harakatsizligining aniq aktlarini to‘playdilar va umumlashtiradilar, ularni oshkor etadilar va jamiyat mulkiga aylantiradilar. Bu – inson himoyasining o‘ziga xos nazorat minoralari va tabiiy chegarachilaridir, shu vaqtning o‘zida ular qo‘ng‘iroq bo‘lib, ilg‘or va taraqqiyparvar insonlar har bir inson huquqi buzilishi holatida bong uradilar va ular to xato tuzalmagunicha bong urishdan to‘xtamaydilar. Aholining shunday birlashmalarining soni muntazam o‘sib bormoqda, ular faoliyatining doirasi esa kengayib bormoqda. Inson huquqlarini himoya qilish bo‘yicha milliy institutlar faoliyatining asosiy xalqaro standarti (hujjati) “Parij tamoyillari” nomi bilan mashg‘ur tavsiyalar va tamoyillardir. “ Parij tamoyillari” BMT Bosh assambleyasi tomonidan 1993 yil 20 dekabrda tasdiqlangan (№48/134) va IHMI quyidagi tavsiflarga ega bo‘lishi kerak: 1. huquqlarni himoya qilish bo‘yicha keng vakolatlar; 2. qonunchilik bilan mustahkamlanganlik; 3. mustaqillik; 4. keng vakillik doirasi; 5. fuqarolar shikoyatini ko‘rib chiqish imkoniyati. Inson huquqlari institutlarining asosiy shakllari: 1. Ombudsmanlar (davlat hokimiyati harakatlari qonuniyligini ta'minlaydilar); 2. inson huquqlari bo‘yicha komissiyalar va milliy markazlar cheloveka (inson huquqlarini o‘rganish va targ‘ib etish); 3. inson huquqlari bo‘yicha ixtisoslashgan muassasalar (bolalar, xotin-qizlar, kamchiliklar, nogironlar va b. huquqlarini himoya qilish) 3 . Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Inson huquqlari bo‘yicha vakili (Ombudsman ) • Ombudsman institutining yuzaga kelishi omillari va rivojlanish tarixi G‘arb va Sharqning u yoki bu madaniyat yetakchiligi borasidagi asriy raqobati bilan bog‘liqdir. • Masalan, G‘arbda ombudsman timsoli – bu hokimiyat ta'qiblaridan fuqarolarni himoya qilish choralarini ko‘rgan Rimning sivitatis (“Xalq himoyachisi”)dir. Sharqda esa bu shariatga (savdo, xatti-harakatlar, muloqot va boshqalarda) amal qilinishini nazorat qiluvchi shaxs – muhtasibdir. • Ombudsman mutaqil mansabdor shaxs bo‘lib, davlat amaldorlari harakatlari ustidan shikotlarni qabul qiladi va o‘z tavsiyalarini beradi, to‘g‘ri, ular qonun kuchiga ega emas. Ombudsman institutining afzalligi shundaki, fuqarolarning Oliy Majlis inson huquqlari bo‘yicha vakilining boshqa davlat huquqni muhofaza qilish tuzilmalaridan qat'iy farqi shundaki, u, yuqoridagilardan farqli o‘laroq, mavjud huquqiy maydonda ish yuritibgina qolmay, inson huquqlarini himoya qilishni yaxshilash maqsadida uni takomillashtirish va modernizatsiya qilish uchun muayyan sa'y-harakatlar qilish vazifasiga ham ega. 1995 yilda qariyb 200 ta murojaat qabul qilingan. Faoliyatning dastlabki o‘n yilida – 40 mingta murojaat (yarmidan ko‘pi – sudlar va huquqni muhofaza qilish organlari ustidan shikoyatlar). Bugungi kunda, fuqarolar murojaatlarining umumiy soni 100 mingtaga yaqinlashmoqda. Ombudsman quyidagilar huquqlari sohasida monitoring yuritadi:  ayollar va bolalar,  mahbuslar;  sudlarga murojaaat qilish va b. • Ombudsmanning nazorat faoliyati uning mintaqaviy vakillari, boqsha inson huquqlari bo‘yicha milliy institutlar vakillari, NNT, yuristlar, jumladan advokatlar ishtirokida amalga oshiriladi. • Advokatura bilan birga ma'rifiy faoliyat amalga oshiriladi (“Demokratizatsiya va inson huquqlari” jurnali hammuassisi). Advokatlar ishtirokida va advokatlar uchun treninglar, seimnarlar va konferensiyalar o‘tkaziladi. 76 4. Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha millik markaz • 2012 yilga ma'lumotlarga ko‘ra, inson huquqlari bo‘yicha komissiyalar va milliy markazlar dunyoning 60dan ziyod davlatlarida tashkil etilgan. • 1947 y. – Fransiya, 1978 y. – Kanada, 1981 y. – Avstraliya va b. • O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha milliy markazi O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1996 yil 31 oktyabrdagi “O‘zbekiston Respublikasining Inson huquqlari bo‘yicha milliy markazini tashkil etish to‘g‘risida”gi Farmoniga muvofiq tashkil etildi. O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha milliy markazi: - davlat; - tahliliy; - konsultativ; - idoralararo; - muvofiqlashtiruvchi organ sanaladi. Vazirlar Mahkamasining 1996 yil 13 noyabrdagi 399- son Qarori bilan O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha milliy markazi to‘g‘risidagi Nizom tasdiqlandi (quyida – Markaz). Markaz tashkil etishdan quyidagi maqsadlar ko‘zda tutilgan: •  inson huquqlari va erkinliklarini himoya qilishning amaliy mexanizmini tashkil etish; •  xalqaro va huquqni muhofaza qilish tashkilotlari bilan hamkorlikni kengaytirish; •  davlat muassasalari xodimlari va barcha aholining inson huquqlari masalalari bo‘yicha madaniyatini oshirish. Markazga quyidagi huquqlar berilgan:  muvofiqlashtiruvchi va boshqa kengashlar, inson huquqini himoya qilishning holatini o‘rganish bo‘yicha ekspert komissiyalarini tuzish;  olimlar, inson huquqlari borasida axborot-tahliliy materiallar tayyorlash bo‘yicha mutaxassislardan iborat vaqtinchalik ishchi guruhlar tuzish;  konsultatsiya uchun, inson huquqlari sohasin o‘rganish va takliflar tayyorlash uchun ham mahalliy, ham xorijiy olimlar, mutaxassislar, ekspertlar va h.k. jalb etadi. FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR • 1. Advokatura. Oliy o’quv yurtlari uchun darslik. Egamberdiev A.U., Ahmedov R.T., Mirzaev Sh.M., Fazilov F., Nikonov I., Sayfieva G. T.: TDYuU nashriyoti, 2016. - 250 bet. • 2. Advokatura. Darslik. Mualliflar jamoasi. – Toshkent: TDYU, 2019. – 195 bet • 3. Advokatura darslik // Mas’ul muharrir y.f.n., prof. D. Habibullayev - T.: TDYU, 2021. - 108 bet. • Bundan tashqari, uning vazifalariga quyidagilar kiradi: • 1) inson huchuvlarini g‘imoya qilish va qo‘shma loyihalarni amalga oshirish masalalari bo‘yicha xalqaro va nodavlat tashkilotlari bilan hamkorlik; • 2) inson huquqlari sohasidagi davlatlararo ikki tomonlama va ko‘p tomonlama kelishuvlarni ishlab chiqish, ekspert baholash va ularning kelishuvida qatnashish; • 3) davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari, shuningdek jamoat birlashmalariga inson huquqlari bo‘yicha konsultatsiya berish; • 4) inson huquqlarini rag‘batlantirish va himoya qilish borasida ta'lim berish, targ‘ib qilish, o‘quv-uslubiy adabiyotlar chop etish bo‘yicha davlat organlari faoliyatini muvofiqlashtirish; fuqarolar huquqlari va erkinliklarini amalga oshirish va rivojlantirish bo‘yicha axborot ma'lumot bazalarini tashkil etish. E’TIBORINGIZ UCHUN TASHAKKUR

Mavzu : Advakatura va O’zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo’yicha milliy markaz

Reja: 1 .A dvokatura va inson huquqlari: xalqaro huquq jihati. 2. Inson huquqlari bo‘yicha milliy institutlar tushunchasi va tizimi. 3. Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Inson huquqlari bo‘yicha vakili (Ombudsman). 4. Advokatura va O‘zbekiston Respublikasi Inson huquqlari bo‘yicha millik markaz.

Inson huquqlari

1. Advokatura va inson huquqlari: xalqaro huquq jihati Bugungi kunda advokat faoliyatini xalqaro miqyosda huquqiy va axloqiy tartibga solish bazasini tashkil qiluvchi quyidagi asosiy xalqaro huquqiy hujjatlar mavjud: - 26.06.1945 y.da qabul qilingan BMT Nizomi, u insonlarning jinsi, tili, dinidan qat'i nazar, inson huquqlari hurmat qilinadigan va qonuniylikka rioya etiladigan sharoitlar yaratilishiga bo‘lgan huquqini e'lon qildi; - 10.12.1948 y.da qabul qilingan Insong huquqlari umumjahon deklaratsiyasi, u barchaning qonun oldida tengligi, aybsizlik prezumpsiyasini, ishning sudda xolis va ochiq ko‘rilishi tamoyillarini mustahkamladi va, eng muhimi, himoya kafolatlarini berdi;

Parij tamoyillari (1991 y.) yoki Insn huquqlari bo‘yicha milliy institutlar tashkil topishi va samarali faoliyat yuritishi bo‘yicha tamoyillar to‘plami, ular mazkur tadrijiy rivojlanishda muhim qadam bo‘ldi. Ularda inosn huquqlari bo‘yicha milliy komissiyaning standart maoqim va konsultatsiyaviy rolini belgilash yo‘li orqali milliy institut konsepsiyasini aniqlashga urinish amalga oshirildi. Agar bu tendrillar faqat “komissiya” deb belgilangan institutlarga emas, milliy institutlarning umumiy toifasiga nisbatan tatbiq qilinsa, bunday holda milliy institut konstitutsiya yoki qonun bilan inson huquqlari sohasidagi aniq funksiyalarni amalga oshirish uchun ta'sis etilgan organ bo‘lishi lozim. Bu yondashuv ushbu toifadan nafaqat ko‘proq umumiy funksiyalarga ega (masalan, ma'muriy tribunallar) davlat organlarini, balki qonunlarda tilga olinmaydigan barcha boshqa tashkilotlarni ham mustasno qilish uchun qo‘llaniladi.  

Похожие

O'ZBEKISTONDA INSON HUQUQLARI VA ERKINLIKLARI KAFOLATINING YARATILISHI
O’zbekiston Respublikasi Prezidenti
ISLOMDA INSON HUQUQLARI, JISMONIY TENGLIK, ADOLAT VA TOLERANTLIK
Islomda inson huquqlari himoyasi, ijtimoiy tenglik va tolerantlik
O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi