Atlantika okeani

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

16873.5 KB

Скачать

Reja:Reja:

Asosiy xususiyatlari.Asosiy xususiyatlari.


Okeanning geografik o’rni.Okeanning geografik o’rni.

O’rganilish tarixi.O’rganilish tarixi.

Okean tubi relyefi.Okean tubi relyefi.

Iqlimi.Iqlimi.

Oqimlari.Oqimlari.

Organik dunyosi.Organik dunyosi.

Okeanning xalq xo’jaligidagi ahamiyati.Okeanning xalq xo’jaligidagi ahamiyati.

Insonning xo’jalik faoliyati. Insonning xo’jalik faoliyati.


Barcha yarimsharlarda joylashgan. Buyuk geografik Barcha yarimsharlarda joylashgan. Buyuk geografik
kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qirg'oqsiz kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qirg'oqsiz
dengizi bor, afsonalarga boy, meridional yo'nalgan dengizi bor, afsonalarga boy, meridional yo'nalgan
eng uzun O'rta okean tizmasi bor, eng yirik port-eng uzun O'rta okean tizmasi bor, eng yirik port-
shaharlari bor, ichki dengizlari eng ko'p, eng sersuv shaharlari bor, ichki dengizlari eng ko'p, eng sersuv
va eng uzun daryolar shu okeanga quyiladi, eng va eng uzun daryolar shu okeanga quyiladi, eng
baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi, baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi,
materiklar dreyfi gipotezasiga asos bo'lgan, dengiz materiklar dreyfi gipotezasiga asos bo'lgan, dengiz
transportida dunyoda birinchi o'rinda turadi.transportida dunyoda birinchi o'rinda turadi.



Atlantika Atlantika
okeani to'rtta materik orasida joylashgan. okeani to'rtta materik orasida joylashgan.
Shimoldan janubga 12 ming km masofaga Shimoldan janubga 12 ming km masofaga
cho'zilgan. Okeanning eng keng joyi mo'tadil cho'zilgan. Okeanning eng keng joyi mo'tadil
kengliklarga (9450 km) va eng tor joyi (2620 kengliklarga (9450 km) va eng tor joyi (2620
km) shimoliy qismiga to'g'ri keladi. Qirg'oqlari km) shimoliy qismiga to'g'ri keladi. Qirg'oqlari
Shimoliy yarimsharda kuchli Parchalangan, Shimoliy yarimsharda kuchli Parchalangan,
Janubiy yarimshardagi sohillari ancha tekis.Janubiy yarimshardagi sohillari ancha tekis.

Okeanni o’rganilish Okeanni o’rganilish
tarixi.tarixi.

Dastlab 1507- yilda geografik xaritaga „Atlantika Dastlab 1507- yilda geografik xaritaga „Atlantika
okeani" nomi yozilgan. Atlantika okeani dengizlari okeani" nomi yozilgan. Atlantika okeani dengizlari
qirg'oqlarida — Qadimgi Gretsiya, Karfagen, Misr, qirg'oqlarida — Qadimgi Gretsiya, Karfagen, Misr,
Skandinaviyada dastlabki port-shaharlar vujudga Skandinaviyada dastlabki port-shaharlar vujudga
kelgan. Mliloddan oldingi davrlarda finikiyaliklar, kelgan. Mliloddan oldingi davrlarda finikiyaliklar,
arablar, rimliklar okean suvlarida suzishgan.arablar, rimliklar okean suvlarida suzishgan.


Okean tabiatini kompleks o'rganish XIX Okean tabiatini kompleks o'rganish XIX
asrning oxiridan boshlanadi. „Chellenjer" asrning oxiridan boshlanadi. „Chellenjer"
kemasidagi ingliz ekspeditsiyasi, Xalqaro kemasidagi ingliz ekspeditsiyasi, Xalqaro
geofizika yili (1957—1958), Jak Iv Kusto geofizika yili (1957—1958), Jak Iv Kusto
ekspeditsiyasi davrida okean hayotiga va ekspeditsiyasi davrida okean hayotiga va
tabiat komponentlariga taalluqli juda ko'p tabiat komponentlariga taalluqli juda ko'p
ma'lumot to'plandi.ma'lumot to'plandi.

JAK IV KUSTOJAK IV KUSTO
(1910 - 1997) (1910 - 1997)

““
Suv ostida 18 metrSuv ostida 18 metr
””
18 daqiqalik film yaratildi. 18 daqiqalik film yaratildi.
1957 yil 1957 yil

““
OSKAROSKAR
””
mukofoti mukofoti
bilan taqdirlandi. bilan taqdirlandi.
““
ChellenjerChellenjer
””
kemasidagi ingliz ekspeditsiyasi XIX kemasidagi ingliz ekspeditsiyasi XIX
asrning oxirida okean tabiatini kompleks asrning oxirida okean tabiatini kompleks
o`rganishdi.o`rganishdi.

Xristofor KolumbXristofor Kolumb
(1451-1506) (1451-1506)
1492-1494yillarda 1492-1494yillarda
birinchi ekspedisiyasi davomida birinchi ekspedisiyasi davomida
Bagam,Katta va Kichik Antil Bagam,Katta va Kichik Antil
orollarini kashf etgani orollarini kashf etgani
yevropaliklarning Amerikaga yevropaliklarning Amerikaga
intilishlarini kuchaytirdi intilishlarini kuchaytirdi

Fernan MagellanFernan Magellan
(1470-1521) (1470-1521)
O’rta asrlarda mavjud O’rta asrlarda mavjud
bo’lgan bo’lgan
Yerning sharsimonligi Yerning sharsimonligi
haqidagi haqidagi
g’oyalar 1519-1522 yillarda g’oyalar 1519-1522 yillarda
F. Magellan tomonidan 1-bo’lib F. Magellan tomonidan 1-bo’lib
amalga oshirilgan Yer shari bo’ylab amalga oshirilgan Yer shari bo’ylab
aylana sayohatda o’z isbotini topdi. aylana sayohatda o’z isbotini topdi.


O'rta okean tizmasining tepa O'rta okean tizmasining tepa
qismini ko'ndalang va qismini ko'ndalang va
bo'ylama chuqur daralar — bo'ylama chuqur daralar —
riftlar kesib o'tgan. Okeanning riftlar kesib o'tgan. Okeanning
eng chuqur qismi Puerto-Riko eng chuqur qismi Puerto-Riko
cho'kmasi bo'lib, 8742 m cho'kmasi bo'lib, 8742 m
pastda joylashgan.pastda joylashgan.


Te rmik ekvatorda suv yuzasining Te rmik ekvatorda suv yuzasining
o'rtacha yillik harorati 27—28°C. o'rtacha yillik harorati 27—28°C.
Okeanning janubiy va shimoliy Okeanning janubiy va shimoliy
qismlarida 0, — 10qismlarida 0, — 10
СС
gacha gacha
pasayadi.pasayadi.

Okeanning o'rtacha sho'rligi Okeanning o'rtacha sho'rligi
(37,5%o) Dunyo okeani o'rtacha (37,5%o) Dunyo okeani o'rtacha
sho'rligidan yuqori. Okeanning sho'rligidan yuqori. Okeanning
shimoliy va janubiy chegaralarida shimoliy va janubiy chegaralarida
suvning sho'rligi 34—35%o, eng suvning sho'rligi 34—35%o, eng
sho'r dengizi O'rta dengiz (37—sho'r dengizi O'rta dengiz (37—
39%o) hisoblanadi. 39%o) hisoblanadi.


Atlantika okeanida oqimlar Atlantika okeanida oqimlar
halqalar hosil qiladi. halqalar hosil qiladi.
Mashhur Golfstrini oqimi Mashhur Golfstrini oqimi
okeandagi okeandagi
qudratli daryo qudratli daryo
singari Shimoliy Amerika va singari Shimoliy Amerika va
Yevropa iqlimiga, shimol Yevropa iqlimiga, shimol
tomondagi muzlarning, tomondagi muzlarning,
aysberglaming erishiga aysberglaming erishiga
sababchi. Shu oqim tufayli sababchi. Shu oqim tufayli
tumanli kunlar ko'p bo'ladi, tumanli kunlar ko'p bo'ladi,
Murmansk porti qishda Murmansk porti qishda
muzlamaydi.muzlamaydi.

Okeanning tabiat mintaqalari. Okeanning tabiat mintaqalari.

Yillik yog'in miqdori 1770 mm ga va Yillik yog'in miqdori 1770 mm ga va
suvning o'rtacha sho'rligi 35%o ga suvning o'rtacha sho'rligi 35%o ga
teng. Undan shimolda va janubda teng. Undan shimolda va janubda
tropik, subtropik, mo'tadil, subqutbiy tropik, subtropik, mo'tadil, subqutbiy
va bitta qutbiy mintaqalarining va bitta qutbiy mintaqalarining
bepoyon suvlari joylashgan. bepoyon suvlari joylashgan.
Shimoliy subtropik mintaqada tabiati Shimoliy subtropik mintaqada tabiati
o'ziga xos bo'lgan Sargasso dengizi o'ziga xos bo'lgan Sargasso dengizi
joylashgan. Dengiz suvining sho'rligi joylashgan. Dengiz suvining sho'rligi
37%o ga teng, harorati yuqori, 37%o ga teng, harorati yuqori,
qishda 23°C ni va yozda 28°C ni qishda 23°C ni va yozda 28°C ni
tashkil etadi.tashkil etadi.


Suvaysh (1869- y.) va Panama kanallarining Suvaysh (1869- y.) va Panama kanallarining
(1914- y.) ishga tushirilishi okeanning (1914- y.) ishga tushirilishi okeanning
ahamiyatini yanada oshirdi.ahamiyatini yanada oshirdi.

Okean shelflaridan xilma-xil boyliklar qazib Okean shelflaridan xilma-xil boyliklar qazib
olinadi. Neft, gaz va ko'mir konlari ishga olinadi. Neft, gaz va ko'mir konlari ishga
tushirilgan, baliq ovlash ko'proq okeanning tushirilgan, baliq ovlash ko'proq okeanning
shimolida olib boriladi.shimolida olib boriladi.

Reja:Reja:  Asosiy xususiyatlari.Asosiy xususiyatlari.  Okeanning geografik o’rni.Okeanning geografik o’rni.  O’rganilish tarixi.O’rganilish tarixi.  Okean tubi relyefi.Okean tubi relyefi.  Iqlimi.Iqlimi.  Oqimlari.Oqimlari.  Organik dunyosi.Organik dunyosi.  Okeanning xalq xo’jaligidagi ahamiyati.Okeanning xalq xo’jaligidagi ahamiyati.  Insonning xo’jalik faoliyati. Insonning xo’jalik faoliyati.

 Barcha yarimsharlarda joylashgan. Buyuk geografik Barcha yarimsharlarda joylashgan. Buyuk geografik kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qirg'oqsiz kashfiyotlar shu okeandan boshlangan, qirg'oqsiz dengizi bor, afsonalarga boy, meridional yo'nalgan dengizi bor, afsonalarga boy, meridional yo'nalgan eng uzun O'rta okean tizmasi bor, eng yirik port-eng uzun O'rta okean tizmasi bor, eng yirik port- shaharlari bor, ichki dengizlari eng ko'p, eng sersuv shaharlari bor, ichki dengizlari eng ko'p, eng sersuv va eng uzun daryolar shu okeanga quyiladi, eng va eng uzun daryolar shu okeanga quyiladi, eng baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi, baland qalqish ham shu okeanda kuzatiladi, materiklar dreyfi gipotezasiga asos bo'lgan, dengiz materiklar dreyfi gipotezasiga asos bo'lgan, dengiz transportida dunyoda birinchi o'rinda turadi.transportida dunyoda birinchi o'rinda turadi.

 Atlantika Atlantika okeani to'rtta materik orasida joylashgan. okeani to'rtta materik orasida joylashgan. Shimoldan janubga 12 ming km masofaga Shimoldan janubga 12 ming km masofaga cho'zilgan. Okeanning eng keng joyi mo'tadil cho'zilgan. Okeanning eng keng joyi mo'tadil kengliklarga (9450 km) va eng tor joyi (2620 kengliklarga (9450 km) va eng tor joyi (2620 km) shimoliy qismiga to'g'ri keladi. Qirg'oqlari km) shimoliy qismiga to'g'ri keladi. Qirg'oqlari Shimoliy yarimsharda kuchli Parchalangan, Shimoliy yarimsharda kuchli Parchalangan, Janubiy yarimshardagi sohillari ancha tekis.Janubiy yarimshardagi sohillari ancha tekis.

Okeanni o’rganilish Okeanni o’rganilish tarixi.tarixi.  Dastlab 1507- yilda geografik xaritaga „Atlantika Dastlab 1507- yilda geografik xaritaga „Atlantika okeani" nomi yozilgan. Atlantika okeani dengizlari okeani" nomi yozilgan. Atlantika okeani dengizlari qirg'oqlarida — Qadimgi Gretsiya, Karfagen, Misr, qirg'oqlarida — Qadimgi Gretsiya, Karfagen, Misr, Skandinaviyada dastlabki port-shaharlar vujudga Skandinaviyada dastlabki port-shaharlar vujudga kelgan. Mliloddan oldingi davrlarda finikiyaliklar, kelgan. Mliloddan oldingi davrlarda finikiyaliklar, arablar, rimliklar okean suvlarida suzishgan.arablar, rimliklar okean suvlarida suzishgan.

Atlantika okeani

16.08.2023

0

16873.5 KB

Похожие