logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Atmosferaning tuzilishi

Atmosferaning tuzilishi

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2712.2666015625 KB
Скачать
At mosferanin g t uzilishi A t mosferaning ahamiy at i . At mosfera — Yerni o‘rab t urgan hav o qobig‘i. Yunoncha « at mos » — bug‘, « sphaira» — shar ma’nosini bildiradi. At mosfera Yer bilan birga ay lanadi. Yer y uzini samodan k eladigan met eor jismlardan, Quy oshning t irik jonlar uchun zararli bo‘lgan ult rabinafsha nurlaridan saqlay di. At mosfera bo‘lmaganida Yer y uzi k unduzi +120°C gacha qizib, t unda esa – 180°, –200°C gacha sov ib k et ar edi. Hav o qobig‘i Yer y uzini shaff of k o‘rpa k abi asrab t uradi. Yerning hav o qobig‘i asosan ik k i xil gazdan, y a’ni azot v a k islorod aralashmasidan iborat . Hav odagi gazlarning 78 % ini azot , 21 % ini k islorod t ashk il et adi. Azot v a k islorod nisbat i o‘simlik lar t a’sirida saqlanib t uradi. Lek in av t omobillarda n chiqadigan is gazi, y irik k orxonalardan chiqadigan t ut un hav oni ifl oslay di. Yer hav o qobig‘ining y uqori aniq chegarasi y o‘q. Taxminan 2000 k m balandda dey iladi. Lek in t urli balandlik da hav oning t ark ibi, harorat i, zi chligi har xil bo‘lib, at mosfera bir qancha qat lamlarga ajrat iladi . Troposfera St rat ossfera Mezosfera Exosfera Termosfera O‘rt acha qalinligi 10—11 k ilomet r. Qut blar ust ida 8—9 k m, ek v at orda 18 k m gacha y et adi.Troposfera — at mosferaning quy i qat lami (« t ropos» - y unoncha so‘z bo‘lib, ay lanmoq, o‘zgarmoq degani). Hav odagi barcha suv bug‘lari shu qat lamda. Bu qat lamda bulut lar pay do bo‘ladi. Yog‘inlar y og‘adi, ob-hav o o‘zgarib t uradi, t irik mav judot lar shu qat lamda y ashay di (50-rasm). Yuqoriga k o‘t arilgan sari har 1000 m da harorat 6°C pasay adi. Yuqoriga k o‘t arilgan sari har 1000 m da harorat 6°C pasay adi. St rat osfera — (y unoncha « st rat um» — qat lam) t roposferadan y uqorida joy lashgan. Yuqori chegarasi 40—50 k m balandda. St rat osferaning quy i qismida harorat –45°C dan –75°C gacha pasay adi. Lek in y uqoriga k o‘t arilgan sari hav o isib, +10°C gacha k o‘t ariladi. Mezosfera, t ermosfera v a ek zosfera — (y unoncha « mesos» - o‘rt a, « t herme» — issiq, « ek zos» — t ashqi) at mosferaning y uqori qat lamlaridir. Bu qat lamlarda hav o juda siy rak v a k oinot dan k eladigan nurlar t a’sirida elek t r t ok ini y axshi o‘t k azadigan bo‘lib qolgan. At mosferani o‘rganish. Inson juda qadim zamonlardan ob-hav oni, at mosferada bo‘ladigan hodisalarni k uzat ib k eladi. At mosferada ro‘y beradigan ay rim hodisalar hav o ay nib, y omg‘ir y og‘ishidan, boshqa hodisalar esa hav o ochilishi, Quy oshli k unlar bo‘lishidan darak berishini odamlar qadimdan anglab olganlar. Hozirgi v aqt da at mosfera, unda ro‘y beradigan hodisalar duny oning t urli joy laridagi minglab met eorologik st ansiy alarda o‘rganiladi. Bu ishda elek t ron hisoblash mashinalari, k ompy ut erlar, hav o sharlari, met eorologik rak et alar, Yerning sun’iy y o‘ldoshlaridan foy dalaniladi. Savol va topshiriqlar: 1. At mosfera nima v a uning qanday ahamiy at i bor? 2. Hav o qanday gazlardan t ark ib t opgan? 3. Insonning at mosfera hav osi t ark ibiga t a’siri haqida gapirib bering. 4. At mosfera qanday qat lamlardan t uzilgan?

At mosferanin g t uzilishi

A t mosferaning ahamiy at i . At mosfera — Yerni o‘rab t urgan hav o qobig‘i. Yunoncha « at mos » — bug‘, « sphaira» — shar ma’nosini bildiradi. At mosfera Yer bilan birga ay lanadi.

Yer y uzini samodan k eladigan met eor jismlardan, Quy oshning t irik jonlar uchun zararli bo‘lgan ult rabinafsha nurlaridan saqlay di.

At mosfera bo‘lmaganida Yer y uzi k unduzi +120°C gacha qizib, t unda esa – 180°, –200°C gacha sov ib k et ar edi. Hav o qobig‘i Yer y uzini shaff of k o‘rpa k abi asrab t uradi.

Yerning hav o qobig‘i asosan ik k i xil gazdan, y a’ni azot v a k islorod aralashmasidan iborat . Hav odagi gazlarning 78 % ini azot , 21 % ini k islorod t ashk il et adi.

Похожие

SUYAKLAR TUZILISHI
ATОM TUZILISHI
O'SIMLIK HUJAYRASINING TUZILISHI
TIRIK ORGANIZMLARNING TUZILISHI
Kompyuter va uning tuzilishi