logo

Axborotlarni himoyalash va antiviruslar haqida

Загружено в:

16.08.2023

Скачано:

0

Размер:

891.9443359375 KB
Axborot larni himoy alash v a
ant iv iruslar haqida Axborot  v a jinoy at
Key ingi pay t larda axborot ni himoy a qilish 
muammolari nafaqat  mut axassislarni, balk i 
barcha hisoblash t exnik asidan 
foy dalanuv chilarni o‘ziga jalb et moqda. « Axborot »  t ushunchasiga y ondashuv  ham  
t ubdan o‘zgarib  bormoqda. 
Bu at ama k ey ingi 
pay t da k o‘proq sot ib 
olinadigan,
sot iladigan y ok i biror 
narsaga 
almashinadigan o‘ziga 
xos mahsulot ni
ifodalam oqda. Int ernet  axborot  « o‘g‘rilarini»
(axborot  o‘g‘rilari k ompy ut erlar 
y arat ilgunga qadar ham bo‘lgan) y angi 
pog‘onaga k o‘t ardi. Axborot  bilan ishlashda axloqiy  v a 
huquqiy  me’y orlar
Lot in t ilidagi media ( me dium ) so‘zi o‘zbek  t ilida 
vosit a, vosit achi, muhit    ma’nolarini bersa ham, 
hozirgi k unda bu so‘z ingliz t ilidagi mazmuniga 
mos radio, t elev ideniy e, mobil t elefon v a Int ernet  
v osit alarini o‘z ichiga oluv chi « ommav iy  axborot  
v osit alari»  k abi t ushunilmoqda. Int ernet  t armog‘ida ishlaganda axloqiy  v a huquqiy
me’y orlarga rioy a qilgan holda ma’lumot  y uborish, 
olinay ot gan
ma’lumot larni milliy  mafk uramiz, madaniy at imiz,  
qadriy at larimiz, muqaddas urfodat larimizga zid, 
qonunlarimizga xilof emasligini aniqlay  olish 
sav odxonligiga ega bo‘lish muhimdir
  Bunday  sav odxonlik   media-
sav odxonlik   deb at aladi. Media-
savodxonlik Viruslar t a’siri
Hozirgi k unda k ompy ut er t izimlariga o‘z 
malak asini oshirish uchun y ok i shunchak i 
« hazillashib»  buzg‘unchilik  qilay ot gan « y osh 
dast urchilar»  k o‘proq zarar y et k azadi. Chunk i 
ular juda k o‘pchilik ni t ashk il qiladi. Int ernet  orqali y et k azilishi mumk in bo‘lgan asosiy  zararlar:
•  Tarmoqqa ulangan v aqt ingizda k ompy ut eringizga 
ruxsat siz « k irish»  v a uni Sizning manfaat ingizga zid 
t arzda masofadan boshqarish;
•  Int ernet da uzat ilay ot gan ax borot lar « y o‘lda ushlab 
olinib» , ulardan nusx a olish y ok i o‘zgart irish;
•  Turli v irus (k ompy ut er xot irasidagi ma’lumot larni 
o‘chirish,
o‘zgart irish k abi ishlarni bajaruv chi v a boshqa dast ur 
t ark ibiga qo‘shilib olish, « y uqish»  xususiy at iga ega 
bo‘lgan maxsus dast ur) dast urlarini w ebsahifalarga 
« y ashirib qo‘y ish» ;
•  Turli dav lat  t ashk ilot lari v a xususiy  k orxonalarga 
t egishli
axborot larni o‘g‘irlash v a raqobat chi t ashk ilot larga 
sot ish y ok i
ma’lum miqdorda t o‘lov  t alab qilish;
•  jamiy at  mafk urasi v a ma’nav iy at iga zid axborot larni 
Int ernet da
e’lon qilish. V iruslar k lassifi k at siy asi
–  t armoq v iruslari.Viruslarni shart li rav ishda quy idagi 
guruhlarga bo‘lish mumk in:
–  fay l v iruslari [COM, EX E v a DLL ni 
zararlay di];
–  boot -v iruslar [disk et larni 
boshlang‘ich y uk lov chi sek t orlari (y ok i
MBR – Mast er Boot  Record) qat t iq 
disk ning y uk lov chi sohasini 
zararlay di];
–  mak rov iruslar; Fay l v iruslari k ompy ut erlarda eng k o‘p 
t arqalgan v iruslardir. 
Bu t oifa k ompy ut er 
v iruslari juda chidamli 
bo‘lib, o‘z v aqt ida eht iy ot  
chorasi
k o‘rilmasa, haqiqiy  
epidemiy aga ay lanad i.Ular barcha v iruslarning 
t axminan 80 %  ini t ashk il 
et adi.  •  Shax siy  v a lok al t armoqdagi k ompy ut erlarga 
t ashqaridan
Int ernet  orqali k irishni chek lov chi v a nazorat  qiluv chi 
t exnik  v a
dast uriy  v osit alardan foy dalanish;
•  Int ernet  orqali faqat  ishonchli manbalardan axborot  
olish v a
ularning asl nusxasiga mosligini t ek shirish;
•  Ma’lumot larni uzat ish v a qabul qilishda k ript ografi y a
(axborot ni k odlash) usullaridan foy dalanish;
•  Kompy ut er v iruslariga qarshi nazorat chi v a 
dav olov chi dast urlardan foy dalanish. Quy ida ushbu chora-t adbirlarning
asosiy lari k elt irilgan:Viruslardan himoy alanish Sizning shaxsiy  k ompy ut eringizda manfaat  k o‘rish 
maqsadida o‘g‘irlashga arziy digan qimmat li 
axborot  bo‘lmasligi mumk in.
Ammo bu axborot lar siz 
uchun zarur. Kompy ut er 
v iruslari esa
ularni o‘chirib y uborish y ok i 
foy dalanib bo‘lmay digan 
darajada
o‘zgart irib y uborishga qodir. Kompy ut er v iruslari t arixi 
Sinsinat i
shahri (Ogay y o sht at i) 
univ ersit et ining ilmiy  
xodimi, k ompy ut er 
xav fsizligi sohasida t aniqli 
mut axassis Fred Koen nom i 
bilan bog‘liq. 
Koen dast uriy  v osit alardan noqonuniy  
nusxa k o‘chirishga qarshi himoy a 
muammolari ust ida ish olib borib, y angi 
dast ur y arat di.Fred Koen  Kompy ut erdagi ma’lum ot larni v iruslardan 
himoy a et ish uchun ant iv irus dast urlar 
ishlab chiqarilgan. 
N ort on 
Ant iv irus Aidst estDrWeb for
Window s Kaspersk y
Ant iV irus
Av ira 
Int ernet
Securi t y McAfee 
Vi rusScan Av ast  Ant iv irus
N OD32
Ant iv irus dast urlar AQSH, Kanada, Rossiy aning 
bir qat or fi rmalari t omonidan ishlab 
chiqarilmoqda.
Hozirgi k unda quy idagi ant iv irus dast urlari 
k eng foy dalanilmoqda: Sav ol v a t opshiriqlar:
1. A xborot larni himoy a qilish nima uchun k erak ?
2. Int ernet  orqali k ompy ut er v a uning axborot  
resurslariga qanday  zarar y et k azilishi mumk in?
3. Viruslarning qanday  guruhlari bor?
4. Fay l v iruslari qanday  « k o‘pay adi» ?
5. A xborot  xav fsizligi v a « elek t ron 
jinoy at chi» lardan himoy alanishni t a’minlov chi 
chorat adbirlar haqida so‘zlab bering.
6. Kript ografi y a deganda nimani t ushunasiz?
7. Kompy ut er v iruslarining y arat ilishiga k im t urt k i  
bo‘lgan?

Axborot larni himoy alash v a ant iv iruslar haqida

Axborot v a jinoy at Key ingi pay t larda axborot ni himoy a qilish muammolari nafaqat mut axassislarni, balk i barcha hisoblash t exnik asidan foy dalanuv chilarni o‘ziga jalb et moqda.

« Axborot » t ushunchasiga y ondashuv ham t ubdan o‘zgarib bormoqda. Bu at ama k ey ingi pay t da k o‘proq sot ib olinadigan, sot iladigan y ok i biror narsaga almashinadigan o‘ziga xos mahsulot ni ifodalam oqda.

Int ernet axborot « o‘g‘rilarini» (axborot o‘g‘rilari k ompy ut erlar y arat ilgunga qadar ham bo‘lgan) y angi pog‘onaga k o‘t ardi.

Axborot bilan ishlashda axloqiy v a huquqiy me’y orlar Lot in t ilidagi media ( me dium ) so‘zi o‘zbek t ilida vosit a, vosit achi, muhit ma’nolarini bersa ham, hozirgi k unda bu so‘z ingliz t ilidagi mazmuniga mos radio, t elev ideniy e, mobil t elefon v a Int ernet v osit alarini o‘z ichiga oluv chi « ommav iy axborot v osit alari» k abi t ushunilmoqda.