МАВЗ Ў Ъ : БИОГЕОСЕНОЗ ВА РОЛИ ОН ДАР ТАБИАТ

Биогеосеноз (аз юнон ӣ “ bios” -ҳ аёт , “ geo” -замин ва “ koinos ” -умум ӣ )биосистемаи кушоде мебошад , ки аз бактерия, замб ӯ ру ғ, растан ӣ ва ҳ айвоноти намуд ҳ ои гуногун иборат буда , дар ҷ араёни эволютсия ҳ удуди муайянро иш ғол кардаанд . Таълимот оиди биогеосеноз аз тарафи олими ботаники рус Сукачев пешни ҳ од карда шуд . Ӯ во ҳ иди му ҳ ими сохти функсионалии табиати зинда будани биогеосеноз , инчунин аз ду қ исми таркиб ӣ – ма ҷ м ӯ и организм ҳ ои зинда (биосеноз ) ва ма ҷ м ӯ и шароит ҳ ои му ҳ ити атроф – биотоп (аз юнонии “ bios” -ҳ аёт , “ topos ” - ҷ ой ) иборат будани биогеосенозро нишон дод .

Дар р ӯи Замин ягон ҷойе нест , ки ҷамоа ҳои таби ӣ вонах ӯранд . Ҳ аёт дар шакли биогеосеноз ҳо қариб тамоми қисм ҳои му ҳити атрофро иш ғол кардааст . Ин бошад дар навбати худ ба сифати яке аз дара ҷаҳои сохти ҳаёт аҳамияти му ҳим доштани биогеосенозро ифода мекунад . Ҳ ар як биогеосеноз дар як ҳудуди муайян па ҳн шудааст ва сар ҳади муайянро доро аст . Ҷ амоа ҳои организм ҳои зинда дар биёбон ҳо , па ҳно ҳо шимол ӣ , экватор, ба ҳр ва уқёнус ҳо , хок ва кӯҳҳ о ҳам вомех ӯранд . Структураи биогеосеноз (мувофи қи В. Н. Сукачёв)

Хусусият ҳ ои ба худ хоси дара ҷ аи биогеосенозии ҳ аёт . Биогеосеноз ҳ о ба монанди ҳ амаи биосистема ҳ о системаи бар қ арори яклухт буда , ин хусусият ҳ ои он ҳ о ба воситаи гардиши модда ҳ о таъмин карда мешаванд . Сохт ва хусусият ҳ ои биогеосенозро қ исми ало ҳ идаи экология – биогеосенология меом ӯ зад . Биогеосеноз ҷ амоа ҳ ои организм ҳ ои зиндаеро дар бар мегирад , ки он ҳ о дар як ҳ удуди муайяни бо воситаи омил ҳ ои абиотикии табиат ва мубодилаи модда ва энергияи узван ало қ аманд зиндаг ӣ мекунанд .

Биогеосеноз системаи биологии бар қарор ва худидоракунанда буда , дар он организм ҳои зинда (микроорганизм ҳо , растани ҳо , ҳайвонот ) бо қисм ҳои таркибии табиати ғайризинда (об, хок , и қлим ) ало қаманданд . Ба он ҳо биогеосеноз ҳои к ӯҳ , ҷангал , доманак ӯҳ , мар ғзор мисол шуда метавонанд . Ҷ араён ҳои аз ҳама му ҳиме , ки дар дара ҷаи биогеосеноз мушо ҳида мешаванд ин ҳо : синтези биомассаи таъминкунандаи ҳаёти намуд ҳо ; идора кунии доимияти шумораи намуд ҳо ; ҷоришавии модда ҳо ва энергия, ки бар қарории биосистемаро таъмин мекунанд , ба ҳисоб мераванд .