logo

БОШҚАРУВДА ПСИХОДИАГНОСТИКА. САМАРАЛИ РАҲБАР СИФАТЛАРИНИ АНИҚЛАШ

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

342.5 KB
БОШБОШ
ҚҚ
АРУВДА АРУВДА 
ПСИХОДИАГНОСТИКА. ПСИХОДИАГНОСТИКА. 
САМАРАЛИ РА БАР ҲСАМАРАЛИ РА БАР Ҳ
СИФАТЛАРИНИ СИФАТЛАРИНИ 
АНИ ЛАШ 	
ҚАНИ ЛАШ Қ    ҲҲ
ар ар 
ққ
андай шароитда самарали андай шароитда самарали 
бошбош
ққ
арувни таъминловчи шахс арувни таъминловчи шахс 
хислатлари сараланаётган хислатлари сараланаётган 
хислатларнинг 5%ини ташкил хислатларнинг 5%ини ташкил 
этдиэтди
(Универсал хислатлар)(Универсал хислатлар)
•
Интеллект   - му ҳ им ва  қ ийин 
вазифаларни еча олиш  қ обилияти  
•
Ташаббускорлик
•
Ў зига ишонч    Кадрларни ба олашнинг ма садиҳ қКадрларни ба олашнинг ма садиҳ қ
•
Ўтмишда бажарилган ишларни та лил 	
ҳ
илиш (хатолар);	
қ
•
Бугунги фаолиятни яхшилаш;
•
Келажакка ма садлар  ўйиш;	
қ қ
•
Касбий таълимга ва ривожланишга бўлган 
эхтиёжни ани лаш;
қ
•
Ходимларнинг потенциалини ва карьера 
ўсишини ба олаш;	
ҳ
•
Берилаётган маош хажмини ўзгартиришни 
та лил этиш;	
ҳ
•
Шахсни м отивация лаш    Касбий психологик танлаш Касбий психологик танлаш 
зарурати зарурати 
уйидаги икки қуйидаги икки қ
ол	
ҳолҳ
атда пайдо бўлади атда пайдо бўлади 
1.Бирон фаолиятни самарали ижро 
этувчи бир неча номзоднинг борлиги
2. Ушбу мутахассислик бўйича ма оратни 	
ҳ
шакллантириш  ийинлиги ва 	
қ
серхаражатлилиги шароитида      Кадрларни ба олаш тармо лариҳ қКадрларни ба олаш тармо лариҳ қ
Кадрларни 
баҳолаш
Шахсни баҳолаш Меҳнат самарасини 
баҳолаш
Меҳнат самарасини 
баҳолаш Имкониятларни 
баҳолаш Шахс ривожланиши 
(истиқболини) 
баҳолаш    Самарали ра ҳ барликни таъминловчи 
хислатлар мажмуасини ишлаб чи қ ишда 
қ уйидаги омиллар  ҳ исобга олинади:
•
М е ҳ нат тури, 
•
Б ош қ ариладиган жамоанинг катта-
кичиклиги ва структураси, 
•
Қ арор  қ абул  қ илиш учун зарур ва қ т, 
•
Х одимларнинг индивидуал -психологик 
хусусиятлари,  
•
А йни пайтдаги иш вазияти     РаРа
ҳҳ
барликни бажариш барликни бажариш 
имконияти (компетенция) имконияти (компетенция) 
борлигини аниборлигини ани
ққ
лаш мезонларилаш мезонлари
•
Ушбу касб б ў йича билим ва малакалар
•
Касбга оид масалаларни  ҳ ал этишда 
муста қ ил ва ижодий ёндошиш
•
Инсонлар билан ишлашга ва уларни 
бош қ аришга мойиллик
•
Маънавий етуклик ва сиёсий маданият
•
Шахснинг мотивация- адрият со аси қ ҳ    Компетент ёндошувининг 
ривожланиши  
•
Б илим , к ўникма ва малакалар
•
Профессионал муҳим сифатлар
•
Комп е тенциялар      Компетенция таркиби 
Компетенция  =   Билим,  малака, кўникма + 
Тажриба  + Мотив ация      Рахбарлик учун зарур 
компетенциялар  
•
Корпоратив компетенциялар  
(корхонанинг барча ходимларига тегишли 
компетенциялар  – корпоратив маданият 
талабларига жавоб бериш )
•
Бошқарув компетенциялари  (менежмент 
тамойилларига амал  қ илиш)
•
Касбий компетенциялар  (ўз касбини 
яхши билиши)    РР
ахбарлик малакаларини аниахбарлик малакаларини ани
ққ
лашда лашда 
ўқўқ
лланиладиган услубларлланиладиган услублар
•
Биография \ ме ҳ нат дафтарчаси
•
Характеристика \ й ў лланма ва тавсиялар
•
Синов муддати 
•
Анкета 
•
Су ҳ бат
•
Кузатиш
•
Психологик тестлар
•
Тажриба –Табиий ва лаборатория экспер-т и  
•
Вазиятни моделлаштириш (Ассесмент 
Маркази)
•
Экспертлар ба оси	
ҳ    Услублар Ишончлилиги
1 Ассесмент маркази 80 %
2 Касбга лойи лик тестиқ 60 %
3 Умумий  обилиятларни ани лаш тести	
қ қ 50 – 60 %
4 Шахс тес т лари  40 %
5 Интервью  30 %
6 Тавсиянома  20 %
7 Астрология, графология 10 %Психологик  методлар тавсифиПсихологик  методлар тавсифи    ПСИХОЛОГИК БА ОЛАШҲПСИХОЛОГИК БА ОЛАШҲ
методлариметодлари
•
ШАХСНИНГ ЎЗИНИ 
БА ОЛАШ 	
Ҳ
МЕТОДЛАРИ
•
Тест
•
Сўровнома
•
Анкета •
ШАХСНИ ТАШ И 	
Қ
БА ОЛАШ 	
Ҳ
МЕТОДЛАРИ
•
Интервью
•
Сўров
•
Кузатиш
•
Экспертлар ба оси	
ҳ
•
Биографик метод
•
Фаолият ма суллари 	
ҳ
тахлили    Ра ҳ барликка мойилликни 
ани қ лаш  методлари
•
Психологик тестлар -  қ ис қ а 
муддатли вазифалар б ў либ, 
синалувчининг  қ обилияти, 
темперамен т  ва характер 
хислатларини ани қ лайди
•
Муаммоли вазиятларни 
моделлаштириш    Ташкилотда ишлаётган ходимни Ташкилотда ишлаётган ходимни 
баба
ҳҳ
олаш услублари ичида самарали олаш услублари ичида самарали 
деб топилганидеб топилгани
 - экспертлар  - экспертлар 
баба
ҳҳ
осиоси
БаБа
ҳҳ
о объектив бо объектив б
ўў
лишини лишини 
таъминлайдиган омиллар - таъминлайдиган омиллар - 
1) экспертларни т1) экспертларни т
ўғўғ
ри танлашри танлаш
2) 2) 
жавобнинг жавобнинг 
махфийлигимахфийлиги
        
(аноним(аноним
лигилиги
))    Экспертларнинг оптимал Экспертларнинг оптимал 
сони  уч киши:сони  уч киши:
  
1) Ю1) Ю
ққ
ори лавозимдаги ходим ёки ори лавозимдаги ходим ёки 
        
рара
ҳҳ
барбар
2) Тенг лавозимдаги 2) Тенг лавозимдаги 
ҳҳ
амкасаба  амкасаба  
3) 3) 
ўҚўҚ
л остида ишлайдиган ходимл остида ишлайдиган ходим
ҲҲ
иссий муносабатлар иложи борича иссий муносабатлар иложи борича 
нейтрал бнейтрал б
ўў
лиши кераклиши керак
Ишдаги мулоИшдаги муло
ққ
от, контактлар сони от, контактлар сони 
маълумот олиш учун етарли маълумот олиш учун етарли 
бб
ўў
лиши кераклиши керак    Ба олаш методологияси ҳ
•
Ба ҳ олашга гуманистик ёндошув
•
Баҳоланиши зарур бўлган  ҳ одисанинг мезон 
кўрсаткичлари
•
Ба ҳ олаш натижаларининг ха ққ онийлиги \ 
ишончлилиги
•
Ўринли услубларни танлаш \ валидлик 
•
Ба ҳ олаш жараёнининг экологиклиги    Методикалар самарасини туширувчи 
омиллар
•
Методикаларнинг замонавий эмаслиги
•
Менталитетдаги фарқлар
•
Таржимадаги ноаниқликлар
•
Экспериментаторнинг малакаси
•
Тадқиқот ўтказилаётган муҳит, шароит       ФАОЛИЯТ ВАЗИЯТЛАРИНИ ФАОЛИЯТ ВАЗИЯТЛАРИНИ 
МОДЕЛЛАШТИРИШ ВА БУ МОДЕЛЛАШТИРИШ ВА БУ 
ШАРОИТДА ХОДИМНИ ШАРОИТДА ХОДИМНИ 
КУЗАТИШ услуби: КУЗАТИШ услуби: 
Ассесмент МарказАссесмент Марказ
муаммоли ва  ийин қмуаммоли ва  ийин қ
вазиятда кузатишвазиятда кузатиш    ХОДИМНИ ФА АТ БИР ҚХОДИМНИ ФА АТ БИР Қ
УСЛУБДА …. БА ОЛАШ - У 
ҲУСЛУБДА …. БА ОЛАШ - У Ҳ
А ИДА БИР ТОМОНЛАМА 	
Ҳ ҚА ИДА БИР ТОМОНЛАМА Ҳ Қ
МАЪЛУМОТГА ОЛИБ КЕЛАДИМАЪЛУМОТГА ОЛИБ КЕЛАДИ
Ходим  а ида объектив 	
ҳ қХодим  а ида объектив ҳ қ
малумот олиш бир нечта малумот олиш бир нечта 
методлардан фойдаланишни методлардан фойдаланишни 
та озо этади	
қта озо этадиқ    Ходимларни ба олашнинг ҳХодимларни ба олашнинг ҳ
ахло ий жи атлари ба олаш 	
қ ҳ ҳахло ий жи атлари ба олаш қ ҳ ҳ
жараёни объектив жараёни объектив 
ўў
таётганини таётганини 
кўрсатади: кўрсатади: 
- Олинган натижалар анонимлиги- Олинган натижалар анонимлиги
- Натижаларни ходимга таништириб- Натижаларни ходимга таништириб
  бориш  бориш
      ПРОФЕССИОГРАММА -ПРОФЕССИОГРАММА -
  
касбнинг ижтимоий-касбнинг ижтимоий-
и тисодий, ишлаб қи тисодий, ишлаб қ
чикариш ва техник, чикариш ва техник, 
санитария-гигиена, санитария-гигиена, 
психологик ва бош а 	
қпсихологик ва бош а қ
хусусиятларини баён хусусиятларини баён 
этишдир этишдир     ПРОФЕССИОГРАММА ТУЗИШ - ПРОФЕССИОГРАММА ТУЗИШ - 
ЭКСПЕРТЛАР ИШТИРОКИДА ЭКСПЕРТЛАР ИШТИРОКИДА 
АМАЛГА ОШИРИЛАДИАМАЛГА ОШИРИЛАДИ
  
 ПРОФЕССИОГРАММА ор али - қ ПРОФЕССИОГРАММА ор али - қ
шу касб фаолиятини  шу касб фаолиятини  
самарали бажариш асоси самарали бажариш асоси 
яратиладияратилади    Японияда ходимларни 
лавозимга танлаш тажрибасидан
•
Honda  компанияси мисолида
•
Менежерлик лавозимига танлаш    ЖАМОАНИ БОШКАРУВ УСЛУБИ -
1) РАХБАРНИНГ ИНДИВИДУАЛ 
ПСИХОЛОГИК ХУСУСИЯТЛАРИ ВА 
КОБИЛИЯТИ ЙИГИНДИСИ ДИР
2) ТАШКИЛОТДА ПАЙДО БУЛАЁТГАН 
ВАЗИФАЛАРНИ ХАЛ ЭТИШ 
МАКСАДИДАГИ КУЛЛАЁТГАН 
ОДАТИЙ  УСУЛ ВА ВОСИТАЛАР ДИР     АВТОРИТАР  БОШКАРУВ УСЛУБИ
Ташкилот олдидаги вазифаларни  ҳ ал 
этишда яккахокимлик ёндошуви 
устун туради.
АВТОРИТАР УСЛУБИ мавжуд 
ташкилотда ходимлар  “ Рахбар  нима 
деркин ” , деб пойлашади 
АВТОРИТАР УСЛУБ хукмрон 
жамоаларда ташаббус, хал  қ илувчи 
ва охирги с ў з ра ҳ бар зиммасида 
қ олади.    АВТОРИТАР УСЛУБнинг 
 ижобий томонлари
•
  АВАРИЯЛИ, ТАСОДИФИЙ ВА КИЙИН 
ВАЗИЯТЛАРДА ЖАМОАНИ ЕТАКЛАБ 
КЕТИШ
•
  ЖАМОАДА КУЧЛИ ТАРТИБ-ИНТИЗОМ 
МАВЖУД
•
  ХАММА МАЪСУЛИЯТ БИР КИШИДА 
(баъзи ходимлар шундай рахбар кул 
остида самарали ишлайдилар)    АВТОРИТАР УСЛУБнинг 
 салбий томонлари
•
  ходимларда ташаббус б ў лмайди
•
  ички норозилик  кучаяди
•
ра ҳ барга  қ арши оппозия пайдо 
б ў лади    ДЕМОКРАТИК ёки коллегиал рахбарлик услуби
Ме ҳ нат жамоасини  ҳ аракатлантирувчи ва 
тартибга солувчи асосий омил жамоа фикри, 
мавжуд  қ онун ва  қ оидаларга риоя  қ илиш.
Демократик ра ҳ барнинг асосий шиори  - 
“ қ арор  қ абул  қ илишда жамоа билан 
масла ҳ атлашиш керак”    ЛИБЕРАЛ ра ҳ барлик 
услуби
Жамоа  ў з ихтиёрича яшайди, “ о қ им  
б ў йлаб  о қ иб кетаверади”    Бошқарув матрицаси
Ходимларга йўналганлик                 
ю қ ори  9     1.9.    “ Либерал ”                                             9.9.  “Ташкилотчи”               
 
      
  8            
 
  6  
 
5   5.5.   “Манипулятор”  
 
                                                  
            4                                               
 
            3  
 
            2    1.1.   “Пессимист”                                        9.1.   “Диктатор”      
 
                              
            1   2  3  4  5  6  7  8  9  10         
                                                                                                                Ишлаб  
                                                                                                              чи қ аришга                                                                                                             
                                                                                                               йўналганлик  
                        
                   Кам                                                                                       Кўп                  ЭЪТИБОРИНГИЗ 
УЧУН 
РАХМАТ!

БОШБОШ ҚҚ АРУВДА АРУВДА ПСИХОДИАГНОСТИКА. ПСИХОДИАГНОСТИКА. САМАРАЛИ РА БАР ҲСАМАРАЛИ РА БАР Ҳ СИФАТЛАРИНИ СИФАТЛАРИНИ АНИ ЛАШ ҚАНИ ЛАШ Қ

ҲҲ ар ар ққ андай шароитда самарали андай шароитда самарали бошбош ққ арувни таъминловчи шахс арувни таъминловчи шахс хислатлари сараланаётган хислатлари сараланаётган хислатларнинг 5%ини ташкил хислатларнинг 5%ини ташкил этдиэтди (Универсал хислатлар)(Универсал хислатлар) • Интеллект - му ҳ им ва қ ийин вазифаларни еча олиш қ обилияти • Ташаббускорлик • Ў зига ишонч

Кадрларни ба олашнинг ма садиҳ қКадрларни ба олашнинг ма садиҳ қ • Ўтмишда бажарилган ишларни та лил ҳ илиш (хатолар); қ • Бугунги фаолиятни яхшилаш; • Келажакка ма садлар ўйиш; қ қ • Касбий таълимга ва ривожланишга бўлган эхтиёжни ани лаш; қ • Ходимларнинг потенциалини ва карьера ўсишини ба олаш; ҳ • Берилаётган маош хажмини ўзгартиришни та лил этиш; ҳ • Шахсни м отивация лаш

Касбий психологик танлаш Касбий психологик танлаш зарурати зарурати уйидаги икки қуйидаги икки қ ол ҳолҳ атда пайдо бўлади атда пайдо бўлади 1.Бирон фаолиятни самарали ижро этувчи бир неча номзоднинг борлиги 2. Ушбу мутахассислик бўйича ма оратни ҳ шакллантириш ийинлиги ва қ серхаражатлилиги шароитида

Кадрларни ба олаш тармо лариҳ қКадрларни ба олаш тармо лариҳ қ Кадрларни баҳолаш Шахсни баҳолаш Меҳнат самарасини баҳолаш Меҳнат самарасини баҳолаш Имкониятларни баҳолаш Шахс ривожланиши (истиқболини) баҳолаш