logo

Персонални бошқариш

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

707.580078125 KB
Персонални 
бошқариш
ПЕРСОНАЛНИ РЕЖАЛАШТИРИШ ВА ИШ ЖОЙЛАРИ 
ТА ҲЛИЛИ       Режа
1. Кадрларни режалаштириш 
2. Иш жойи таҳлили       1. Кадрларни 
режалаштириш

Ма қ сад : қанча, қандай малакалар бўйича, 
қачон, қаерда ва қандай харажатлар билан 
ташкилотга ходимлар керак бўлишини аниқлаш

Аввал ташқи муҳит, сўнг ички имкониятлар 
ўрганилади, кейин таҳлил қилинади ва якунда 
қарор қабул қилинади: ёки олдинги таркиб 
сақланиб қолади ёки қўшимча ходимлар 
ёлланади ёки айримлари қисқартирилади       Режалаштириш ва прогнозлаштириш: 
фарқлар

Персонални режалаштириш

Қайси ўринларни ташкилот тўлдириши 
керак ва қандай тўлдириш кераклиги 
тўғрисида қарор қабул қилиш.

Менежерлар қўнимсизлигини 
режалаштириш

Ташкилотнинг муҳим иш ўринларини 
қандай қилиб тўлдириш жараёни.

Нимани прогнозлаштириш?

Умумий персонал  эҳтиёжлари 

Ички номзодлар билан таъминлаш

Ташқи номзодлар билан таъминлаш       Персоналга бўлган эҳтиёжни 
прогнозлаштириш усуллари 

Усуллар : миқдорий ва сифатий

Ми қ дори й  усуллар :

Экспертли баҳолаш усули;

Тренд та ҳлили, динамик қаторлар таҳлили 
(экстраполяция);

Корреляцион-регрессион таҳлил усули;

Меҳнатни нормалаш усули (ҳар бир иш жараёнига 
сарфланадиган иш вақтидан келиб чиқиб, 
кадрларга эҳтиёжни аниқлаш);       Персоналга бўлган эҳтиёжни 
прогнозлаштириш усуллари 

Тренд таҳ ли ли ва эк страполяци я усули   – ташкилот жуда йирик бўлса, унинг ташкилий 
тузилмаси ва ташқи муҳит ўзгармас бўлса (айниқса, қисқа муддатли даврда) 
қўлланилади. Трендлар – календар вақт ва персонал сони орасидаги боғлиқликни 
ифодалайди; унинг камчилиги – бошқа омилларнинг персонал сонига таъсир этиши 
инобатга олинмаслигидир.

Эк спертли  баҳ олаш  усули   – иш жараёнлари тўғрисида, ташқи муҳит ўзгарувчанлиги ва 
у ҳақида миқдорий маълумотлар камлиги шароитида қўлланилади

Корреляци он-регресси он таҳ ли л –  тренд таҳлили ва экстраполяция усули 
камчилигини бартараф этади, яъни фақатгина вақтни 
инобатга олмайди. Масалан, савдо супермаркетида 
маҳсулот сотувидан тушган даромад персонал сонига 
боғлиқлигини регрессион модел кўрсатиб беради.

Меҳ натни  норм алаш  усули  -  (ҳар бир иш жараёнига сарфланадиган иш вақтидан 
келиб чиқиб, кадрларга эҳтиёжни аниқлаш) – энг яхши усул, лекин кўп ҳисоб-китобни, 
иш жойларини изчил ўрганишни, вақт ва меҳнат нормаларини билишни талаб қилади; 
кўпроқ саноат ишлаб чиқариш цехларида қўлланилади: бунинг ишлаб чиқариш 
хажмлари (дастури), ишлаб чиқариш нормалари, прогнозлаштирилган меҳнат 
унумдорлиги ўзгариши ва ишлар таркибини билиш лозим.       2. Иш таҳлили (ИТ)

ИТ  – иш жойидаги функционал мажбуриятлар (ҳамда малакавий 
характеристикаларни) ва даъвогарга шу иш жойида ишлаш учун 
қўйиладиган талабларни аниқлаш жараёни

Иш  ж ой и даги  ам аллар  – мас., сотиш ёки дарс бериш 
(қачон, қандай ва кимга)

Иш лаш  стандартлари   ( performance standards )  –  ишлаш 
сифатини сифатий ва ми қ дорий кўрсаткичлар ёрдамида 
белгилаш;

Иш жойидан келиб чиққан ҳолда  даъ вогарга қ ў й и лади ган 
талаблар  – мас., психологик барқарорлик, профессионал 
билим ва амалий кўникмалар

Иш  ю к лам аси  ва ш арои тлари   – иш вақти, амаллар сони ва 
кўлами, атрофдаги шароит, хавфсизлик ҳолати

Агар  ташқи муҳит ўзгариб турса, ИТ унга мослашиш мақсадида 
тез-тез ўтказилиб туради       Иш  таҳ ли ли  асослари :  атам алар
Иш  таҳ ли ли  -
иш тафсилоти ва талабларини аниқлаш жараёни.
Иш  таф си лоти  -
ишдаги вазифалар, ваколатлар, мажбуриятлар, меҳнат 
шароитлари.
Иш  талаблари  -
иш даги  “иш олувчига қўйилган  талаблар”, яъни иш олувчининг 
керакли бўлган маълумот даражаси, билим, қобилият ва 
кўникмалари, шахсий сифатлари.       ИТ нинг амалий аҳамияти 
(қўлланиши соҳаси)

Персонални  танлаш  (рек ру ти нг) да к ерак  бўлади : 
эълондаги даъвогарга қўйиладиган талаблар ИТ дан 
олинади

Иж ти м ои й адолат при нци пи ни   амалга оширишда 
муҳим ўрин тутади: юклама адолатли 
тақсимланишини аниқлашда

Иш  ф аоли яти  сам арадорли ги ни  баҳ олаш  
(аттестаци я) га  асос ҳисобланади: агар 
мажбуриятлар ва стандартлар маълум бўлса

Меҳ натга ҳ ақ  тўлаш да  керак бўлади

Малак а ош и ри ш  талаби ни  ани қ лаш да  муҳим 
роль ўйнайди

Меҳ нат бўли ни ш и  ва и х ти сослаш у ви ни  янада 
ях ш илаш да       Иш таҳлилида йиғиладиган маълумотлар 
турлари
Иш фаолияти 
самарадорлиги 
мезонлари 
тўғрисида
Иш олувчининг  
иш жойидаги 
амаллари 
тўғрисидаИш олувчига 
қўйилган 
талаблар
Иш шароитлари 
тўғрисида Машиналар , 
инструментлар , 
ускуналар ва иш 
воситалари 
тўғрисида
Иш фаолияти 
стандартлари 
тўғрисидаИш таҳлилида 
йиғиладиган 
маълумотлар       ИТ босқичлари
1. Маълу м от йи ғ иш  усули ни  танлаш : интервью, сўровнома 
ёки кузатув
2. Қ ў ш и м ча м аъ лу м от м анбалари ни  излаш : корхонанинг 
миссияси ва асосий мақсади, ташкилий-бошқарув 
тузилмаси, иш жараёнининг схемалари, ходимларнинг ўз 
иши ҳақида кундалик қайдлари
3. Зару р бўлса репрезентатив и ш  ж ойларини аниқ лаш : 
бир ҳил иш жойларидан биттасини танлаш
4. Иш  таҳ ли ли ни  ам алга ош ириш
5. ИТ нати ж алари ни ам алда тек ш ири ш
6. Иш  таф си лоти ни  ва даъ вогарларга қ ў йи лади ган 
м алак авий  талабларни и ш лаб чи қ иш       Иш таҳлили учун маълумотларини йиғиш 
усуллари
Интервьюлар Сўровномалар КузатувларИш таҳлили учун маълумотларини йиғиш 
усуллари
Кундаликлар 
ва журналлар       Иш таҳлили маълумотлари йиғиш 
усуллари :  Интервью

Маълумот манбалари

Алоҳида ходимлар

Ходимларнинг гуруҳи

Ишни биладиган раҳбар

Афзалликлар 

Умумий (тавсифий) 
маълумотларни 
топишда тез ва тўғри 
йўл

Ноқулайлилар 
(камчиликлар)

Субъектив маълумотлар 
олинади 
Интервью шакли

Тизимлаштирилган 

Тизимлаштирилмаган       Иш таҳлили маълумотларни йиғиш 
усуллари :  Сўровнома

Маълумот манбалари

Ходимлар иш билан 
боғлиқ вазифалари ва 
мажбуриятларига оид 
сўровномани 
тўлдиришади

Сўровнома шакли

Тизимлаштирилган

Очиқ сўровнома   
Афзалликлар

Кўп сонли персонал 
ҳақида маълумотларни 
тез ва самарали олиш 
йўлидир

Ноқулайликлар

Сўровномани тайёрлаш 
учун кетган харажатлар ва 
вақт юқори       Иш таҳлили маълумотлари йиғиш 
усуллари :  Кузатув

Маълумот манбаси

Менежерлар томонидан 
ходимларни кузатиш, 
уларнинг жисмоний 
фаолиятини назорат 
қилиш 
Афзалликлар

Биринчи қўл маълумот билан 
таъминлайди

Объектив маълумотлар  
олинади

Ноқулайлик

Вақт сарфи

Кузатувга таъсирчан 
ходимларнинг ишлашига 
салбий таъсир қилади

Барча иш жараёнларини 
қамраб олиш қийин  

Агар юкори даражадаги ақлий 
мехнат килинса, ушбу усулнинг 
амалий ахамияти анча пасаяди       Иш таҳлили маълумотлари йиғиш усуллари :  
Иштирокчилар кундаликлари / дафтарлари

Малумот манбаси

Ходимлар ҳар бир иш 
фаолияти бўйича 
хронологик тартибда 
кундалик/дафтар 
юритади 
Афзалликлар

Иш ҳақида деярли тўлиқ 
маълумот олинади

Иш таҳлилида 
ходимларнинг ўзи 
иштирок этади

Ноқулайликлар

Субъектив маълумотлар 
олинади

Маълумотлар олиниши 
ходимларнинг ўз бажарган 
ишларини аниқ эслаб 
қолишларидан боғлиқ       Эъти борингиз у чу н 
ра ҳ м ат!!!

Персонални бошқариш ПЕРСОНАЛНИ РЕЖАЛАШТИРИШ ВА ИШ ЖОЙЛАРИ ТА ҲЛИЛИ

Режа 1. Кадрларни режалаштириш 2. Иш жойи таҳлили

1. Кадрларни режалаштириш  Ма қ сад : қанча, қандай малакалар бўйича, қачон, қаерда ва қандай харажатлар билан ташкилотга ходимлар керак бўлишини аниқлаш  Аввал ташқи муҳит, сўнг ички имкониятлар ўрганилади, кейин таҳлил қилинади ва якунда қарор қабул қилинади: ёки олдинги таркиб сақланиб қолади ёки қўшимча ходимлар ёлланади ёки айримлари қисқартирилади

Режалаштириш ва прогнозлаштириш: фарқлар  Персонални режалаштириш  Қайси ўринларни ташкилот тўлдириши керак ва қандай тўлдириш кераклиги тўғрисида қарор қабул қилиш.  Менежерлар қўнимсизлигини режалаштириш  Ташкилотнинг муҳим иш ўринларини қандай қилиб тўлдириш жараёни.  Нимани прогнозлаштириш?  Умумий персонал эҳтиёжлари  Ички номзодлар билан таъминлаш  Ташқи номзодлар билан таъминлаш

Персоналга бўлган эҳтиёжни прогнозлаштириш усуллари  Усуллар : миқдорий ва сифатий  Ми қ дори й усуллар :  Экспертли баҳолаш усули;  Тренд та ҳлили, динамик қаторлар таҳлили (экстраполяция);  Корреляцион-регрессион таҳлил усули;  Меҳнатни нормалаш усули (ҳар бир иш жараёнига сарфланадиган иш вақтидан келиб чиқиб, кадрларга эҳтиёжни аниқлаш);