logo

Chiziqli inshoat terassasini nevelirlash natijalarini ishlab chiqish va planini chizish

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

754.228515625 KB
MAVZU: CHIZIQLI  INSHOAT  TERASSASINI  
NEVELIRLASH  NATIJALARINI  ISHLAB  CHIQISH  
VA  PLANINI  CHIZISH .
                                           RE JA:
1.NIVERILLASH  HAQIDA TUSHINCHA.
2.NIVERILLASH  NATIJALARINI ISHLAB CHIQISH VA PLANINI  CHIZISH. NIVELIR –  BU OPTIK  MEXANIK  ASBOB  BÒLIB,  UNING  YORDAMIDA  GORIZANTAL   TEKISLIKKA  PARALLEL  CHIZIQ  
QURILADI.  HOZIRGI  VAQTDA  NIVERILLAR   KONSTRUKTIV  JIHATDAN   QUYIDAGILARGA   BÒLINADI.   QARASH  
TRUBASIGA  SLINDRIK   ADILAK  ÒRNATILGAN  NIVERILLAR  .  BU NIVERILLAR    VIZIR  ÒQI  SLINDRIK  ADILAK   
YORDAMIDA  GORIZANTAL  HOLATGA KELTIRILADI.  KOMPENSATORLIK  NIVELIRLAR   BU NIVERILLARDA  VIZIR  ÒQI  
KOMPENSATOR  QURILMASI  YORDAMIDA  AVYOMATIK  RAVISHDA   GORIZANTAL  HOLATGA KELTIRILADI. NIVERILNING  KÒRINISHI. NIVERILLAR   ANIQLIK  JIHATIDAN  3 GURUHGA BÒLINADI.BULAR  
QUYIDAGILAR:  YUQORI  ANIQLIKDAGI  NIVERILLAR   N3,  N3K, 
K3KL,  TEXNIKAVIY  NIVERILLAR N10.  NIVERIL  MARKALARIDAGI  N- 
NIVERIL,  RAQAM  BIR KM  UZUNLIKDAGI  YÒLNI  NIVERILLASHDA  
ISHLATILADI.   NIVERIL  ISHLATISH   VAQTIDA   SHTATIV  13 GA,  
ÒRTADAN  NIVERILLASHDA  SHTATIV NUQTALAR  ORASIGA,  
OLDINDAN  NIVERILLASHDA  ESA  NUQTAGA  ÒRNATILADI. JOYDAGI  IKKI NUQTANING   BIR – BIRIGA   NISBATAN   BALANDLIGINI   ANIQLASH  
KERAK   DEYLIK.   BUNING  UCHIN    A  NUQTAGA  NIVELIR  ,  B  NUQTAGA  REYKA  
TIK   QILIB  ÒRNATILADI.  NIVELIR    ISHLAYDIGAN    HOLATGA    KELTIRILIB,     
QARASH   TRUBASI     REYKAGA  VIZIRLANADI   VA  B  SANOQ   OLINADI.     
ASBOBNING    REYKA    YOKI    RULETKA  BILAN  ÒLCHANGAN   BALANDLIGI     I 
GA   TENG   BÒLSA,    V  NUQTANING   A  NUQTAGA   NISBATAN    BALANDLIGI     
H=I-B    BÒLADI.  DEMAK   OLDINGA   NIVERILLASHDA   BIR    NUQTANING    
IKKINCHI  NUQTAGA    NISBATAN   BALANDLIGI  HISOBLANADI. QUYIDA  KELTIRILGAN  REYKADA  SANOQ 
OLISH. QUYIDAGI  A VA B  NUQTALARNI JOYDA 
BELGILANISHI. NIVERILLASHNING   AFZALLIKLARI  QUYIDAGILARDAN  IBORAT:  YANI  HAR  BIR  
STANSIYADA  REYKA  BALANDLIGIGA  TENG  BÒLGAN   NISBIY   BALANDLIKNI,  YA’NI   
OLDINGA   NEVERILLASHDAGI  NISBATAN  KATTAROQ  NISBIY  BALANDLIKNI  ÒLCHASH  
MUMKIN.    KEYIN   HAR  BIR  STANDIYADA    NIVERIL   BALANDLIGINI    ÒLCHASHNING   
HOJATI  YOQ. NIVELIRNING    QARASH  TRUBASI  NIVERIL  BILAN  REYKA  ORASIDAGI  MASOFANI  
KATTALASHTIRIBKÒRSATHANLIGIDAN   OLDINDAN   NIVELIRLASHDAGIGA  
QARAGANDA   IKKI BAROBAR  UZUNROQ  MASOFANI  NIVELIRLASH  MUMKIN.   
ASBOB   IKKI NUQTA   ÒRTASIGA   ÒRNATILGANLIGIDA    YER   EGRILIGINING   VA  
ATMOSFERA   REFRAKSIYASINING   TA’SIRI  ANCHA  KAMAYADI.      ASBOB   NIVELIRLANAYOTGANDA   IKKI NUQTANING   QOQ  ÒRTASIGA   ÒRNATILGANDA   ASBOB  
VIZIR  ÒQINING  GORIZANTAL  EMASLIGI    NATIJASIDA   RÒY  BERADIGAN   XATONING   TA’SIRI  
BÒLMAYDI.   BU   ÒRTADAN   NIVELIRLASHNING   ASOSIY   AFZALLIGI  BÒLIB  HISOBLANADI.  
ÒLCHOV   ASBOBLARNING    ISHIDAGI   XATONI   BUTUNLAY  YOQOTIB  BÒLMAGANI  SINGARI   ,  
QANCHALIK  SINCHIKLAB  TEKSHIRILMASIN  ,  NIBELIRNING  VIZIR  ÒQINI  HAM  MUTLOQA  
GORIZANTAL  HOLATGA   KELTIRIB  BÒLMAYDI. NIVELIRLASH M О HIYATI VA ULARNING TURLARI GE О DEZIK O'LCHASH ISHLARI NATIJASIDA YER YUZASIDAGI YOKI 
MUXANDISLIK INSH ОО TLARIDAGI NUQTALAR  О RASIDAGI BALANDLIKLAR FARQINI (NISBIY BALANDLIK) ANIQLASH 
VA SHU NUQTALARNI QABUL QILINGAN TIZIMLARDA BALANDLIKLARINI HIS О BLASHGA NIVELIRLASH DEYILADI. 
NIVELIRLASHDA QO'LLANILADIGAN ASB О BLARGA KO'RA: GE О METRIK, TRIG О N О- METRIK, MEXANIK, GIDR О STATIK, 
B О R О METRIK, GIDR О DINAMIK, STERE О F О T О GRAM-METRIK VA AER О NIVELIRLASH TURLARI MAVJUD. GE О METRIK NIVELIRLASH M О HIYATI VA USULLARI GE О METRIK NIVELIRLASHDA NIVELIRNI 
O'LCHANAYOTGAN NUQTALARGA NISBATAN O'RNATILISHIGA KO'RA: IKKI USULDA- O'RTADAN(A) VA 
О LDIGA QARAB(B) NIVELIRLASH USULLARIDA BAJARLADI. О LDINGA QARAB NIVELIRLASHDA BALANDLIGI NA MA'LUM BO'LGAN A NUQTA USTIGA NIVELIR VA NV 
BALANDLIGI ANIQLANISHI KERAK BO'LGAN V NUQTAGA GE О DEZIK REYKA O'RNATILADI. NIVELIRNI 
VIZIRLASH NURINI G О RIZ О NTAL X О LATGA KELTIRILIB, ASB О B BALANDLIGI – I O'LCHANADI (A NUQTADAN 
NIVELIRNI  О KULYAR MARKAZIGACHA BO'LGAN MAS О FA) VA V NUQTADAGI REYKADAN B SAN О G'I  О LINADI. A 
VA V NUQTALAR  О RASIDAGI  О RTTIRMA H, ASB О B BALANDLIGI I DAN V SAN О G'INI AYIRMASIGA TENG, YA'NI:
H = I - B (1) RASMGA KO'RA, B NUQTANI BALANDLIGI ESA HB = HA+H (2) BO'LADI.  GE О METRIK NIVELIRLASH NATIJALARINI QAYTA ISHLASH VA TEKSHIRISH QUYI-
DAGILARNI O'Z ICHIGA  О LADI: DALADA NIVELIRLASH JURNALLARIGA YOZILGAN 
HIS О BLASH-LARNI TEKSHIRISH; NISBIY BALANDLIKLARNI HIS О BLASH VA NIVELIR 
YO'LLARIDAGI B О G'LANMASLIKNI ANIQLASH; NISBIY BALANDLIKLARNI B О G'LASH; 
NUQTALAR BALAND-LIKLARINI HIS О BLAB T О PISH. TRIG О N О METRIK NIVELIRLASH TRIG О N О METRIK 
NIVELIRLASH -  О RTTIRMALARNI QIYA VIZIRLASH 
NURIGA EGA BO'LGAN GE О DEZIK ASB О B VA 
TRIG О N О METRIK TENGLAMALARDAN 
F О YDALANIB ANIQLASHDIR.     USHBU  
NIVELIRLASH  TURIDAN HAM  KENG  MIQYOSDA  
FOYDALANISHADI.  USHBU USUL  MATEMATIK  
MODULLAR BILAN  UZVIY  BOĞLIQDIR. ASB О B BALANDLIGI BELGILANGAN NUQTAGA QARAB  Ν  O'LCHASH MUMKIN BO'LMAGAN X О LATLARDA, VIZIRLASH TO'RINING MARKAZI V 
NUQTADAN REYKA BALANDLIGI L QARAB QIYALIK BURCHAGI T О PILADI. BU H О LDA NISBIY BALANDLIK H QUYIDAGI TRIG О N О METRIK 
TENGLAMADAN HIS О BLANADI: H = D TG  Ν –  I – L + F (10) BU ERDA D – NIVELIRLANAYOTGAN NUQTALAR  О RASIDAGI MAS О FA; D=DCOS  Ν; 
I- ASB О B BALANDLIGI; L- REYKA BALANDLIGI; F –ER EGRILIGI BILAN ASB О BNING REFRAK Ц IYA UCHUN KIRITILGAN TUZATMA F=0.42D2/R. 
YERNING EGRILIGI VA REFAK Ц IYA UCHUN KIRITILGAN TUZATMA MAS О FALAR 450 M DAN  О RTIQ BO'LGANDA KIRITILADI. CHIZI QLI  I N SHOOT TRA SSA SI N I  N I VELI RLA SH  CHIZIQLI  INSHOOT  TRASSASI  O‘QINI  JOYGA  KO‘CHIRISH  VA  BELGILASH.  TR
ASSA  
BURILISH BURCHAKLARINI O‘LCHASH. TRASSA O‘QINI PIKETLARGA BO‘LISH VA DOIRAVIY EGRI 
BOSH  NUQTALARINI    JOYDA  BELGILASH.  PIKETAJ  DAFTARCHASINI  YURGIZISH.  TRASSANI 
PIKETLAR  BO‘YICHA  NIVELIRLASH.  NIVELIRLASH  JURNALINI  ISHLAB  CHIQISH  VA  JOYNI 
BO‘YLAMA  VA  KO‘NDALANG  PROFILLARINI  CHIZISH.  PROFILDA    LOYIHA    ELEMENTLARINI 
O‘TKAZISH     KABI  JARAYONLAR  BILAN  AMALGA  OSHIRILADI. CHIZIQLI INSHOAT TERASSASI. E’TIBORINGIZ  UCHUN   RAXMAT!

MAVZU: CHIZIQLI INSHOAT TERASSASINI NEVELIRLASH NATIJALARINI ISHLAB CHIQISH VA PLANINI CHIZISH . RE JA: 1.NIVERILLASH HAQIDA TUSHINCHA. 2.NIVERILLASH NATIJALARINI ISHLAB CHIQISH VA PLANINI CHIZISH.

NIVELIR – BU OPTIK MEXANIK ASBOB BÒLIB, UNING YORDAMIDA GORIZANTAL TEKISLIKKA PARALLEL CHIZIQ QURILADI. HOZIRGI VAQTDA NIVERILLAR KONSTRUKTIV JIHATDAN QUYIDAGILARGA BÒLINADI. QARASH TRUBASIGA SLINDRIK ADILAK ÒRNATILGAN NIVERILLAR . BU NIVERILLAR VIZIR ÒQI SLINDRIK ADILAK YORDAMIDA GORIZANTAL HOLATGA KELTIRILADI. KOMPENSATORLIK NIVELIRLAR BU NIVERILLARDA VIZIR ÒQI KOMPENSATOR QURILMASI YORDAMIDA AVYOMATIK RAVISHDA GORIZANTAL HOLATGA KELTIRILADI.

NIVERILNING KÒRINISHI.

NIVERILLAR ANIQLIK JIHATIDAN 3 GURUHGA BÒLINADI.BULAR QUYIDAGILAR: YUQORI ANIQLIKDAGI NIVERILLAR N3, N3K, K3KL, TEXNIKAVIY NIVERILLAR N10. NIVERIL MARKALARIDAGI N- NIVERIL, RAQAM BIR KM UZUNLIKDAGI YÒLNI NIVERILLASHDA ISHLATILADI. NIVERIL ISHLATISH VAQTIDA SHTATIV 13 GA, ÒRTADAN NIVERILLASHDA SHTATIV NUQTALAR ORASIGA, OLDINDAN NIVERILLASHDA ESA NUQTAGA ÒRNATILADI.

JOYDAGI IKKI NUQTANING BIR – BIRIGA NISBATAN BALANDLIGINI ANIQLASH KERAK DEYLIK. BUNING UCHIN A NUQTAGA NIVELIR , B NUQTAGA REYKA TIK QILIB ÒRNATILADI. NIVELIR ISHLAYDIGAN HOLATGA KELTIRILIB, QARASH TRUBASI REYKAGA VIZIRLANADI VA B SANOQ OLINADI. ASBOBNING REYKA YOKI RULETKA BILAN ÒLCHANGAN BALANDLIGI I GA TENG BÒLSA, V NUQTANING A NUQTAGA NISBATAN BALANDLIGI H=I-B BÒLADI. DEMAK OLDINGA NIVERILLASHDA BIR NUQTANING IKKINCHI NUQTAGA NISBATAN BALANDLIGI HISOBLANADI.