logo

Chorizmning aholini ko’chirish siyosati

Загружено в:

19.11.2024

Скачано:

0

Размер:

1707.0478515625 KB
Chorizmning aholini 
k o’chirish siy osat i  senator graf K.K. Palen fikrlariga ko’ra, Turkistonni bosib 
olishdan ko’zlangan maqsadlar quyidagicha edi:
moliyaviy siyosat nuqtai nazaridan 
davlat daromadlari manbai
yangi bozor manbai
guberniyalardagi ortiqcha 
aholini ko'chirish uchun yangi hudud      Metropoliya manfaatlariga zid xatti-harakatlarda yerli xalqqa qarshi kuchlar
zaxirasini yaratish hamda mustamlaka tabiiy boyliklarini o'zlashtirish maqsadlari ko’zlangan     Rossiya imperiyasining rus aholisini bir qismini Turkistonga
ko'chirishdan ko'zlagan asosiy maqsadlari:
Turkistonda Rossiyaning harbiy-siyosiy hukmronligini o'rnatish;
Rossiya imperiyasi manfaatlariga xizmat qiladigan, ishonchli qatlamiga
ega bo'lish;
rus armiyasi va boshqaruv tizimi tayanchini tashkil qilish  Ko’chirish 
siy osat ini oqlash 
uchun bahona
XIX asr oxirida 5 guberniyada 
12 million ortiqcha aholi 
mavjud ekanligini e‟lon 
qilindi. Vaholanki,
hukumat metropoliya 
aholisini imperiyaga qaram 
bo'lgan Polshaga ham, 
Finlandiyaga ham ommaviy
ravishda ko'chirish 
tadbirlarini amalga 
oshirmagan edi.     Ko’chirish siy osat i amalga oshirilgan hududlarning dav riy  
k et ma-k et ligi (k o’chirish bosib olish bilan bir v aqt da olib 
borilgan edi)
Yettisuv Sirdaryo Farg‘ona
SamarqandKaspiyorti  Rossiya protektoratida 
bo'lgan Buxoro amirligi 
va Xiva xonligiga
dehqonlani ko'chirish 
amalga oshirilmagan. Ammo davlatlar hududlariga 
dehqonlar emas,
asosan ishchilar, temir yo’lchilar, 
jumladan, Chorjo'yga, Yangi 
Buxoro (Kogon)ga, Kerkiga, 
Termizga joylashganlar.    Buxoro amirligida ruslar sonining oshib 
borishi
12150 
kishi1897
-yilda
50000 
kishi1917
-yida       Rossiya hukumatining Turkistonga dehqonlani 
ko'chirish siyosati  
XIX asr 60-yillari oxiridan Rossiya 
hukumati Turkistonga dehqonlani 
ko'chirish siyosatini olib
bordi. 1867- yiii Turkiston general-
gubernatori K.P. fon Kaufman 
Yettisuv harbiy guberatori
Kolpakovskiyga Rossiyadan 
dehqonlani ko'chirishga joy izlashni 
topshirgan edi.     Ko’chirish siyosatini 
tezlashtirgan omillardan 
biri
1891- yilga qadar
Rossiyadan Sirdaryoga ruslarni 
ko'chirish juda keng quloch yoymagan 
edi, xususan shu paytga qadar 20 ta
rus qishlog’i paydo bo'lib, 
ko'chirilganlar soni 7702 kishini tashkil 
qilardi.  Volgabo'y idagi ocharchilik
tufayli 1891-1893- yillari Sirdaryo 
viloyatida 22 ta rus qishlog’i tashkil 
qilindi.   Ko’chirish siy osat ining iqt isodiy  hay ot ga 
t a’siri
1892- yildan Kaspiyorti viloyatining 
boshlig’i bo'lgan general-leytenant D.N. 
Kuropatkin Kaspiyorti
harbiy temir yo'lida ishlash uchun va 
viloyat hududida yashovchi turkman, 
qoraqalpoq o'zbek
dehqonlaridan, chorvadorlaridan tortib 
olingan yerlarda joylashib, xo'jalik 
yuritishlari uchun ko'plab rus
aholini keltirishga katta ahamiyat 
bergan.     Rossiya harbiy vazirligi tomonidan 
1903- yil 10- iyunida “Qishloq aholisini 
ko'ngilli tarzda Sirdaryo,
Farg’ona va Samarqand viloyatlariga 
ko'chirish qoidalari” joriy etildi.  
XX asrda ko’chirish siyosatining yangi 
to’lqini Ushbu “qoida”ga ko'ra, 
Turkistonga
ko’chib kelgan har bir 
erkakka 3 desyatinadan 
yer ajratish ko'zda 
tutilgan edi. Ko'chib 
keluvchilar uchun
yaylovlar berish, 
“zaruriyat va 
imkoniyat”dan kelib 
chiqardi.     1904- yil 6- iyunida Rossiya hukumati ko’chirish bo'yicha yangi qonun qabul 
qildi. 
Ushbu qonunga ko'ra, Turkistonga ruxsatsiz ko'chib kelganlar ham endilikda qonuniy ko’chib kelgan kishilar deb hisoblanadigan 
bo’ldi.

Chorizmning aholini k o’chirish siy osat i

senator graf K.K. Palen fikrlariga ko’ra, Turkistonni bosib olishdan ko’zlangan maqsadlar quyidagicha edi: moliyaviy siyosat nuqtai nazaridan davlat daromadlari manbai yangi bozor manbai guberniyalardagi ortiqcha aholini ko'chirish uchun yangi hudud

Metropoliya manfaatlariga zid xatti-harakatlarda yerli xalqqa qarshi kuchlar zaxirasini yaratish hamda mustamlaka tabiiy boyliklarini o'zlashtirish maqsadlari ko’zlangan

Rossiya imperiyasining rus aholisini bir qismini Turkistonga ko'chirishdan ko'zlagan asosiy maqsadlari: Turkistonda Rossiyaning harbiy-siyosiy hukmronligini o'rnatish; Rossiya imperiyasi manfaatlariga xizmat qiladigan, ishonchli qatlamiga ega bo'lish; rus armiyasi va boshqaruv tizimi tayanchini tashkil qilish

Ko’chirish siy osat ini oqlash uchun bahona XIX asr oxirida 5 guberniyada 12 million ortiqcha aholi mavjud ekanligini e‟lon qilindi. Vaholanki, hukumat metropoliya aholisini imperiyaga qaram bo'lgan Polshaga ham, Finlandiyaga ham ommaviy ravishda ko'chirish tadbirlarini amalga oshirmagan edi.