Mavzu: Rossiyaning Kavkaz siyosati

MUNDARIJA: Kirish I. Bob. Rus podsholigining Kavkaz hududiga qiziqishining ortib borishi 1.1 -§. Kavkazning geografik joylashuvi va qisqacha tarixidan. 1. 2 -§. Rus podsholigi va Kavkaz hududi o’rtasidagi aloqalarning shakllana borishi va harbiy ekspeditsiyalarning tashkil etilishi II. Bob. Kavkaz ning Rossiya imperiyasi tomonidan bosib olinishi. 2.1-§. XVIII asrning ikkinchi yarmi XIX asrda Rossiyaning Kavkaz hududida amalga oshirgan harbiy harakatlari 2.2-§. Kavkaz xalqlarining rus bosqiniga qarshi kurashi. III.Bob.XX-XXI asr boshlarida Kavkazdagi vaziyat 3 . 1 -§. Kavkaz SSSR tarkibida 3.2- § XX asr oxiri XXI asr boshlarida Kavkazdagi siyosiy jarayonlar va unga Rossiyaning munosabati Xulosa Foydalanilgan adabiyotlar ro‘yxati

I. Bob. Rus podsholigining Kavkaz hududiga qiziqishining ortib borishi 1.1 -§Kavkazning geografik joylashuvi va qisqacha tarixidan. Kavkaz mintaqasining umumiy hududi Kavkazorti davlatlari,Rossiyaning Shimoliy Kavkaz federal okrugi, Krosnadar o’lkasi va Adigiya Respublikasining hududlari bilan birgalikda 440 ming.kv.km tashkil etadi. Mintaqa shartli ravishda Kavkaz va shimoliy Kavkazga bo’linadi. Kavkaz shimoldan janubga qarab geologic va gemorfologik tuzilishiga ko’ra 4 huduga bo’linadi.1.Kiskavkaz tekisligi .2.Katta Kavkaz tog’ yonbag’rlaridagi Kolxida tekisligi. 3. Kura –Araks pasttekisligi. 4. Javaxati Arman tog’larining shim shar qismi. Kavkaz hududida hozirgi kunda 50ga yaqin millat vakillari istiqomat qiladi. Kavkaz nomi birinchi marta mil.av.VI-V asrlarda yunon muallifi Esxilning “Zanjirlangan Protomey” va Gerodotning asarlarida “Kaos “ deb yuritilgan. Geeograflar Strabon,Eratosfen ma’lumotlarida bu hududda yashagan mahalliy aholi o’zlari yashagan hududni Kaspiya deya atagan.Qadimgi Yunon tilini o’rgangan tadqiqotchilardan Otto Shreyder va Alfons Negrgning tahminlariga ko’ra “kaos “ so’zi “yuqori “ degan ma’noni anglatishi aytilgan. Qadimgi Eron tarixi bilan shug’ullanuvchi Jozef Markvart Kavkaz so’zini kelib chiqishini skifcha ‘’chhrou’’-muz va “kasi” yaltiroq ma’nosi ya’ni “qor bilan qoplangan ‘’deya fikr bildirgan . Sovet tilshunoslari xususan V.A. Nikonov bu fikrni rad etgan .

Tadqiqotchilarning ma’lumotlariga ko’ra Kavkaz hududi tarixida bugungi kungacha 70 dan ortiq davlat hukm surgan.Bu davlatlar ichida eng qadimiylaridan biri Urartu davlati milav 890-590 yillarda mavjud bo’lgan. Ilk o’rta asrlarda Kavkaz hududida siyosiy jihatdan hukmronlik qilish uchun Vizantiya va Sosoniylar to’qnash kelishgan. Eronliklar,xazarlar, xunlar Kavkaz xalqlari shakllanishiga kata ta’sir ko’rsatgan. VII asr ikkinchi yarmidanArab xalifaligining kuchayishi natijasida Sosoniylar ta’siridan Kavkazning sharqiy hududlarini tortib olgan.Bunda arman va gruzinlar o’z mustaqilliklarini saqlab qola olgan. XI asrda sharqdan Saljuqiylar kirib kelib G’arbiy Kavkaz hududini qo’lga kiritgan. Gruzinlar saljuqiylardan mustaqilligini saqlab qolib qirol Bagat va qirolicha Tamara davrida Ganj va Cherkesgacha,Shirvon ,Trapizon vaArmanistonning bir qismini qo’shib olgan. XII asrda Shimoliy Kavkaz va Kiskavkazz hududlarini qipchoqlar egallashgan Mo’g’ullarning Kavkazga kirib kelishi vayrongarchiliklarga sabab bo’lgan.Oltin O’rda va Xulokiylar davlati bu hudud uchun kurash olib borganlar. XV asrga kelib Kavkaz hududida faqat Gruziya hududida joylashgan Kartli, Kaxeti, Imireti va Shirvonshohlar davlatigina mustaqilligini saqlab qolgan. XVI asrga kelib Kavkaz Usmoli Turklar va Eron o’rtasidagi raqobat maydoniga aylangan.