Fors tilida vaqtning ifodalanishi.Yangi lug’atlarni o’rganih. Husnixat darslari
Mavzu :Fors tilida vaqtning ifodalanishi.Yangi lug’atlarni o’rganih. Husnixat darslari. REJA: 1. Vaqtning soat orqali ifodalanishi 2. Vaqtning soat va daqiqa orqali ifodalanishi. 3. Lug’atlar bilan ishlash.
Fors tilida vaqt تMعا MM س soat so‘zining son bilan birikuvi yordamida ifodalanadi. Bu birikmada soat miqdorini bildiruvchi so‘z oldin, ت Mعا MM س soat so‘zi esa undan keyin keladi va ؟ت Mعا MM س دن Mچ čand sāat? – Necha soat? Degan savolga javob bo‘ladi. ؟دندرک راک تعاس دنچ اهنآ ā nh ā č and s ā at k ā r kardand ? ‘ Ular necha soat ishladilar ’ ? دندرک راک تعاس راهچ اهنآ ā nh ā č ah ā r s ā at k ā r kardand ‘ Ular to‘rt soat ishladilar’.
تعاس sāat so‘zi gapda ega va miqdorni bildiruvchi so‘z kesim bo‘lib kelganda, miqdorni bildiruvchi so‘z kesimlikni ifodalovchi تسا ast bog‘lmasini qabul qilib, egadan so‘ng keladi va دنچ تعاس ؟تسا sāat čand ast? – Soat necha? Degan savolga javob bo‘ladi. Masalan: ؟تسا دنچ تعا nس لااح h ālā sāat čand ast? ‘ Hozir soat necha ’ ? تسا تفه تعاس لااح h ālā sāat haft ast ‘ Hozir soat y etti ’ .
Vaqtning muayyan bir paytini ifodalash uchun avval تعاssس sāat so‘zi, so‘ng miqd o rni bildiruvchi so‘z kelib, bir-birlari bilan izofa orqali birikadilar va ؟دن sچ تعا ssس sāat-e čand? – Soat nechida ? ی sss ک key ? - ‘Qachon?’ degan savollarga javob bo‘ladi. Masalan: ؟دوشیم عورش دنچ تعاس سرد هدکشناد رد dar dāneškade dars sāat-e čand šoru’ mišavad? ‘ Fakultetda dars soat nechada boshlanadi?’ عورش مین و تشه تعاس سرد هدکشناد رد دوشیم dar dāneškade dars sāat-e hašt-o nim šoru’ mišavad ‘ Fakultetda dars soat sakkiz yarimda boshlanadi’.
Soat nechada? Qachon? Savollariga javob bo‘lib kelgan bu birikma o‘zbek tilida o‘rin-payt kelishigining belgisi - da qo‘shimchasi orqali ifoda etilsa, fors tilida esa izofa orqali beriladi. Masalan: شش تعاس sāat-e šeš ‘ soat oltida ’ جنپ تعاس sāat-e panj ‘ soat beshda ’ هدزاود تعاس sāat-e davāzdah ‘ soat o‘n ikkida ’