logo

Fransiya Respublikasi

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

23917.65234375 KB
Fransiy a Respublik asi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм       Maydoni:  547  ming km2
Aholisi (2020):   64,9  mln
Poytaxti:   Parij  Geografi k  o‘rni
Yevropadagi 
eng yirik 
davlatlardan 
biri — 
Fransiya 
Respublikasi 
qit’aning
g‘arbida 
joylashgan.    Mamlakat qirg‘oqlari g‘arb va shimoli-g‘arbdan Atlantika okeani, 
janubi-sharqdan esa O‘rta dengiz suvlari bilan yuviladi. La Mansh 
bo‘g‘izi
Fransiyani Buyuk Britaniyadan ajratib turadi. 
Biskay qo‘ltig‘i   Quruqlikda 8 ta davlat bilan chegaradosh bo‘lib, eng uzun 
chegaralari Germaniya, Italiya, Ispaniya davlatlari bilan o‘tgan. 
O‘rta dengizdagi Korsika oroli Fransiyaga tegishlidir. 
Korsika oroli   Shuningdek, Fransiyaning 10 tadan ziyod dengizorti hududlari, 
ya’ni mustamlakalari ham mavjud. Ular asosan Tinch okean va 
Karib dengizida joylashgan.
1. Sen_Pyer va Mikelon
2. Sen-Marten
3. Sen_Bartelemi
4. Gvadelupa
5. Martinika
6. Klipperton
7. Martinika
8. Mayotta
9. Reyunon
10. Fransiya Janubiy va 
Antarktika hududi
11. Yangi kalefoniya
12. Uollis va Futuna
13. Fransiya Polineziyasi
Fransiya Polineziyasi   Boshqaruv shakli — prezidentlik respublikasi. 
Fransiya parlamenti – Milliy Assambleya
Emmanuel Makron   Siyosiy-hududiy 
jihatdan Fransiya 
unitar davlat bo‘lib, 
18 ta hudud 
(region)ga 
bo‘linadi. Ulardan 
12 tasi 
Fransiyaning 
asosiy kontinental 
qismida, 1 tasi 
O‘rta dengizdagi 
Korsika orolida 
joylashgan, qolgan 
5 tasi dengizorti 
hududlardan 
iboratdir.Mamuriy -hududiy  t uzilishi   Fransiya poytaxti Parij shahri mamlakatning shimoliy qismida, 
Sena daryosi vodiysida joylashgan.
Parij shahri    Tabiiy  sharoit i v a resurslari. 
Fransiya hududining 2/3 qismini 
tekisliklar egallaydi.     Shu bilan birga, mamlakatning sharqiy, markaziy va janubiy 
hududlarida Alp, Pireney, Ardenna, Vogeza, Markaziy massiv  (55-
rasm) , Yura singari turli balandlikdagi tog‘lar mavjud. 
Markaziy massivАрденна  Alp va Pireneydan tashqari Fransiyadagi tog‘ tizmalari kuchli 
parchalangan keksa yoshdagi tog‘lar hisoblanadi. 
Alp tog‘i  Foydali qazilmalardan temir, uran va boksit rudalari konlari 
mavjud.
Boksit (alyuminiy) rudasi  Fransiyaning Atlantika okeaniga yaqin qismida mo‘tadil dengiz 
iqlimi, sharqiy hududlarida mo‘tadil kontinental, janubida esa O‘rta 
dengiz tipidagi subtropik iqlim shakllangan. 
1
2
3   Yozi issiq, qishi esa iliq va yomg‘irli bo‘ladi. Yog‘inlar yanvardan 
aprelgacha eng ko‘p kuzatiladi.    Fransiyada daryolar to‘ri ancha zich. Eng uzun daryosi — Luara  (56-
rasm),  eng sersuvi esa Rona. Shuningdek, Sena va Garonna ham 
yirik daryolar sirasiga kiradi.
Luara daryosi  Aholisi. 
Fransiya 
Yevropa 
mamlakatlari 
ichida aholisi 
soni bo‘yicha 
to‘rtinchi
o‘rinda turadi. 
2020-yil 
holatiga ko‘ra, 
Fransiya aholisi 
65 mln kishiga 
yaqin.   Aholining tabiiy ko‘payishi juda past, yillik hisobda 0,2% ga teng. 
Aholi soni
o‘sishining muhim manbai tashqi migratsiya hisoblanadi. 
Migrantlar ichida
o‘tmishda Fransiya mustamlakalari bo‘lgan turli Afrika 
davlatlaridan ko‘chib
kelganlar ancha ko‘p.   Fransiyada hozirgi paytda shaharlashuv darajasi 80% dan ortgan. 
Parij
atrofida qit’adagi eng yirik shahar aglomeratsiyalaridan biri 
shakllangan bo‘lib, uning aholisi 10 mln kishidan ziyod. 
Parij shahri    Yirik mintaqaviy markazlar qatoriga Lion, Marsel, Lill, Tuluza, 
Bordo shaharlari kiradi.
Lion Marsel Lill
Tuluza Bordo   Mamlakatning tub 
millatlari qatoriga 
fransuzlardan tashqari, 
basklar, bretonlar, 
elzasliklar, lotaringlar, 
katalonlar, 
oksitaniyaliklar va 
korsikaliklar kiradi. 
Fransiya 
Konstitutsiyasiga 
binoan bu 7 millatning 
tillari mintaqaviy tillar 
maqomiga ega. Etnik tarkibi
7562
1 4
3
Fransuz   Mamlakat aholisining diniy tarkibida katoliklar yetakchilik qiladi.    Aholi Parij aglomeratsiyasi, Belgiya va Germaniyaga chegaradosh 
hududlar hamda O‘rta dengiz sohilida eng zich joylashgan. Tog‘li 
hududlarda esa aholi zichligi birmuncha pastroq.   Iqt isodiy ot i. 
Fransiya 
Respublikasi 
Yevropa va jahon 
bo‘yicha eng yirik 
iqtisodiy 
salohiyatga ega 
bo‘lgan 
davlatlardan biri 
hisoblanadi. U 
“Katta yettilik” 
guruhiga 
mansub.    Fransiya sanoati tarkibida mashinasozlik, kimyo, qora va rangli 
metallurgiya hamda oziq-ovqat sanoatlari yetakchi ahamiyatga 
ega. 
Avtomobilsozlik  Mamlakat 
avtomobil, kema, 
samolyot, 
dastgohlar, mineral 
o‘g‘itlar, soda, 
polimerlar, 
parfyumeriya, 
kosmetika, vino, 
pishloq va boshqa 
ko‘plab 
mahsulotlarni 
ishlab chiqarish va 
jahon bozoriga 
yetkazishda alohida 
ajralib turadi.Samolyot Sanoat mahsulotlari  Fransiya elektr energetikasida AESlar birinchi darajali ahamiyatga 
ega. Atom elektr stansiyalarining mamlakatda ishlab 
chiqarilayotgan elektr energiyasi tarkibidagi ulushi deyarli 80% ga 
teng. Bu jihatdan  Fransiya dunyoda birinchi o‘rinda turadi.  Qishloq xo‘jaligining yetakchi tarmog‘i go‘sht-sut chorvachiligi 
hisoblanadi. Asosiy qishloq xo‘jalik ekinlari: bug‘doy, qandlavlagi, 
kartoshka, makkajo‘xori, uzum, zig‘ir. 
Bug‘doy Uzum  Dengiz sayozliklarida marikultura, ya’ni turli dengiz organizmlarini 
sun’iy
ravishda ko‘paytirish yaxshi rivojlangan.   Fransiya jahon 
mamlakatlari 
ichida turistlar 
eng ko‘p 
tashrif 
buyuradigan 
davlat 
hisoblanadi. 
Ayrim yillari 
xorijiy 
sayyohlarning 
soni 75 mln 
kishidan 
ortadi. Turizm  Turizmning bunday darajada rivojlanishiga tabiiy iqlim sharoiti, 
butun dunyoga mashhur dengizbo‘yi kurortlar (Nitstsa (rasmda), 
Sen Trope, 
Kann va boshqalar),   Fransiya 
shaharlari 
ayniqsa Parijda 
mashhur 
madaniy 
obyektlarning 
ko‘pligi bilan 
bog‘liq. Masalan, 
Parijdagi Luvr 
muzeyi dunyo 
bo‘yicha tashrif 
buyuruvchilar 
soni jihatidan 
yetakchi o‘rinni 
egallaydi  (58-
rasm).Sayyohlik obyektlari
Eyfel minorasi Luvr muzeyiNotrdam (Parij Momo) ibodatxonasi
Versal saroyi    © Foydalanilgan adabiyotlar:
•
V. N. Fedorko, N. I. Safarova, J. A. Ismatov, E. Y. Nazaraliyeva – 
Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta 
ta’lim maktablarining 10- sinf o‘quvchilari uchun darslik, 
Respublika ta’lim markazi, 2022
•
@ edurtm_uz
•
A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V. Fedorko  – 
Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta 
ta’lim maktablarining 9- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Toshkent 
– “O‘zbekiston” – 2019

Fransiy a Respublik asi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Maydoni: 547 ming km2 Aholisi (2020): 64,9 mln Poytaxti: Parij

Geografi k o‘rni Yevropadagi eng yirik davlatlardan biri — Fransiya Respublikasi qit’aning g‘arbida joylashgan.

Mamlakat qirg‘oqlari g‘arb va shimoli-g‘arbdan Atlantika okeani, janubi-sharqdan esa O‘rta dengiz suvlari bilan yuviladi. La Mansh bo‘g‘izi Fransiyani Buyuk Britaniyadan ajratib turadi. Biskay qo‘ltig‘i