Turkmaniston Respublikasi

Turkmaniston Respublikasi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

9518.080078125 KB

Turk manist on Respublik asi

Kaspiy dengizi, Qoraqum cho'li, Kopetdog',
yoqilg'i resurslari, Qoraqum kanali, axalteki
otlari, “Avaza" turistik zonasi

Maydoni – 491,2 ming km².
Aholisi (2018-y) – 5,9 mln.
Poytaxti – Ashxobod

Turkmaniston Markaziy Osiyoning janubi-g ‘arbiy
qismida joylashgan. Shimolda Qozog‘iston, shimoli-
sharqda O‘zbekiston, janubi-sharqda Afg‘oniston,
janubda Eron bilan chegaradosh.

Turkmanistonning iqtisodiy geografik o ʻrni qulay. Chunki
uning hududidan Markaziy va janubi-ğarbiy Osiyoni
bogʻlovchi temiryol hamda avtomobil magistrallari
õtgan.

Mamlakat Kaspiy dengizi orqali Rossiya va Kavkaz
davlatlari bilan boğlangan.

Turkmaniston - prezidentlik respublikasi
Turkmaniston
prezidenti
Turkmaniston parlamenti - Mejlis Prezident qarorgohi -
“ uz5xon" saroyiÕğ

Ma'muriy-hududiy jihatdan jihatdan 5 ta viloyat va
respublika ahamiyatidagi 1 ta shahardan iborat.
Poytaxti - Ashxobod shahri Kopetdoğ toğ tizmasi
etagida joylashgan (43-rasm).
Bolxon
Lebop Dashoguz
Mari AshxobodAxal Poytaxti –
Ashxobod shahri

Turkmaniston
hududini,asosan,
keng tekisliklar
ishğol etadi va uning
80 % dan ortiği
Qoraqum chõliga
tõğri keladi.Tabiiy sharoiti va resurslari.

Toğlar faqat janubiy va
sharqiy chegarabõyi
hududlarda joylashgan.
Eng baland nuqtasi
Kõhitangtoğda,
O'zbekiston bilan
chegarada joylashgan -
Buyuk Turkmanboshi
(Õzbekistonda Ayribobo
deb nomlanadi) chõqqisi
hisoblanadi (3137 m)

Januniy toğ va toğoldi hududlari seysmik faolligi
bilan ajralib turadi. Ashxobodda 1948-yil 9-
oktyabr kuni sodir bo'lgan zilzila XX-asrdagi eng
falokatli zilzilalardan biri hisoblanadi.

Turkmanistonning eng
muhim tabiiy
boyliklari tabiiy gaz,
neft va turli kimyoviy
tuzlardan
iborat.Ayniqsa tabiiy
gaz zaxiralari
Turkmaniston uchun
juda katta iqtisodiy
ahamiyatga ega.

Respublika gaz
zaxiralari bõyicha
jahon
mamlakatlari
orasida 4-õrinda
turadi. Kaspiy
dengizi bõyida gaz
va neft konlaridan
tashqari yirik tuz
konlari mavjud.

Turkmanistonda chõlli
tekisliklar katta maydonni
egallagani uchun
mamalakat suv resurslariga
boy emas. Respublikaning
eng yirik suv manbayi
Amudaryo hisoblanadi.
Amudaryodan tõyinadigan
Qoraqum kanali
(Qoraqumdaryo)
dunyodagi eng yirik
suğorish kanalidir.

Aholisi.
Turkmaniston Markaziy
Osiyoda aholisi soni
jihatidan oxirgi õrinni
egallaydi.Aholi soni va
uning hududiy joylashuvi
mamlakatning tabiiy
geografik xususiyatlari
bilan belgilanadi

Aholi, asosan, Amudaryo, Murğob va Tajang daryolari
vodiylarida, Kopetdoğ etaklaridagi tekislikda va Kaspiy
dengizi sohillarida joylashgan.
1
45
3 2

Turkmaniston aholisining yarmi shahar joylarida
istiqomat qiladi. Ashxobod shahrining aholisi 900
mingdan ortiq.

Poytaxtdan tashqari, Turkmanboshi, Dashoguz, Mari va
Turkmanobod shaharlari respublikaning eng katta shaharlari
hisoblanadi.
Turkmanobod DashoguzTurkmanboshi
Mari

Aholisining milliy tarkibida turkmanlarning ulushi 85 %
dan yuqori bõlib, aholining 10 % ga yaqin qismini
õzbeklar tashkil qiladi. Õzbeklar, asosan, Dashoguz va
Lebap viloyatlarida yashaydi.
•
Da
Dashoguz aholisi

Iqtisodiyoti.
•
8
Turkmaniston
Respublikasi
iqtisodiyoti asosini
kõp tarmoqli
yoqilği-energetika
va kimyo sanoati
tashkil etadi.Pul birligi - Manat

Turkmaniston tabiiy
gazni qazish va eksport
qilish bõyicha
jahonning yetakchi 10
ta mamlakatlar
qatoriga kiradi. Neft va
neftni qayta
ishlashsanoati ham
Turkmanistonda yaxshi
rivojlangan. Turkmaniston- Af oniston - Pokiston - Hindiston ğ
gaz quvuri

Respublika elektr energiyasi faqat IESlarda ishlab
chiqariladi.

Turkmaniston kimyo sanoati mineral õğit, mirabilit,
oltingugurt, yod va boshqa mahsulotlarni katta hajmda
ishlab chiqaradi.

Shuningdek,
Turkmanistonda
tõqimachilik,
tikuvchilik va
gilamdõzlik sanoati
ham ancha yaxshi
rivojlangan bõlib,
mamlakatning
xalqaro
ixtisoslashuvida katta
ahamiyatga ega.

Qishloq xõjaligining asosiy tarmoqlari donchilik,
paxtachilik (asosan ingichka tolali navlari yetishtiriladi),
uzumchilik, qorakõlchilik va yilqichilik hisoblanadi.

Axalteki zotli otlari butun duyoga mashhur bo'lib,
Turkmanlarning faxri hisoblanadi (44-rasm). Hattoki davlat
gerbida ham axalteki otlari tasvirlangan. Kaspiy dengizida
baliqchilik yaxshi rivojlangan.

Turkmanistonda
turizmni
rivojlantirishga ham
katta e'tibor
berilmoqda.
Jumladan, sõnggi
yillarda Kaspiy dengiz
sohilida "Avaza'' yirik
turistik zonasi barpo
etildi.

1. Turkmanistonning iqtisodiy geografik
õrniga Kaspiy dengizi qanday ta'sir
kõsatadi ?
2. Nima sababdan Turkmaniston Markaziy Osiyoda
maydoni jihatdan ikkinchi õrinni egallab turib, aholi soni
bõyicha mintaqada sõnggi õrinda turadi ? Aholisining
asosiy qismi qaysi hududda mujassamlashgan.
3. Turkmaniston sanoatining ixtisoslashuvini qaysi
tarmoqlar belgilaydi.
4. Turkmaniston va Qirğizistonning geografik õrni, tabiiy
sharoiti va resurslarini taqqoslang.

© Foydalanilgan adabiyotlar:
•
A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V.
Fedorko – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy
geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9-
sinf o‘quvchilari uchun darslik, Toshkent –
“O‘zbekiston” – 2019

© Internet manbalari:•
www.wikipedia.org
•
www.eduportal.uz
•
www.peakfinder.ru
•
www.silkroadbriefing.com
•
www.turkmenportal.com
•
www.mineraly-kamni.ru
•
www.sng.today
•
www.gundogar-news.com
•
www.e-cis.info
•
www.flagma-tm.com
•
www.ulyyelken.com
•
www.mining24.ru
•
www.autogear.ru

© Internet manbalari:
•
www.site.google.com
•
www.republic.ru
•
www.brsu.by
•
www.cronos.asia
•
www.grisa.no
•
www.stihi.ru
•
www.triptook.ru
•
www.advantour.com
•
www.turkmannews.com
•
www.meteojournal.com
•

© Qambarov Sirojiddin tomonidan to‘plandi va
tartiblandi. Xatolari bo‘lishi mumkin, tekshirib ko‘ring.
•
Telegram manzil:
https://t.me/ @ geography_method

Turk manist on Respublik asi

Kaspiy dengizi, Qoraqum cho'li, Kopetdog', yoqilg'i resurslari, Qoraqum kanali, axalteki otlari, “Avaza" turistik zonasi

Maydoni – 491,2 ming km². Aholisi (2018-y) – 5,9 mln. Poytaxti – Ashxobod

Turkmaniston Markaziy Osiyoning janubi-g ‘arbiy qismida joylashgan. Shimolda Qozog‘iston, shimoli- sharqda O‘zbekiston, janubi-sharqda Afg‘oniston, janubda Eron bilan chegaradosh.

Turkmanistonning iqtisodiy geografik o ʻrni qulay. Chunki uning hududidan Markaziy va janubi-ğarbiy Osiyoni bogʻlovchi temiryol hamda avtomobil magistrallari õtgan.

Похожие

Turkmaniston va tojik

Janubiy Turkmaniston shaharlari

Koreya Respublikasi

Hindiston Respublikasi

Fransiya Respublikasi