logo

Global demografik muammolar va ularni hal etish yo'llari.

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

582.365234375 KB
MAVZU:
Global demografik 
muammolar va ularni 
hal etish yo'llari.  Demografik muammoning mohiyati 
XX asrning ikkinchi yarmidan 
boshlab dunyo aholisining juda tez 
va notekis o'sishidan iborat.
Miloddan avvalgi 10 ming yil 
qishloq xo'jaligi inqilobining boshida 
sayyoramizda 10 million kishi 
yashagan, yangi davr boshida esa -
100 - 250 million kishi. O'tgan ming 
yillikda Yer aholisi 
18 baravar 
ko'paydi. Birinchi 
ikki barobarga 600 
yil, ikkinchisi 230 
yil, uchinchisi 100 
yil va oxirgi 38 yil 
davom etdi. Ah	o	lin	in	g 	po	rtla	sh	ig	a	 iq	ti	so	di	yo	tn	in	g	 ti	kl	an	is	hi	, u	c	hi	nc	hi	 	
du	ny	o	 d	av	la	tl	ar	in	in	g o	zod	 b	o	'lis	h	i, 	Ikk	in	c	hi	 ja	ho	n	 	
ur	us	hi	da	n	 k	ey	in	 ti	bb	iy	 x	iz	m	at	 k	o'	rs	ati	sh	n	in	g 	
ya	xs	hi	la	ni	sh	i. 	,A	h	ol	ini	ng	 p	o	rt	la	sh	i"	 va	 a	h	ol	in	in	g n	o	te	ki	s 	
o's	is	hi	 b	ir 	qa	to	r bo	shq	a	 m	u	am	m	o	la	rn	in	g	 ku	c	ha	y	ish	ig	a	 ol	ib	 	
ke	la	di	:	
at	ro	f-m	u	h	it	ga	 y	uk	n	in	g o	rtis	hi	 ("	d	em	o	g	ra	fik	 b	o	sim	"	 o	m	il	i);	
et	ni	k m	u	a	m	m	ol	ar	;	
qo	ch	q	in	la	r m	u	a	m	m	os	i;	
ur	ba	n	iza	ts	iy	a 	m	ua	m	m	o	si	 va	 b	o	sh	q	ala	r. Demografik portlash jarayonlari.  Demografik bosim oziq-ovqat va ekologik vaziyatni 
murakkablashtiradi. Zamonaviy iqtisodiyotni 
rivojlantirish hududiy va yoqilg'i-xom ashyo 
resurslarini talab qiladi. Muammolarning jiddiyligi 
cheklangan resurslar bilan emas, balki ulardan 
foydalanish tabiatining atrof-muhit holatiga ta'siri 
bilan bog'liq.
Eng qashshoq mamlakatlar aholisining ko'payishi 
atrof-muhitga qaytarilmas ta'sir ko'rsata boshladi. Masalan, aholi sonining tez 
sur'atlar bilan o'sishi ishsizlik 
muammosini 
barqarorlashtirishga imkon 
bermayapti, ta'lim, sog'liqni 
saqlash, ijtimoiy ta'minot va 
boshqa muammolarni hal 
qilishni qiyinlashtirmoqda. 
Boshqacha aytganda, har 
qanday ijtimoiy-iqtisodiy 
muammo demografik 
muammoni o'z ichiga oladi. Sh	ah	ar	lar	 ba	rc	ha	 ta	b	iiy	 re	su	rsl	ar	 - y	er	, e	ne	rg	iya	, o	zi	q-	
ov	qa	t is	te	'm	ol	i u	ch	un	 e	ng	 yi	rik	 m	ar	ka	zla	rd	ir.	 D	un	yo	ni	ng	 	
ak	sar	iy	at 	yir	ik	 sh	ah	ar	la	rid	a e	n	erg	iy	a, 	xo	m	 as	hy	o 	va	 	
ayn	iq	sa	 y	uq	or	i s	ifa	tli 	su	v t	an	qi	sli	gi 	to	bo	ra	 og	'ri	ql	i b	o'l	ib 	
bo	rm	oq	d	a. 	Ur	ba	ni	zat	si	ya	 na	fa	qa	t s	ha	ha	r 	ah	oli	sin	in	g 	
ko'	pa	yi	sh	i v	a j	am	iy	at	nin	g 	ba	rc	ha	 so	ha	la	rid	a 	sh	ah	ar	lar	 	
rol	in	ing	 o	sh	ish	i, 	ba	lki	 ta	bi	at	ga	 ta	'si	rni	ng	 k	uc	ha	yis	hi	 	
jar	ay	on	id	ir. 	Ah	ol	i e	r m	ayd	on	in	ing	 1	%	 ni	 eg	al	lag	an	 	
urb	aniz	at	siy	al	ash	gan	 hu	d	ud	lar	da	 d	un	yo	 a	ho	lis	ini	ng	 	
de	ya	rli 	50	%	 ja	ml	an	ga	n.	 Ba	rc	ha	 m	ah	su	lo	tla	rn	in	g 4	/5	 	
qis	m	i s	ha	ha	rla	rd	a i	sh	la	b c	hi	qa	ril	ad	i v	a u	la	r a	tm	o	sfe	ra	 	
iflo	sl	an	ish	in	in	g 4	/5	 q	ism	i uc	hu	n 	"ja	vo	bg	ar	". Aksariyat hollarda 
rivojlanayotgan davlatlarda 
aholi tez sur'atlar bilan 
o'sadi. Rivojlangan 
mamlakatlarda esa buning 
aksi. Rivojlangan davlatlar 
aholisi ning ko'pchiligi 
ijtimoiy mehnatga band 
hisoblanadi.  Demografik muammoni hal qilish yo'llari
Demografik muammoni hal qilish maqsadida 
BMT tomonidan “Jahon aholisi bo‘yicha 
harakatlar rejasi” qabul qilindi. Shu bilan 
birga, ilg'or kuchlar oilani rejalashtirish 
dasturlari aholining takror ishlab chiqarishini 
yaxshilashga yordam berishi mumkinligidan 
kelib chiqadi. Ammo demografik siyosatning 
o‘zi yetarli emas. Bu odamlarning iqtisodiy va 
ijtimoiy ahvolini yaxshilash bilan birga bo'lishi 
kerak. Demografik muammo 
nafaqat dunyoning 
ayrim mamlakatlarining 
mavqeiga, balki jahon 
iqtisodiyotining 
rivojlanishiga ham ta'sir 
qiladi xalqaro 
munosabatlar, ham 
olimlar, ham turli 
davlatlar 
hukumatlarining jiddiy 
e'tiborini talab qiladi. E'TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT

MAVZU: Global demografik muammolar va ularni hal etish yo'llari.

Demografik muammoning mohiyati XX asrning ikkinchi yarmidan boshlab dunyo aholisining juda tez va notekis o'sishidan iborat. Miloddan avvalgi 10 ming yil qishloq xo'jaligi inqilobining boshida sayyoramizda 10 million kishi yashagan, yangi davr boshida esa - 100 - 250 million kishi.

O'tgan ming yillikda Yer aholisi 18 baravar ko'paydi. Birinchi ikki barobarga 600 yil, ikkinchisi 230 yil, uchinchisi 100 yil va oxirgi 38 yil davom etdi.

Ah o lin in g po rtla sh ig a iq ti so di yo tn in g ti kl an is hi , u c hi nc hi du ny o d av la tl ar in in g o zod b o 'lis h i, Ikk in c hi ja ho n ur us hi da n k ey in ti bb iy x iz m at k o' rs ati sh n in g ya xs hi la ni sh i. ,A h ol ini ng p o rt la sh i" va a h ol in in g n o te ki s o's is hi b ir qa to r bo shq a m u am m o la rn in g ku c ha y ish ig a ol ib ke la di : at ro f-m u h it ga y uk n in g o rtis hi (" d em o g ra fik b o sim " o m il i); et ni k m u a m m ol ar ; qo ch q in la r m u a m m os i; ur ba n iza ts iy a m ua m m o si va b o sh q ala r.

Demografik portlash jarayonlari.