logo

Kichik va katta guruhlar psixologiyasi

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1387.716796875 KB
TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI
Sirtqi ta’lim fakulteti
Xomitova Salomat 111-guruh 
talabasi
Mavzu: Kichik va katta guruhlar psixologiyasi
t aqdimot i  Reja: 
1. Kichik  guruh  klassifikatsiyasi. 
Kichik guruhlarning o'lchami. 
2. Kichik  guruhning  tuzilishi  va 
dinamik xarakteristikasi.
3. Katta  guruhlar  psixologiyasiga  xos 
umumiy xususiyatlar   Ijtimoiy psixologiyada kichik guruh muammosi.
  Guruh  tushunchasi -umumiy  belgilar,  umumiy  faoliyat,  muloqat  hamda 
umumiy maqsad asosida birlashgan  kishilar  uyushmasi. Guruh tashkil topishi u/n 
albatta

umumiy maqsad,

  tilaklar,

  umumiy shartlar 
bo’lishi shart.     Kichik  guruhlar  muammosi  ijtimoiy  psixologiyada  eng  yaxshi  ishlangan  va  ko‘plab 
ilmiy tadqiqotlar o‘tkazilgan ob’ektlardandir Demak asosiy savol??? 
 individ yakka holda 
yaxshi ishlaydim i yoki guruhda yaxshiroq 
samara beradimi,
boshqa odamlarning yonida bo‘lishi 
uning faoliyatiga qanday ta’sir 
ko‘rsatadi. Tadqiqot mualliflari
 
amerikalik N. Triplett, 
 
nemis olimi A. Mayer, 
 
rus olimi V.M. Bexterev, 
 
yana bir nemis olimi V. Myode   
         Ijtimoiy  fassilitatsiya  -  individning  faoliyat 
mahsullariga uning yonida bo‘lgan boshqa individlarning 
bevosita ta’siri bo‘lib bu ta’sir avvalo sensor kuchayishlar 
hamda  ish-harakatlarning,  fikrlashlarning  tezligida 
namoyon bo‘l ishidir. 
        Ijtimoiy  ingibitsiya  -  boshqalar  ta’sirida  individ 
reaksiyalaridagi  tormozlanish  faoliyatining  susayishi 
holatlari     Kichik guruhlarga xos 
qonuniyatlar

  K ichik  guruhlarning  hajmi,  uni  tashkil  etuvchi  shaxslar  soni   odatda  “diada”  
(2kishi)dan tortib maksimal  30-40 kishi (maktab sharoitida)gacha bo’lishi mumkin.   
  G uruhning o‘lchami qanchalik katta bo‘lsa , uning alohida shaxslar u/n qadrsizlanib 
borish  xavfi  kuchayadi(  ya’ni,  shaxsning  ko‘pchilikdan  iborat  guruhdan  o‘zini  tortish 
va uning normalarini buzishga moyilliga ortib boradi.    
  G uruhning  hajmi  kichiklashib  borgan  sari  shaxslararo 
o‘zaro  munosabatlar  taranglashib  boradi.   ( C h unki, 
shaxslarning  bir-birlari  oldida  mas’uliyatlarining  oshishi  va 
yaqindan  bilishlari  ularning  o‘rtasidagi  aloqalarda  doimo 
aniqlik  bo‘lishini  talab  qiladi.  Munosabatlardagi  har  qanday 
disbalanslar,  ya’ni  nomutanosibliklar  ochiq  holdagi 
ziddiyatlarni keltirib chiqaradi )  
  A gar  guruh  a’zolarining  soni  toq  bo‘lsa,  ular  o‘rtasidagi  o‘zaro  munosabatlar  juft 
bo‘lgan holdagidan  ancha yaxshi  bo‘ladi.  ( boshqaruv  psixologiyasida odamlarni biror 
nimaga  saylashda  va  umuman  rasmiy  tanlovlarda  guruhdagi  odamlar  soni  toq  qilib 
olinadi )  
 
      S haxsning  guruh  taz’yiqiga  berilishi  va  bo‘ysunishi  ham 
guruh  a’zolarining  soniga  bog‘liq.  Guruh  soni  4-5  kishi 
bo‘lgunga  qadar,  uning  ta’siri  kuchayib  boradi,  lekin 
undan ortib ketgach, ta’sirchanlik kamayib boradi.
( ko‘chada  sodir  bo‘lgan  baxtsiz  hodisaning  guvohlari  soni  ortib 
borgan  sari,  jabrlanganga  yordam  berishga  intilish,  masuliyat  hissi 
pasayib boradi )  
  K ichik guruhlarning turlari  
(R.S.Nemov bo’yicha)
Shartli 
(nominal) Real 
(haqiqiy)
tabiiy
Formal 
(rasmiy)
Kuchsiz 
rivojlangan Labaratoriya tipli
Noformal 
(norasmiy)
Kuchli 
rivojlangan
Korporotsiyalar 
Jamoalar 
Referent 
Noreferent   
 
           Odatda  kichik  guruhlarni  rasmiy  va  norasmiy 
turlarga bo’lib(E. Meyo taklifi) o’rganishadi. 
        Rasmiy  (formal)  guruh  deganda  –  guruhdagi  har 
bir a’zolarning rasmiy rollarga egaligi, mavqeining va 
tutgan o’rning aniqligi tushuniladi.            Rasmiy  guruh larda   munosabatlar  asosan  ''vertikal"  tarzda 
ro‘y  berib,  guruhning  bir  yoki  bir  necha  a’zosida  ''hokimiyat" 
bo‘lganligi  uchun  ham,  ular  boshqalarni  boshqarish,  ularga 
buyruq, rasmiy ko‘rsatmalar berish huquqiga ega bo‘ladilar. Katta guruhlar psixologiyasiga 
xos umumiy xususiyatlar
 
Katta  guruhlar  kishilarning  shunday   birlashmalariki ,  undagi  odamlar  soni  avvalo 
ko‘pchilikni tashkil etib ma’lum sinfiy, ilmiy, irqiy, professional begilar ularning shu 
gurhga  mansubligini  ta’minlaydi.  Katta  guruhlarni  tashkil  etuvchilar  ko‘p  sonli 
bo‘lganligi  va  ular  xulq-atvorini  bslgilovchi  mexanizmlarning  o‘ziga  xosligi  tufayli 
bo‘lsa  kerak,  ijtimoiy  psixologiyada  olimlar  ko‘pincha  kichik  guruhlarda  ish  olib 
borishni  afzal  ko‘radilar.  Lekin  katta  kishilar  uyushmasining  psixologiyasini  bilish 
juda  katta  tarbiyaviy  va  siyosiy-mafkuraviy  ahamiyatga  ega.  Bu  sohadagi 
tadqiqotlarning  kamligi  bir  tomondan,  aytib  o‘tilganidek  ko‘pchilikni  qamrab 
olishda  qiyinchiliklar  bo‘lsa,  ikkinchi  tomondan,  katta  guruhlar  psixologiyasini 
o‘rganishga qaratilgan metodik ishlar zahirasining kamligidir.. Katta guruhlar psixologiyasiga 
xos umumiy xususiyatlar
 
Ularning barchasini qamrab oladigan yagona ishonchli metodikani 
topish masalasi tadqiqotchi oldiga juda jiddiy muammolarni ko‘yadi. 
Shuning uchun xam har bir katta guruhga taalluqli bo‘lgan asosiy, 
etakchi sifatni topish va shu asosda uning psixo logiyasini o‘rganish 
hozircha ijtimoiy-psixologiyadagi asosiy metodologik yo‘llanma bo‘lib 
kelmoqda. Katta guruhlar psixologiyasiga xos 
umumiy xususiyatlar
 
Qolaversa, katta guruhlar jamiyatning tarixiy taraqqiyoti mobaynida shakllangan guruhlar 
bo‘lgani uchun ham har qanday guruhni o‘rganishdan oldin, xoh bu sinflar bo‘lsin, xoh millatlar 
yoki xalqlar psixologiyasi bo‘lsin,  uning   xayot   tarzi , unga xos bo‘lgan odatlar, udumlar, 
an’analar o‘rganiladi. Ijtimoiy-psixologik ma’noda, hayot tarzini o‘r	
 ganish deganda, u yoki bu 
guruhga taalluqli bo‘lgan kishilar o‘rtasida amalga oshiriladigan muloqot tiplari, o‘zaro 
munosabatlarda ustun bo‘lgan psixologik omillar, qiziqishlar,	
  qadriyatlar , extiyojlar va 
boshqalar nazarda tutiladi. Ana shularning umumiyligi tufayli har bir shaxsda, ya’ni u yoki bu 
katta guruhga mansub bo‘lgan shaxsda tipik xislatlar shakllanadi.	
  ETIBORINGIZ UCHUN 
RAHMAT

TERMIZ DAVLAT UNIVERSITETI Sirtqi ta’lim fakulteti Xomitova Salomat 111-guruh talabasi Mavzu: Kichik va katta guruhlar psixologiyasi t aqdimot i

Reja: 1. Kichik guruh klassifikatsiyasi. Kichik guruhlarning o'lchami. 2. Kichik guruhning tuzilishi va dinamik xarakteristikasi. 3. Katta guruhlar psixologiyasiga xos umumiy xususiyatlar

Ijtimoiy psixologiyada kichik guruh muammosi. Guruh tushunchasi -umumiy belgilar, umumiy faoliyat, muloqat hamda umumiy maqsad asosida birlashgan kishilar uyushmasi.

Guruh tashkil topishi u/n albatta  umumiy maqsad,  tilaklar,  umumiy shartlar bo’lishi shart.

Kichik guruhlar muammosi ijtimoiy psixologiyada eng yaxshi ishlangan va ko‘plab ilmiy tadqiqotlar o‘tkazilgan ob’ektlardandir