logo

Kompyuterning asosiy va atrof qurilmalari va ularning xarakteristikalari

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

3448 KB
KOMPYUTERNING 
ASOSIY VA ATROF 
QURILMALARI VA 
ULARNING 
XARAKTERISTIKALARI Mav zu:  KOMPY UTERN I N G UMUMIY  
TUZI LI SHI , 
UN I N G QURILMA LA RI
Tay anch  iboralar:  dast labk i  Elek t ron 
hisoblash  m ashi nasi,  EHM  av lodlari, 
shaxsiy   k om py ut erlar,  k om py ut er  t url ari, 
k om py ut erni ng  asosiy   v a  qo’shi mcha 
quril malari: m onit or, k lav iat ura, prot sessor 
v a  uning  ichk i  quri lm alari ,  sichqoncha; 
print er,  sk aner,  m odem ,  fak s-m odem, 
proy ek t or (dosk asi), v eb-k amera, UPS, X UB, 
k olonk olar  (ov oz  k uchay t irgich),  m i k rofon, 
naushnik , disk  y urit uv chi (CD v a DVD ROM), 
CD v a DVD disk l ar, fl е sh   disk .   Kompy ut erKompy ut er   ( ingl .  computer  –  hisoblagich ) 
–    elektron  shaklga  va  turli  ma’lumotlarni  qabul 
qilish,  yig‘ish,  saqlash,  ularga  ishlov  berish , 
axborot  uzatish,  hisoblash  kabi  imkoniyatlarga 
ega bo‘lgan qurilma .
Kompy ut erlarning t urlari :

Mini kompyuterlar  ( MiniComputer )

Portativ kompyuterlar  ( Notebook )

Shaxsiy kompyuterlar  ( Personal Computer)

Server kompyuterlar  ( Servers )

Super kompyuterlar  ( Super Computer)Komput erKomput er
  
v a ularning v a ularning 
t urlarit urlari Mini k ompy ut erlar v a Mini k ompy ut erlar v a 
N out bukN out buk
•
Mini   k ompy ut erlar  – 
o ‘lchami va bajaradigan 
amallar hajmi jihatidan juda 
kichik hisoblanadi .  Bunday 
kompyuterlar cho ‘ntak 
kompyuterlari deb ataladi .
•
Port at iv   k ompy ut erlar  
( noutbuk, netbuklar ) – 
bunday turdagi kompyuter-
larning ekrani va asosiy 
bloki birlashgan bo ‘lib mobil 
foydalanishga juda qulay. ShaxsiyShaxsiy
  
v a Serv er k ompy ut erlarv a Serv er k ompy ut erlar
•
Shaxsiy   k ompy ut erlar  –  uyda va 
ish joyida turli masalalarni 
yechishda foydalaniladigan IBM 
rusumidagi kompyuterlar . 
Axborotlarga ishlov berish tezligi 
va xotira tizimi ish 
faoliyatimizdagi oddiy 
masalalarni yechishga yetarli 
hisoblanadi .
•
Serv er   k ompy ut erlar   –  fan va 
texnikaning turli sohalariga oid 
masalalarni yechishga hamda 
tarmoqdagi kompyuterlarga o ‘z 
resurslarini taqdim etishga 
mo‘ljallangan kompyuterlar . 
Ularning amal bajarish tezligi va 
xotira hajmi shaxsiy 
kompyuterlarnikiga qaraganda 
ancha yuqori hisoblanadi . Super Super  k ompy ut erlar
Super  k ompy ut erlar    –  juda  katta  tezlikni  talab  qiladigan  va 
katta  hajmdagi  masalalarni  yechish  uchun  mo ‘ljallangan  tizimdir . 
Bu kompyuter tizimlari 1 sekundda o ‘n trillion amal bajaradi . Shaxsiy  k ompy ut erlarning asosiy  Shaxsiy  k ompy ut erlarning asosiy  
qurilmalari v a y ordamchi qurilmasiqurilmalari v a y ordamchi qurilmasi
Kompyuterning asosiy qurilmalari : 
•
Protsessor (tizimli blok – sistema bloki)
•
Monitor
•
Klaviatura ММ
a’lumot larnia’lumot larni
  
k irit ish v a chiqarish k irit ish v a chiqarish 
qurilmalariqurilmalari
МоМо
nitornitor  –  kompyuter 
xotirasidagi axborotlarni 
insonga tushunarli ko‘rinishda 
tasvirlaydi .  Ya’ni matnli va 
grafikli ko‘rinishda tasvirlaydi
KlaviaturaKlaviatura  –  kompyuterga 
belgi (ma’lumotlarni) va 
buyruqlarni kiritish   qurilmasi .  SichqonchaSichqoncha   va  
t rek bolt rek bol   kompyuterga  
axborotlarni  kiritishning  koordinatali  qurilmalari 
hisoblanadi .  Ular  foydalanuvchiga  ma’lumotlar  va 
buyruqlar  bilan  ishlashda  yordam  beradi,  ya’ni 
yordamchi qurilma hisoblanadi .SichqonchaSichqoncha
TrekbolSichqoncha Print er  –  ma’lumotlarni   qog‘ о zga  chiqaruvchi  qurilma . 
Barcha  printerlar  matnli  ma’lumotlarni ,  ko‘pchiligi  esa  rasm  va 
grafikli ma’lumotlarni rangli ko‘rinishda   qog‘ozga chop etadi .
Printerlarning quyidagi turlari mavjud : 
•
Matritsali-ignali
•
Purkovchi
•
Lazerli ChopChop
  
et ish qurilmalariet ish qurilmalari
Ма tritsali Lazerli
Purkovchi   Sk anerSk aner   –  kompyuter  xotirasiga   matn ,  rasm ,  fotosurat  
ko‘rinishida  ifodalangan  ma’lumotlarni  avtomatik  ravishda 
rasm  holatida  kiritishga  mo‘ljallangan  qurilma .  
Shuningdek, qo‘shimcha dasturlar orqali tasvirli ma’lumotli 
MS Word dasturiga o‘tkazilishi mumkin. МаМа
’lumot larni raqamli k o’lumot larni raqamli k o ‘rinishga 
o‘giruv chi v osit alar ММ
odemodem   –   telefon  tarmog‘i  orqali 
kompyuterlar  o‘zaro  axborot  almashish,  aloqa 
qilish  imkonini  beruvchi  qurilma .  Ya’ni 
modem  axborotni  signallarga  aylantiradi  va 
telefon  tarmog‘i  orqali  boshqa  kompyuterga 
uzatadi .   Asosiy  vazifasi  kompyuterni 
internetga ulash.
      Modem turlari: 
      - Dial-up (ichki va tashqi); 
      - ADSL; 
      - USB-modem
Faks-modemFaks-modem – qog‘ozdagi  ma’lumotlar  
nusxasini  uzoqdagi  boshqa  joyga  (faksga) 
uzatish qurilmasi .Int ernet ga bogInt ernet ga bog ‘ lanish v osit alari Proy ek t orProy ek t or   –   kompyuter  ekranidagi 
ma’lumotlarni  katta  ekranlarga  uzatuvchi 
qurilma .
VebVeb
--
k amerak amera   –   ma’lumot   ( voqea-hodisa )  larni 
rasmga  tushiruvchi  va  tasvirga  (kichik  lavha) 
oluvchi qurilma .
UPSUPS   –   kompyuterni ma’lum vaqt elektr toki bilan 
ta’minlovchi  qurilma .  Bu  orqali  kompyuterni 
qoidasi bilan o ‘chirishimiz mumkin .
HUBHUB   –   kompyuterlarni  bir-biriga  bog ‘lab,  ular 
o‘rtasida  axborot  almashinishini  ta’minlovchi 
qurilma .  Kompak t  di sk  y urit uv chilarining t url ari :

CD-RCD-R
WW  –  kompakt disklarni o ‘qish va ularga 
ma’lumotlar yozish qurilmasi

DVD-RDVD-R
WW  – DVD  disklarni o ‘qish va ularga 
ma’lumotlar yozish qurilmasi
CD 
CD 
vava
 DVD  DVD 
qurilmasiqurilmasi
CD CD 
vava
 DVD DVD
,  flesh,  flesh
  
disklaridisklari –
CDCD  –  katta hajmdagi ma’lumotlarni 
saqlashga mo ‘ljallangan disk  (730 Mb)
–
DVDDVD  -  katta hajmdagi multimedia 
ma’lumotlarni saqlashga mo ‘ljallangan 
disk   (4,7 Gb)
–
FleshFlesh  -  katta hajmdagi ma’lumotlarni 
saqlashga mo ‘ljallangan disk   (2 Gb va 
undan yuqori)А xborotlarni saqlovchi va tashuvchi 
vositalar :  CD va DVD, flesh disklar ММ
ULTIMEDI AULTIMEDI A
  
V OSITA LA RIV OSITA LA RI
М ult i medi a  v osi t al ari   yordamida  axborotlarni  matnli, 
tasvirli, ovozli va animatsiyali ko ‘ rinishda   namoyish etish mumkin .
М ult i medi a   v osit alari bu : 
•
N ut ql i axborot ni   kiritish-chiqarish qurilmalari  ( mikrofon, 
kuchaytirgichlar, tovush kolonkalari ) ;
•
Animat sion v a v ideo   ma’lumotlarni kiritish va chiqarish 
qurilmalari  ( videokameralar, videoproyektor   va ekranlar )
•
Tov ushli , musiqali v a v ideo   ma’lumotlarni saqlovchi optik 
disklar

KOMPYUTERNING ASOSIY VA ATROF QURILMALARI VA ULARNING XARAKTERISTIKALARI

Mav zu: KOMPY UTERN I N G UMUMIY TUZI LI SHI , UN I N G QURILMA LA RI Tay anch iboralar: dast labk i Elek t ron hisoblash m ashi nasi, EHM av lodlari, shaxsiy k om py ut erlar, k om py ut er t url ari, k om py ut erni ng asosiy v a qo’shi mcha quril malari: m onit or, k lav iat ura, prot sessor v a uning ichk i quri lm alari , sichqoncha; print er, sk aner, m odem , fak s-m odem, proy ek t or (dosk asi), v eb-k amera, UPS, X UB, k olonk olar (ov oz k uchay t irgich), m i k rofon, naushnik , disk y urit uv chi (CD v a DVD ROM), CD v a DVD disk l ar, fl е sh disk .

Kompy ut erKompy ut er ( ingl . computer – hisoblagich ) – elektron shaklga va turli ma’lumotlarni qabul qilish, yig‘ish, saqlash, ularga ishlov berish , axborot uzatish, hisoblash kabi imkoniyatlarga ega bo‘lgan qurilma . Kompy ut erlarning t urlari :  Mini kompyuterlar ( MiniComputer )  Portativ kompyuterlar ( Notebook )  Shaxsiy kompyuterlar ( Personal Computer)  Server kompyuterlar ( Servers )  Super kompyuterlar ( Super Computer)Komput erKomput er v a ularning v a ularning t urlarit urlari

Mini k ompy ut erlar v a Mini k ompy ut erlar v a N out bukN out buk • Mini k ompy ut erlar – o ‘lchami va bajaradigan amallar hajmi jihatidan juda kichik hisoblanadi . Bunday kompyuterlar cho ‘ntak kompyuterlari deb ataladi . • Port at iv k ompy ut erlar ( noutbuk, netbuklar ) – bunday turdagi kompyuter- larning ekrani va asosiy bloki birlashgan bo ‘lib mobil foydalanishga juda qulay.

ShaxsiyShaxsiy v a Serv er k ompy ut erlarv a Serv er k ompy ut erlar • Shaxsiy k ompy ut erlar – uyda va ish joyida turli masalalarni yechishda foydalaniladigan IBM rusumidagi kompyuterlar . Axborotlarga ishlov berish tezligi va xotira tizimi ish faoliyatimizdagi oddiy masalalarni yechishga yetarli hisoblanadi . • Serv er k ompy ut erlar – fan va texnikaning turli sohalariga oid masalalarni yechishga hamda tarmoqdagi kompyuterlarga o ‘z resurslarini taqdim etishga mo‘ljallangan kompyuterlar . Ularning amal bajarish tezligi va xotira hajmi shaxsiy kompyuterlarnikiga qaraganda ancha yuqori hisoblanadi .