Liderlikdan rahbarlikkacha bo’lgan yo’l
![Liderlikdan rahbarlikkacha
bo’lgan yo’l](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_1.png)
![Reja:
•
1. Lider tushunchasi va uning mohiyati
•
2. Liderlik qobiliyatlarining vujudga kelishi
•
3. Jamoa ishida huquqshunos liderning roli
•
4. Rahbardagi liderlik xususiyatlari
•
5. Jamoa muvaffaqiyatga erishishidagi yetakchi
liderning ahamiyati](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_2.png)
![Lider tushunchasi
•
Liderlik ( inglizcha :
leader- yetakchi ,
boshlovchi so’zidan) –
umumiy bir ishni
bajarishda
boshqalarning yordami
va harakatini
birlashtiruvchi ijtimoiy
ta’sir jarayoni](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_3.png)
![Rahbar lider
•
Lider bo’lish uchun tanlangan
direktor yoki bosh menedjer
bo’lish shart emas. Lider
yoxud yetakchi- bu boshqalar
uning tendensiyalari va
go’yalari ortidan intilishni
istaydigan shaxsdir.
•
Liderlikka vaqtincha erishish
ham mumkin , ammo haqiqiy
liderni keyingi olg’a qadamlar
bilan o’zgartirib bo’mas
sodiqlik ajratib turadi.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_4.png)
![Liderlik qilish uchun maslahatlar:
•
1. Har doim va’z qilayotganingizni bajaring, ishonchni
yo’qotishning liderning ikkiyuzlamachiligidanda yaxshiroq
usuli yo’q
•
2. ,, Agar sizning harakatlaringiz boshqalarni ko’proq rzu
qilishga , ko’proq o’rganishga va o’z ustida ishlashga
ilhomlantirsa, u holda sizlidersiz’’. Jon Kuinsi Adams
•
3. Xarizma, albatta, foydalidir, lekin majburiy emas,.
Insoniyat tarixida unchalik do’stona bo’lmagan ko’pdan ko’p
hurmatga sazovor liderlar ko’p . Lekin eng muhimi odamlar
ularga ishonishgan. O’z fikringizni aniq ifodalash uchun sizga
muloqot qobiliyatlari kerak bo’ladi.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_5.png)
![Lider kabi fikr yuriting
•
1. O’zingizga ishoning.
•
Bu qadam nima qilayotganingizni
aniq bilish bilan bog’liq emas – siz
o’zingizga ishonar ekansiz,
boshqalar sizga kamroq savol
beradi. Odamlar oldindan fikr
yuritishga moyil va siz o’zingizni
huddi shunday bo’lishi kerakligiday
tutsangiz , odamlar ham bu shunday
bo’lishi kerak ekan deb o’ylashadi.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_6.png)
![O’zingizga ishoning
•
O’zingizga bo’lgan ishonch har qanday vaziyatda kerak.
Tassavur qiling , kishi : ,, buning javobini bilmayman ‘’ ,
- demoqda. Va shu vaqtning o’zida , barmoqlarini
chatishtirib, boshini pastga egib, oyoqlari bilan yerda
surat chizmoqda. Endi boshqa bir vaziyatni tassavur
qiling , bir kishi : ,, men javobni bilaman ‘’ , deb aytdi,
ayni paytda u boshini tik ko’tarib , yelkalarini orqaga
tortib, suhbatdoshining ko’ziga tik qarabturmoqda.
Biron narsani bilmaslik- normal holat , ammo bunda
bilmasligingizga ishonch hosil qiling!](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_7.png)
![Qat’iy lekin mehribon bo’ling
•
Siz yetakchilik qilayotgan ekansiz
, qoidalar va chegaralarni
belgilaydigan odam hisoblanasiz.
Siz yuzaga kelgan vaziyat uchun
ma’lum bir tizim, qofiya sabab
yaratishingiz zarur. Buni amalga
oshirish uchun siz o’zingizni
fikringizga qat’iy turishingiz
kerak. Biroq dektatorlik inqilobni
keltirib chiqarishi mumkinligini
unutmang. Qoidalaringizni
tasdiqlashda mantiqiy va
tushunuvchan bo’ling.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_8.png)
![Mutaxassis bo’ling
•
Lider sifatida bilmayman deb aytish normal hisoblanadi.
Lekin har bir savol uchun qayta qayta ,, bilmayman ‘’ deb
javob berish yaxshi emas. Biron narsani bilmasangiz ,
uning javobini izlab toping. O’z sohangiz mutaxassisi
bo’ling . Oxir – oqibat , siz barcha javoblarga ega
bo’lishingiz kerak.
•
Ma’lum bir darajadagi bilim o’zingizni ko’proq ishongan va
yetakchi his qilishingizga yordam beradi. Agar bunday qila
olmasangiz – bu faqatgina vaqt masalasi bo’lib , sizdan
bilim va xarizma bo’yicha ustunroq bo’lgan odam kelib,
qo’llaringiz ostidan liderlikni olib ketadi.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_9.png)
![Hal qiluvchi bo’ling
•
Siz kechganima qilishni o’ylab , do’stlar
guruhining o’rtasida turibsiz.
Do’stlardan hech biri ma’lum bir
kelishuvga kelmayaoti, bir- birining
taklifidan kamchilik topmoqdalar ,
barcha takliflar aralashib
ketadi,shunda bir kishi oldinga
chiqib : ,, Do’stlar , biz shu yerga
boramiz’’ ,demagunicha. Bu kishi
yuqoriga ko’tarilib, vaziyatni
yo’naltirishi kerakligini ko’rdi va
ma’suliyatni o’z zimmasiga oldi.
•
Liderlikning asosiy namunasi
hisoblanadi](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_10.png)
![O’z izdoshlaringizga g’amxo’rlik qiling
•
G’amxo’rlik qilish ularning xohish istaklariga indamayt
rozi bo’lish degani emas Siz jamoa uchun qay yo’lni
tutish keakligini yaxshi bilganingiz uchun liderlik qiladi.
Agar kimdir sizning fikrlaringiz bilan rozi bo’lmasa,
demak ular hohlagan narsalarni jimgina berish kerak
emas. Ular siz bilan rozi bo’lmasliklariga imkon bering,
ularning fikrlarini tinglang va nima uchun siz boshqacha
fikrlayotganingizni tushuntiring . Ular sioz g’amxurlik
qilaypotganingizni his qilishlariga yo’l qo’ying , lekin
eng yaxshi deb hisoblagan yo’lingizni tuting.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_11.png)
![Faol bo’ling
•
Agar chuqurroq savollarga oid fikrlaringiz bo’lsa ,
natijada qanday muommolar yuzaga kelishi
mumkinligini oldindan ko’ra olishingiz mumkin.
Muammolarni kutish o’rniga , ularni oldini olish uchun
choralar ko’ring.
•
Agar ularga to’sqinlik qila olmasangiz , hech
bo’lmaganda ularni kutib olishga tayyor bo’lasiz . Bu
lider va menedjer o’rtasidagi asosiy farq . Yaxshi
menedjer ko’p vaziyatlarda yaxshi reaksiya qiladi. Yaxshi
lider esa vaziyatni oldini ola biladi va u yuzga kelmasidan
oldin samarali choralar ko’radi](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_12.png)
![Qsrorlar qabulqiling va oqibatlari uchun javobgarlikni o’z
zimmangizga oling
•
Agar biron narsa reja bo’yicha ketmasa, odamlar bu
sizning aybingiz fdeb hisoblaydi:
•
O’zinizni kemaning kapitani sifatida tasavvur qiling .
Kemaning taqdiri va barchani to’g’ri yo’nalishda olib
ketish sizning qo’llaringizda.
•
Qaror qabul qilishda donolikka amal qiling. : eng
yaxshisiga umid qiling , lekin eng yomoniga tayyor turing.
•
Agar qarorlaringiz uchun javobgarlik olishga tayyor
bo’lmasangiz , ikkilansangiz va uzingizdan shubha
qilsangiz , ehtimol o’z o’rningizni tark etishingiz kerak.
O’ziga ishonmagan lider ko’pincha zolim bo’lib qoladi.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_13.png)
![Fikrlaringiz bilan bo’lishing
•
Rahbar sifatida , bir tomondan siz katta muammolarni
ko’rishingiz mumkin, shuningdek, nohush shartlarni bartaraf
etsangiz , hammasi qanchalik yaxshi tomonga o’zgarishini
ham . Odamlarni o’zgartirishlar kiritishingizga yordam
berishlari uchun ular bilan ijobiy fikrlaringizni bo’lishing.
Ularni rag’batlantiring . Ularga yo’l ko’rsating . Ularning
amallari barchasini bu orzuga qanchalik yaqinlashtirishni
ko’rsating.
•
Jon Garden shunday degan rdi: ,, Eng muhimi , liderlarning
odamlarning kichik tashvishlaridan chalg’itib , maqsadlariga
erishish yo’lida ularni birlashtiradigan maqsadlarni tasavvur
etishi va shakllantirishi mumkin’’.](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_14.png)
![Foydalanilgan adabiyotlar
•
Darslik : Huquqiy ko’nikmalar va
metodologiya
•
Muallif: F. Xusainova
•
Yili : 2022
•
Elektron resurslar:
•
Hhtpps/ wikipediya.org
•
www.yuz.uz](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_15.png)
![E’tiboringiz uchun rahmat](/data/documents/b581f243-0ea3-4c6d-a0ff-50d032f1d9b2/page_16.png)
Liderlikdan rahbarlikkacha bo’lgan yo’l
Reja: • 1. Lider tushunchasi va uning mohiyati • 2. Liderlik qobiliyatlarining vujudga kelishi • 3. Jamoa ishida huquqshunos liderning roli • 4. Rahbardagi liderlik xususiyatlari • 5. Jamoa muvaffaqiyatga erishishidagi yetakchi liderning ahamiyati
Lider tushunchasi • Liderlik ( inglizcha : leader- yetakchi , boshlovchi so’zidan) – umumiy bir ishni bajarishda boshqalarning yordami va harakatini birlashtiruvchi ijtimoiy ta’sir jarayoni
Rahbar lider • Lider bo’lish uchun tanlangan direktor yoki bosh menedjer bo’lish shart emas. Lider yoxud yetakchi- bu boshqalar uning tendensiyalari va go’yalari ortidan intilishni istaydigan shaxsdir. • Liderlikka vaqtincha erishish ham mumkin , ammo haqiqiy liderni keyingi olg’a qadamlar bilan o’zgartirib bo’mas sodiqlik ajratib turadi.
Liderlik qilish uchun maslahatlar: • 1. Har doim va’z qilayotganingizni bajaring, ishonchni yo’qotishning liderning ikkiyuzlamachiligidanda yaxshiroq usuli yo’q • 2. ,, Agar sizning harakatlaringiz boshqalarni ko’proq rzu qilishga , ko’proq o’rganishga va o’z ustida ishlashga ilhomlantirsa, u holda sizlidersiz’’. Jon Kuinsi Adams • 3. Xarizma, albatta, foydalidir, lekin majburiy emas,. Insoniyat tarixida unchalik do’stona bo’lmagan ko’pdan ko’p hurmatga sazovor liderlar ko’p . Lekin eng muhimi odamlar ularga ishonishgan. O’z fikringizni aniq ifodalash uchun sizga muloqot qobiliyatlari kerak bo’ladi.