logo

Liderlikdan rahbarlikkacha bo’lgan yo’l

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

186.0498046875 KB
Liderlikdan rahbarlikkacha  
bo’lgan yo’l Reja:
•
1. Lider tushunchasi va uning mohiyati
•
2. Liderlik qobiliyatlarining vujudga kelishi 
•
3. Jamoa ishida huquqshunos liderning roli
•
4. Rahbardagi liderlik xususiyatlari
•
5. Jamoa muvaffaqiyatga erishishidagi yetakchi 
liderning ahamiyati Lider tushunchasi
•
Liderlik ( inglizcha : 
leader- yetakchi , 
boshlovchi so’zidan) – 
umumiy bir ishni 
bajarishda 
boshqalarning yordami 
va harakatini 
birlashtiruvchi ijtimoiy 
ta’sir jarayoni Rahbar lider
•
Lider bo’lish uchun tanlangan 
direktor yoki bosh menedjer 
bo’lish shart emas. Lider 
yoxud yetakchi- bu boshqalar 
uning tendensiyalari va 
go’yalari ortidan intilishni 
istaydigan shaxsdir. 
•
  Liderlikka vaqtincha erishish 
ham mumkin , ammo haqiqiy 
liderni keyingi olg’a qadamlar 
bilan o’zgartirib bo’mas 
sodiqlik ajratib turadi.  Liderlik qilish uchun maslahatlar:
•
1. Har doim va’z qilayotganingizni bajaring, ishonchni 
yo’qotishning liderning ikkiyuzlamachiligidanda yaxshiroq 
usuli yo’q
•
2. ,, Agar sizning harakatlaringiz boshqalarni ko’proq rzu 
qilishga , ko’proq o’rganishga va o’z ustida ishlashga 
ilhomlantirsa, u holda sizlidersiz’’. Jon Kuinsi Adams
•
3. Xarizma, albatta, foydalidir, lekin majburiy emas,. 
Insoniyat tarixida unchalik do’stona bo’lmagan ko’pdan ko’p 
hurmatga sazovor liderlar ko’p . Lekin eng muhimi odamlar 
ularga ishonishgan. O’z fikringizni aniq ifodalash uchun sizga 
muloqot qobiliyatlari kerak bo’ladi. Lider kabi fikr yuriting 
•
1. O’zingizga ishoning. 
•
Bu qadam nima qilayotganingizni 
aniq bilish bilan bog’liq emas – siz 
o’zingizga ishonar ekansiz, 
boshqalar sizga kamroq savol 
beradi. Odamlar oldindan fikr 
yuritishga moyil va siz o’zingizni 
huddi shunday bo’lishi kerakligiday 
tutsangiz , odamlar ham bu shunday 
bo’lishi kerak ekan deb o’ylashadi. O’zingizga ishoning
•
O’zingizga bo’lgan ishonch har qanday vaziyatda kerak. 
Tassavur qiling , kishi : ,, buning javobini bilmayman ‘’ , 
- demoqda. Va shu vaqtning o’zida , barmoqlarini 
chatishtirib, boshini pastga egib, oyoqlari bilan yerda 
surat chizmoqda. Endi boshqa bir vaziyatni tassavur 
qiling , bir kishi : ,, men javobni bilaman ‘’ , deb aytdi, 
ayni paytda u boshini tik ko’tarib , yelkalarini orqaga 
tortib, suhbatdoshining ko’ziga tik qarabturmoqda. 
Biron narsani bilmaslik- normal holat , ammo bunda 
bilmasligingizga ishonch hosil qiling!   Qat’iy lekin mehribon bo’ling
•
Siz yetakchilik qilayotgan ekansiz 
, qoidalar va chegaralarni 
belgilaydigan odam hisoblanasiz. 
Siz yuzaga kelgan vaziyat uchun 
ma’lum bir tizim, qofiya sabab 
yaratishingiz zarur. Buni amalga 
oshirish uchun siz o’zingizni 
fikringizga qat’iy turishingiz 
kerak. Biroq dektatorlik inqilobni 
keltirib chiqarishi mumkinligini 
unutmang. Qoidalaringizni 
tasdiqlashda  mantiqiy va 
tushunuvchan bo’ling.  Mutaxassis bo’ling
•
Lider sifatida bilmayman deb aytish normal hisoblanadi. 
Lekin har bir savol uchun qayta qayta ,, bilmayman ‘’ deb 
javob berish yaxshi emas. Biron narsani bilmasangiz , 
uning javobini izlab toping. O’z sohangiz mutaxassisi 
bo’ling . Oxir – oqibat , siz barcha javoblarga ega 
bo’lishingiz kerak. 
•
Ma’lum bir darajadagi bilim o’zingizni ko’proq ishongan va 
yetakchi his qilishingizga yordam beradi. Agar bunday qila 
olmasangiz – bu faqatgina vaqt masalasi bo’lib , sizdan 
bilim va xarizma bo’yicha ustunroq bo’lgan odam kelib, 
qo’llaringiz ostidan liderlikni olib ketadi. Hal qiluvchi bo’ling
•
Siz kechganima qilishni o’ylab , do’stlar 
guruhining o’rtasida turibsiz. 
Do’stlardan hech biri ma’lum bir 
kelishuvga kelmayaoti, bir- birining 
taklifidan kamchilik topmoqdalar , 
barcha takliflar aralashib 
ketadi,shunda bir kishi oldinga 
chiqib : ,, Do’stlar , biz shu yerga 
boramiz’’ ,demagunicha. Bu kishi 
yuqoriga ko’tarilib, vaziyatni 
yo’naltirishi kerakligini ko’rdi va 
ma’suliyatni o’z zimmasiga oldi. 
•
Liderlikning asosiy namunasi 
hisoblanadi O’z izdoshlaringizga g’amxo’rlik qiling 
•
G’amxo’rlik qilish ularning xohish istaklariga indamayt 
rozi bo’lish degani emas Siz jamoa uchun qay yo’lni 
tutish keakligini  yaxshi bilganingiz uchun liderlik qiladi. 
Agar kimdir sizning fikrlaringiz bilan rozi bo’lmasa, 
demak ular hohlagan narsalarni jimgina berish kerak 
emas. Ular siz bilan rozi bo’lmasliklariga imkon bering, 
ularning fikrlarini tinglang va nima uchun siz boshqacha 
fikrlayotganingizni tushuntiring . Ular sioz g’amxurlik 
qilaypotganingizni his qilishlariga yo’l qo’ying , lekin 
eng yaxshi  deb hisoblagan yo’lingizni tuting. Faol bo’ling
•
   Agar chuqurroq savollarga oid fikrlaringiz bo’lsa , 
natijada qanday muommolar  yuzaga kelishi 
mumkinligini oldindan ko’ra olishingiz mumkin. 
Muammolarni kutish o’rniga , ularni oldini olish uchun 
choralar ko’ring. 
•
Agar ularga to’sqinlik qila olmasangiz , hech 
bo’lmaganda ularni kutib olishga tayyor bo’lasiz . Bu 
lider va menedjer o’rtasidagi asosiy farq . Yaxshi 
menedjer ko’p vaziyatlarda yaxshi reaksiya qiladi. Yaxshi 
lider esa vaziyatni oldini ola biladi va u yuzga kelmasidan 
oldin samarali choralar ko’radi Qsrorlar qabulqiling va oqibatlari uchun javobgarlikni o’z 
zimmangizga oling
•
Agar biron narsa reja bo’yicha ketmasa, odamlar bu 
sizning aybingiz fdeb hisoblaydi:
•
  O’zinizni kemaning kapitani sifatida tasavvur qiling . 
Kemaning taqdiri va barchani to’g’ri yo’nalishda olib 
ketish sizning qo’llaringizda.
•
  Qaror qabul qilishda donolikka amal qiling. : eng 
yaxshisiga umid qiling , lekin eng yomoniga tayyor turing.
•
  Agar qarorlaringiz uchun javobgarlik olishga tayyor 
bo’lmasangiz , ikkilansangiz va uzingizdan shubha 
qilsangiz , ehtimol o’z o’rningizni tark etishingiz kerak. 
O’ziga ishonmagan lider ko’pincha zolim bo’lib qoladi. Fikrlaringiz bilan bo’lishing 
•
Rahbar sifatida , bir tomondan siz katta muammolarni 
ko’rishingiz mumkin, shuningdek, nohush  shartlarni bartaraf 
etsangiz , hammasi qanchalik yaxshi tomonga o’zgarishini 
ham . Odamlarni o’zgartirishlar kiritishingizga yordam 
berishlari uchun ular bilan ijobiy fikrlaringizni bo’lishing. 
Ularni rag’batlantiring . Ularga yo’l ko’rsating . Ularning 
amallari barchasini bu orzuga qanchalik yaqinlashtirishni 
ko’rsating. 
•
    Jon Garden shunday degan rdi: ,, Eng muhimi , liderlarning 
odamlarning kichik tashvishlaridan chalg’itib , maqsadlariga 
erishish yo’lida ularni birlashtiradigan maqsadlarni tasavvur 
etishi va shakllantirishi mumkin’’. Foydalanilgan adabiyotlar
•
Darslik : Huquqiy ko’nikmalar va 
metodologiya 
•
Muallif:  F. Xusainova
•
Yili : 2022
•
Elektron resurslar:
•
Hhtpps/ wikipediya.org
•
www.yuz.uz  E’tiboringiz uchun rahmat

Liderlikdan rahbarlikkacha bo’lgan yo’l

Reja: • 1. Lider tushunchasi va uning mohiyati • 2. Liderlik qobiliyatlarining vujudga kelishi • 3. Jamoa ishida huquqshunos liderning roli • 4. Rahbardagi liderlik xususiyatlari • 5. Jamoa muvaffaqiyatga erishishidagi yetakchi liderning ahamiyati

Lider tushunchasi • Liderlik ( inglizcha : leader- yetakchi , boshlovchi so’zidan) – umumiy bir ishni bajarishda boshqalarning yordami va harakatini birlashtiruvchi ijtimoiy ta’sir jarayoni

Rahbar lider • Lider bo’lish uchun tanlangan direktor yoki bosh menedjer bo’lish shart emas. Lider yoxud yetakchi- bu boshqalar uning tendensiyalari va go’yalari ortidan intilishni istaydigan shaxsdir. • Liderlikka vaqtincha erishish ham mumkin , ammo haqiqiy liderni keyingi olg’a qadamlar bilan o’zgartirib bo’mas sodiqlik ajratib turadi.

Liderlik qilish uchun maslahatlar: • 1. Har doim va’z qilayotganingizni bajaring, ishonchni yo’qotishning liderning ikkiyuzlamachiligidanda yaxshiroq usuli yo’q • 2. ,, Agar sizning harakatlaringiz boshqalarni ko’proq rzu qilishga , ko’proq o’rganishga va o’z ustida ishlashga ilhomlantirsa, u holda sizlidersiz’’. Jon Kuinsi Adams • 3. Xarizma, albatta, foydalidir, lekin majburiy emas,. Insoniyat tarixida unchalik do’stona bo’lmagan ko’pdan ko’p hurmatga sazovor liderlar ko’p . Lekin eng muhimi odamlar ularga ishonishgan. O’z fikringizni aniq ifodalash uchun sizga muloqot qobiliyatlari kerak bo’ladi.