Ma’lumotlar bazasiga ulanish jarayonlarini dasturlash

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1148.9443359375 KB

Скачать

MB va MBBTlari haqida tushunchalar.
Qt muhitidan turli MBlariga ulanish usullari.MA’LUMOTLAR BAZASIGA ULANISH
JARAYONLARINI DASTURLASH.

MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .
Ma'lumotlar bazasi ( JB) - bu hisoblash
tizimining xotirasida saqlanadigan va ma’lum
bir predmet sohasidagi ob'ektlarning holati va
ularning o'zaro aloqalarini aks ettirish uchun
tuzilgan ma'lumotlar to'plamidir.
Kompyuter ma'lumotlar bazalarida oddiy
matnlardan (familiya, ism va manzil kabi)
murakkab tuzilmalargacha, shu jumladan
rasmlar, tovushlar xam saqlanishi mumkin.
Ma'lumotlarni oldindan ma'lum bo'lgan
formatda saqlash turli xil ishlov berish
usullarini qo'llash orqali ma'lumotlarni kerakli
formatda olish imkonini beradi. Ma'lumotlar
bazasining ishlashi ma'mur(administrator)
tomonidan ta'minlanadi.

Ma'lumotlar bazasi administratori -
ma'lumotlar bazasiga talablarni ishlab
chiqish, uni loyihalashtirish, joriy etish,
samarali foydalanish va saqlash, shu
jumladan ma'lumotlar bazasi
foydalanuvchilarini boshqarish va
ruxsatsiz kirishdan himoya qilish uchun
mas'ul shaxs. MBBT-ning muhim vazifasi
ma'lumotlar bazasining yaxlitligini
ta'minlashdir.
Ma'lumotlar bazasining yaxlitligi
ma'lumotlar bazasining xususiyati bo'lib,
ma'lumotlar bazasida dasturlarning to'g'ri
ishlashi uchun zarur va etarli bo'lgan to'liq
va izchil ma'lumotlar mavjudligini
anglatadi.
.MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Ma'lumotlar bazasida saqlanadigan
ma'lumotlarning mantiqiy tuzilishi
ma'lumotlar taqdimot modeli deb
nomlanadi.Ma'lumotlarni taqdim etishning
asosiy modellariga:
ierarxik,
tarmoq,
realatsion.
Ma'lumotlar bazasini loyihalashtirishning
asosiy vazifasi - tizim rivojlanib borishi bilan
tuzilgan strukturani qayta tiklash zaruratini
bartaraf etish. Uni hal qilish uchun o'zaro
bog'langan ma'lumotlar modellari kompleksi
yaratilmoqda. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Ierarxik model ma'lumotlarni daraxtsimon
tashkil qilishni o'z zimmasiga oladi.
Tuzilishning eng yuqori darajasida dastlabki
tugunlari bo'lmagan daraxtning ildizi
joylashgan. Qolgan tugunlar yuqoridagi
tugun orqali bog'langan .MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Tarmoq modeli har qanday elementni
boshqa biron bir element bilan bog'lash
mumkin bo'lganda, ma'lumotlarni tarmoq
tuzilishi shaklida tashkil qilishni o'z
zimmasiga oladi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Relyatsion model (munosabat so'zidan kelib chiqqan
holda ) ikki o'lchovli jadvallardan (munosabatlar)
foydalanishni o'z ichiga oladi, ularning orasidagi
munosabatlar bir yoki bir nechta mos keladigan
maydonlarning qiymatlari orqali amalga oshiriladi.
Bundan tashqari, jadvalning har bir satri o'ziga xosdir, bu
jadvalning bir yoki bir nechta maydonlarini o'z ichiga
olgan kalitlar yordamida ta'minlanadi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Ma'lumotlar bazasini boshqarish tizimi
(MBBT) bu ko'plab foydalanuvchilar
tomonidan ma'lumotlar bazasini yaratish,
saqlash va almashish uchun mo'ljallangan
til va dasturiy vositalar to'plamidir.
Ma'lumotlar bazasi foydalanuvchisiga
apparat darajasida tafsilotlarga
berilmasdan, u bilan ishlash qobiliyatini
ta'minlash - ma'lumotlar bazasi
boshqarish tizimining asosiy vazifasi. Ya'ni,
ma'lumotlar bazasiga barcha
foydalanuvchilar so'rovlari, ma'lumotlarni
qo'shish va yo'q qilish, so’rovlar,
ma'lumotlarni yangilash - bularning
hammasi MBBT tomonidan ta'minlanadi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

MBBT funktsiyalariga quyidagilar kiradi:
•
ma'lumotlar tuzilishini belgilaydigan va ma'lumotlar
ta'rifi tilida yozilgan sxemani ma'lumotlar bilan
keyingi ishlash uchun tizim tomonidan ishlatiladigan
ba'zi ichki ko'rinishga tarjima qilish;
•
ma'lumotlar bazasini yaratish (ma'lumotlar bazasiga
ma'lumotlarni yuklash);belgilangan mezonlarga
muvofiq saralash va tanlash, shuningdek ma'lumotlar
bazasining ba'zi bir qismini ajratib olish uchun
foydalanuvchi so'rovlarini amalga oshirish (ushbu
MBBTda qabul qilingan maxsus tilda tuzilgan), bu
ma'lumotni tahrirlash va qayta ishlash bilan birga
bo'lishi mumkin;ma'lumotlar strukturasini
o'zgartirmasdan ma'lumotlar bazasining ba'zi
qismlarini yangilash;
•
ma'lumotlarni himoya qilishni va ulardan
foydalanishning ustuvor yo'nalishlarini ta'minlash.MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Foydalanuvchilar ma'lumotlar bazasi bilan
ishlashda foydalanadigan dasturlar ilovalar
deb nomlanadi. Umuman olganda, turli xil
dasturlar bitta ma'lumotlar bazasi bilan
ishlashi mumkin.Bitta ma'lumotlar bazasi
bilan ishlaydigan dasturlarni ko'rib chiqishda,
ular parallel va bir-biridan mustaqil ishlashi
mumkin deb taxmin qilinadi va aynan
ma'lumotlar bazasi bilan ko'plab
dasturlarning ishlashini ularning har biri
bajaradigan tarzda ishlab chiqilgan
ma'lumotlar bazasi to'g'ri ishlaydi, lekin
boshqa dasturlar tomonidan kiritilgan
ma'lumotlar bazasidagi barcha o'zgarishlarni
hisobga oladi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Ilovalarni MBBT muhitida ham, MBBT
tashqarisida ham yaratish mumkin -
ma'lumotlar bazasiga kirish vositalaridan
foydalanadigan dasturlash tizimi
yordamida (masalan, Delphi, C ++ Builder, ).
Ma'lumotlar bazasi bilan ishlash uchun ko'p
hollarda faqat MBBT vositalari bilan
ishlashingiz mumkin, masalan, so'rovlar va
hisobotlarni yaratish. Ilovalar asosan
malakasiz foydalanuvchilarga ma'lumotlar
bazasi bilan ishlashning qulayligini
ta'minlash zarur bo'lgan hollarda yoki
MBBT interfeysi foydalanuvchiga mos
kelmaydigan hollarda ishlab chiqiladi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Ma'lumotlarni saqlashni tashkil etishning
fizik vakolatxonasi asosida ma'lumotlarni
saqlash uchun quyidagi arxitektura turlarini
ajratish mumkin:
Mahalliy ma'lumotlar bazalari
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalari MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

Mahalliy ma'lumotlar bazalari
Foydalanuvchi ishlaydigan kompyuterda
joylashgan bo’ladi. Barcha ma'lumotlar
monopol rejimda ishlatiladi.
Foydalanuvchining o'zi ma'lumotlarga
kirishni tartibga soladi.
Resurslarga ega va ta'minlaydigan
kompyuter server deb nomlanadi.
Ma'lumotlar uchun serverga murojaat
qiladigan yoki muammoni hal qilish uchun
so'rov yuboradigan kompyuter mijoz deb
nomlanadi. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalari
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazasi
markaziy kompyuterda saqlanadi,
foydalanuvchilar va dasturlar ma'lumotlar
bazasiga masofadan kirish huquqiga ega.
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazasining
afzalliklari minimal sozlash xarajatlari.
Xavfsizlik va ma'lumotlarning yaxlitligi
talablari muhim bo'lgan hollarda bunday
tizimga ustunlik beriladi. Kamchiliklari xizmat
ko’rsatishning murakkabligi, javob berish
vaqtining ko'payishi,markaziy tizimning
ishlamay qolishi butun tarmoqni ishlamay
qolishiga sabab bo’lishi mumkin. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalari
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalari
tarmoqqa ikkita arxitektura yordamida
amalga oshiriladi:
Fayl-server arxitekturasi tarmoqdagi
mashinalardan birini markazlashtirilgan
(fayl-server) sifatida belgilashni o'z
zimmasiga oladi, bu umumiy
markazlashtirilgan ma'lumotlar bazasini
saqlaydi. Tarmoqda qolgan mashinalar ish
stantsiyalari rolini o'ynaydi, ular asosida,
asosan, ma'lumotlar bazasi fayllari shaklida
olingan ma'lumotlarni qayta ishlash
foydalanuvchi so'rovlariga muvofiq amalga
oshiriladi; MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Markazlashtirilgan ma'lumotlar bazalari
Mijoz-server arxitekturasi zamonaviy MBBT
uchun standart bo'lib qoldi, chunki server
tizimning axborot resurslariga egalik qiladi va
ularni tasarruf etadi va mijoz ulardan
foydalanadi. Markaziy mashina (ma'lumotlar
bazasi serveri) ma'lumotlar bazasini
saqlashdan tashqari, ma'lumotlarni qayta
ishlashning asosiy qismini ta'minlaydi.
Mijozning so'rovi serverdagi ma'lumotlarni
qidirishni hosil qiladi, so'ngra tarmoq orqali
mijozga ko'chiriladi (oldingi arxitekturadagi
uzatilgan fayllardan farqli o'laroq). MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Relyatsion ma'lumotlar bazalarining asosiy
ob'ekti - bu jadval. Eng oddiy ma'lumotlar
bazasida kamida bitta jadval mavjud. Har
qanday ikki o'lchovli jadvalning tuzilishi
ustunlar va qatorlardan iborat bo'lib,
ularning analoglari ma'lumotlar bazasida
maydonlar va yozuvlardir.MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Relyatsion Ma'lumotlar bazasi asosiy
elementlari
•
Maydon - bu ma'lumotlarning (atributning)
bo'linmas birligiga mos keladigan
ma'lumotlarni mantiqiy tashkil etishning
boshlang'ich birligi.MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Relyatsion Ma'lumotlar bazasi asosiy elementlari
Maydon quyidagi xususiyatlarga ega:
 nomi - ushbu maydon ma'lumotlariga qanday kirish
kerakligini belgilaydi; turi - maydonda bo'lishi mumkin bo'lgan

ma'lumotlar turini belgilaydi;

 hajmi - maydonga joylashtirilgan ma'lumotlarning maksimal
uzunligini aniqlaydi;

 format - maydonda ma'lumotlarni formatlash usulini
belgilaydi.
Ma'lumotlar bazasi maydonlari bilan quyidagi operatsiyalarni
bajarish mumkin.

 tavsif (maydonning nomi, turi va uzunligini ko'rsatish);

 tahrirlash (maydon nomini, turini va uzunligini o'zgartirish);

 manipulyatsiya (maydonlarni qo'shish, ko'chirish va olib
tashlash).
Ma'lumotlar bazasi maydonlarining to'plami uning tuzilishini
belgilaydi. Maydonlar tarkibini (yoki ularning xususiyatlarini)
o'zgartirib, biz ma'lumotlar bazasining tuzilishini o'zgartiramiz
va shunga muvofiq yangi ma'lumotlar bazasini olamiz. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

•
Relyatsion Ma'lumotlar bazasi asosiy elementlari
Ma'lumotlar bazasiga saqlash va kirish birligi bu yozuvdir.
Yozuv, masalan, elektron katalogdagi bibliografik karta,
kadrlar bo'limining ma'lumotlar bazasidagi kadrlar yozuvlari
varaqasi, avtomatlashtirilgan abstrakt jurnaldagi maqolaning
avtoreferati, kompyuter yordamida qismning chizmasi
bo'lishi mumkin. dizayn tizimi.
Yozuv (tuple) - bu mantiqan bog'liq maydonlarning
to'plamidir.Yozuvlar bilan quyidagi operatsiyalarni bajarish
mumkin:
yozuvlar maydonlariga ma'lumotlarni kiritish;
yozuvlarni tahrirlash;
yozuvlarni indeksatsiya qilish;
yozuvlarni saralash;
yozuvlarni bir yoki bir nechta mezon bo'yicha qidirish. MB VA MBBTNING ASOSIY
TUSHUNCHALARI .

QT da quyidagi MBBTlariga ulanish mumkin :
•
QDB2 IBM DB2 (version 7.1 and above)
•
QIBASE Borland InterBase
•
QMYSQL MySQL
•
QOCI Oracle Call Interface Driver
•
QODBC Open Database Connectivity (ODBC) -
Microsoft SQL Server and other ODBC-compliant
databases
•
QPSQL PostgreSQL (versions 7.3 and above)
•
QSQLITE2 SQLite version 2
•
QSQLITE SQLite version 3
•
QSYMSQL SQLite version 3 for Symbian SQL
Database
•
QTDS Sybase Adaptive Server Note: obsolete from
Qt 4.7MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

MySQLga ulanish :
QSqlDatabase db =
QSqlDatabase::addDatabase("QMYSQL");
db.setHostName("bigblue");
db.setDatabaseName("flightdb");
db.setUserName("acarlson");
db.setPassword("1uTbSbAs");
bool ok = db.open();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Accessga ulanish :
Loyiha faylida :
QT += sql
Biror faylda :
QSqlDatabase db =
QSqlDatabase::addDatabase("QODBC");
qDebug() << db.drivers();
db.setHostName("localhost");
db.setDatabaseName("MSDB");
qDebug() << db.open();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

$Accessga ulanish : QSqlDatabase db = QSqlDatabase::addDatabase("QODBC"); db.setHostName("127.0.0.1"); db.setDatabaseName("Driver={Microsoft Access Driver (*.mdb, *.accdb)}SN=''BQ=C:\\ database.accdb"); db.setUserName("root"); if(!db.open()) qDebug() << db.lastError().text(); else qDebug() << "Connect!"; MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .$ Ma’lumotlarni ko’rsatish :
QSqlTableModel model;
model.setTable("employee");
QTableView *view = new QTableView;
view->setModel(&model);
view->show();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma’lumotlarni ko’rsatish :
QSqlTableModel model;
model.setTable("employee");
QTableView *view = new QTableView;
view->setModel(&model);
view->show();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Accessga ulanish :
#include <QtSql/QSqlTableModel>
#include <QSqlError>
QSqlDatabase db;
QSqlQueryModel *m=new QSqlQueryModel();
db = QSqlDatabase::addDatabase("QODBC3");
db.setDatabaseName("DRIVER={Microsoft Access Driver
(*.mdb)};FIL={MS Access};DBQ=baza.mdb");
if(!db.open())

{ QMessageBox::critical(this,tr(" Ошибка"), db.lastError().text()
); }
QSqlTableModel *model;
model = new QSqlTableModel(this);
model->setTable("ilmiy ");MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Accessga ulanish :
ui->tableView-
>setSelectionBehavior(QAbstractItemView::SelectRows);
ui->tableView-
>setSelectionMode(QAbstractItemView::SingleSelection);
ui->tableView->resizeColumnsToContents();
ui->tableView-
>setEditTriggers(QAbstractItemView::NoEditTriggers);
ui->tableView->horizontalHeader()-
>setStretchLastSection(true);
model->select(); // Делаем выборку данных из
таблицы
// QTableView *view = new QTableView;
ui->tableView->setModel(model);
ui->tableView->show();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

So’rovlar yaratish:
QSqlQuery query;
query.exec("SELECT name,salary FROM employee WHERE
salary> 500");
while (query.next()) {
QString name = query.value(0).toString();
int salary = query.value(1).toInt();
qDebug() << name << salary;
}MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

So’rovlar yaratish:
QSqlDatabase db;
db = QSqlDatabase::addDatabase("QODBC");
db.setDatabaseName("DRIVER={Microsoft Access Driver
(*.mdb)};FIL={MS Access};DBQ=baza209-210.mdb");
db.open();
if(!db.open())
{

QMessageBox::critical(this,tr(" Ошибка"), db.lastError().text());
}
QSqlTableModel *model,*model2;
model = new QSqlTableModel(this);
model->setTable("avto"); model-> select (); ui->tableView-
> setModel (model);MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma’lumotlarni Mbga yozish:
1) QSqlQuery query;
query.exec("INSERT INTO employee (id, name, salary) "
"VALUES (1001, 'Thad Beaumont', 65000)");
2) QSqlQuery query;
query.prepare("INSERT INTO employee (id, name, salary)
"
"VALUES (:id, :name, :salary)");
query.bindValue(":id", 1001);
query.bindValue(":name", "Thad Beaumont");
query.bindValue(":salary ", 65000);
query.exec();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma’lumotlarni Mbga yozish:
3) QSqlQuery query;
query.prepare("INSERT INTO employee (id, name, salary)
"
"VALUES (?, ?, ?)");
query.addBindValue(1001);
query.addBindValue("Thad Beaumont");
query.addBindValue(65000);
query.exec();MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma’lumotlarni Mbdan o’chirish:
m=new QSqlQueryModel();
int row,col;
row=ui->tableView->currentIndex().row();
col=ui->tableView->currentIndex().column();
qDebug()<<row;
qDebug()<<col;
qDebug()<<ui->tableView->model()-
>index(row,0).data().toString();
m->setQuery("delete from avto_rusumi where tr="+ui-
>tableView->model()->index(row,0).data().toString());
m->setQuery("Select* from avto_rusumi");
ui->tableView->setModel(m);MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

MB va MBBTlari haqida tushunchalar. Qt muhitidan turli MBlariga ulanish usullari.MA’LUMOTLAR BAZASIGA ULANISH JARAYONLARINI DASTURLASH.

MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI . Ma'lumotlar bazasi ( JB) - bu hisoblash tizimining xotirasida saqlanadigan va ma’lum bir predmet sohasidagi ob'ektlarning holati va ularning o'zaro aloqalarini aks ettirish uchun tuzilgan ma'lumotlar to'plamidir. Kompyuter ma'lumotlar bazalarida oddiy matnlardan (familiya, ism va manzil kabi) murakkab tuzilmalargacha, shu jumladan rasmlar, tovushlar xam saqlanishi mumkin. Ma'lumotlarni oldindan ma'lum bo'lgan formatda saqlash turli xil ishlov berish usullarini qo'llash orqali ma'lumotlarni kerakli formatda olish imkonini beradi. Ma'lumotlar bazasining ishlashi ma'mur(administrator) tomonidan ta'minlanadi.

Ma'lumotlar bazasi administratori - ma'lumotlar bazasiga talablarni ishlab chiqish, uni loyihalashtirish, joriy etish, samarali foydalanish va saqlash, shu jumladan ma'lumotlar bazasi foydalanuvchilarini boshqarish va ruxsatsiz kirishdan himoya qilish uchun mas'ul shaxs. MBBT-ning muhim vazifasi ma'lumotlar bazasining yaxlitligini ta'minlashdir. Ma'lumotlar bazasining yaxlitligi ma'lumotlar bazasining xususiyati bo'lib, ma'lumotlar bazasida dasturlarning to'g'ri ishlashi uchun zarur va etarli bo'lgan to'liq va izchil ma'lumotlar mavjudligini anglatadi. .MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma'lumotlar bazasida saqlanadigan ma'lumotlarning mantiqiy tuzilishi ma'lumotlar taqdimot modeli deb nomlanadi.Ma'lumotlarni taqdim etishning asosiy modellariga: ierarxik, tarmoq, realatsion. Ma'lumotlar bazasini loyihalashtirishning asosiy vazifasi - tizim rivojlanib borishi bilan tuzilgan strukturani qayta tiklash zaruratini bartaraf etish. Uni hal qilish uchun o'zaro bog'langan ma'lumotlar modellari kompleksi yaratilmoqda. MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ierarxik model ma'lumotlarni daraxtsimon tashkil qilishni o'z zimmasiga oladi. Tuzilishning eng yuqori darajasida dastlabki tugunlari bo'lmagan daraxtning ildizi joylashgan. Qolgan tugunlar yuqoridagi tugun orqali bog'langan .MB VA MBBTNING ASOSIY TUSHUNCHALARI .

Ma’lumotlar bazasiga ulanish jarayonlarini dasturlash

15.08.2023

0

1148.9443359375 KB

Похожие