Ma'rifatparvarlar ijodida adabiyot

Загружено в:

20.11.2024

Скачано:

0

Размер:

2819.1416015625 KB

Скачать

•
Ma'rifatparvarlar davrida adabiyot yangilandi. Aruz
asosiy vazn bo'ldi.
G'azal,ruboiy,tuyuq,ta'rix,muammo,muxammas va
masnaviydan ko'p foydalanildi.Sayohat xotiralarini
ifodalovchi Sayohatnoma janri vujudga keldi.
She'riyatda ilohiy ishq va tasavvuf g'oyalari
kuchaydi.

•
Yusuf Saryomiy, Ziyovuddin Haziniy
kabi shoirlar ko'proq diniy-tasavvufiy
she'rlari bilan shuhrat topdilar. Badiiy
adabiyotda hajviyot rivoj
topdi.Publitsistika janri paydo bo'ldi.
Ikki tillilik an'anasi davom
etdi.Xorazmda Ogahiy, Bayoniy kabi
ijodkorlar tashabbusi bilan tarjima
maktabi vujudga keldi

1. Xivada Feruz tashabbusi bilan
tarjima maktabi maydonga
keldi.Ogahiy 20 dan ortiq asarni
fors tilidan o'zbekchaga tarjima
qildi.Ogahiy,Bayoniy,Komil,Tabibiy
,Muhammadrasul Mirzo kabilar
tarjimachilik bilan shug'ullandilar.

Bu x or o a da b iy m u h iti d a ko 'p la b t az k ira la r
ya ra ti ld i, ha jv iy v a sh e 'r iy s ay o ha tno m a la r
ud u m g a ki rd i. B ux o ro i jo dk o rl ar id a n Ah m a d
Do n is h "N a v od ir u l- va q o e" ," Ta rix ri so la s i"
kit o bi n i y o zd i. M ir zo Sa h bo o 'z d e v on in i tu z di .

Q o 'q o n d a M u q im iy , Z a v q iy ,
F u r q a t , M u h a y y ir , N is b a ti y ,
U s m o n x o 'ja Z o r iy k a b i
m a 'r if a t p a r v a r i jo d k o r la r im iz i jo d
q ild il a r .

Zavqiy lirik va hajviy she'rlari
bilan xalq o'rtasida shuhrat
qozonganijodkorlardandir.Unin
g "Voqeai qozi saylov",
"Qahatlik" asarlari masnaviy
yo'lida yozilgan ixcham
dostonlardir. Zavqiy "Uy
puli","Zolim puli", "Veksel"
she'rlarida o'lkaga kirib
kelayotgan yangiliklarning
axloqiy jihatlarini yoritib beradi.

I s ' h o q x o n I b r a t o ' z b e k m i l l i y
u y g 'o n i s h d a v r i n i n g y e t u k
n a m o y o n d a l a r i d a n b i r i
b o ' l i b , s e r q i r r a i s t e ' d o d s o h i b i
e d i . U n i n g " L u g ' a ti s i tt a a l s i n a " ,
" J o m e ' u l - x u t u t " , " T a r i x i
F a r g ' o n a " a s a r l a r i a d a b i y o t u c h u n
q i m m a t l i m a n b a d i r .

M a h m u d x o ' j a B e h b u d i y T u r k i s t o n
j a d i d c h i l i k h a r a k a ti n in g
r a h n a m o s i d i r . U n i n g r a h b a r l i g i d a
S a m a r q a n d a t r o fi d a g i q i s h l o q l a r d a
m a k t a b l a r t a s h k i l t o p a d i , m a k t a b l a r
u c h u n d a r s l i k l a r y a r a t a d i . U n i n g "
R i s o l a i a s b o b i s a v o d " , " R i s o l a i
j u g ' r o fi y a i R u s i y " , " K i t o b u l - a tf o l " ,
" T a r i x i i s l o m " k a b i k i t o b l a r i
y a r a ti l a d i .

Behbudiyning " Padarkush"i o'zbek
dramachiligining ilk namunasidir.Drama hajman
juda ixcham, mazmunan sodda va jo'n.U jaholat va
nodonlik, o'qimagan bolaning buzuq yo'llarga
kirib, o'z otasini o'ldirgani haqida hikoya qiladi.
Ota va bola nodonlik va jaholat tufayli shu ahvolga
tushadi.Behbudiy ushbu asari bilan millatni ilm
olishga da'vat etadi va jaholatning oqibatini
ko'rsatib beradi. Drama dastlab Samarqandda
sahnalashtirilgan.

Abdurauf Fitrat yangi o'zbek
adabiyotining
asoschilaridan,dramaturg,nosir,s
hoir va zabardast olimdir. U XX
asr boshi publitsistikasi,
dramachiligining yorqin
namunasi bo'lgan "Rahbari
najot", "Oila", "Begijon", "Abo
Muslim", "Mavludi sharif" kabi
asarlarini yaratdi.

Fi tr a t " A b u lf a yz x on " , " Sh a y to n n in g
ta n g rig a i sy o n i" , "A r s lo n " k ab i
dr a m a la r i, " O 'z b ek ti l i qo i d al a ri
ha q id a bi r ta jr ib a : S a rf (1 -k i to b ),
N ah v ( 2 -k it o b )" ,, "S a r fi za b o n i
to ji ki " , " A d a b iy o t q o i d al ar i" ka b i
da r sl ik v a o 'q u v q o 'l la n m a la r i b ila n
o' zb e k a d a b iy o ti v a ti li
riv o jl a n is hi g a m u n o si b h is s a
qo ' sh d i.

Abdulla Qodiriy o'zbek adabiyoti
tarixida munosib o'ringa ega
ijodkor.U o'z ijodiy faoliyatini she'r
yozish bilan boshladi. Uning dastlabki
" Millatimga", "Ahvolimiz" ,
she'rlaridayoq Vatan, millatga xizmat
qilish, uni jaholat, g'aflat uyqusidan
qutqarishda da'vat yaqqol ko'zga
tashlanadi.

Abdulla Qodiriy o'zining "O'tkan
kunlar", "Mehrobdan chayon"
nomli dastlabki asarlari orqali
o'zbek adabiyotida romanchilik
an'anasini boshlab berdi."Uloqda"
hikoyasi orqali taraqqiyotga
to'sqinlik qilayotgan urf-odatlar va
ularning qobig'ida qolgan olomon
ruhiyati tasvirlangan.

•
Qodiriy "Kalvak
Mahzumning xotira
daftaridan", " Toshpo'lat
tajang nima deydi?" kabi
hajviy asarlari orqali o'sha
davrning johil, taraqqiyotga
qarshi kishilari qalamga
olinadi.

1. Abdulhamid Sulaymon o'g'li
Cho'lpon XX asr o'zbek
adabiyotining yetuk
namoyondalaridandir. Cho'lpon
shoir sifatida bir qancha she'rlar
yozib, ular orqali millatni
erkinlikka,taraqqiyotga,
jaholatdan chiqishga undadi. Nosir
sifatida "Kecha va kunduz" nomli
roman va bir qancha hikoyalar
yaratdi.

Ma'rifatparvarlar ijodida adabiyot

• Ma'rifatparvarlar davrida adabiyot yangilandi. Aruz asosiy vazn bo'ldi. G'azal,ruboiy,tuyuq,ta'rix,muammo,muxammas va masnaviydan ko'p foydalanildi.Sayohat xotiralarini ifodalovchi Sayohatnoma janri vujudga keldi. She'riyatda ilohiy ishq va tasavvuf g'oyalari kuchaydi.

• Yusuf Saryomiy, Ziyovuddin Haziniy kabi shoirlar ko'proq diniy-tasavvufiy she'rlari bilan shuhrat topdilar. Badiiy adabiyotda hajviyot rivoj topdi.Publitsistika janri paydo bo'ldi. Ikki tillilik an'anasi davom etdi.Xorazmda Ogahiy, Bayoniy kabi ijodkorlar tashabbusi bilan tarjima maktabi vujudga keldi

1. Xivada Feruz tashabbusi bilan tarjima maktabi maydonga keldi.Ogahiy 20 dan ortiq asarni fors tilidan o'zbekchaga tarjima qildi.Ogahiy,Bayoniy,Komil,Tabibiy ,Muhammadrasul Mirzo kabilar tarjimachilik bilan shug'ullandilar.

Bu x or o a da b iy m u h iti d a ko 'p la b t az k ira la r ya ra ti ld i, ha jv iy v a sh e 'r iy s ay o ha tno m a la r ud u m g a ki rd i. B ux o ro i jo dk o rl ar id a n Ah m a d Do n is h "N a v od ir u l- va q o e" ," Ta rix ri so la s i" kit o bi n i y o zd i. M ir zo Sa h bo o 'z d e v on in i tu z di .

Ma'rifatparvarlar ijodida adabiyot

20.11.2024

0

2819.1416015625 KB

Похожие