logo

МАЪЛУМОТИ УМУМИЙ ДАР БОРАИ ИСТИСНОИИ ҶУМЛА

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

74.98046875 KB
Мавзўъ :   МАЪЛУМОТИ  УМУМИЙ  ДАР  
БОРАИ  ИСТИСНОИИ   УМЛАҶ                 А)  ТАЪЛИМ :Ӣ

Аҳамияти  аъзоҳои  истисноии   умла,   дар бораи 	
ҷ
мазмун, вазифа ва хусусиятҳои  мавз ъ  ҳама ониба  	
ӯ ҷ
маълумоти муфассал додан. Барои  инкишофи  
нут қ и  шифоҳию  хатт , э одкорию  аҳонбинии  	
ӣ ҷ ҷ
донишом з, мавз ро  таҳлил  карда додан. 	
ӯ ӯ ҳ ангоми  
машғулот  моҳияти  мавз ро бо усулҳои  нави  	
ӯ
замонав  ба донишом зон фаҳмонида  додан.	
ӣ ӯ                 Б)  ТАРБИЯВ :Ӣ  

Донишом зонро ба роҳи  илмом зию 	
ӯ ӯ
э одкор , ватанд стию поктинат , 	
ҷ ӣ ӯ ӣ
ом зишу  яндаг  тарғиб намудан,  	
ӯ ҷӯ ӣ
инчунин  назаре  ба  маросимҳои таърих                 В)  САМАРАНОКӢ

Хонандагон  доир  ба  назарияи  аъзоҳои  
истисноии   умла    соҳиби  маълумот  	
ҷ
мегарданд,  ба  и рои  супоришҳое  дар  	
ҷ
умлаҳои  сохтаи  худ  истифода  намудани  	
ҷ
ин  ё  он  хели  аъзоҳои  истиснои  дар  матн,  
ба   ои  нуқтаҳо  гузоштани  калимаҳои  	
ҷ
мувофиқ,  дар  матн  шинохтани  аъзоҳои   
истиснои  ва  муайян  намудани  вазифа  ва  
сохти  онҳо  дар  матн  иваз  намудани  як  
калима  бо  дигараш  ва  монанди  ҳамин...                         Элементхои  башаклдарории  хонандагон:
Компетенсияи корбурди ахбор:
В1
аз  манба  ва  сарчашмаҳои  ахбор  (китоб, 
воситаҳои  ахбори  оммав ,  интернет,  луғат, ӣ
маълумотномаҳо  (аудио-видео)  ва  ға й ра) 
ҷ усту ҷ   намудан,  ба  даст  даровардан,  интихоб 	
ӯ
карда  тавонистан,  бомавридона  кор  фармудан, 
хулоса  бароварда  тавонистан,  амал ан   тадбиқ 
карда  тавонистан,  бомақсадона  воситаҳои 
медиа виро истифода бурдан ;                 
Компетенсияи  худинкишофдиҳ :ӣ

В1

Бо ом зиши худ  	
ӯ ҷӯӣ зиёд намудани дониш,  дар 
гуфтору пиндор  ба қоидаҳои маъмули илми 
забоншинос  амал намуда	
ӣ н ,  фикру мулоҳизаҳои 
хешро  дуруст ва б оварибахш баён намудан ;

чун шахси ояндадор баҳри б еҳтар гардонидани 
камолоти маънав ию  маъриф  к шиш намуда, 	
ӣ ӯ
амали мазкурро ба эҳтиёчи ҳарр за табдил додан;	
ӯ

ба амалу ҳаракат, фикру мулоҳизаҳои танқид , 	
ӣ
худназораткун , шифоҳ  ва хатт  бо мазмуни 	
ӣ ӣ ӣ
матнҳо  ҷ авоб баргардонидан .                 БЛОКИ  СХЕМАИ  ДАРС :
№ Қисмҳои  дарс Вақти   удошудаҷ .
1. Қисми  ташкил	
ӣ 4   дақиқа
2. Пурсиши  вазифаи  хонаг	
ӣ 6   дақиқа
3. Баёни  мавз и  нав	
ӯ 20   дақиқа
4. Мустаҳкамкун   	
ӣ 1 0   дақиқа
5. Баҳогузори  3   дақиқа
6. Вазифаи  хонаг
ӣ 2  дақиқа                 МАВОДҲО ВА ТАҲ ИЗОТИ ДАРС:Ҷ

Китоби дарсии «Китоби забони 
модар »  синфи  8  дафтари  	
ӣ
худом зи,  дафтари  конспект,  С.  
ӯ
Шербоев  Методикаи  таълими  
забони  то ик ,  аёният,  	
ҷ ӣ
саволпораҳо б р ва ҳар гуна 	
ӯ
асбобҳои  айён .	
ӣ                 II.  Пурсиши  вазифаи  хонаги :

А)  Азоҳои  чида  гуфта  чиҳоро  дар  
назар  дорем?

Б) Дар байни  аъзоҳои  чида  чихел  
аломатҳо  гузошта  мешавад?

Аъзоҳои  чида  ба  кадом  пайвандакҳо 
 бо  ҳам  алоқаманд  мешавад                 
  БАЁНИ  МАВЗЎИ  НАВ

а)  ИСТИСНО     (а... ﻨﺎﺜﺘﺳا     )  аз байни чизи зиёде  удо карда ҷ
гирифтани яке, аз ма мўи чизҳо чизеро баровардан: ба таври 	
ҷ
истисно, ба тариқи истисно, ба истиснои …; бе истисно// 
бидуни истисно истисно накарда, аз як сар; истисно кардан 
аз  умлаи чизҳо якеро бароварда мондан ё ба ҳисоб 	
ҷ
нагирифтан, мустасно кардан..

  б) Калима  ва  ибораҳое,  ки  ҳамчун  илова  истеъмол  
гардида  маънои  умумии   умла  ва  ё  ягон  аъзои  онро  возеҳу 	
ҷ
 аниқ  мекунанд  истисно   ном  доранд.
ӣ

  Аъзоҳои  истисно   дар  навишт  аз  дигар  аъзоҳои   умла  бо 	
ӣ ҷ
 вергул  ва  тире   удо  карда  мешавад.	
ҷ                 АЪЗОИ  ИСТИСНОИИ   УМЛА  ДУ  ХЕЛ  МЕШАВАД:Ҷ
БАЁНИЯИ  ИСТИСНО	
Ӣ

 ба  устоди  худ – 	
Ӯ
Абдураҳмони   ом   	
Ҷ ӣ
муро иат  карда  аз  	
ҷ
вай  илтимос  намуд. АЪЗОҲОИ  ИСТИСНОИИ  
ЭЗОҲ	
Ӣ

Чоштгоҳ  ба  мо  як  
лаб  нони  қоқ  
(зиёдатии  сари  
дастурхон  ва  ҳар  хел  
нонпораҳои  равғанолуд 
 ва  к ҳна)-ро  доданд.	
ӯ
АЪЗОИ  ИСТИСНОИИ   УМЛА  ДУ  ХЕЛ  МЕШАВАД:	
Ҷ                 
Вай – Шод   пеш  аз  ҳама  бояд  ба  қонеъ  кунонидани  ӣ
деҳқон  к шиш  кунад.	
ӯ

Вай  пеш  аз  ҳама  бояд  ба  қонеъ  кунонидани  деҳқон  
к шиш  кунад.	
ӯ

Вай –  Шод	
ӣ   пеш  аз  ҳама  бояд  ба  қонеъ  кунонидани  деҳқон  
к шиш  кунад.	
ӯ

Бобоям  Мулло  Қурбон  ва  бибиям – кампири  Бузург  аз  шахсони  
соҳибилм  ба  шумор  мерафтанд...

Бобоям  Мулло  Қурбон  ва  бибиям аз  шахсони  соҳибилм  ба  шумор 
 мерафтанд...

Бобоям  Мулло  Қурбон  ва  бибиям –  кампири  Бузург   аз  шахсони  
соҳибилм  ба  шумор  мерафтанд...                     Ба  вазифаи  аъзои  истисно   на  фақат  калимаю  ибораҳо,  балки  ӣ
умлаҳои  яклухт  ҳам  омада  метавонанд:  Ман  ба  газетаи   Овози   	
ҷ
то ик  аз аввал   	
ҷ (ин  газета   чанд   сол  боз  нашр  мешавад)  обунаам.
  Аъзоҳои  истисно   мисли  сараъзо  ва  аъзои  пайрави   умла  ба  як  	
ӣ ҷ
оҳанг  талаффуз  нашуда,  оҳанги  махсус  доранд.  
  Ватанашро  бо  тамоми  ҳаст   д ст  медорад  ва  ҳангоми  сафари  	
Ӯ ӣ ӯ
ма бур   аз  деҳааш – Нилу ба  нафаронаш  чунин  маслиҳат  медиҳад.	
ҷ ӣ
  Ватанашро  бо  тамоми  ҳаст   д ст  медорад  ва  ҳангоми  сафари  	
Ӯ ӣ ӯ
ма бур   аз  деҳааш – 	
ҷ ӣ Нилу  ба  нафаронаш  чунин  маслиҳат  медиҳад.                 
Барои  г шхарош  нашудани  аъзои  истисноии   умла  ӯ ҷ
г янда  онҳоро  нисбат  ба  рафти  оҳанги  умумии   умла  	
ӯ ҷ
пасттар  бо  фосилаи  муайян  талаффуз  мекунад.

Аъзои  истисноии   умла  ду  хел  мешавад	
ҷ

1. Баёнияи  истисно .	
ӣ

2. Аъзоҳои  истисноии  эзоҳ .	
ӣ                 
IV.    Мустаҳкамкуни

Аъзоҳои  истисноии   умла  чист?ҷ

Аъзоҳои  истисно   бо  гузоштани  кадом  	
ӣ
аломатҳо  навишта  мешаванд? 

Аъзоҳои  истисно   дар  ифодаи  матлаб  
ӣ
бо  чи  мақсад  интихоб  карда  мешаванд?                 V I .  Супориши   вазифаи  хонаг :ӣ
 

Қоидаи  аъзои  истисноии   умларо  аз  ёд  	
ҷ
кунед.

Аз  асари  баде   чорто   умла  нависед,  ки  	
ӣ ҷ
аъзои  истисно   дошта  бошад.	
ӣ                 
БАРОИ  ЭЪТИБОРАТОН  
РАҲМАТ !

Мавзўъ : МАЪЛУМОТИ УМУМИЙ ДАР БОРАИ ИСТИСНОИИ УМЛАҶ

А) ТАЪЛИМ :Ӣ  Аҳамияти аъзоҳои истисноии умла, дар бораи ҷ мазмун, вазифа ва хусусиятҳои мавз ъ ҳама ониба ӯ ҷ маълумоти муфассал додан. Барои инкишофи нут қ и шифоҳию хатт , э одкорию аҳонбинии ӣ ҷ ҷ донишом з, мавз ро таҳлил карда додан. ӯ ӯ ҳ ангоми машғулот моҳияти мавз ро бо усулҳои нави ӯ замонав ба донишом зон фаҳмонида додан. ӣ ӯ

Б) ТАРБИЯВ :Ӣ  Донишом зонро ба роҳи илмом зию ӯ ӯ э одкор , ватанд стию поктинат , ҷ ӣ ӯ ӣ ом зишу яндаг тарғиб намудан, ӯ ҷӯ ӣ инчунин назаре ба маросимҳои таърих

В) САМАРАНОКӢ  Хонандагон доир ба назарияи аъзоҳои истисноии умла соҳиби маълумот ҷ мегарданд, ба и рои супоришҳое дар ҷ умлаҳои сохтаи худ истифода намудани ҷ ин ё он хели аъзоҳои истиснои дар матн, ба ои нуқтаҳо гузоштани калимаҳои ҷ мувофиқ, дар матн шинохтани аъзоҳои истиснои ва муайян намудани вазифа ва сохти онҳо дар матн иваз намудани як калима бо дигараш ва монанди ҳамин...

Элементхои башаклдарории хонандагон: Компетенсияи корбурди ахбор: В1 аз манба ва сарчашмаҳои ахбор (китоб, воситаҳои ахбори оммав , интернет, луғат, ӣ маълумотномаҳо (аудио-видео) ва ға й ра) ҷ усту ҷ намудан, ба даст даровардан, интихоб ӯ карда тавонистан, бомавридона кор фармудан, хулоса бароварда тавонистан, амал ан тадбиқ карда тавонистан, бомақсадона воситаҳои медиа виро истифода бурдан ;