logo

Maxsus fanlarning o’quv-uslubiy ta’minotini ishlab chiqish

Загружено в:

15.08.2023

Скачано:

0

Размер:

542.123046875 KB
Mavzu:  Maxsus 
fanlarning o’quv-
uslubiy ta’minotini 
ishlab chiqish       Reja 

Darslik va uning turlari. 

O’quv – uslubiy majmua. 

O’quv – metodik majmua.

Didaktik o’quv vositalari.      Darslik

Muayyan fanga doir bilim asoslarini maʼlum tartibda 
bayon etadigan va yuqori maʼnaviy-gʻoyaviy, ilmiy 
uslubiy saviyada yozilgan kitob; oʻquv adabiyotining 
asosiy va yetakchi turi. Darsliklar 2 asosiy guruhga 
boʻlinadi: oʻquvchilar uchun D.lar va talabalar uchun 
Darsliklar. Oʻzbekistonda oʻquvchilar uchun 
moʻljallangan Darsliklardan umumiy oʻrta taʼlim 
maktabi, ixtisoslashtirilgan maktab, akademik litsey, 
kasb-hunar kolleji, maxsus taʼlim maktablari va 
maxsus internat maktablarning oʻquvchilari; 
talabalar uchun nashr etilgan D.lardan oliy oʻquv 
yurtlari talabalari mustaqil hamda oʻqituvchilar 
rahbarligida foydalanadilar.      Darslik turlari
O’quvchilar 
uchun 
mo’ljallangan
umumiy oʻrta taʼlim maktabi, 
ixtisoslashtirilgan maktab, 
akademik litsey, kasb-hunar 
kolleji, maxsus taʼlim maktablari 
va maxsus internat 
maktablarning oʻquvchilari; Talabalar 
uchun 
mo’ljallangan
oliy oʻquv yurtlari 
talabalari mustaqil 
hamda oʻqituvchilar 
rahbarligida 
foydalanadilar.              Mut axassislik   fanlar i ni o’qit ish sifat ini 
y axshilash uchun o’quv -uslubiy  majmua 
t ark ibiga quy idagi o’qit ish v osit alari k irishi 
k erak :
Asosiy  o’qit ish 
v osit alari 
–  t ay y orlov  
y o’nalishlari 
bo’y icha t a’lim 
st andart lari, 
o’quv  rejal ari  v a 
fan dast urlari, 
bosma v a 
el ek t ron 
darslik lar, o’quv  
qo’l lanmal ar, 
uslubiy  
qo’l lanmal ar, 
o’qit uv chilar 
uchun met odik  
qo’llanmal ar Qo’shim cha o’qit ish 
v osit alari 
dars jaray oni ni 
t ashk i l et ish 
bo’y icha y o’ri qnoma, 
mashq v a m asalalar 
t o’plam i, plak at l ar, 
slay dl ar, elek t ron 
mult i medi al i o’quv  
qo’llanm alar, nazorat  
v a t est  sav ollari 
t o’plam i, t arqat ma 
mat eriall ar , 
nazariy  v a amaliy  
mashg’ulot larni 
t ashk i l et ish 
bo’y icha met odik  
qo’llanm alar Amali y  o’qit ish 
Vosi t alari
elek t ron 
dosk al ar, 
fl i pchart  
dosk al ar, 
v ideok o’zgu, 
mult imedi a, 
t el ev izor, 
k ompy ut er, 
laborat oriy a 
jihozlari, 
mak et lar, asl 
namunalar, 
mahsulot lar, 
mashi nalar, 
usk unalar.            O’quv  didak t ik  v osit alar bilim v a 
k o’nik malarga y o’nalt irilgan bo’lishi lozim

Maxsus fanlar o’quv uslubiy 
majmuasiga kiruvchi har bir 
o’qitish vositasi  di dak t i k  
j ihat dan asosl angan bo’l ishi  
k erak .  O’quv majmuasining 
barcha o’qitish vositalarida 
asosiy tushunchalar, terminlar, 
shartli belgilar bir xil bo’lishiga 
rioya qilinishi hamda 
t al abal arni ng m ut ax assisl i k  
fanl ari ni  o’rgani sh bo’y i cha 
egal l ashi  k erak  bo’lgan 
bi l im  v a k o’nik m al arga 
y o’nal t i ri l gan bo’li shi  l ozi m .      O’quv -met odik  majmua

M alaka talablari va fan dasturida belgilangan 
talabalar tomonidan egallanishi lozim bo’lgan bilim, 
ko’nikma, malaka va kompetensiyalarni 
shakllantirishni, o’quv jarayonini kompleks 
loyihalash asosida kafolatlangan natijalarni olishni, 
mustaqil bilim olish va o’rganishni hamda nazoratni 
amalga oshirishni ta’minlaydigan, talabaning ijodiy 
qobiliyatlarini rivojlantirishga yo’naltirilgan o’quv-
uslubiy manbalar, didaktik vositalar va materiallar, 
elektron ta’lim resurslari, o’qitish texnologiyasi, 
baholash metodlari va mezonlarini o’z ichiga oladi.      
xorijiy davlatlarda 
mutaxassislar tayyorlash 
tajribalariga e’tibor 
qaratadigan bo’lsak, ularda 
o’qitishni asosiy tashkil qilish 
shakllari sifatida   loy ihalar 
va modullar  qo’llaniladi. Bu 
vositalar talabalarning 
mustaqil bilim olish va 
mehnat faoliyatiga 
yo’naltirilgan bo’lib, turli 
o’quv-moddiy bazalarda 
ishlab chiqiladi.   A sosiy  
o’qit ish vosit asi bo’lib 
modulli o’quv dast urlari 
hisoblanadi.      Modul

Bir nechta fan hamda kurslar o rganiladigan ʻ
o quv rejasining bir qismi. U talabalarda ma lum 	
ʻ ʼ
bir bilim va ko nikma hosil qilish, tahliliy-	
ʻ
mantiqiy mushohada yuritish salohiyatiga ega 
bo lishiga qaratilgan bir nechta fanlar (kurslar) 	
ʻ
majmui hisoblanadi. Bunda  o qituvchi o quv 	
ʻ ʻ
jarayonini tashkil  qiladi, jonli, video hamda 
audio ma ruzalar o qiydi, talabaning faoliyatini 	
ʼ ʻ
muvofiqlashtiradi  va  nazorat qiladi . Talaba esa 
mavzuni mustaqil o rganadi hamda berilgan 	
ʻ
topshiriqlarni bajaradi.            M o d u l g a   a s o s l a n g a n   o ʻ q u v   d a s t u r l a r i   m a x s u s  
s x e m a   a s o s i d a   i s h l a b   c h i q i l a d i   v a  
q u y i d a g i l a r n i   o ʻ z   i c h i g a   q a m r a b   o l a d i :

—  oʻquv maqsadi hamda vazif alarning t oʻliq ochib 
be rilishi;

—  t alabaning f anni (k ursni) boshlashi va 
t ugat ishidan keyingi ort t irishi lozim boʻladigan 
malak asiga qoʻyiladigan  t alablar;

—  modul t ark ibiga k irgan har bir f anning qisqacha 
mazmuni (sillabus), y aʼni maʼruzalar mavzulari, 
se minar va amaliy mashgʻulot larning re jasi, must aqil 
t aʼlimni baholash uchun moʻljallangan t opshiriqlar;

—  oʻqit ishning qisqacha bayoni: t aʼlim be rish usul 
hamda vosit alari; bilimlarni baholashning usul va 
shak llaridan 	
 iborat .      Kre dit -modul t izimining asosiy  vazif alari 
sif at ida quyidagilar e ʼt irof  e t iladi:

—  oʻquv jaray onlarini modul asosida t ashk il qilish;

—  bit t a fan, k urs (k re dit )ning qiy mat ini aniqlash;

—  t alabalar bilimini rey t ing bali asosida baholash;

—  t alabalarga oʻzlarining oʻquv re jalarini 
individual t arzda t uzishlariga imk on y arat ish;

—  t aʼlim jaray onida must aqil t aʼlim olishning 
ulushini oshirish;

—  t aʼlim dast urlarining qulay ligi va me hnat  
bozorida mut ax assisga qoʻy ilgan t alabdan k e lib 
chiqib oʻzgart irish mumk inligi.            Volfgang Ratke

"Didaktika" atamasi 
ilk bor nemis 
pedagogi  Volfgang 
Rat k ening 
"Didaktika yoki 
ta'lim san'ati"  (1613-
yil) deb nomlangan 
ma'ruzasida 
qo'llanilgan.      Didaktika 

Didaktika pedagogikaning tarkibiy qismi sifatida. 
Didaktika pedagogika nazariyasining nisbatan 
mustaqil qismi bo'lib, unda o'qitish jarayonining 
umumiy qonuniyatlari ochib beriladi. 
Didaktikaning so'zma-so'z tarjimasi "ta'lim 
nazariyasi" ma'nosini anglatadi. Didaktika 
"yunoncha" so'zdan olingan bo'lib, "didacticos" - 
o'rgat ish, o'qit ish  ma'nosini bildiradi.

Didaktika - ta'lim jarayoni, mazmuni, qonuniyat 
va tamoyillari, shakl, metod va vositalarini ilmiy 
asoslab beruvchi ta'lim nazariyasi, 
pedagogikaning alohida sohasi.            Yan Amos Komenskiy

Didaktika ilmiy 
bilimlar tizimi 
sifatida birinchi 
marta chex pedagogi 
Yan Amos 
Komenskiyning 
"Buyuk didaktika" 
(1657-yil) asarida 
ochib berilgan.            Yaxlit pеdagogik jarayonning jihatlari
Jihatlar
  Pеdagogik jarayon
 
Maqsadi
  Ta’lim, tarbiya va shaxs rivojlanishini ta’minlash
 
Mazmuni
  Ta’lim  mazmunida  bilim,  ish-harakat  usullari  ijodiy  faoliyat 
tajribalari;  tashqi  olamga  nisbatan  his-tuyg’u,  qadriyatlar  va 
irodaviy munosabatlar
 
Protsеssual 
(tashkiliy)
  Pеdagogik  o’zaro,  prеdmеt  va  shaxsiy  o’zaro  ta’sir,  ta’lim  va 
mustaqil ravishda o’z ustida ishlashning birligi.
 
Opеratsion-
tеxnologik
  Pеdagogik  jarayonning  nisbatan  mustaqilligi,  barcha 
komponеntlarining  ichki  yaxlitligi,  o’qitish  va  o’qish  kabilarning 
birligi.
       Kasbiy pеdagogikaning har bir sohasini o’z 
ob’yеkti va prеdmеti mavjud bo’lib, ular 
quyidagicha guruhlanishi mumkin:
Soha
  Ob’ y еkt
  Prеdmеt
Boshlang’ich kasbiy 
ta’lim pеdagogikasi
  Boshlang’ich kasbiy ta’lim tizimi 
(umumiy o’rta ta’lim va qisqa 
muddatli kurslar nеgizida)
  Boshlang’ich kasbiy bilim, ko’nikma va 
malakaga ega kasb-hunar sohiblari (tor 
ixtisoslik bo’yicha)ni tayyorlash jarayoni
 
O’rta kasb-hunar 
talimi pеdagogikasi
  Professional ta’lim 
muassasalaridagi kasbiy pеda 
gogik jarayon
  Yuqori malakali, kеng ixtisoslikka ega 
kichik mutaxassislar tayyorlash
 
Oliy maktab 
pеdagogikasi
  Oliy ta’lim muassasalarida 
mutaxassis kadrlar tayyorlash
  Oliy ma’lumotli kasb-hunar sohiblarini 
tayyorlash jarayoni
 
Oliy o’quv yurtidan 
kеyingi kattalar 
ta’limi pеdagogikasi 
(Andragogika)
  Oliy o’quv yurtlaridan kеyingi 
kasbiy ta’lim jarayoni
  Oliy ma’lumotli mutaxassislarni o’qitish va 
tarbiyalash jarayoni (ilmiy ilmiy-
pеdagogik kadrlar tayyorlash, 
shuningdеk, malaka oshirish va qayta 
tayyorlash jarayoni)      E’ TIBORIN GIZ 
UCHUN  
TA SHA KKUR

Mavzu: Maxsus fanlarning o’quv- uslubiy ta’minotini ishlab chiqish

Reja  Darslik va uning turlari.  O’quv – uslubiy majmua.  O’quv – metodik majmua.  Didaktik o’quv vositalari.

Darslik  Muayyan fanga doir bilim asoslarini maʼlum tartibda bayon etadigan va yuqori maʼnaviy-gʻoyaviy, ilmiy uslubiy saviyada yozilgan kitob; oʻquv adabiyotining asosiy va yetakchi turi. Darsliklar 2 asosiy guruhga boʻlinadi: oʻquvchilar uchun D.lar va talabalar uchun Darsliklar. Oʻzbekistonda oʻquvchilar uchun moʻljallangan Darsliklardan umumiy oʻrta taʼlim maktabi, ixtisoslashtirilgan maktab, akademik litsey, kasb-hunar kolleji, maxsus taʼlim maktablari va maxsus internat maktablarning oʻquvchilari; talabalar uchun nashr etilgan D.lardan oliy oʻquv yurtlari talabalari mustaqil hamda oʻqituvchilar rahbarligida foydalanadilar.

Darslik turlari O’quvchilar uchun mo’ljallangan umumiy oʻrta taʼlim maktabi, ixtisoslashtirilgan maktab, akademik litsey, kasb-hunar kolleji, maxsus taʼlim maktablari va maxsus internat maktablarning oʻquvchilari; Talabalar uchun mo’ljallangan oliy oʻquv yurtlari talabalari mustaqil hamda oʻqituvchilar rahbarligida foydalanadilar.