O‘simliklarning ildiz orqali oziqlanishi reja :  1. O’simliklarning ildiz orqali oziqlanishi haqidagi ta’limotning rivojlanishi.  2. "Gumus" nazariyasining mohiyati  3 . Mineral elementlarning o’simliklar tanasidagi m iqdori

O’simliklarning oziqlanishi ikki shakldan iborat bo’lib, havodan va tuproqdan oziqlanish jarayonlarini o’z ichiga oladi  Bu ikki jarayon - fotosintez va mineral elementlarni tuproqdan yutish - birgalikda o’simliklarning avtotroflik xususiyatlarini belgilaydi.  Mana shu uzviy bog’liqlik natijasida o’simliklarning organik asosga ega to’qimalari, organlari va umumiy tanasi hosil bo’ladi. Ularning o’sishi va rivojlanishini to’la ta’minlash uchun tuproqdan juda ko’p mineral elementlar yutiladi. Shuning uchun ham bunga o’simlik larning ildiz orqali oziqlanishi deyiladi.

 O’simliklarning ildiz orqali oziqlanishida tuproq xususiyatlari va unumdorligi, ayniqsa tuproqning suv o’tkazuvchanlik, havo o’tkazuvchanlik xossalari , tarkibidagi organik moddalar va o’simliklar uchun muhim oziq elementlarni to’plash qobiliyati katta ahamiyatga ega.

"Gumus" nazariyasi  Bu tushunchani XVIII asrning oxiri va XIX asrning boshlarida nemis agr onomi A.Teyer yanada rivojlantirdi.  U " gumus nazar iyasi" ni yaratdi. Unga ko’ra o’simliklar asosan suv va gumus moddalari bilan oziqlanadi. Tupr oqda chir indi moddalar qancha ko’p bo’lsa, o’simliklar shuncha faol o’sish va rivojlanish qobiliyatiga ega bo’ladi.

 Keyin chalik asta-sekin o’simliklar uchun mineral elementlar zarur degan tushunchalar paydo bo’la boshlaydi. Bu tushunchaga asos solgan kishilardan biri agronom A.T.Bolotovdir (1770) .  U tuproqdagi mineral zarrachalar va suv o’simliklar uchun asosiy oziqadir, degan g’oyani ilgari surdi.  A.T.Bolotov o’g’itlarni tuproqqa solish usullarini ham ishlab chiqdi va qishloq xo’jaligi uchun zarur 53 ta o’g’it turi borligini ko’rsatdi. A.T.Bolotov