logo

O’zbekistonda islohatlarning chuqurlashtirish va iqtisodiyotning erkinlashtirishning asosiy yo’nalishlari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

2670.5087890625 KB
O’zbekistonda islohatlarning 
chuqurlashtirish va iqtisodiyotning 
erkinlashtirishning asosiy 
yo’nalishlari Reja:
1 . O‘zbekistonda jamiyat iqtisodiy hayotini 
erkinlashtirishning  maqsadi va bosqichlari.
2 . Demokratik islohotlarni yanada 
chuqurlashtirish sharoitida iqtisodiyotni 
ustuvor yo‘nalishlari. Respublik amizda amalga oshirilay ot gan iqt isodiy  
islohot lar iqt isodiy ot ni dav lat  t asarrufi dan 
chiqarish, unda demok rat iy a t amoy illari bo‘lgan 
iqt isodiy  faoliy at , t adbirk orlik  v a t anlash 
erk inligini, erk in iqt isodiy ot  t amoy illarini joriy  
et ish orqali iqt isodiy  hay ot ini erk inlasht irishga 
y o‘nalt irilgandir. O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning 
birinchi bosqichida (1991-1994 y.y.) ma’muriy-buyruqbozlik 
tizimining og‘ir oqibatlarini yangisi, 
tenglikka barham berish va 
iqtisodiyotni barqarorlashtirish 
hamda respublikaning o‘ziga xos 
sharoitlari va xususiyatlarini 
hisobga olgan holda bozor 
munosabatlarining negizlarini 
shakllantirish vazifalarini hal 
qilishga kirishildi. Buning uchun 
quy idagilar amalga 
oshirildi:
islohot larning qonuniy -huquqiy  bazasini 
shak llant irish v a riv ojlant irish. Bu dav rda 
mulk lilik , dav lat  t asarrufi dan chiqarish v a 
xususiy lasht irish, 
t adbirk orlik  t o‘g‘risidagi v a boshqa k o‘plab 
bozor munosabat larini shak llant irishga 
y o‘nalt irilgan qonuniy  qabul qilingan;
k ichik  xususiy lasht irishni amalga oshirish 
hisobiga k o‘p uk ladli iqt isodiy ot  negizlarini 
y arat ish.   Iqtisodiyotning nodavlat sektorida monopolistik 
birlashmalar, korxonalar vujudga keldiki, ular ichki 
iste’mol va ishlab chiqarish vositalari bozorlarida o‘z 
hokimliklarini o‘rnatib, narx-navoning ko‘tarilishiga 
sabab bo‘ldilar.  Ushbu sektordagi aksiyadorlik jamiyatlarining ustav 
fondida, aksiyalarida davlat ulushi katta miqdorda 
saqlanganligi oqibat davlat ishonchli vakillarining ularning 
faoliyatiga noo‘rin  aralashishiga imkon yaratar edi.    Iqtisodiy islohotlarning ikkinchi bosqichi da (1995-1999 
yillarda)  davlat mulkini dastlabki, kichik 
xususiylashtirishni tugallash, mulkni xaqiqiy egalari 
qo‘liga topshirish tadbirkorlik faoliyati uchun keng 
imkoniyatlar berish vazifalari belgilanadi.  Iqtisodiy hayot kishilarining ijtimoiy madaniy siyosat 
hayot sohalarining moddiy asosini tashkil etadi va 
ularning rivojlanishiga ta’sir ko‘rsatadi. 
Shuningdek 
jamiyatning ijtimoiy-
siyosiy va davlat tizimi 
iqtisodiyotga jiddiy 
ta’sir etadi. Siy osat  v a mafk ura iqt isodiy ot dan ust un 
bo‘lib, uning riv ojlanish y o‘nalishlarini 
belgilab berardi. 
Bu t uzimning iqt isodiy  negizini dav lat  v a 
k olxoz-k ooperat iv  mulk  shak llaridan 
iborat  umumxalq mulk i deb at almish, 
egasiz m ulk  t ashk il et ardi.  Dav lat  asosiy  ishlab chiqarish faollarining 
90 foizidan ort ig‘iga ega bo‘lib, 
iqt isodiy ot da y ak k ahok imlik ni o‘rnat gan 
edi.  Must aqillik k a erishgan O‘zbek ist on xalq t urmush 
forov onligini, iqt isodiy  faoliy at , t adbirk orlik  
erk inlik larini, eng muhimi mulk dor bo‘lish 
imk oniy at larini t a’minlay digan ijt imoiy  
y o‘nalt irilgan bozor iqt isodiy ot iga asoslangan O’zbekistonda mulkni tubdan isloh qilish jarayonlari 
izchillik bilan olib borildi va bir necha bosqichdan iborat bo’ldi.
Ikkinchi bosqich   1994–1995 yillarni qamrab oldi va bu davr ichida yalpi xususiylashtirish
amalga oshirildi. Bunda davlat nazorati shart bo’lmagan tarmoqlar (engil sanoat, mashina
sozlik,qurilish materiallari ishlab chiqarish sohasidagi o’rta va yirik korxonalar) ommaviy
  tarzda  xususiylashtirildi.Birinchi bosqich   1992– 993 yillarni qamrab oldi va unda xususiylashtirish jarayonlari
faol amalga oshirildi. Bu bosqichda davlat uy-joy fondi, savdo, xizmat ko’rsatish tizimi,
mahalliy, yengil oziq-ovqat sanoati, avtomobil transporti, qurilish tizimlaridagi mayda
korxonalar xususiylashtirildi. Foy dalanilgan adabiy ot lar:
1. KARIMOV I. A. OZOD VA OBOD VATAN, ERKIN VA FAROVON HAYOT-PIROVARD 
MAQSADIMIZ.-T.: O‘ZBEKISTON, 2000, 13-19 BETLAR.
2. KARIMOV I.A. O‘ZBEKISTONDA DEMOKRATIK O‘ZGARISHLARNI YANADA 
CHUQURLASHTIRISH VA FUQAROLIK JAMIYATI ASOSLARINI 
SHAKLLANTIRISHNING ASOSIY YO‘NALISHLARI. XALQ SO‘ZI. 2002 YIL 30 
AVGUST.
3. ABULQOSIMOV H.P. VAHOBOV A.V., RAHIMOVA D.N. NORBOYEV B.I. 
O‘ZBEKISTONDA IQTISODIY ISLOHOTLARNI CHUQURLASHTIRISH VA 
IQTISODIYOTNI ERKINLASHTIRISH YO‘LLARI.-T.: TDTU, 2001, 52-59, 77-79 
BETLAR.
4. ABULQOSIM H.P. HASANOV R.R., FARIONOV I. O‘ZBEKISTONDA MULKNI DAVLAT 
TASARRUFIDAN CHIQARISH VA XUSUSIYLASHTIRISH.- T.: TDTU NASHRIYOTI, 
2003. 12-37 BET.
5. IJTIMOIY YO‘NALTIRILGAN BOZOR IQTISODIYOTI- T.: SHARQ NMK, 1996. 7-30-
BETLAR.
6. O‘ZBEKISTON XXI ASRGA INTILMOQDA. A.A.AZIZXO‘JAYEV TAHRIRI OSTIDA.- T.: 
O‘ZBEKISTON, 2000. 176-196 BETLAR.

O’zbekistonda islohatlarning chuqurlashtirish va iqtisodiyotning erkinlashtirishning asosiy yo’nalishlari

Reja: 1 . O‘zbekistonda jamiyat iqtisodiy hayotini erkinlashtirishning maqsadi va bosqichlari. 2 . Demokratik islohotlarni yanada chuqurlashtirish sharoitida iqtisodiyotni ustuvor yo‘nalishlari.

Respublik amizda amalga oshirilay ot gan iqt isodiy islohot lar iqt isodiy ot ni dav lat t asarrufi dan chiqarish, unda demok rat iy a t amoy illari bo‘lgan iqt isodiy faoliy at , t adbirk orlik v a t anlash erk inligini, erk in iqt isodiy ot t amoy illarini joriy et ish orqali iqt isodiy hay ot ini erk inlasht irishga y o‘nalt irilgandir.

O‘zbekistonda amalga oshirilayotgan iqtisodiy islohotlarning birinchi bosqichida (1991-1994 y.y.) ma’muriy-buyruqbozlik tizimining og‘ir oqibatlarini yangisi, tenglikka barham berish va iqtisodiyotni barqarorlashtirish hamda respublikaning o‘ziga xos sharoitlari va xususiyatlarini hisobga olgan holda bozor munosabatlarining negizlarini shakllantirish vazifalarini hal qilishga kirishildi.

Buning uchun quy idagilar amalga oshirildi: islohot larning qonuniy -huquqiy bazasini shak llant irish v a riv ojlant irish. Bu dav rda mulk lilik , dav lat t asarrufi dan chiqarish v a xususiy lasht irish, t adbirk orlik t o‘g‘risidagi v a boshqa k o‘plab bozor munosabat larini shak llant irishga y o‘nalt irilgan qonuniy qabul qilingan; k ichik xususiy lasht irishni amalga oshirish hisobiga k o‘p uk ladli iqt isodiy ot negizlarini y arat ish.