logo

ODDIY VA MURAKKAB BARGLAR. BARGLARNING SHAKLLARI

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1411.5 KB
ODDIY VA MURAKKAB  BARGLAR. 
BARGLARNING  SHAKLLARI . O‘simliklarning barglari tuzilishiga ko‘ra oddiy va 
murakkab  bo‘ladi.  Barg  bandida 
bitta  barg 
joylashsa,  bunday 
barg  oddiy   barg  
deyiladi.  Bul  arga 
olma,  nok,  o‘rik, 
shaft  oli,  tut,  tok, 
g‘o‘za,  terak, 
rovoch,  yantoq 
kabilarning  bargi 
kiradi. Bitta  barg  bandida  bir 
nechta  barg  chalar 
bandchalari  orqali  joy 
lash  gan  bo‘l  sa,  bun 
day  barglar  murak k ab 
barg  deyiladi .  Murakkab 
bargli  o‘simliklarga 
shirinmiya,  beda,  soxta 
kash  tan,  yong‘oq, 
na’matak,  qu  lupnay,  lo 
viya,  no‘xat,  yeryon  g‘oq 
ka bi lar kiradi. Barglar  yaprog‘ining  shakli  ga  qarab  yumaloq, 
panjasimon,  tuxumsimon,  ovalsimon,  yurak 
simon,  nashtarsimon,  qalami,  rombsimon, 
uchbur  chaksi  mon  va  boshqa  shakllarda 
bo‘ladi.  Barglar  yaprog‘ining  qirrasi  (cheti) 
tekis,  tishli,  ikki  karra  tishli,  arrasi  mon  va 
o‘yilgan  bo‘lishi  mumkin.  Barglar 
o‘simliklarning  turiga  qarab  tukli  va  tuksiz 
bo‘ladi.  Ko‘pchilik    o‘simliklar    bargining  orqa   
tomonida  tuki  bo‘ladi.
Oddiy  barglar  yaprog‘ining  tuzilishiga  ko‘ra 
patsimon, pan jasimon va uch bo‘lakli bo‘ladi Oddiy barglar •
Murakkab  barglar  uch  bargchali  panjasimon,  toq  va  juft  pat  simon 
barglargabo‘li nadi.
•
Uchta  bargchali  murakkab  bargga  –  sebarga,  beda,  lo  viya,  mosh; 
panjasimon barg chaliga esa soxta kashtan barg lari kiradi.
•
Bargchalar  umumiy  barg  band  ining  oxirigacha  qaramaqarshi 
joylashgan  bo‘lsa,  bunday  barglar  juft  patsimon  barg   de  yiladi 
(yeryong‘oqda).  Agar  umu  miy  barg  bandining  uchi  bitta  barg  bilan 
tugasa,  bunday  barglar  toq  patsimon  barg   deyiladi  (shirinmiyada). 
Ba’zan  toq  bargchalar  o‘rnida  gajaklar  ho  sil  bo‘ladi  (no‘xat  va 
burchoq da).
•
Murakkab barglar, o‘z nav ba tida yana bo‘laklarga bo‘linib,  ikki  yoki 
uchkarrabo‘lingan  patsimonbarglar   hosil  qiladi.  Masalan,  totim, 
shoyi akatsiya va boshqalarda. Murak k ab barglar Akatsiya•
Murakkab  barglar, 
o‘z  navbatida  yana 
bo‘laklarga  bo‘linib, 
ik k i   yoki  uch  k arra 
bo‘lingan 
pat simon  barglar  
hosil  qiladi. 
Masalan,  totim, 
shoyi  akatsiya  va 
boshqalarda. Rovoch, ojud, 
kovrak kabi 
o‘simliklarning 
bargi uzun – 50–70 
sm dan 1 
metrgacha yetadi. •
Barglar  yaproqlarining  shakliga  qarab juda xilma-
xil  bo‘ladi. O‘simliklar qaysi tur, turkum yoki oilaga 
mansubligini aniqlashda  barglarning  shaklidan  
keng  foydalaniladi.  Masalan, olma, o‘rik, gilosning 
barglari yaxlit; tok, g‘o‘za, tut, anjirning barglari 
o‘yilgan bo‘ladi. Qoqidoshlar 
(murakkabguldoshlar) 
va  ziradoshlar  (soyabon 
guldoshlar)    oilalari   
ko‘pchilik    vakillarining   
ildiz  bo‘g‘izida  joyl 
ashgan    barglar,    ya’ni   
to‘pbarglar    nihoyatda 
yirik    bo‘ladi.  Bunday 
barglarning  yaprog‘i  va 
bandi  50–60  sm  va 
undan  ham  uzun 
bo‘ladi. Xulosa  qilib  aytganda,  barglar  oddiy  va 
murakkab, shakli jihatidan esa turlicha bo‘ladi. •
Bug‘doy, soxta kashtan, lola, 
gledichiya (tikan daraxt), g‘o‘za, 
qulupnay, loviya, tok, o‘rik, no‘xat, 
olma va terak barglarining qaysilari 
oddiy va qaysilari murakkab bargga 
kirishini aniqlang.
•
Archa, tol, nok, o‘rik, qayrag‘och, 
chinor, tok, jiyda, kartoshka, do‘lana 
barglarining shakllarini aniqlab, 
daftaringizga chizib oling.
•
Xona o‘simliklari va gerbariylardan 
foydalanib, barg yaproqlarining 
shakllarini aniqlang.
•
Yaproqlarning chetlari qanday 
tuzilganligini kuza-ting.
•
Oddiy va murakkab barglarni ajrating 
va rasmlarini chizing.

ODDIY VA MURAKKAB BARGLAR. BARGLARNING SHAKLLARI .

O‘simliklarning barglari tuzilishiga ko‘ra oddiy va murakkab bo‘ladi.

Barg bandida bitta barg joylashsa, bunday barg oddiy barg deyiladi. Bul arga olma, nok, o‘rik, shaft oli, tut, tok, g‘o‘za, terak, rovoch, yantoq kabilarning bargi kiradi.

Bitta barg bandida bir nechta barg chalar bandchalari orqali joy lash gan bo‘l sa, bun day barglar murak k ab barg deyiladi . Murakkab bargli o‘simliklarga shirinmiya, beda, soxta kash tan, yong‘oq, na’matak, qu lupnay, lo viya, no‘xat, yeryon g‘oq ka bi lar kiradi.

Barglar yaprog‘ining shakli ga qarab yumaloq, panjasimon, tuxumsimon, ovalsimon, yurak simon, nashtarsimon, qalami, rombsimon, uchbur chaksi mon va boshqa shakllarda bo‘ladi. Barglar yaprog‘ining qirrasi (cheti) tekis, tishli, ikki karra tishli, arrasi mon va o‘yilgan bo‘lishi mumkin. Barglar o‘simliklarning turiga qarab tukli va tuksiz bo‘ladi. Ko‘pchilik o‘simliklar bargining orqa tomonida tuki bo‘ladi. Oddiy barglar yaprog‘ining tuzilishiga ko‘ra patsimon, pan jasimon va uch bo‘lakli bo‘ladi