logo

Ovqat hazm qilish sistemasi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1148.982421875 KB
MAVZU:OVQAT HAZM QILISH 
A’ZOLARI  •
OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI  OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI  — ODAM VA HAYVONLAR 
ORGANIZMIDA OZIQMODDALARNING QAYTA ISHLANISHI VA HAZM BOʻLISHINI 
TAʼMINLAYDIGAN ORGANLAR MAJMUI. KOʻPCHILIK BIR HUJAYRALILAR (MAS, AMYOBA)DA 
OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI FUNKSIYASINI OVQAT HAZM QILISH VAKUOLLARI BAJARADI. 
BUNDAN TASHQARI, AYRIM BIR HUJAYRALILARDA OZIQ KIRADIGAN (OGʻIZ, HALQUM) VA OZIQ 
QOLDIQLARI CHIQADIGAN MAXSUS TESHIKCHALAR HAM BOʻLADI. TUBAN KOʻP HUJAYRALILAR 
(MAS, GʻOVAKTANLILAR, BOʻSHLIQICHLILAR, ICHAKSIZ TURBELLARIYALAR)DA OZIQ MAXSUS 
HUJAYRALAR ICHIDA HAZM BOʻLADI. UMURTQASIZ HAYVONLAR OVQAT HAZM QILISH 
SISTEMASI JUDA XILMA-XIL. ENG ODDIY TUZILGAN HAYVONLAR (BOʻSHLIQICHLILAR, 
TAROQLILAR) OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI OGʻIZ TESHIGI BILAN BOSHLANADIGAN VA SHU 
TESHIK BILAN TAMOM BOʻLADIGAN GASTRAL BOʻSHLIQDAN IBORAT.  •
KOʻPCHILIK HAYVONLAR (NEMERTINALAR, TOʻGARAK CHUVALCHANGLAR, MOLLYUSKALAR, HALQALI 
CHUVALCHANGLAR, BOʻGʻIMOYOQLILAR)RZ- OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S. OLDINGI, OʻRTA VA ORQA 
BOʻLIMLARDAN TASHKIL TOPGAN BOʻLIB, OGʻIZ VA ANAL. TESHIK OR-QALI TASHQI MUHIT BILAN 
BOGʻLANGAN. ODAM VA UMURTQALI HAYVONLAR OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S.NING TUZILISHI 
OZIQLANISH XUSUSIYATI VA SHAROITIGA BOGʻLIQ. OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S. NAYINING OL-DINGI 
QISMI IXTISOSLASHIB, OGʻIZ BOʻSHLIGʻI, HALQUM VA QIZILOʻNGACHT HOSIL QILADI. OGʻIZ BOʻSHLIGʻIDA 
JAGʻLAR, TISHLAR, SHILIMSHIQ VA SOʻLAK BEZLARI, TIL VA BOSHQA JOYLASHADI. OVQAT HAZM QILISH 
SISTEMASIQ-S.NINGOʻRTA QIS-MI HISOBIDAN OSHQOZON, INGICHKA ICHAK, JIGAR, OSHQOZON OSTI BEZI 
VUJUDGA KELADI. OVQAT HAZM QILISH NAYINING KE-YINGI QISMI YOʻGʻON ICHAK, TOʻGʻRI ICHAK VA ANAL 
TESHIKDAN IBORAT. QIZILOʻNGACH, OSHQOZON, INGICHKA ICHAK VA YOʻGʻON ICHAK BIRGALIKDA OVQAT 
HAZM QILISH NAYINI HOSIL QILADI; UNING DEVORI SHILIM-SHIQ, SEROZ VA MUSKUL QAVATLARIDAN 
TASHKIL TOPGAN. EVOLYUSIYA JARAYONIDA HAYVONLAR TANASINING YIRIKLASHUVI TUFAYLI BILAN OVQAT 
HAZM QILISH NAYI SHILIMSHIQ QAVATI YUZASI HAR XIL YOʻL BILAN (ICHAKNING UZAYIB SIRTMOQ HRSIL 
QILISHI, BURMALAR PAYDO BOʻLISHI, SHILIMSHIQ QAVAT VORSINKALARINING RIVOJLANISHI, EPITELIYNING 
ICHAK DEVORIGA YOKI ICHAK BOʻSHLIGʻIGA BOTIB KIRISHI OR-QALI) KENGAYIB BORGAN.  •
OVQAT HAZM QILISH  - ODAM VA HAYVONLAR ORGANIZMIDA OVQATNING 
MEXANIK VA KIMYOVIY QAYTA ISHLANISH JARAYONI, BUNDA OZIQ MODDALAR 
SOʻRILIB HAZM BOʻLADI, PARCHALANISH MAHSULOTLARI VA HAZM BOʻLMAY 
QOLGAN MODDALAR ESA ORGANIZMDAN CHIQARILADI. OVQAT HAZM QILISH 
NATIJASIDA MURAKKAB KIMYOVIY MODDALAR ORGANIZM OSON OʻZLASHTIRA 
OLADIGAN ODDIY MODDALARGA AYLANADI. OVQAT HAZM QILISHQ.NING 
HUJAYRA ICHIDA VA HUJAYRADAN TASHQARIDA SODIR BOʻLADIGAN XILLARI BOR. 
HUJAYRA ICHIDA OVQAT HAZM QILISHQ. (IM.MECHNIKOV KASHF ETGAN) BIR 
HUJAYRALILAR, AYRIM TUBAN KOʻP HUJAYRALILAR (GʻOVAKTANLILAR), YUKSAK KOʻP 
HUJAYRALILARNING AYRIM HUJAYRALARI (LEYKOTSITLAR, MONONUKLEAR 
FAGOTSITLAR VA BOSHQALAR) UCHUN XOS. BU JARAYONDA HUJAYRA OZIQ 
MODDALARNI FAOL YUTIB, SITOPLAZMA FERMENTLAR YORDAMIDA OVQAT HAZM 
QILISHQ. VAKUOLALARI ICHIDA PARCHALAYDI.  •
HUJAYRA TASHQARISIDA OVQAT HAZM QILISHQ. ODAM VA KOʻPCHILIK HAYVONLAR UCHUN XOS BOʻLIB, 
ASOSAN, OVQAT HAZM QILISHQ. SISTEMASI BOʻSHLIGʻIDA SODIR BOʻLADI (QARANG 
OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI ). HUJAYRA TASHQARISIDA OVQAT HAZM QILISHQ. MEMBRANADA, YAʼNI 
ICHAK DEVORIDA VA ICHAK BOʻSHLIGʻIDA ROʻY BERADI, MEMBRANADA OVQAT HAZM QILISHQ. ODAMLAR, 
BARCHA UMURTQALILAR VA KOʻPCHILIK UMURTQASIZLAR UCHUN XOS BOʻLIB, ICHAK VORSINKALARI HUJAY-
RALARI MEMBRANASIDA JOYLASHGAN FERMENTLAR YORDAMIDA AMALGA OSHIRILADI (QARANG 
BIOLOGIK MEMBRANALAR ).
•
HUJAYRADAN TASHQARI (BOʻSHLIQLARDA), HUJAYRA ICHIDA VA HUJAYRA MEMBRANASIDA (HUJAYRA 
TASHQARISI BILAN HUJAYRA ICHI OʻRTASIDAGI CHEGARADA) OVQAT HAZM QILISHQ. FARQ QILINADI. 
AKSARIYAT XDYVONLARDA 2 XIL (HUJAYRA ICHIDA VA HUJAYRA TASHQARISIDA) OVQAT HAZM QILISHQ. BIR-
BIRINI TOʻLDIRADI. KOʻPCHILIK UMURTQALI HAYVONLAR VA ODAMDA OVQAT HAZM QILISHQ. OGʻIZ 
BOʻSHLIGʻIDAN BOSHLANADI. BU YERDA OVQAT CHAYNALIB MAYDALA-NADI, SOʻLAK BILAN ARALASHTIRILADI 
VA XOʻLLANIB, OZIQ LUQMASI HOSIL BOʻLADI. ASOSIY OVQAT HAZM QILISHQ. SUYUKDIKLAR (SOʻLAK, MEʼDA, 
MEʼDA OSTI BEZI VA ICHAK SHIRASI, SAFRO) FERMENTLARI TAʼSIRIDA OVQAT KIMYOVIY ISHLANADI. •
AYRIM HAYVONLARDA SOʻLAK TARKIBIDAGI FERMENTLAR (ODAMDA AMILAZA) TAʼSIRIDA OVQAT TARKIBIDAGI 
UGLEVODLAR PARCHALANADI. OV-QAT YUTILIB, TOMOQ VA QIZILOʻNGACH ORQALI MEʼDAGA TUSHADI. 
MEʼDADA OVQATNING MAYDALANISHI VA UGLEVODLARNING PARCHALANISHI DAVOM ETADI; PROTEOLI-TIK 
FERMENTLAR TAʼSIRIDA OQSILLARNING PARCHALANISHI BOSHLANADI. AYRIM HAYVONLAR VA QUSHLARDA 
OZIQ MEʼDA (OSH-QOZON)GA TUSHISHDAN OLDIN JIGʻILDONDA YIGʻILADI. YAXSHI EZILGAN VA QISMAN HAZM 
BOʻLGAN OZIQ OSHQOZONDAN OZ-OZDAN IN-GICHKA ICHAKKA OʻTADI. INGICHKA ICHAKDAGI OVQAT HAZM 
QILISHQ. JARAYONIDA OZIQ MODSALAR OSHQO-ZON OSTI BEZI VA ICHAK SHIRASI HAMDA OʻT SUYUKLIGI 
ISHTIROKIDA HUJAYRADAN TASHQARIDA, YAʼNI VORSINKALAR MEMBRA-NASIDA PARCHALANIB, HAZM QILISH VA 
SOʻRILISH TUGALLANADI. YOʻGʻON ICHAKDA INGICHKA ICHAK FERMENTLARI, YOʻGʻON ICHAKNING OʻZI VA 
BAKTERIYALAR ISHLAB CHIQADADIGAN FERMENTLAR TAʼSIRIDA UGLEVODLAR BIJGʻIYDI, OQSILLAR CHIRIYDI; 
SUV VA UNDA ERIGAN MODDALAR QONGA SHIMILIB, AXLAT MASSASI SHAKLLANADI. YOʻGʻON ICHAKDA 
AXLATNING TOʻPLANISHI DEFEKA-SIYAGA OLIB KELADI.
•
OVQAT HAZM QILISHQ. NEYROGUMORAL REGULYASIYA ORQALI AMALGA OSHADI. OVQAT HAZM QILISHQ.GA 
OVQAT YEYILA-DIGAN SHAROIT, OVQATNING KOʻRINISHI, MIQDORI, TARKIBI VA BOSHQA OMILLAR TAʼSIR 
QILADI. OVQAT HAZM QILISHQ. FIZIOLOGIYASINI ISHLAB CHIQISHDA RUS OLIMI N.P.PAVLOV VA UNING 
SHOGIRDLARI KATTA HISSA QOʻSHGAN. OʻRGIMCHAKLAR VA KAVSH QAYTARUVCHILARDA OVQAT HAZM QILISHQ. 
OʻZIGA XOS XUSUSIYATGA EGA. [1]  •
OVQAT HAZM QILISH A’ZOLARIGA  OG’IZ BO’SHLIG’I,	 HALQUM,	 QIZILO’NGACH,	 ME’DA,  INGICHKA	 ICHAK ,	 
JIGAR,	
 O’T	 PUFAGI,	 ME’DA	 OSTI	 BEZI	 VA	 YO’G’ON	 ICHAK	 KIRADI.	 OVQAT	 OG’IZ	 BO’SHLIG’IDA	 MAYDALANIB	 
HALQUMGA	
 UZATILADI	 VA	 QIZILO’NGACHGA	 TUSHADI.	 QIZILO’NGACH	 DEVORIDA	 3 TA	 FIZIOLOGIK	 TORLIK	 
BO’LIB,	
 UNDA	 DAG’AL	 OVQATLAR	 USHLANIB	 QOLADI	 (BO’YIN,	 KO’KRAK,	 DIAFRAGMA),	 OVQAT	 
QIZILO’NGACHDAN	
 ME’DAGA	 TUSHADI.	 ME’DA	 QORIN	 BO’SHLIG’IDA	 JOYLASHGAN.	 DEVORI	 4 QAVATDAN	 
SHILLIQ,	
 SHILLIQ	 OSTI,	 MUSKUL	 VA	 TASHQI	 SEROZ	 QAVATDAN	 IBORAT.	 ME’DANING	 SHILLIQ	 PARDASIDA	 
HAZM	
 SHIRASINI	 ISHLAB	 CHIQARUVCHI	 BEZLAR	 JOYLASHGAN.	 ME’DA	 SHIRASI	 TARKIBIDA	 PEPSIN,	 HLORID	 
KISLOTA	
 VA	 SHILIMSHIQ	 BO’LADI.	 BIR	 KECHA	 KUNDUZDA	 1,5	 – 2 LITR	 MIQDORDA	 ME’DA	 SHIRASI	 ISHLAB	 
CHIQARILADI.	
 HAZM	 SHIRASINING	 KAMAYISHI	 YOKI	 KO’PAYISHI	 ORGANIZMNING	 RUHIY	 HOLATIGA	 
BOG’LIQ.	
 ASABIY	 ZO’RIQISHLAR	 SHIRA	 ISHLAB	 CHIQARILISHINI	 KAMAYTIRADI.	 OVQAT	 ME’DADA	 BIR	 
NECHA	
 SOAT	 DAVOMIDA	 SAQLANADI.	 MAYDALANGAN	 OVQAT	 BO’LAK	 – BO’LAK	 BO’LIB	 12	 BARMOQ	 
ICHAKKA	
 O’TKAZILADI.	 12	 BARMOQ	 CHAKKA	 ME’DA	 OSTI	 VA	 O’T	 PUFAGIDAN	 O’T	 SUYUQLIGI	 KELIB	 
TUSHADI.	
 ME’DA	 OSTI	 BEZI	 ISHLAB	 CHIQARGAN	 PANKREATIN	 MODDASI	 OVQATNI	 UGLEVODLI	 QISMGA,	 
O’T	
 SUYUQLIGI	 ESA	 YOG’LARNING	 PARCHALANISHIGA	 OLIB	 KELADI. •
INGICHKA ICHAKDA	 VORSINKALAR	 (SO’RG’ICHLAR)	 JOYLASHGAN	 BO’LIB,	 PARCHALANGAN	 OVQAT	 
MAHSULOTLATLARINING	
 QONGA	 SO’RILISHINI	 TAMINLAYDI.	 QONGA	 SO’RILMAGAN	 QISMI	 YO’G’ON	 ICHAKKA	 
O’TADI	
 VA	 ICHAK	 TAYOQCHALARI	 YORDAMIDA	 YOG’	 KLETCHATKALARGA	 PARCHALANIB	 SO’RILADI.	 QOLGAN	 
ORTIQCHA	
 MODDALAR	 NAJAS	 BO’LIB	 TASHQARIGA	 CHIQAIB	 KETADI.	 JIGAR	 OVQAT	 HAZM	 QILISH	 SISTEMASIDA	 
ZARARLI	
 MODDALANI	 ZARARSIZLANTIRISH	 VAZIFASINI	 BAJARADI.	 U	 O’T	 SUYUQLIGINI	 ISHLAB	 CHIQARIB,	 QONNI	 
FIL’TIRLAB	
 BERADI.
HAZM QILISH A’ZOLARI KASALLIKLARINING ASOSIY SIMPTOMLARI.  OVQAT	
 HAZM	 QILISH	 A’ZOLARI	 KASALLIKLARI	 
BILAN	
 OG’RIGAN	 BEMORLARNING	 ASOSIY	 SHIKOYATLAR:	 QORIN	 SOHASIDA	 OG’RIQLAR,	 ISHTAHANING	 
BUZILISHI,	
 KEKIRISH,	 ZARDA	 QAYNASHI	 (JIG’ILDON	 QAYNASHI),	 KO’NGIL	 AYNISHI,	 QUSISH,	 QORIN	 DAM	 BO’LISHI,	 
ICHAKLAR	
 FUNKSIYASINING	 BUZILISHI.
OG’RIQ NING	
 INTENSIVLIGI,	 JOYLASHISHI	 VA	 UNING	 OVQAT	 QABUL	 QILISHI	 BILAN	 BOG’LIQLIGI	 BO’YICHA	 FARQ	 
QILISH	
 LOZIM.	 INTENSIV	 BO’LMAGAN,	 BIROQ	 DOIMIY	 OG’RIQ	 SURUNKALI	 GASTIRIT	 UCHUN	 XOS	 BO’LADI.	 MEDA	 
VA	
 O’N	 IKKI	 BARMOQ	 ICHAKNING	 YARA	 KASALLIGIDA	 OG’RIQ	 INTENSIVROQ	 U	 OVQAT,	 YEYISH	 BILAN	 OCHIQ	 – 
RAVSHAN	
 BOG’LIQ.	 O’T	 – TOSH	 KASALLIGIDA	 OG’RIQ	 JUDA	 QATTIQ	 BO’LADI  •
GASTRIT VA	 YARA	 KASALLIGIDA	 OG’RIQ	 TO’SH	 OSTIDA,	 JIGAR	 VA	 O’T	 QOPCHASI	 KASALLIGIDA	 O’NG	 QOVURG’A	 
OSTIDA,	
 ICHAK	 KASALLIGIDA	 BUTUN	 QORIN	 BO’YLAB	 BIROQ,	 KO’PROQ	 UNING	 PASTKI	 QISMIDA	 JOYLASHADI.
•
ISHTAHA	
 BUZULISHI	 KO’P	 JIHATDAN	 MEDA	 SEKRETSIYASI	 VA	 KISLOTALILIGI	 DARAJASIGA	 BOG’LIQ.	 SEKRETSIYA	 
OSHGANDA	
 ISHTAHA	 HATTO	 OCHILIB	 KETADI	 (KISTALALIK	 OSHGAN	 GASTRIT	 AKSARIYAT	 ME’DA	 SUYUQLIGI	 
SEKRETSIYASI	
 OSHISHI	 VA	 KISLATALIK	 OSHISH	 BILAN	 O’TADIGAN	 ME’DA	 VA	 12	 BARMOQ	 ICHAKNING	 YARA	 
KASALLIGI).	
 SEKRETSIYA	 PASAYGANDA	 ISHTAHA	 PASAYGAN	 BO’LADI	 (SUBASIT,	 ANASIT,	 SHUNINGDEK	 AHILLIK	 
GASTRITLAR).	
 ISHTAHA	 BUZILISHIDA	 (XUSUSAN	 ME’DA	 RAKIDA)	 BEMOR	 AYRIM	 OZIQ	 – OVQAT	 MAHSULOTLARIDAN	 
YUZ	
 O’GIRADI	 (OVQATDAN	 KO’NGLI	 KETADI).
•
OG’IZDA	
 YOQIMSIZ	 TA’M	 ME’DA	 SHILLIQ	 PARDASI	 ZARARLANGANDA,	 OG’IZDA	 ACHCHIQ	 MAZA	 JIGAR	 VA	 O’T	 
QOPCHASI	
 KASALLANGANDA,	 METAL	 TA’MI	 ESA	 OVQATDAN	 ZAHARLANISHNING	 AYRIM	 TURLARIDA	 KUZATILADI.
•
KEKIRISH	
  –  ME’DADAN	 OG’IZGA	 TO’SATDAN	 OVQAT	 MODDASI	 TUSHGANDA	 PAYDO	 BO’LIB,	 BUNDA	 O’ZIGA	 XOS	 
TOVUSH	
 CHIQADI.	 ODAMNING	 12	 SOAT	 VA	 BUNDAN	 KO’PROQ	 VAQT	 OLDIN	 YEYILGAN	 OVQATI	 BILAN	 KEKIRISHI	 
AYNIQSA	
 KATTA	 DIAGNOSTIK	 AHAMIYATGA	 EGA,	 BU	 ME’DANING	 EVAKUATOR	 FUNKSIYASI	 BUZILGANLIGIDAN	 
DALOLAT	
 BERADI.	 “OCH”	 KEKIRISH	 – HAVO	 BILAN	 KEKIRISH	 – ME’DA	 SUYUQLIGIDA	 XLORIT	 KISLOTA	   •
ZARDA QAYNASH	 DEB,	 XANJARSIMON	 O’SIQ	 OSTIDA,	 TO’SH	 USTI	 YUQORI	 QISMIDA	 VA	 TO’SH	 ORQASIDA	 (BU	 
QIZILO’NGACHNING	
 PASTKI	 KESDIGIGA	 MOS	 KELADI)	 KUCHLI	 ACHISHISH	 SEZGISI	 PAYDO	 BO’LISHIGA	 AYTILADI.	 ZARDA	 
QAYNASHI	
 KO’P	 HOLLARDA	 ME’DADAN	 QIZILO’NGACHGA	 NORDON	 ME’DA	 SUYUQLIGI	 OTILISHIGA	 BOG’LIQ.
•
KO’NGIL AYNISHI  -  TO’SH	
 OSTI	 SOHASIDA	 YOQIMSIZ	 SEZGI	 PAYDO	 BO’LISHIDIR.	 AKSARIYAT	 KISLOTALILIK	 PASAYISHI	 
BILAN	
 O’TADIGAN	 ME’DA	 KASALLIKLARIDA	 BO’LADI.	 BAZAN	 KO’NGIL	 AYNISHIDAN	 KEYIN	 ODAM	 QAYT	 QILADI.
QUSISH  (QAYT	
 QILISH)	 - HAZM	 A’ZOLARI	 KASALLIKLARINI	 DIAGNOSTIKA	 QILISHDA	 KATTA	 AHAMIYATGA	 EGA.	 QUSUQDA	 
OVQAT	
 ARALASHMASI	 BO’LISHI	 MEDANING	 EVAKUATOR	 ISHI	 ANCHAGINA	 BUZILGANIDAN	 DALOLAT	 BERISHI	 MUMKIN	 
(PILOROSTENOZ).	
 “KOFE”	 QUYQASI	 ARALASH	 QUSISH	 MEDADAN	 QON	 OQQANDA,	 ERTALABKI	 SOATLARDA	 SHILIMSHIQ	 
ARALASH	
 QUSISH	 – SURUNKALI	 QASTRIDDA	 O’T	 SUYUQLIGI	 ARALASH	 QUSISH	 – O’T	 YO’LLARI	 PATALOGIYASIDA	 
KUZATILADI.QORIN	
 DAM	 BO’LGANDA	 QORIN	 SHISHGANDAY	 BO’LIB,	 GAZ	 CHIQISHI	 KUCHAYADI.	 SABABI	 ICHAKLARDA	 
GAZ	
 HOSIL	 BO’LISHINING	 KUCHAYGANLIGIDIR,	 BUNDAY	 HOLAT	 OVQAT	 BILAN	 O’SIMLIK	 KLECHATKALARI	 QABUL	 
QILINGANLIGI	
 OQIBATIDA,	 KLETCHATKALAR	 ICHAKDA	 OSON	 BIJG’ISHI	 NATIJASIDA	 KELIB	 CHIQADI	 VA	 SHUNINGDEK,	 
SUT	
 ICHILGANDA	 HAM	 ANIQLANADI,	 ICHAK	 DEVORI	 TONUSI	 PASAYGANDA,	 ICHAKLAR	 MOTORIKASI	 PASAYGANDA	 HAM	 
SEZILADI.  •
SHIFOKORLAR DIAREYA SINDROMINI NAZORAT QILISH CHORALARINI KO'RISHLARI MUMKIN. SHU 
MAQSADDA INDAMETATSIN TEZ -TEZ ISHLATILADI (BIR, BA'ZAN IKKI KUN), BU VOSITA OVQAT HAZM 
QILISH YO'LLARI INFEKTSIYASIDA, AYNIQSA SALMONELLYOZDA TEZ -TEZ KUZATILADIGAN 
KARDIODINAMIK KASALLIKLARNI BARTARAF ETISHGA YORDAM BERADI. BUNGA PARALLEL 
RAVISHDA, KALTSIY QO'SHIMCHALARINI D2 VITAMINI BILAN BIRGALIKDA QO'LLASH KO'PINCHA 
QO'LLANILADI, BU HAM DIAREYANI KAMAYTIRISHGA YORDAM BERADI. OSHQOZON -ICHAK TRAKTI 
INFEKTSIYALARI UCHUN TURLI XIL SORBENTLAR TANLANGAN DORILARGA AYLANADI - TANIQLI 
FAOLLASHTIRILGAN UGLEROD, KARBOLEN, KARBOLONG, POLIPEFAN, DIOSMEKTIT, ATTAPULGIT VA 
BOSHQALAR. DIAREYANI TUZATISH UCHUN LOPERAMID VA TRIMEBUTAN BILAN IFODALANGAN 
OPIAT GURUHIDAGI DORI-DARMONLARDAN HAM FOYDALANISH MUMKIN VA ATROPIN O'Z ICHIGA 
OLGAN DIAREYAGA QARSHI PREPARATLAR-LISPAFEN VA REASEK HAM TEZ-TEZ QO'LLANILADI. 
AYNIQSA OG'IR HOLATLARDA, BIZMUT DIAREYANI DAVOLASH UCHUN KATTA DOZADA ISH LATILADI

MAVZU:OVQAT HAZM QILISH A’ZOLARI

• OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI  OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI  — ODAM VA HAYVONLAR ORGANIZMIDA OZIQMODDALARNING QAYTA ISHLANISHI VA HAZM BOʻLISHINI TAʼMINLAYDIGAN ORGANLAR MAJMUI. KOʻPCHILIK BIR HUJAYRALILAR (MAS, AMYOBA)DA OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI FUNKSIYASINI OVQAT HAZM QILISH VAKUOLLARI BAJARADI. BUNDAN TASHQARI, AYRIM BIR HUJAYRALILARDA OZIQ KIRADIGAN (OGʻIZ, HALQUM) VA OZIQ QOLDIQLARI CHIQADIGAN MAXSUS TESHIKCHALAR HAM BOʻLADI. TUBAN KOʻP HUJAYRALILAR (MAS, GʻOVAKTANLILAR, BOʻSHLIQICHLILAR, ICHAKSIZ TURBELLARIYALAR)DA OZIQ MAXSUS HUJAYRALAR ICHIDA HAZM BOʻLADI. UMURTQASIZ HAYVONLAR OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI JUDA XILMA-XIL. ENG ODDIY TUZILGAN HAYVONLAR (BOʻSHLIQICHLILAR, TAROQLILAR) OVQAT HAZM QILISH SISTEMASI OGʻIZ TESHIGI BILAN BOSHLANADIGAN VA SHU TESHIK BILAN TAMOM BOʻLADIGAN GASTRAL BOʻSHLIQDAN IBORAT.

• KOʻPCHILIK HAYVONLAR (NEMERTINALAR, TOʻGARAK CHUVALCHANGLAR, MOLLYUSKALAR, HALQALI CHUVALCHANGLAR, BOʻGʻIMOYOQLILAR)RZ- OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S. OLDINGI, OʻRTA VA ORQA BOʻLIMLARDAN TASHKIL TOPGAN BOʻLIB, OGʻIZ VA ANAL. TESHIK OR-QALI TASHQI MUHIT BILAN BOGʻLANGAN. ODAM VA UMURTQALI HAYVONLAR OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S.NING TUZILISHI OZIQLANISH XUSUSIYATI VA SHAROITIGA BOGʻLIQ. OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ.S. NAYINING OL-DINGI QISMI IXTISOSLASHIB, OGʻIZ BOʻSHLIGʻI, HALQUM VA QIZILOʻNGACHT HOSIL QILADI. OGʻIZ BOʻSHLIGʻIDA JAGʻLAR, TISHLAR, SHILIMSHIQ VA SOʻLAK BEZLARI, TIL VA BOSHQA JOYLASHADI. OVQAT HAZM QILISH SISTEMASIQ-S.NINGOʻRTA QIS-MI HISOBIDAN OSHQOZON, INGICHKA ICHAK, JIGAR, OSHQOZON OSTI BEZI VUJUDGA KELADI. OVQAT HAZM QILISH NAYINING KE-YINGI QISMI YOʻGʻON ICHAK, TOʻGʻRI ICHAK VA ANAL TESHIKDAN IBORAT. QIZILOʻNGACH, OSHQOZON, INGICHKA ICHAK VA YOʻGʻON ICHAK BIRGALIKDA OVQAT HAZM QILISH NAYINI HOSIL QILADI; UNING DEVORI SHILIM-SHIQ, SEROZ VA MUSKUL QAVATLARIDAN TASHKIL TOPGAN. EVOLYUSIYA JARAYONIDA HAYVONLAR TANASINING YIRIKLASHUVI TUFAYLI BILAN OVQAT HAZM QILISH NAYI SHILIMSHIQ QAVATI YUZASI HAR XIL YOʻL BILAN (ICHAKNING UZAYIB SIRTMOQ HRSIL QILISHI, BURMALAR PAYDO BOʻLISHI, SHILIMSHIQ QAVAT VORSINKALARINING RIVOJLANISHI, EPITELIYNING ICHAK DEVORIGA YOKI ICHAK BOʻSHLIGʻIGA BOTIB KIRISHI OR-QALI) KENGAYIB BORGAN.