logo

Psixologik xizmat faning predmeti

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

91.0966796875 KB
Psixologik xizmat faning	 predmeti.
Reja: . 
1. Psixologik xizmat  tashkil etish tarixi. 
2. Fransiyada	
 sobiq	 ittifoqda,	 O’zbekistonda	 
psixologik	
 xizmat
3. Psixologik xizmat maqsadi, mazmuni, ob’ekti   Psixologik xizmat  tashkil etish tarixi. 

Psixologik xizmat	 AQShda	 1800   yillardan	 boshlab	 
rivojlana	
 boshladi. 
AQShning	
 birinchi	 amaliyotchi	 psixologlari	 o‘z-o‘zini	 
tarbiyalash	
 muammosini 
o‘rgangan eksperimental psixologlar edilar. Amerika 
maktablarida aqliy taraqqiyot 
koeffitsentini	
 aniqlash	 keng	 tarqalib,	 keyinchalik	 
«Gaydens»	
 xizmatining 
rivojlanishiga olib keldi.   
Fransuz maktab psixologiyasining otasi Alfred Bine 
     bo‘lib, u bu sohada 1894 
yildan boshlab ish boshlagan. 1905 yilda Fransiya ta’l
im vazirligi Binega umumiy 
dastur	
 bo‘yicha	 o‘qiy	 olmaydigan	 bolalarni	 
tekshirish  muammosi   bilan   murojaat  
qiladi	
 va	 shu	 tariqa	 aqliy	 taraqqiyotda	 orqada	 qolgan	 
bolalarni	
 ajratadigan	 Bine-
Simon testi yaratildi.   Fransiyada sobiq	 ittifoqda,	 O’zbekistonda	 
psixologik	
 xizmat

1990   yilda	
 Fransiyada	 maktab	 psixologik	 xizmati	 tashkil	 etiladi.	 
1970   yilda 
Fransiyada	
 psixologik-pedagogik	 yordam	 guruhlari	 psixologik	 
xizmatning	
 asosiy 
turini tashkil etadi. Bunday guruhlar maktab psixologiyasi bo‘yicha 
bir mutaxassis, 
ta’lim	
 psixologiyasi	 bo‘yicha	 bir	 mutaxassis,	 psixomotor	 rivojlanish	 
bo‘yicha	
 bir 
mutaxassisni o‘z ichiga oladi. Bunday brigada 800-
1000 o‘quvchiga xizmat qiladi, 
bir maktabda joylashib, bir necha maktabga xizmat qilishi mumkin.
1985	
 yilda	 Fransiya	 pedagogik	 psixologlarining	 funksiyalari	 aniqlab	 
berildi.    
Pedagogik psixolog	 shaxsning	 har	 tomonlama	 
rivojlanishi	
 uchun	 qo‘lidan	 kelgan 
barcha ishlarni qilishi kerak, bunda u bu ishlarga o‘qi
tuvchilarni va ota-onalarni ham 
jalb	
 etishi	 mumkin.	 Pedagogik	 psixolog	 o‘z  ishida  
lozim   topsa ,	
 maktab	 va	 oila 
tarbiyasiga qarshi chiqishi mumkin, deb maxsus ta’ki
dlangan.   
Ko‘pchilik Sharqiy Yevropa mamlakatlarida maktab p
sixologik xizmati tuman 
yoki viloyat	 psixologik-pedagogik	 markazlari	 shaklida	 
tashkil	
 etilgan.	 Masalan, 
1980	
 yilda	 Chexoslavakiyada	 tarbiya	 masalalari	 
bo‘yicha	
 modda	 maktab 
to‘g‘risidagi	
 qonunga	 kiritildi.	 Psixologik	 xizmatning	 
asosiy	
 mazmuni	 -	 sog‘lom 
shaxsning	
 o‘sishini	 ta’minlash,	 shaxs	 rivojlanishidagi	 
turli	
 qiyinchiliklarni 
korreksiya qilish, kasb tanlash muammolaridir.    
Chexoslavakiyadagi  
psixolog maslahatchining asosiy funksiyasi psixodiagnostik faoliyatda
n iboratdir.
Sobiq	
 sovet	 psixologiyasida	 bolalar	 tarbiyasi	 va	 ta’limida	 
psixologiyadan foydalanish	
 borasida	 urinishlar	 pedologiya	 doirasida	 
vujudga	
 keldi.	 
Pedologiya rivojlanayotgan va o‘sayotgan shaxsning barcha biologik v
a ijtimoiy xususiyatlarini qamrab	
 oluvchi	 fandir.	 1936   yilda	 pedologik	 
qarashlarini	
 to‘xtatish  haqida   qaror  
qabul	
 qilindi,	 shu	 bilan	 birga	 rus	 psixologlari	 amalga	 oshirayotgan	 
bola psixologiyasidagi ijobiy izlanishlar ham to‘xtab qoldi. Faqat 60 yi
llarning oxiriga 
kelib, psixologlarning maktab ishida amaliy ishtirok etishi qayta tikla
ndi.   
Sobiq sovet	 Ittifoqida	 birinchi	 bo‘lib	 Estoniyada	 1975   yilda	 
maktabda 
psixologik xizmat tashkil etildi (rahbari X.I.Liymets, Yu.L.S
ы erd bo‘lib, tarbiyasi 
qiyin o‘smirlar uchun maxsus maktablarda ish olib bordilar
). Rossiyada 1982 yilda 
maktablarda	
 psixolog	 shtati	 ochildi.	 Rossiyada	 
I.V.Dubrovina	
 psixologik 
xizmatning	
 rivojlanishiga	 ulkan	 ulush	 qo‘shgan,	 u	 ushbu	 
mavzuda	
 doktorlik 
dissertatsiyasini yoqlagan va bir qancha asarlar muallifidir.
    
1989 yilda	 O‘zbekistonda	 amaliyotchi	 psixologlarning  yetishmasligi  
sababli  
Nizomiy	
 nomli	 TDPUda	 amaliyotchi	 psixologlar	 tayyorlash	 fakulteti	 
ochildi. 
O‘zbekistonda psixologik xizmatning rivojlanishida M.G.Davletshin, E.G‘.
G‘oziev, 
B.R.Qodirov, 
G‘.B.Shoumarov,	
 V.M.Karimova,	 Sh.R.Baratov,E.N.Sattarov, 
F.S.Ismagilova,	
 Z.T.Nishanova,	 N.S.Safoev,	 F.I.Haydarov,	 S.X.Jalilova	 va 
boshqalar	
 hissa	 qo‘shganlar.	 1998	 yilda	 Sh.R.Baratov	 “Ta’lim	 tizimida	 va	 
ishlab 
chiqarishda	
 psixologik	 xizmatni	 tashkil	 etishning	 psixologik	 
xususiyatlari” 
mavzusida doktorlik dissertatsiyasini yoqlagan.    Psixologik xizmat maqsadi, mazmuni, ob’ekti

Psixologik xizmatni 3 nuqtai nazardan qarab chiqish mumkin:
1. Ilmiy nuqtai nazar.
2. Tashviqot nuqtai nazar.
3. Amaliy nuqtai nazar.
Faqat mana	 shu nuqtai	 nazarlarning birligigina	 psixologik	 
xizmat	
 predmetini tashkil etadi.
Ilmiy	
 nuqtai	 nazar	 psixologik	 xizmatning	 metodologik	 
muammolarini	
 ishlab chiqishni	 nazarda	 tutadi.	 

Bu	
 yo‘nalish	 ijrochilarining	 asosiy	 funksiyasi	 maktab 
psixologik	
 xizmatida  ishning   psixodiagnostik ,	 psixokorreksion	 
va	
  bag‘ishlangan ilmiy tadqiqotlarni 
o‘tkazishdan iborat.   
Tashviqot nuqtai	 nazari	 xalq	 ta’limi	 xodimlarining	 psixologik	 
bilimlardan foydalanishni	
 nazarda	 tutadi.	 

Bu	
 yo‘nalishda	 asosiy	 harakatlantiruvchi	 shaxslar 
bo‘lib, pedagoglar, metodistlar, didaktlar maydonga chiqadi.
Xizmatning	
 amaliy	 nuqtai	 nazarini	 maktab	 psixologlari	 amalga	 
oshiradilar, ularning vazifasi u yoki bu aniq vazifani hal qilish uchun ot
a-onalar, o‘qituvchilar, 

sinf jamoasi, bolalar bilan ish olib borishdan iborat.
 

Hozirgi	
 bosqichda	 psixologik	 xizmat	 faoliyatining	 2   yo‘nalishi:  dolzarb  
va   kelajak	
 yo‘nalishlari	 mavjud.	 Dolzarb	 yo‘nalish	 o‘quvchilar	 ta’lim	 
tarbiyasidagi qiyinchiliklar,	
 ular	 xulq-atvoridagi,	 muloqotdagi	 va	 shaxsi	 
shakllanishidagi 
buzilishlar bilan bog‘liq muammolarni hal qilishga qaratilgan.   
Kelajak yo‘nalishi	 har	 bir	 bola	 individuallgini	 
rivojlantirishga,  jamiyatda  
yaratuvchanlik hayotiga psixologik tayyorlikni shakll
antirishga qaratilgan. Psixolog 
pedagogik	
 jamoa	 faoliyatiga	 har	 bir	 o‘quvchi	 shaxsi	 
garmonik	
 rivojlanish 
imkoniyatlari haqida asosiy psixologik g‘oyani olib ki
radi. Ikki yo‘nalish ham bir-
biri bilan bog‘liq.   
Kollejlardagi va	 akademik	 litseylardagi	 psixologik	 
xizmat	
 o‘rta	 maxsus 
ta’limining zaruriy tarkibiy qismidir. Bu xizmatning z
aruriyligi kollej va akademik 
litsey ehtiyojlaridan kelib chiqadi. Har bir o‘quvchida
 hayotga ijodiy munosabat va 
individual xususiyatlarning taraqqiyotini ta’minlaga
nligini psixologik xizmat to‘g‘ri 
tashkil etilgan deyish mumkin.   
Psixolog o‘zining	 inson	 xulq	 atvori	 va	 psixik	 faoliyati,	 psixik	 
taraqqiyotning yosh	
 qonuniyatlari  xaqidagi   kasbiy   bilimlariga ,	 
ularning	
 o‘quvchilar	 va	 kattalar, tengdoshlari	 bilan	 o‘zaro	 
munosabat	
 xususiyatlariga,	 o‘quv	 –	 tarbiya	 jarayonini 
tashkil etishga bog‘liqligiga tayanib, bolaga individual yondas
huv imkoniyatlarini ta’minlaydi,	
 uning	 qobiliyatlarini	 
aniqlaydi,	
 normadan	 chetlashishlarning	 bo‘lishi 
mumkin	
 bo‘lgan	 sabablarini	 psixologik-pedagogik	 korreksiya	 
qilish	
 yo‘llarini aniqlaydi.	 

Bu	
 bilan	 psixologik	 xizmat	 maktabda	 o‘quv  tarbiya   ishining  
mahsuldorligini oshirishga, ijodiy faol shaxsni shakllantirish

ga imkon beradi

Psixologik xizmat faning  predmeti. Reja: .  1. Psixologik xizmat  tashkil etish tarixi.  2. Fransiyada  sobiq  ittifoqda,  O’zbekistonda   psixologik  xizmat 3. Psixologik xizmat maqsadi, mazmuni, ob’ekti

Psixologik xizmat  tashkil etish tarixi.   Psixologik xizmat  AQShda  1800   yillardan  boshlab   rivojlana  boshladi.  AQShning  birinchi  amaliyotchi  psixologlari  o‘z-o‘zini   tarbiyalash  muammosini  o‘rgangan eksperimental psixologlar edilar. Amerika  maktablarida aqliy taraqqiyot  koeffitsentini  aniqlash  keng  tarqalib,  keyinchalik   «Gaydens»  xizmatining  rivojlanishiga olib keldi.

 Fransuz maktab psixologiyasining otasi Alfred Bine       bo‘lib, u bu sohada 1894  yildan boshlab ish boshlagan. 1905 yilda Fransiya ta’l im vazirligi Binega umumiy  dastur  bo‘yicha  o‘qiy  olmaydigan  bolalarni   tekshirish  muammosi   bilan   murojaat   qiladi  va  shu  tariqa  aqliy  taraqqiyotda  orqada  qolgan   bolalarni  ajratadigan  Bine- Simon testi yaratildi.

Fransiyada sobiq  ittifoqda,  O’zbekistonda   psixologik  xizmat  1990   yilda  Fransiyada  maktab  psixologik  xizmati  tashkil  etiladi.   1970   yilda  Fransiyada  psixologik-pedagogik  yordam  guruhlari  psixologik   xizmatning  asosiy  turini tashkil etadi. Bunday guruhlar maktab psixologiyasi bo‘yicha  bir mutaxassis,  ta’lim  psixologiyasi  bo‘yicha  bir  mutaxassis,  psixomotor  rivojlanish   bo‘yicha  bir  mutaxassisni o‘z ichiga oladi. Bunday brigada 800- 1000 o‘quvchiga xizmat qiladi,  bir maktabda joylashib, bir necha maktabga xizmat qilishi mumkin. 1985  yilda  Fransiya  pedagogik  psixologlarining  funksiyalari  aniqlab   berildi. 

 Pedagogik psixolog  shaxsning  har  tomonlama   rivojlanishi  uchun  qo‘lidan  kelgan  barcha ishlarni qilishi kerak, bunda u bu ishlarga o‘qi tuvchilarni va ota-onalarni ham  jalb  etishi  mumkin.  Pedagogik  psixolog  o‘z  ishida   lozim   topsa ,  maktab  va  oila  tarbiyasiga qarshi chiqishi mumkin, deb maxsus ta’ki dlangan.