logo

QADIMGI MISR DINI

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

1662.091796875 KB
QADIMGI MISR 
DINI Re’ja:
1.Qadimgi Misr dini haqida
2. Qadimgi Misr xudolari
3. Qadimgi Misr iboatxonalari Misr  aholisi  uchun  din  k undalik  
t urmushning  ajralmas  bir  bo`lagi 
hisoblangan.  Qadimgi  misrlik lar 
xudolar  hay vonlar  siy mosiga  o`t ib 
olib,  mushuk ,  qo`y,  ho`k iz,  arslon, 
sigir  shak lida  odamlar  orasida 
y ashay di  de b  hisoblashgan. 
Misrlik lar  xudolarning  bir  qancha 
joni  mavjud:  ulardan  biri  hay von 
t anasida,  boshqasi  e sa  hay k alida 
y ashay di  de b  bilishardi.  Misrlik lar 
xonadonidagi  me hrobda 
xudolarning  hay k alchalari 
o`rnat ilgan.  K ohinlar  — 
ibodat xona  ruhoniy lari,  xudolarni 
dindorlar  in'om  t ariqasida 
k e lt irgan  narsalar  bilan  boqishadi, 
de b hisoblashgan. QADIMGI MISR DINI   Qadimgi Misr podsholigining poytaxti 
Memfisda o`z xudosi — Ptax bo`lgan.  

Pt ax  misrlik lar 
e't iqodicha,  olamni 
yarat ayot ganida  har  bir 
narsaning  nomini 
odamga  o`rgat gan.  X udo 
shunchalik   qudrat lik i,  uni 
asl  qiyof asida  k o`rishning 
iloji y o`q. Shuning  uchun  ham  Pt ax  de gan  xudoning  Ye r 
yuzidagi  qiyof asi  A pis.bo`lib,  u  pe shanasi  va 
be lida  oq  qashqasi  bo`lgan  qora  ho`k iz 
t imsolida t asavvur e t ilgan. Misrlik lar  o`z  xudolariga 
but unlay   ishonishar,  har  bir 
ishni  bajarishga  k irishishdan 
avval  ulardan  maslahat , 
madad  yok i  rozilik   so`rashar 
e di. Amon-Ra 
Mil.  avv.  2  mingginchi 
y ildan  boshlab  e sa 
Quy osh  xudosi  A mon-
Ra  fi r 'avnlarning  bosh 
ilohi  va  homiy si 
hisoblangan.  Dast avval 
ik k it a  xudo  bo`lgan: 
F iva  shahri  homiy si 
A mon va Quy osh xudosi 
Ra,  so`ngra  ik k alasi 
y agona  xudoga 
birlashgan. Xapi— Nil xudosi

X api—  Nil  xudosi—  Misrdagi 
hay ot ning  birlamchi  manbai  va 
posboni, Osiris — y e rost i salt anat i 
xudosi  hisoblangan.  Rivoy at da 
ayt ilishicha,  Osiris  Misrning  ilk  
podsholaridan  biri  bo`lib,  o`z 
xalqini  de hqonchilik k a  o`rgat gan 
e k an.  Birodari  Se t   e sa  Osirisni 
o`ldiradi.  A mmo  Osirisning  xot ini 
I sida  uni  mumiy olagan  va  qay t a 
t irilt irgan  e k an.  O`shandan 
boshlab  jon  qay t ib  k e ladigan  joy 
bo`lishi  uchun  barcha  marhumlar 
mumiy olanadi.  Osiris 
ibodat xonasi  xarobalari  A bidos 
shahrida  hozirgacha  saqlanib 
qolgan. Misr  mif ologiy asida  A nubis 
oʻlik larning  homiy   xudosi 
hisoblangan.  Yot gan  it   y ok i 
shoqol  shak lida  y ohud  boshi 
it nik idan  boʻlgan  odam 
k oʻrinishida  boʻlgan.  A nubis 
xudolarning  ichida  e ng  buy ugi 
hisoblangan.  A nubisga  sigʻinish 
mark azi  17-nome   K as  ( yunoncha 
K inopolis,  „ it   shahri“ )  shahri  e di, 
ammo  uning  hurmat i  but un  Misr 
boʻylab  juda  e rt a  t arqaldi. 
Piramida  mat nlariga  k oʻra, 
A nubis  oʻlik lar  shohligidagi  asosiy  
xudo  e di  (Osiris  asosan  xudo  k abi 
hay ot ga  k e lgan  marhum  fi r ’avnni 
t asvirlagan).  Anubis  xudosi A nubis  Osirisning  sirlari 
bilan  bogʻliq  boʻlgan 
xudolar doirasiga k irit ilgan. 
Tot  bilan birga Osiris sudida 
isht irok   e t gan.  A nubisning 
e ng  muhim  vazif alaridan 
biri  marhumning  jasadini 
balzamlash  va  uni 
mumiy aga  ay lant irish 
uchun t ay y orlash e di. A nubis  mumiy aga  qoʻl  qoʻy ib,  marhumni  se hr 
y ordamida  ah  ( „ maʼrif at li“ ,  „ muborak “ )   ga 
ay lant irgan.  Uning  muhrida  t oʻqqizt a  asir  ust ida 
y ot gan  shoqol  t asvirlangan.  A nubis  xudo  Bat aning 
uk asi  hisoblangan.  Plut arx ning  soʻzlariga  k oʻra, 
A nubis  Osiris  va  Ne f t isning  oʻgʻli  e di.  Qadimgi 
y unonlar  A nubisni  Ge rme s  bilan  aniqladilar. 
A nubisning  e pit e t laridan  biri,  uni  balzamlash 
xudosi sif at ida be lgilagan Misr  mif ologiy asida  Bast e t  
quvonch  va  quvnoqlik  
maʼbudasi  e di.  Bast e t ning 
muqaddas  hay voni  — 
mushuk  boʻlgan.  Bastet
Bast e t  mushuk ning boshili ay ol sif at ida 
t asvirlangan.  Bast e t ning  at ribut i  — 
musiqa  asbobi  sist rum  boʻlgan.  Bast e t  
Mut   bilan  t anilgan  va  u  Ra  Te f nut , 
Sok hme t   va  X at horning  k oʻzi  sif at ida 
ham hurmat  qilingan.  Shu  munosabat   bilan  Bast e t  
quy osh  k oʻzining  f unk t siy alarini 
ham  oldi.  Ge rodot   har  y ili 
Bast e t   sharafi ga  raqsga 
t ushilgan  bayramlar  haqida 
xabar  qoldirgan.  Qadimgi 
yunonlar  Bast e t ni  A rt e mida 
bilan  aniqladilar.  Yuqorida  ayt ib 
oʻt ilganide k ,  mushuk   Bast e t  
maʼbudasining  muqaddas 
hay voni  hisoblangan.  Qadimgi 
misrlik lar  bu  hayvonga  hurmat  
bilan  munosabat da  boʻlishgan. 
Misrda  „ mushuk “   nomi 
oddiygina  yangradi:  „ Mau“   y ok i 
„ Miyav“ .  Orisis
Qadimgi  Misrning  e ng  qudrat li  va 
ulugʻvor  xudolaridan  biri  Osiris  e di.  Bu 
qayt a  t ugʻilish  xudosi  va  ay ni  pay t da 
y e r  ost i  duny osining  shohi  e di. 
Qadimgi  Misr  mat nlari  va  Plut arxning 
hik oyasidagi  maʼlumot larga  k oʻra, 
Osiris  y e r  xudosi  Ge bning  t oʻngʻich 
oʻgʻli va osmon maʼbudasi Nut , I sisning 
uk asi  va  e ri,  Ne f t isning  uk asi, 
Horusning  ot asi  e di.  U  oʻzining  bobosi 
Ra-A t um,  bobosi  Shu  va  ot asi  Ge bning 
qudrat ini  me ros  qilib  olgan  qadimgi 
zamonlarda  e r  y uzida  huk mronlik  
qilgan xudolarning t oʻrt inchisi e di. Geliopolda (Baolbek) 
ibodatxonasi 
Mil.  avv.  2  mingginchi 
yildan  boshlab  e sa  Quyosh 
xudosi  A mon-Ra 
fi r 'avnlarning  bosh  ilohi  va 
homiysi  hisoblangan. 
Dast avval  ik k it a  xudo 
bo`lgan:  F iva  shahri 
homiysi  A mon  va  Quyosh 
xudosi  Ra,  so`ngra  ik k alasi 
yagona xudoga birlashgan. Kohinlar va ibodatxonalar
Kohinlar  xudolar  va  odamlar  o`rt asida 
vosit achi  bo`lishgan.  Misrlik lar  e't iqodicha, 
mabodo  Ye r  yuzida  maxsus  marosimlar  ado 
e t ilmasa,  xudolar  odamlarga  madad  be rmay 
qo`yadilar.  Kohinlar  diniy  marosimlarni  bilar, 
qurbonlik   bag`ishlar  e dilar.  Kundalik  
t urmushda  ham  kohinlarsiz  biron  ish  qilish 
mushk ul  e di.  Kohinlar  Nil  t oshqini  vaqt ini, 
qachon  urug`lik   sochish  va  hosilni  yig`isht irib 
olish muddat ini aniq bilishar e di.  
Barcha  "nom'larda  ibodat xonalar  bo`lgan, 
fi r 'avnlar  ularga  k at t a-k at t a  boylik   va  ye rlar 
hadya  e t ishardi.  A sosiy  xudolarga  at ab 
qurilgan  ibodat xonalar  k at t ak at t a  ye r 
mulk lariga  e galik   qilar  e di.  Har  bir  zaf arli 
bosqinchilik   yurishidan  keyin  fi r 'avnlar 
o`ljaning  bir  qismini  ibodat xonalarga  hadya 
e t ardilar.

QADIMGI MISR DINI

Re’ja: 1.Qadimgi Misr dini haqida 2. Qadimgi Misr xudolari 3. Qadimgi Misr iboatxonalari

Misr aholisi uchun din k undalik t urmushning ajralmas bir bo`lagi hisoblangan. Qadimgi misrlik lar xudolar hay vonlar siy mosiga o`t ib olib, mushuk , qo`y, ho`k iz, arslon, sigir shak lida odamlar orasida y ashay di de b hisoblashgan. Misrlik lar xudolarning bir qancha joni mavjud: ulardan biri hay von t anasida, boshqasi e sa hay k alida y ashay di de b bilishardi. Misrlik lar xonadonidagi me hrobda xudolarning hay k alchalari o`rnat ilgan. K ohinlar — ibodat xona ruhoniy lari, xudolarni dindorlar in'om t ariqasida k e lt irgan narsalar bilan boqishadi, de b hisoblashgan. QADIMGI MISR DINI

Qadimgi Misr podsholigining poytaxti Memfisda o`z xudosi — Ptax bo`lgan.  Pt ax misrlik lar e't iqodicha, olamni yarat ayot ganida har bir narsaning nomini odamga o`rgat gan. X udo shunchalik qudrat lik i, uni asl qiyof asida k o`rishning iloji y o`q. Shuning uchun ham Pt ax de gan xudoning Ye r yuzidagi qiyof asi A pis.bo`lib, u pe shanasi va be lida oq qashqasi bo`lgan qora ho`k iz t imsolida t asavvur e t ilgan.

Misrlik lar o`z xudolariga but unlay ishonishar, har bir ishni bajarishga k irishishdan avval ulardan maslahat , madad yok i rozilik so`rashar e di.