logo
  1. Главная страница
  2. Презентации
  3. Общий
  4. Rossiya Federatsiyasining xo'jaligi

Rossiya Federatsiyasining xo'jaligi

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

34273.020507812 KB
Скачать
Rossiy a Federat siy asining xo'jaligi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм Rossiya Federatsiyasi YIM hajmi bo‘yicha jahonda 6-o‘rinda turadi (2018-y.). Mamlakat iqtisodiyoti industrial xarakterga ega. Pul birligi - Rubl Sanoat i. Rossiyada sanoatning ko‘plab tarmoqlari yaxshi rivojlangan, ammo sanoat va butun iqtisodiyotining tayanchi yoqilg‘i- energetika majmuasi hisoblanadi. Rossiya neft zaxiralari bo‘yicha dunyoda 6-o‘rinni, ko‘mir zaxiralari bo‘yicha 2-o‘rinni, tabiiy gaz zaxiralari bo‘yicha esa 1-o‘rinni egallaydi (2020-y.). Bir necha yillardan buyon Rossiya neft va tabiiy gaz qazib olish hajmi bo‘yicha jahonning yetakchi 3 ta mamlakati qatoridan joy olgan. Ko‘mir va uranni qazib olishda ham dunyoda ancha yuqori o‘rinlarda turadi. Yoqilg‘ining umumiy eksporti bo‘yicha esa Rossiya jahondagi yetakchi davlat hisoblanadi. Neft va tabiiy gaz eksporti Rossiyaning davlat byudjeti uchun eng yirik daromad manbaidir. Mamlakat yoqilg‘i sanoatining eng yirik rayoni G‘arbiy Sibir hisoblanadi. Elektr energiyasini ishlab chiqarish bo‘yicha Rossiya dunyoda Xitoy, AQSH va Hindistondan keyin to‘rtinchi o‘rinda turadi (2020- yilda 1 trln 85 milliard kW•h). Elektr energiyasining eng katta qismi issiqlik stansiyalarida ishlab chiqariladi (64%). Shu bilan birga GESlarning ulushi 17% ga, atom elektr stansiyalarining hissasi 19% ga teng. Issiqlik elektr stansiyasi Gidro elektr stansiyasi Atom elektr stansiyasi Qora metallurgiya ham Rossiya sanoatining tayanch tarmoqlaridan biridir. Rossiya dunyoda temir rudasini qazib olish bo‘yicha 5-, cho‘yan eritish bo‘yicha 4-, po‘lat eritish bo‘yicha 5-, po‘lat eksporti bo‘yicha esa 3-o‘rinda turadi. Yiliga 70 mln tonnadan ortiq po‘lat eritilib, 30 mln tonnadan ko‘proq qismi eksport qilinadi (2018-y.). Vladimir Putin metallurgiya kombinatida Qora metall ishlab chiqarish asosan uchta yirik temir rudasi havzalari — Kuznetsk, Magnitogorsk va Kursk magnit anomaliyasiga tayanadi. 123 Kusk magnit anomaliyasiMagnitogorsk temir ruda koni Tarmoqning yirik markazlari: Magnitogorsk, Chelyabinsk, Novokuznetsk, Cherepoves, Stariy Oskol, Lipetsk. 1 34 5 26 G‘arbi y Sibi r Met allurigy a Kombinat i (N ov ok uznet sk )Magnit ogorsk Met allurigy a Kombinat i Rossiya yuqori darajada rivojlangan rangli metallurgiya sanoatiga ham ega. Uning asosiy mahsulotlari — alyuminiy, nikel, mis, oltin, kumush, rux va qo‘rg‘oshin. Alyuminiy Nikel Mis Oltin Kumush Rux Qo‘rg‘oshin Jumladan, u dunyoda alyuminiy va nikelni eritish bo‘yicha 2- o‘rinda, ularning eksporti bo‘yicha 1-o‘rinda turadi. Alyuminiy zavodi Nikel zavodi Oltin qazishda esa 3-o‘rinda turadi (2018-y.). Rangli metallurgiyaning eng yirik korxonalari Sharqiy Sibirda joylashgan (66-rasm). Oltin koni Norilsk nikel zavodi Bunda Yenisey va Angara daryolarida qurilgan yirik GESlarning ahamiyati katta. Yenisey daryosidagi GES Angara daryosidagi GES Mashinasozlik sanoati Rossiyada ko‘p tarmoqli tarkib va keng geografiyasi bilan ajralib turadi. Mamlakat mashinasozligi aviakosmik texnika, energetika qurilmalari, poyezd, kema, yengil va yuk avtomobillar, qishloq xo‘jaligi uchun mashinalar, turli dastgohlarni ishlab chiqarishga ixtisoslashgan. aviakosmik texnika Mashinasozlik tarmoqlari energetika qurilmalari poyezd vagonlari kema yengil avtomobil yuk avtomobili qish loq xo‘jaligi mashinalari turli dastgohlar Avtomobilsozlikning eng yirik korxonalari Tolyatti, Nijniy Novgorod, Moskva, Naberejniye Chelni, Ulyanovsk shaharlarida joylashgan. 123 45 Av t omobilsozlik ning eng y irik k orxonalari “ AvtoVAZ” (Tolyatti) “ GAZ” (Nijniy-Novgorod) “ Moskvich” (Moskva) “ NAMI” (Moskva) “ KAMAZ” (Naberejniya Chelni) “ UAZ” (Ulyanovsk) Mamlakatning eng katta avtomobil zavodi — Tolyatti shahridagi “AvtoVAZ” korxonasidir (67-rasm). Kimyo sanoatining eng muhim mahsuloti turli mineral o‘g‘itlar hisoblanadi. Barcha turdagi mineral o‘g‘itlarni ishlab chiqarish bo‘yicha Rossiya jahonda Xitoydan keyingi 2-o‘rinni egallaydi, azot va kaliy o‘g‘itlarini eksport qilishda ham dunyo mamlakatlari orasida 2-o‘rinda turadi (2018-y.) Mineral o‘g‘itlar sanoatining tayanch markazlari Voskresensk, Kingisepp, Dzerjinsk, Novomoskovsk, Solikamsk, Berezniki shaharlari hisoblanadi. 5 62 1 4 3 “ Uralkaliy” (Berezniki) “ Novomoskovsk azot zavodi” Selluloza-qog‘oz sanoati Rossiyaning ko‘plab shimoliy regionlarida rivojlangan. Tarmoqning eng yirik korxonalari Arxangelsk, Irkutsk, Kirov oblastlari, Krasnoyarsk va Perm o‘lkalarida joylashgan. 1 43 25 Kondopoga kombinatiSvetogorsk kombinati Qishloq xo‘jaligi. Rossiya dunyo mamlakatlari orasida eng katta yer fondiga ega, biroq qishloq xo‘jaligida foydalaniladigan yerlar uning 10% dan ziyodroq qismini tashkil etadi, xolos (qishloq xo‘jaligi yerlarining maydoni bo‘yicha Rossiya jahonda Xitoy va AQSHdan keyingi 3-o‘rinni egallaydi). Mamlakatning har bir rayonida qishloq xo‘jaligi mahsulotlari turining ma’lum to‘plami joylashgan bo‘lib, u ushbu rayon ixtisosligini belgilaydi. Farqli tomonlari tabiiy sharoitga (o‘simliklarning yorug‘lik, issiqlik va namlik bilan ta’minlanganligiga) bog‘liqdir. Dehqonchilikning eng muhim tarmog‘I donchilik hisoblanadi. Donchilik asosan mamlakat janubi va janubi-g‘arbini egallagan dasht va o‘rmon-dasht zonasida yaxshi rivojlangan. Don ekinlarining yalpi hosili bo‘yicha Rossiya jahonning yetakchi 5 ta davlatlari qatoriga kiradi va don, xususan, bug‘doy eksporti bo‘yicha dunyo miqyosida ajralib turadi (68-rasm). Don ekinlaridan tashqari Rossiyada qandlavlagi, kartoshka, kungaboqar, zig‘ir ham muhim qishloq xo‘jalik ekinlari sanaladi. qandlavlagi Dehqonchilik kartoshka kungaboqar zig‘ir Chorvachilikning asosiy tarmoqlari qoramolchilik, cho‘chqachilik, parrandachilik, qo‘ychilik hisoblanadi. Shimoliy hududlarida bug‘uchilik, dasht, cho‘l va tog‘li o‘lkalarida esa yilqichilik rivojlangan. Chorvachilik Baliq ovlash asosan Bering, Oxota, Yapon, Barens, Boltiq va Kaspiy dengizlarida rivojlangan. 2 34 5 6 1 Transport i. Rossiyada transportning barcha turlari yaxshi rivojlangan, lekin transport yo‘llarining zichligi mamlakatning turli qismlarida keskin farq qiladi. Buning asosiy sabablari tabiiy-iqlim sharoiti va aholi zichligi bilan bog‘liq. Yuk aylanmasida eng katta ulush temir yo‘l va quvur transportlariga to‘g‘ri keladi. Temir yo‘llarining uzunligi bo‘yicha Rossiya dunyoda AQSH va Xitoydan keyingi 3-o‘rinni, elektrlashtirilgan temir yo‘llarining uzunligi bo‘yicha esa Xitoydan keyingi 2-o‘rinni egallaydi. Jahondagi eng uzun temir yo‘l Moskvani Vladivostok bilan bog‘laydigan Transsibir magistrali hisoblanadi. Moskva Vladivostok Mamlakatning ayrim rayonlarida ayniqsa shimoliy o‘lkalarida daryo transportining ahamiyati yuqori. Lekin daryolar bir necha oy davomida muzlashi hisobiga kemalar asosan yozda harakat qiladi. Volga daryosi Rossiyaning Yevropa qismida daryo transporti tarmoqlarining o‘zagi bo‘lib xizmat qiladi. U turli irmoq va kanallar orqali Boltiq, Oq va Azov dengizlari bilan bog‘langan. Boltiq Oq Azov Rossiyaning 7 ta shahrida (Moskva, Sankt- Peterburg, Nijniy Novgorod, Samara, Yekaterinburg, Novosibirsk va Qozon) metropoliten faoliyat ko‘rsatmoqda.Metropoliten MoskvaSankt-Peterburg Nijniy Novgorod SamaraYekaterinburg, Novosibirsk Qozon Xizmat ko‘rsatish sohalari 2019-yilda mamlakatga 24,4 million sayyoh kelgan bo‘lib, ularning soni bo‘yicha Rossiya Yevropada 9- o‘rinni egalladi. Moskva Davlat Universtiteti Kreml qal’asiQizil maydon (Kreml soati va Pokrov sobori) Pokrov sobori (Vasiliy Blajenniy ibodatxonasi) Ermitaj muzeyi Iqt isodiy ray onlari. Markaziy-Qoratuproqli Sharqiy SibirShimoliy-g‘arbiy Markaziy Shimoliy Kavkaz Shimoliy Uzoq Sharq Ural KaliningradVolgabo‘yi G‘arbiy Sibir Volga-Vyat Rossiya Federatsiyasi rasman 12 ta iqtisodiy rayonlarga bo‘linadi. Ulardan eng yiriklari Markaziy, Shimoli- g‘arbiy, Ural, Volgabo‘yi, G‘arbiy Sibir, Sharqiy Sibir, Uzoq Sharq rayonlaridir. Mamlakat iqtisodiy rayonlari orasidagi tafovutlar asosan tabiiy sharoit va resurslar hamda tarixiy rivojlanishining xususiyatlari bilan bog‘liq. © Foydalanilgan adabiyotlar: • V. N. Fedorko, N. I. Safarova, J. A. Ismatov, E. Y. Nazaraliyeva – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 10- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Respublika ta’lim markazi, 2022 • @ edurtm_uz • A. AbduQayyumov, I. Safarov, M. Tillaboyeva, V. Fedorko – Geografiya (Jahon iqtisodiy-ijtimoiy geografiyasi), umumiy o‘rta ta’lim maktablarining 9- sinf o‘quvchilari uchun darslik, Toshkent – “O‘zbekiston” – 2019

Rossiy a Federat siy asining xo'jaligi Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳийм

Rossiya Federatsiyasi YIM hajmi bo‘yicha jahonda 6-o‘rinda turadi (2018-y.). Mamlakat iqtisodiyoti industrial xarakterga ega. Pul birligi - Rubl

Sanoat i. Rossiyada sanoatning ko‘plab tarmoqlari yaxshi rivojlangan, ammo sanoat va butun iqtisodiyotining tayanchi yoqilg‘i- energetika majmuasi hisoblanadi.

Rossiya neft zaxiralari bo‘yicha dunyoda 6-o‘rinni, ko‘mir zaxiralari bo‘yicha 2-o‘rinni, tabiiy gaz zaxiralari bo‘yicha esa 1-o‘rinni egallaydi (2020-y.).

Похожие

Xo'jaligi, transporti, ichki tafovutlari
Yevropaning rivojlangan davlatlari va xo'jaligi
Rossiya Federatsiyasi
Rossiya biznes etikasi
Turkistnda Rossiya imperyasining mustamlakachilik boshqaruv tizmi