logo

Sharq olimlari geografik meroslari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

321.6044921875 KB
Mavzu: Sharq  olimlari  geografik  
meroslari.
•
                                         REJA:
•
1. MASHXUR  SHARQ  ALLOMALARI  HAQIDA  MA’LUMOT.
•
2 .  ALLOMALAR  QOLDIRGAN  GEOGRAFIK  MEROSLAR.
•
3.  ÒRTA OSIYONONG  BUYUK  ALLOMALARI.  O rta asrda Markaziy Osiyoda ijod etgan mutafakkirlar beqiyos ilmiy xazina yaratdilar va ularning durdona meroslari, boy ijodi, ilmiy ʻ
va falsafiy fikrlari bugungi kunda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Ulardan Forobiy, Ibn Sino, Xorazmiy kabi buyuk faylasuf va 
allomalarning asarlari jahon sivilizatsiyasining oltin xazinasidan munosib o rin olgan, jahon fani va madaniyati tarixida o chmas iz 	
ʻ ʻ
qoldirgan. O rta asr Markaziy Osiy mutafakkirlarining ijodini tadqiq etgan olimlarning ilmiy tadqiqotlarida bu o z ifodasini topgan	
ʻ ʻ  •
Ma lumki, Markaziy Osiyo islom dunyosida yangi falsafiy va ilmiy bilim ʼ
shakllangan markazlardan biriga aylandi. Bu yerdan chiqqan buyuk 
allomalar va mutafakkirlar falsafa xamda fanning shakllanishi va 
rivojlanishiga katta hissa qo shdilar. Jumladan, ularning ilmiy meroslarida 	
ʻ
zamonaviy ilmiy texnologiyalarning asosi bo lgan bilimlar integratsiyasi, 	
ʻ
fanlararo yondashuv namunalarini juda ko plab ko rishimiz mumkin.	
ʻ ʻ Bunday integratsiya matematika musiqa, 
arxitektura, san at sohasida o z aksini topgan. ʼ ʻ
O rta asrlarda O rta Osiyoda matematikani 	
ʻ ʻ
boshqa fanlar bilan integratsiya qilish 
g oyasini anglagan buyuk mutafakkir Forobiy 
ʻ
hisoblanadi. Aristoteldan farqli o laroq Forobiy matematika metodlarini qo llanish imkoniyatlarining cheksiz ekanligini ʻ ʻ
e tirof etadi. Buyuk olimning mazkur g oyasi nafaqat matematika rivojidagina emas, balki fan tizimi 	
ʼ ʻ
taraqqiyotida ham buyuk hodisa edi. Shuningdek, Forobiy ushbu g oyani yanada kengroq qo llash usullarini 	
ʻ ʻ
amaliyotda isbot etadi. Masalan, olim fanda birinchi bor musiqaviy (tebranuvchi) hodisalarni matematika 
usullari bilan tadqiq etadi. •
M Е ROSIDA BILIMLAR INT Е GRATSIYASI
•
SHARQ ALLOMALARINING ILMIY M Е ROSIDA  Forobiyning boshlab bergan ushbu tashabbusini 
keyinchalik boshqa olimlar o z tadqiqotlarida davom ʻ
ettirib, yanada rivojlantiradilar. Bular qatorida Tusiy, Ibn 
Sino kabi buyuk olimlar ham bor edi. “O rta Osiyo 	
ʻ
mutafakkirlari arifmetika, geometriya, astronomiya va 
musiqani bitta fan doirasiga kiritganlar.	
   Allomalar tomonidan matematika usullari 
nafaqat musiqa, balki san atshunoslik ʼ
sohalarida ham samarali qo llanila boshlangan. 	
ʻ
Masalan, o rta asrlarda Markaziy Osiyoda 	
ʻ
matematika, geometriya va san atning 	
ʼ
uyg unligi zamirida betakror ornamental san at 	
ʻ ʼ
paydo bo ladi.	
 	ʻ Shuningdek, yurtimizdagi olimlar tomonidan trigonometrik elementlarning sintezi ham amalga oshiriladi. 
Trigonometriya o rta asr allomalari tomonidan alohida fan sifatida shakllantirildi. Vaholanki, trigonometriya ʻ
Yevropa ilmiy doirasiga XVI asrning ikkinchi yarmida kirib boradi va yanada rivojlantiriladi  Mutafakkirlar ijodidagi bilimlar integratsiyasi 
zamonaviy fanlar rivojini yanada yangi bosqichga 
ko tardi. Shu sababli mutafakkirlarimiz ilmiy ijodida ʻ
yaratilgan	
  fanlararo yondashuv namunalarini o rganish 	ʻ
olimlarimiz oldidagi vazifalardan biri deb hisoblaymiz.
•
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:
•
1 .	
  Karimova S.U. Markaziy Osiyo olimlarining o rta asr Sharq ilmiy markazlardagi faoliyati // 	ʻ
O zbekistonning islom sivilizatsiyasi rivojiga qo shgan hissasi. –Toshkent – Samarqand, 2007.	
ʻ ʻ
•
Muminov I. O rta Osiyoda, o rta asrdagi ilg or tabiiy-ilmiy va falsafiy fikrlar tarixiga oid. 3 jild. –T.: Fan, 	
ʻ ʻ ʻ
1972; Ocherki istorii
•
Ijtimoiy internet  vositalari. E’tiboringiz raxmat!.

Mavzu: Sharq olimlari geografik meroslari. • REJA: • 1. MASHXUR SHARQ ALLOMALARI HAQIDA MA’LUMOT. • 2 . ALLOMALAR QOLDIRGAN GEOGRAFIK MEROSLAR. • 3. ÒRTA OSIYONONG BUYUK ALLOMALARI.

O rta asrda Markaziy Osiyoda ijod etgan mutafakkirlar beqiyos ilmiy xazina yaratdilar va ularning durdona meroslari, boy ijodi, ilmiy ʻ va falsafiy fikrlari bugungi kunda ham muhim ahamiyat kasb etadi. Ulardan Forobiy, Ibn Sino, Xorazmiy kabi buyuk faylasuf va allomalarning asarlari jahon sivilizatsiyasining oltin xazinasidan munosib o rin olgan, jahon fani va madaniyati tarixida o chmas iz ʻ ʻ qoldirgan. O rta asr Markaziy Osiy mutafakkirlarining ijodini tadqiq etgan olimlarning ilmiy tadqiqotlarida bu o z ifodasini topgan ʻ ʻ

• Ma lumki, Markaziy Osiyo islom dunyosida yangi falsafiy va ilmiy bilim ʼ shakllangan markazlardan biriga aylandi. Bu yerdan chiqqan buyuk allomalar va mutafakkirlar falsafa xamda fanning shakllanishi va rivojlanishiga katta hissa qo shdilar. Jumladan, ularning ilmiy meroslarida ʻ zamonaviy ilmiy texnologiyalarning asosi bo lgan bilimlar integratsiyasi, ʻ fanlararo yondashuv namunalarini juda ko plab ko rishimiz mumkin. ʻ ʻ