logo

Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari

Загружено в:

10.08.2023

Скачано:

0

Размер:

6201.0400390625 KB
Shimoliy Amerikaning tabiat 
zonalari va balandlik mintaqalari    Tabiat zonalari
•
Materik iqlimi	 va	 relyefidagi	 farqlar	 tabiat	 zonalarining	 
turlicha	
 bo‘lishiga	 zamin	 yaratadi.	 Buyuk	 ko‘llardan	 
shimoldagi	
 tabiat	 zonalari	 kenglik	 bo‘yicha	 tarkib	 
topgan	
 bo‘lsa,	 janubdagi	 tabiat	 zonalari	 deyarli	 
meridian	
 yo‘nalishida	 joylashgan. Arktika cho‘llari zonasi
•
Arktika cho‘llari zonasi Grenlandiya oroli va Kanada-Arktika 
arxiрelagini egallaydi. Qishi juda sovuq (–35 °C dan past), yozi 
salqin (+5°C dan past). Asosiy o‘simliklari mox va lishayniklar. 
Hayvonot olami oq ayiq, morj, qo‘yho‘kiz (ular faqat shu zonada 
yashaydi), oq yapaloqqush va boshqalardan tashkil topgan.   Tundra va o‘rmon-tundra zonasi
•
Tundra va	 o‘rmon-tundra	 zonasining	 janubiy	 chegarasi	 sharqda	 53°	 
sh.k.dan,	
 g‘arbda	 62°	 sh.k.	 yo‘nalishigacha	 boradi.	 Botqoq	 va	 tundra	 —	 
gleyli	
 tuproqlarda	 buta	 va	 o‘t	 o‘simliklar,	 pakana	 qayin	 va	 tol,	 toshyorar,	 
mox	
 va	 lishayniklar	 o‘sadi.	 O‘rmon-tundrada	 qora 	 va	 oq	 qarag‘ay,	 
balzam	
 pixtasi	 (qarag‘ayi),	 tilog‘ochlar	 o‘sadi.	 Tundrada 	 shimol	 bug‘usi,	 
qo‘yho‘kiz,	
 lemming,	 qutb	 tulkisi,	 qutb	 bo‘risi,	 oq	 kaklik,	 oq	 quyon, 	 
Alyaskada	
 tog‘	 qo‘yi,	 qor	 echkisi	 ko‘p	 uchraydi.  Tayga zonasi
•
Tayga zonasi	 45°	 sh.k.gacha	 tarqalgan.	 Zona	 botqoq,	 podzol	 va	 muzloq	 
tuproqlardan	
 tarkib	 topgan.	 Asosiy	 o‘simligi	 qora 	 va	 oq	 qarag‘ay,	 
Amerika	
 tilog‘ochi,	 balzam	 pixtasi,	 qarag‘ay	 kabi	 igna	 bargli	 daraxtlar	 
o‘rmonlarni	
 hosil	 qiladi.	 Labrador	 yarimorolidagi	 daraxtlarning	 90%	 i 
qora	
 qarag‘ayga	 to‘g‘ri	 keladi.	 Hayvonlardan 	 qora	 va	 qo‘ng‘ir	 ayiq,	 
Amerika	
 losi,	 kiyik,	 o‘rmon	 bizoni,	 bug‘u,	 Kanada	 silovsini,	 yenot,	 
bo‘ri,	
 skuns,	 ondatra,	 qizil	 tulki	 kabilar	 yashaydi.	 Tinch	 okean	 
sohillarida	
 duglas	 qarag‘ayi,	 oq	 va	 qora	 qarag‘ay, 	 kedr	 ko‘p	 o‘sadi.	 
Daraxtlarning	
 bo‘yi	 80-100	 m	 ga	 boradi.
•
    Aralash va keng bargli o‘rmonlar 
zonasi
•
Aralash va keng bargli o‘rmonlar zonasining sur 
o‘rmon tuproqlarida qarag‘ay, qayin, terak, tol, 
kashtan, eman, buk, Amerika yong‘og‘i, 
marvaridgul, yertut kabi o‘simliklar o‘sadi. Virgins 
bug‘usi, kalamush, puma, bobr (suv qunduzi), qizil 
olmaxon, yenot, burunduq asosiy hayvonlaridir.    O‘rmon-dasht va dasht zonalari
•
O‘rmon-dasht va dasht zonalarining kashtan va qora 
tuproqlarida chalov, betaga, bizon o‘ti eng ko‘p uchraydi. 
Zonalarning shimoliy va sharqiy qismlarida qalin o‘tlarning bo‘yi 
1,5 m ga yetadi. Buyuk tekisliklarda o‘t o‘simliklar ancha 
siyraklashadi, tikanli butalar, janubda, hatto, dub, akatsiya kabi 
daraxtlar uchraydi. Asosiy hayvonlari bizon, bo‘ri, tulki, kiyik, 
skuns (badbo‘y), opossum, oqboshli burgut va boshqalardan 
iborat.    Chalacho‘l va cho‘l zonalari
•
Chalacho‘l va cho‘l zonalarining asosiy o‘simligi qora shuvoq, 
kaktus (bo‘yi 4-9 m), yukka (daraxtsimon doimiy yashil o‘simlik) 
qo‘ng‘ir-jigarrang tuproqlarda o‘sadi. Sudralib yuruvchilar (qora 
ilon) va kemiruvchilar, qalqondorlar yashaydi.  Savannalar va siyrak o‘rmonlar zonasi
•
Savannalar va	 siyrak	 o‘rmonlar	 zonasida	 qizil	 va	 qizil-qo‘ng‘ir	 tuproqlar	 
hosil	
 bo‘lgan.	 Baland	 o‘t	 o‘simlikli,	 kaktus-akatsiyali	 savannalar	 va	 
eman-qarag‘ayli	
 siyrak	 o‘rmonlar	 xos. Fasliy nam (musson) o‘rmonlar zonasi
•
Fasliy nam (musson) o‘rmonlar zonasi uchun ferralit tuproqlar,  
eman, Karib qarag‘ayi, palma, ki р aris kabi o‘simliklar xos. 
Hayvonlardan alligator (timsohning bir turi),	
  qora ilon, kurka, 
Nikaragua sohillarida anakonda ilonlari yashaydi.	
    Balandlik mintaqalari
•
Balandlik mintaqalari Kordilyera va Appalachi tog‘lari hududini 
qamrab olgan. Tog‘larda oq qarag‘ay, kedr, sekvoyya, qora 
qarag‘ay o‘sadi. Hayvonlardan tog‘ qo‘yi, qizil ayiq, yaguar, 
puma, qor echkisi, kondor va boshqalar yashaydi.

Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari  

Tabiat zonalari • Materik iqlimi  va  relyefidagi  farqlar  tabiat  zonalarining   turlicha  bo‘lishiga  zamin  yaratadi.  Buyuk  ko‘llardan   shimoldagi  tabiat  zonalari  kenglik  bo‘yicha  tarkib   topgan  bo‘lsa,  janubdagi  tabiat  zonalari  deyarli   meridian  yo‘nalishida  joylashgan.

Arktika cho‘llari zonasi • Arktika cho‘llari zonasi Grenlandiya oroli va Kanada-Arktika arxiрelagini egallaydi. Qishi juda sovuq (–35 °C dan past), yozi salqin (+5°C dan past). Asosiy o‘simliklari mox va lishayniklar. Hayvonot olami oq ayiq, morj, qo‘yho‘kiz (ular faqat shu zonada yashaydi), oq yapaloqqush va boshqalardan tashkil topgan.

Tundra va o‘rmon-tundra zonasi • Tundra va  o‘rmon-tundra  zonasining  janubiy  chegarasi  sharqda  53°   sh.k.dan,  g‘arbda  62°  sh.k.  yo‘nalishigacha  boradi.  Botqoq  va  tundra  —   gleyli  tuproqlarda  buta  va  o‘t  o‘simliklar,  pakana  qayin  va  tol,  toshyorar,   mox  va  lishayniklar  o‘sadi.  O‘rmon-tundrada  qora   va  oq  qarag‘ay,   balzam  pixtasi  (qarag‘ayi),  tilog‘ochlar  o‘sadi.  Tundrada   shimol  bug‘usi,   qo‘yho‘kiz,  lemming,  qutb  tulkisi,  qutb  bo‘risi,  oq  kaklik,  oq  quyon,    Alyaskada  tog‘  qo‘yi,  qor  echkisi  ko‘p  uchraydi.