Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari
![Shimoliy Amerikaning tabiat
zonalari va balandlik mintaqalari](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_1.png)
![Tabiat zonalari
•
Materik iqlimi va relyefidagi farqlar tabiat zonalarining
turlicha
bo‘lishiga zamin yaratadi. Buyuk ko‘llardan
shimoldagi
tabiat zonalari kenglik bo‘yicha tarkib
topgan
bo‘lsa, janubdagi tabiat zonalari deyarli
meridian
yo‘nalishida joylashgan.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_2.png)
![Arktika cho‘llari zonasi
•
Arktika cho‘llari zonasi Grenlandiya oroli va Kanada-Arktika
arxiрelagini egallaydi. Qishi juda sovuq (–35 °C dan past), yozi
salqin (+5°C dan past). Asosiy o‘simliklari mox va lishayniklar.
Hayvonot olami oq ayiq, morj, qo‘yho‘kiz (ular faqat shu zonada
yashaydi), oq yapaloqqush va boshqalardan tashkil topgan.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_3.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_4.png)
![Tundra va o‘rmon-tundra zonasi
•
Tundra va o‘rmon-tundra zonasining janubiy chegarasi sharqda 53°
sh.k.dan,
g‘arbda 62° sh.k. yo‘nalishigacha boradi. Botqoq va tundra —
gleyli
tuproqlarda buta va o‘t o‘simliklar, pakana qayin va tol, toshyorar,
mox
va lishayniklar o‘sadi. O‘rmon-tundrada qora va oq qarag‘ay,
balzam
pixtasi (qarag‘ayi), tilog‘ochlar o‘sadi. Tundrada shimol bug‘usi,
qo‘yho‘kiz,
lemming, qutb tulkisi, qutb bo‘risi, oq kaklik, oq quyon,
Alyaskada
tog‘ qo‘yi, qor echkisi ko‘p uchraydi.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_5.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_6.png)
![Tayga zonasi
•
Tayga zonasi 45° sh.k.gacha tarqalgan. Zona botqoq, podzol va muzloq
tuproqlardan
tarkib topgan. Asosiy o‘simligi qora va oq qarag‘ay,
Amerika
tilog‘ochi, balzam pixtasi, qarag‘ay kabi igna bargli daraxtlar
o‘rmonlarni
hosil qiladi. Labrador yarimorolidagi daraxtlarning 90% i
qora
qarag‘ayga to‘g‘ri keladi. Hayvonlardan qora va qo‘ng‘ir ayiq,
Amerika
losi, kiyik, o‘rmon bizoni, bug‘u, Kanada silovsini, yenot,
bo‘ri,
skuns, ondatra, qizil tulki kabilar yashaydi. Tinch okean
sohillarida
duglas qarag‘ayi, oq va qora qarag‘ay, kedr ko‘p o‘sadi.
Daraxtlarning
bo‘yi 80-100 m ga boradi.
•](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_7.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_8.png)
![Aralash va keng bargli o‘rmonlar
zonasi
•
Aralash va keng bargli o‘rmonlar zonasining sur
o‘rmon tuproqlarida qarag‘ay, qayin, terak, tol,
kashtan, eman, buk, Amerika yong‘og‘i,
marvaridgul, yertut kabi o‘simliklar o‘sadi. Virgins
bug‘usi, kalamush, puma, bobr (suv qunduzi), qizil
olmaxon, yenot, burunduq asosiy hayvonlaridir.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_9.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_10.png)
![O‘rmon-dasht va dasht zonalari
•
O‘rmon-dasht va dasht zonalarining kashtan va qora
tuproqlarida chalov, betaga, bizon o‘ti eng ko‘p uchraydi.
Zonalarning shimoliy va sharqiy qismlarida qalin o‘tlarning bo‘yi
1,5 m ga yetadi. Buyuk tekisliklarda o‘t o‘simliklar ancha
siyraklashadi, tikanli butalar, janubda, hatto, dub, akatsiya kabi
daraxtlar uchraydi. Asosiy hayvonlari bizon, bo‘ri, tulki, kiyik,
skuns (badbo‘y), opossum, oqboshli burgut va boshqalardan
iborat.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_11.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_12.png)
![Chalacho‘l va cho‘l zonalari
•
Chalacho‘l va cho‘l zonalarining asosiy o‘simligi qora shuvoq,
kaktus (bo‘yi 4-9 m), yukka (daraxtsimon doimiy yashil o‘simlik)
qo‘ng‘ir-jigarrang tuproqlarda o‘sadi. Sudralib yuruvchilar (qora
ilon) va kemiruvchilar, qalqondorlar yashaydi.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_13.png)
![](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_14.png)
![Savannalar va siyrak o‘rmonlar zonasi
•
Savannalar va siyrak o‘rmonlar zonasida qizil va qizil-qo‘ng‘ir tuproqlar
hosil
bo‘lgan. Baland o‘t o‘simlikli, kaktus-akatsiyali savannalar va
eman-qarag‘ayli
siyrak o‘rmonlar xos.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_15.png)
![Fasliy nam (musson) o‘rmonlar zonasi
•
Fasliy nam (musson) o‘rmonlar zonasi uchun ferralit tuproqlar,
eman, Karib qarag‘ayi, palma, ki р aris kabi o‘simliklar xos.
Hayvonlardan alligator (timsohning bir turi),
qora ilon, kurka,
Nikaragua sohillarida anakonda ilonlari yashaydi.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_16.png)
![Balandlik mintaqalari
•
Balandlik mintaqalari Kordilyera va Appalachi tog‘lari hududini
qamrab olgan. Tog‘larda oq qarag‘ay, kedr, sekvoyya, qora
qarag‘ay o‘sadi. Hayvonlardan tog‘ qo‘yi, qizil ayiq, yaguar,
puma, qor echkisi, kondor va boshqalar yashaydi.](/data/documents/383dd8e7-8b1e-4e77-be32-b8d8f8504905/page_17.png)
Shimoliy Amerikaning tabiat zonalari va balandlik mintaqalari
Tabiat zonalari • Materik iqlimi va relyefidagi farqlar tabiat zonalarining turlicha bo‘lishiga zamin yaratadi. Buyuk ko‘llardan shimoldagi tabiat zonalari kenglik bo‘yicha tarkib topgan bo‘lsa, janubdagi tabiat zonalari deyarli meridian yo‘nalishida joylashgan.
Arktika cho‘llari zonasi • Arktika cho‘llari zonasi Grenlandiya oroli va Kanada-Arktika arxiрelagini egallaydi. Qishi juda sovuq (–35 °C dan past), yozi salqin (+5°C dan past). Asosiy o‘simliklari mox va lishayniklar. Hayvonot olami oq ayiq, morj, qo‘yho‘kiz (ular faqat shu zonada yashaydi), oq yapaloqqush va boshqalardan tashkil topgan.
Tundra va o‘rmon-tundra zonasi • Tundra va o‘rmon-tundra zonasining janubiy chegarasi sharqda 53° sh.k.dan, g‘arbda 62° sh.k. yo‘nalishigacha boradi. Botqoq va tundra — gleyli tuproqlarda buta va o‘t o‘simliklar, pakana qayin va tol, toshyorar, mox va lishayniklar o‘sadi. O‘rmon-tundrada qora va oq qarag‘ay, balzam pixtasi (qarag‘ayi), tilog‘ochlar o‘sadi. Tundrada shimol bug‘usi, qo‘yho‘kiz, lemming, qutb tulkisi, qutb bo‘risi, oq kaklik, oq quyon, Alyaskada tog‘ qo‘yi, qor echkisi ko‘p uchraydi.